ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္ (၂)

ဇြန္ ၂၇၊ ၂၀၁၆
M-Media

ဒုိင္ဖာ ခါတြန္ဆုိသည့္ မြတ္စလင္အမ်ိဳးသမီးႀကီးက ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းသြားခဲ့သည့္ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ အဲလစ္ပုိၿမိဳ႕မွ Firdaws ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွင့္ မဒ္ရာဆာ စာသင္ေက်ာင္း

၃။ လက္ရိွပညာေရးက႑
—————————–
မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ဤေရွးရိုးစြဲအစဥ္အလာမွာ လက္ရိွပညာေရးက႑တြင္ ေျပာင္းလဲလာၿပီျဖစ္သည္။ အစၥလာမ့္သမိုင္းေၾကာင္းရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏အခန္းက႑ကို ျပန္လည္ေနရာေပးရန္ အားထုတ္လာသည့္ လုပ္ရပ္အခ်ဳိ႕ ရိွလာၿပီး ၎တို႔အနက္ ဥပမာႏွစ္ရပ္အား ေအာက္ပါကဲ့သို႔ တင္ျပပါမည္။

၃(က)။ မုဟဒၵိဆဟ္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ျခင္း စီမံခ်က္
———————————————-
ေဒါက္တာ မုဟမၼဒ္ အကရမ္ နဒ္၀ီသည္ အစၥလာမ့္သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ဟဒီးဆ္(တမန္ေတာ့္ၾသ၀ါဒေတာ္ႏွင့္ ဓေလ့မ်ား)ဆင့္ျပန္ျခင္း၌ ပါ၀င္ခဲ့သူ အမ်ဳိးသမီးေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ၏ အတၳဳပၸတၳိမ်ားကို ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ေရး အတြက္ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္ႀကီးတစ္ရပ္အျဖစ္ ႏွစ္အတန္ၾကာေအာင္ ဦးစီးလံုးပန္းခဲ့သည္။ (Foot Note 1)

ဟဒီးဆ္မ်ားကို ေလ့လာၿပီး ျပန္လည္ပို႔ခ်ခဲ့ၾကေသာ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးတို႔၏ ဘ၀မွတ္တမ္းအဘိဓာန္ကို သူေရးသားခဲ့သည္။ ၎သည္ အရဗီဘာသာျဖင့္ အတြဲ ၄၀ အထိရိွကာ ၎ကို အႏွစ္ခ်ဳပ္၍ သူကပင္ ျပန္လည္ေရးသားတင္ျပခဲ့သည္။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ကို ဘ၀ေနနည္းစနစ္အျဖစ္ နားလည္လာေအာင္ မဟာလမ္းညႊန္ခ်က္ျဖစ္ေသာ တမန္ေတာ္ျမတ္၏သြန္သင္ခ်က္မ်ားအား ထိန္းသိမ္းမႈ၌ အမ်ဳိးသမီးတို႔မွာ အဓိကအခန္းက႑တြင္ ပါ၀င္ေနေၾကာင္း သူက ဤအက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ျပခ်က္ထဲမွာပင္ သာဓကျပထား၏။ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင့္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈ အကန္႔အသတ္မ်ားၾကားမွ အမ်ဳိးသမီးတုိ႔သည္ အထင္ကရ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား၊ မဒ္ရဆာမ်ားသို႔သြား၍ တက္ေရာက္သင္ယူျခင္းႏွင့္ သင္ၾကားျခင္းမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ အသိပညာအလို႔ငွာ ခရီးျပင္းထြက္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဟဒီးဆ္ဆင့္ျပန္ျခင္းနွင့္ ဆန္းစစ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဓမၼသတ္မ်ားေပးျခင္းကိုလည္းေကာင္း အစရိွသျဖင့္ မျပတ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အထူးေက်ာ္ေစာထင္ရွားလွသည့္ အမ်ဳိးသားပညာရွင္အခ်ဳိ႕က သူတို႔၏ ပညာေပးသူဆရာမမ်ား၏ပညာေရးအေပၚ မွီခိုအားထားျခင္းႏွင့္ ခ်ီးမႊမ္းျခင္းတို႔အား ေတြ႕ရေပသည္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ အမ်ဳိးသမီးပညာရွင္မ်ား၏ ေပါက္ေရာက္မႈမွာ ျခြင္းခ်က္မ်ား မဟုတ္ဘဲ စံျပဳခ်က္ပင္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

အဆိုပါ အလ္မုဟဒၵိဆဟ္က်မ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ အက်ယ္တ၀င့္ေလ့လာဆင္ျခင္ျခင္းျဖင့္ အစၥလာမ့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း အမ်ဳိးသမီးတို႔၏အေရးပါမႈကိုလည္းေကာင္း၊ ၎တို႔၏ အတိတ္ေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ အနာဂတ္အလားအလာမ်ားကိုလည္းေကာင္း သိနားလည္ေစမည္ျဖစ္၏။ ေဒါက္တာ နဒ္၀ီ ၏ စုေဆာင္းက်မ္းက ထပ္တိုးေလ့လာရန္၊ ဆန္းစစ္သံုးသပ္ရန္၊ သုေတသနျပဳရန္အတြက္ အလြန္ပင္ အေထာက္အကူျပဳလ်က္ ရိွပါသည္။ (Foot Note 2 )

၃(ခ)။ မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသမီး ဒီပနီစြယ္စံုက်မ္း
——————————————–
အာအိရွဟ္ အဗ္ဒုရ္ရဟ္မာန္း ဗ်ဴေလးသည္ သူမ၏ Islam: The Empowering of Women စာအုပ္ကို ေနာက္ဆက္တြဲတိုးခ်ဲ႕မႈအျဖစ္ Muslim Women: A Biographical Dictionary မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသမီး ဒီပနီစြယ္စံုက်မ္းကို ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေ၀လိုက္၏။ ၎၌ ဟိဂ်္ရီ ပထမရာစုႏွစ္မွ ဟိဂ်္ရီ ၁၃ ရာစုအလယ္ပိုင္းေလာက္အထိ အစၥလာမ့္သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးမ်ားဆိုင္ရာတို႔ကို အဘိဓာန္အသြင္ျဖင့္ စုစည္းေဖာ္ျပထားသျဖင့္ အခ်ိန္အခါႏွင့္အညီ အလြန္အားထားစရာက်မ္းေကာင္းတစ္အုပ္ျဖစ္ေပသည္။ ၎၌ ရာစုႏွစ္
၁၄ ခုအတြင္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးတို႔သည္ ပညာရွင္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အစရိွသည့္ က႑မ်ားတြင္ ေအာင္ျမင္ထြန္းေပါက္ခဲ့သလို မယား၀တ္ႏွင့္ မိခင္၀တ္မ်ားလည္း မလစ္ဟင္းခဲ့သည့္အေၾကာင္းတို႔အား အႏုစိပ္ထည့္သြင္းတင္ျပထား၏။ (Foot Note 3)

အမ်ဳိးသမီးပညာရွင္မ်ားဆိုင္ရာ အေထာက္အထားအခ်ဳိ႕အတြက္ မၾကာခဏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ထိုစာအုပ္ကို စတင္ေရးသားျဖစ္ေၾကာင္း စာေရးသူက ဆိုသည္။

“အတၳဳပၸတၳိ က်မ္းကိုးက်မ္းကားအတြက္ ေမႊေႏွာက္ေလ့လာလိုက္ခ်ိန္မွာ – ပညာရွင္ေတြကေန အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအထိ ဘ၀နယ္ပယ္အားလံုးထဲ ဦးေဆာင္ကိုယ္စားျပဳေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ပမာဏကို အံ့ၾသျခင္းႀကီးစြာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအခ်က္က မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပိုမိုက်ယ္ျပန္တဲ့ ကိုးကားက်မ္းတစ္ေစာင္ ျပဳစုဖို႔ ဆံုးျဖတ္ေစခဲ့တာပါပဲ။ အစၥလာမ္ထဲက အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ေခတ္မီအျမင္ေတြကို ခ်ျပထားတဲ့အျပင္၊ အစၥလာမ့္သမိုင္းဦးကေန လက္ရိွေခတ္အထိ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ထူးျခားထိေရာက္တဲ့ စြမ္းေဆာင္မႈပံုရိပ္တစ္ရပ္ကို ရရိွေစပါလိမ့္မယ္”။

“ဒီအဘိဓာန္က တမန္ေတာ္ေခတ္ကေန အၾကမ္းအားျဖင့္ (အစၥလာမ္ ၁၃ ရာစု) ခရစ္ ၁၉ရာစုအလယ္ေခတ္အထိ ကာလအပိုင္းအျခားကို ၿခံဳလႊမ္းထားပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအေပၚ ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္ေထာက္ရႈမယ္ဆိုရင္ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးေတြကို အိမ္တြင္းပုန္း

အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဘာလ္ခါတြင္ ရိႈင္းခ္ ဗဟာအုဒၵီးန္ ဗီလာ၏တရားပြဲသုိ႔ ကပ္လ်က္အခန္းတစ္ခုမွ နာယူေနၾကသည့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား။

ခိုင္းထားျခင္း အလ်ဥ္း မရိွခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ၾကရမွာပါ။ သူတို႔ဟာ က႑အမ်ားအျပားမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ သီးသန္႔ကိစၥတစ္ခုခု ဆိုရံုမွ်သာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရႈပ္ေထြးေပြလီဆက္စပ္ေနသမွ်ေတြထဲ ပါ၀င္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ သိၾကတဲ့အတိုင္း အမ်ဳိးသမီးေတြကေတာ့ အရာရာကို သိခ်င္လုပ္ခ်င္ပါ၀င္ခ်င္ၾကတာကိုး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီအခ်က္က အေကာင္းဆံုး စြမ္းေဆာင္မႈ ျဖစ္သြားေစတတ္တာကို ဒီေဖာ္ျပခ်က္အေၾကာင္းရပ္ေတြထဲမွာ ေတြ႕ၾကရပါလိမ့္မယ္”။

အဆိုပါေဖာ္က်ဴးခ်က္မ်ားမွာ ကိုးကားမွီျငမ္းမႈမ်ားစြာျဖင့္ ျပဳစုထားျခင္းျဖစ္သည္။ အတၳဳပၸတၳိစုစည္းခ်က္ အမ်ားအျပားကို အိဗ္ႏု စအဒ္၏ Tabaqat က်မ္းအတြဲ ၈ ႏွင့္ အလ္စခါ၀ီ၏ ကိသာ့ဗြန္ နိစာ့အ္ ကဲ့သို႔ က်မ္းမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဆိုင္ရာ သီးသန္႔ေဖာ္ျပမႈက႑မွ ထုတ္ႏႈတ္မွီျငမ္းထားသည္။ ရံဖန္ရံခါ အျခားရင္းျမစ္မ်ားမွလည္း ကိုးကားသည္။ ေလးစားဖြယ္ ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားသည့္ ပညာရွင္စြာတို႔က သူတုိ႔၏ ဆရာအာစိရိယမ်ားကို ေဖာ္ျပရာ၀ယ္ ၎တို႔အနက္ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနပါသည္။ အိဗ္ႏု ဟဂ်ားရ္သည္ အမ်ဳိးသမီး ၅၃ ဦးထံမွ ေလ့လာသည္ ။ စခါစီသည္ အမ်ဳိးသမီး ၆၈ ဦးထံမွ အိဂ်ာဇဟ္ (ျပန္လည္ျဖန္႔ခ်ိေရးခြင့္ျပဳခ်က္) ရရိွသည္။ ဆူယူသြီ၏လမ္းျပဆရာမ်ား အနက္ ေလးပံုတစ္ပံု (၃၃ ဦး)မွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ လက္ရိွကာလတြင္ မွီျငမ္းကိုးကားႏိုင္သည့္ အေကာင္းဆံုးက်မ္းမွာ ‘Umar Rida Kahhala ၏ A’lam an-Nisa’ ျဖစ္၍ ထူးျခားထင္ရွားသည့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အတြဲ ငါးတြဲအထိပါရိွကာ အထူးပင္ စံုလင္လွေခ်သည္။ (Foot Note 4)

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

1 – (ၾကည့္ – Oxford: Interface Publications, 2007 – hardcover and paperback)

2 – (ၾကည့္ – Over the last few years Dr. Nadwi has, on several occasions and in different cities, given an introductory talk on the public authority and achievements of the women scholars of hadîth. One of those talks was given in New York. Carla Power, a London-based journalist attended that occasion, and has since reflected upon Akram Nadwi’s work in a magazine article published by the New York Times (25 February 2007): see A Secret History. A follow-up article, done after an interview with the author in Oxford, was published in the London Times, 14 April 2007. For another article, also after an interview with Akram Nadwi, this one in Arabic. Read also a PDF file (17 pp.) of Akram Nadwi’s introductory talk on the
women scholars in Islam)

3 – (ၾကည့္ – Aisha Abdurrahman Bewley, Muslim Women: A Biographical Dictionary, Ta-Ha Publishers, 2004.)

4- (ၾကည့္ – Aisha Abdurrahman Bewley, Muslim Women: A Biographical Dictionary, Ta-Ha Publishers, 2004; introduction.)

ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္ (၁ ) ဖတ္ရန္

ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္ (၂)  ဖတ္ရန္

ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္ (၃) ဖတ္ရန္

ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားရိွ အမ်ဳိးသမီးတို႔၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္ (၄) ဖတ္ရန္