စက်တင်ဘာ ၂၂၊ ၂၀၂၅
M-Media
ပါကစ္စတန်၀န်ကြီးချုပ် ရှာဘတ် ရှာရစ်ဖ်နဲ့ ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင် ဆလ်မန်တို့ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က မဟာဗျူဟာမြောက် အပြန်အလှန် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တစ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။
“တစ်နိုင်ငံကို ကျူးကျော် တိုက်ခိုက်လာရင် နှစ်နိုင်ငံစလုံးကို တိုက်ခိုက်သည်ဟု မှတ်ယူမည်” လို့ ကြေငြာထားတဲ့ ဒီစာချုပ်ဟာ ၁၀ စုနှစ်များစွာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်တဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးရဲ့ အရေးပါတဲ့ အချိုးအကွေ့တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ပါကစ္စတန်ဟာ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေမှာ နီးနီးကပ်ကပ် ဆက်ဆံမှုတွေ ရှိနေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့တောင် ဒီလို ကာကွယ်ရေးသဘောတူညီချက်မျိုး မယူထားပါဘူး။
ဒေသတွင်းပြဿနာ
————-
အစ္စရေးရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံတွေရဲ့ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်နေရချိန်မှာ ဆော်ဒီ-ပါကစ္စတန် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် ပေါ်ထွက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ အစ္စရေးဟာ ပါလက်စတိုင်းမှာ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေသလို၊ လက်ဘနွန်၊ အီရန်၊ တူနီးရှား၊ ယီမင်၊ ဂျော်ဒန်၊ ကာတာ စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာပါ ခေါင်းစဥ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆော်ဒီကတော့ ပါကစ္စတန်နဲ့ ဒီသဘောတူညီချက်ဟာ လတ်တလော ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ မဆိုင်ဘဲ နှစ်အနည်းငယ်ကြာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုကနေ ရရှိလာတာလို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အစ္စရေးရန်ကြောင် ဘုံကာကွယ်ရေးစီမံချက်တစ်ခု ဖော်ဆောင်သွားမယ်လို့ ပင်လယ်ကွေ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ GCC က ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့် အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံတွေကတော့ ပါကစ္စတန်၊ အီဂျစ်နဲ့ တူရကီတို့လို နိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်းကာ လုံခြုံရေးမြှင့်တင်ဖို့ အားသန်နေကြပါတယ်။
ဆော်ဒီနဲ့ အခုလို ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ထိုးလိုက်တဲ့အတွက် ပါကစ္စတန်ဟာ အီရန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်တို့လို ဆော်ဒီရဲ့ ရန်ဖက်တွေရဲ့ မျက်စိစပါးမွှေးစူးစရာ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အကြီးဆုံးရန်ဖက် အိန္ဒိယက ဒီသဘောတူညီချက်အပေါ် စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
နျူကာကွယ်ရေး အကြုံး၀င်မလား
———–
အခုသဘောတူညီချက်မှာ နျူလက်နက်ဆိုင်ရာ ကာကွယ်ပေးမှုမျိုး မပါ၀င်ဘူးလို့ ဆော်ဒီနဲ့ ပါကစ္စတန် အရာရှိတွေက အစောပိုင်းမှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ မိမိတို့မှာ နျူရည်မှန်းချက်ရှိပေမယ့် အရပ်ဖက်စွမ်းအင်အတွက်ပဲဖြစ်တယ်လို့ ဆော်ဒီအစိုးရဟာ အရင်က ထုတ်ပြောထားဖူးပါတယ်။
ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်အပြီး ရက်ပိုင်းအကြာ ပါကစ္စတန်ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီး ခွာဂျာ အာဆစ်ဖ်ရဲ့ ပြောကြားမှုမှာတော့ လိုအပ်လာရင် နျူလက်နက်နဲ့ ဆော်ဒီကို ကာကွယ်ပေးဖို့အတွက် စာချုပ်က အကျုံး၀င်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အစ္စရေးဟာ နျူလက်နက် ပိုင်ဆိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၁၉၇၀ နဲ့ ၈၀ ပြည့်နှစ်တွေကတည်းက ပြင်သစ်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ ရယူထားနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။
Ref: Aljazeera, Reuters