ဇြန္ ၁၅၊ ၂၀၁၉
M-Media
-၂၀၁၅ ႏ်ဴသေဘာတူညီခ်က္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ အျခားႏိုင္ငံေတြက အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ လကၡဏာမ်ိဳး မေတြ႕ရဘူးဆိုရင္ စာခ်ဳပ္ပါ စည္းကမ္းေတြ လိုက္နာတာကို ရပ္ဆိုင္းမႈ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမယ္လို႔ အီရန္သမၼတ ဟာဆန္႐ူဟာနီက ဒီကေန႔မွာ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
စာခ်ဳပ္ကေန အေမရိကန္ႏႈတ္ထြက္သြားၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ ၿပီးခဲ့တဲ့ေမလမွာ အီရန္က ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ အပါအ၀င္ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြကို လိုက္နာေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ထရမ့္ဦးေဆာင္တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရဟာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေမလမွာ စာခ်ဳပ္ကေန ႏႈတ္ထြက္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အီရန္အေပၚ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာပါ။
အီရန္နဲ႔ အီရန္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားတဲ့ အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိမႈကို ျပန္လည္တုန္႔ျပန္ဖို႔ဆိုကာ ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသမွာ အေမရိကန္က ၿပီးခဲ့တဲ့ေမလအတြင္း တပ္ေတြ ထပ္တိုးခ်ထားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ အီရန္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔အၾကား တင္းမာမႈဟာ ပိုမို ျပင္းထန္လာခဲ့ပါတယ္။
“အီရန္ကပဲ တစ္ဖတ္သက္ စာခ်ဳပ္လိုက္နာရမယ္ဆိုတာမ်ိဳး လံုး၀ အျဖစ္မခံပါဘူး။ စာခ်ဳပ္ ဆက္လက္အက်ံဳး၀င္ဖို႔ဆိုရင္ လက္မွတ္ထိုးထားသူေတြအားလံုးက လိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္” လို႔ ဒီကေန႔ တာဂ်ီကစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ Conference on Interaction and Confidence Building Measures ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းမွာ အီရန္သမၼတ ဟာဆန္႐ူဟာနီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအစည္းအေ၀းကို တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားတို႔အျပင္ အျခား အာရွေခါင္းေဆာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏ်ဴသေဘာတူညီခ်က္ကို အေမရိကန္၊ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္၊ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ဥေရာပသမဂၢတို႔က လက္မွတ္ေရးထိုးထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
႐ူဟာနီကေတာ့ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ အျခားႏိုင္ငံေတြထံကေန အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ လကၡဏာမ်ိဳး ျမင္ခ်င္တယ္လို႔ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးကို ျမင္ခ်င္တယ္၊ စာခ်ဳပ္ပါ ဘယ္အခ်က္ေတြကို မလိုက္နာဘူး ဆိုတာေတြကိုေတာ့ ႐ူဟာနီက တိတိက်က် မေျပာခဲ့ပါဘူး။
ျပင္သစ္နဲ႔ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက စာခ်ဳပ္ပါ သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ဆက္လက္လိုက္နာမယ္လို႔ ေျပာၾကားထားေပမယ့္ အေမရိကန္ရဲ႕ ဖိအားေၾကာင့္ ဥေရာပမွာ အေျခစိုက္ထားတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ အီရန္နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသမွာ ေရနံတင္သေဘၤာေတြ တိုက္ခိုက္ခံရမႈ ၂ ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္နဲ႔ အီရန္တို႔အၾကား အျပန္အလွန္ ျပစ္တင္ေျပာဆိုမႈေတြ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။
ၾကာသာပေတးေန႔က အိုမန္ပင္လယ္ေကြ႕မွာ ေရနံတင္သေဘၤာ ၂ စင္း တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး၊ ေမလအေစာပိုင္းကလည္း ယူေအအီးႏိုင္ငံ ဖူဂ်ိဳင္ရာ ကမ္းလြန္မွာ ေရနံတင္သေဘၤာ ၄ စင္း တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီတိုက္ခိုက္မႈဟာ အီရန္လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္က စြပ္စြဲထားေပမယ့္ အီရန္ကေတာ့ ဒီစြပ္စြဲမႈေတြကို ျငင္းဆိုပါတယ္။
Ref: Aljazeera