အီရန်တွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား သမ္မတဖြစ်လာ

ဇူလိုင် ၇၊ ၂၀၂၄
M-Media

-ဇူလိုင်လ ၅ ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အီရန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန်က သဘောထားတင်းမာသူ စအီဒ် ဂျာလီလီကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံခဲ့ရပါတယ်။

သမ္မတ အီဘရာဟင် ရိုင်စီ မေလအတွင်း ရုတ်တရက် လေယာဥ်ပျက်ကျ သေဆုံးပြီးတဲ့နောက် အီရန်မှာ ကြားဖြတ်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဓိပတိကောင်စီက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ သမ္မတလောင်း ၄ ဦး ၀င်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲကို ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပေမယ့် မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် လာရောက်မဲမပေးတဲ့အတွက် ရလဒ်က အကြုံးမ၀င်ပါဘူး။ ဇူလိုင် ၅ ရက်နေ့ နောက်တစ်ကျော့ ကျင်းပရာမှာတော့ အလယ်အလတ်သမား မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန် အနိုင်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

စနေနေ့က ပထမဆုံးမိန့်ခွန်းမှာ တိုင်းပြည်အတွက် စာမျက်နှာသစ် ဖွင့်လှစ်သွားမယ်လို့ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ် ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။

“ပြည်သူတွေကို သာယာ၀ပြောတဲ့ ဘ၀မျိုး ပေးနိုင်ဖို့အတွက် စမ်းသပ်မှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ အခက်အခဲတွေ အများကြီးကို ကျွန်တော်တို့ ကျော်ဖြတ်ရအုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်”

ပြည်သူတွေရဲ့အသံကို နားထောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး၊ ကတိက၀တ်တွေကိုလည်း အကောင်အထည်ဖော်သွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

မာဆွတ် ပီဇက်ကီယန်ဟာ မဲအရေအတွက် ၅၃ ဒဿမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိခဲ့ပြီး အနီးကပ်ဆုံးပြိုင်ဘက် ဆအီးဒ် ဂျာလီလီက ၃၈ ဒဿမ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ပီဇက်ကီယန်ဟာ လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ဂျာလီလီက အီရန်ရဲ့ နျူအရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုအဖွဲ့ အကြီးအကဲဟောင်းဖြစ်ပါတယ်။

အီရန်ကို ကမ္ဘာ့အသိုင်းအ၀ိုင်းထဲ ပိုမို၀င်ဆံ့နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုထားပါတယ်။ သမ္မတသစ်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း တာ၀န်စတင်ထမ်းဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၀ေဖန်သူ

သမ္မတဟောင်း ရိုင်စီလက်ထက် အီရန်အမျိုးသမီး ကာ့ဒ် မာရှာ အေမီနီ ပု၀ါမဆောင်းတာကို ဘာသာရေးရဲတွေက ဖမ်းဆီးကာ စစ်ကြောရေးမှာ သတ်ပစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပီဇက်ကီယန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ၀ေဖန်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

အေမီနီအသတ်ခံရမှုအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီဖွဲ့စည်း စစ်ဆေးဖို့ ပီဇက်ကီယန်က တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး၊ အခု သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုမှာလည်း သူက ဒီကိစ္စကို ထပ်မံ ထောက်ပြခဲ့ပါဝယ်။

“ဘယ်သူ့အပေါ်မှာမဆို အကြမ်းဖက်တာ၊ လူမဆန်တဲ့ အပြုအမူတွေ ပြုလုပ်တာကို ကျွန်တော်တို့ ဆန့်ကျင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အမ၊ ညီမတွေ၊ သမီးတွေအပေါ်မှာ ဒီလို လုပ်ဆောင်တာကို ခွင့်ပြုမှာ မဟုတ်ပါဘူး”

နိုင်ငံအတွင်း အင်တာနက်အသုံးပြုမှု ကန့်သတ်ထားတာကို ဖြေလျော့ပေးမှာဖြစ်ပြီး၊ အစိုးရအဖွဲ့မှာလည်း လူမျိုးစုကိုယ်စားလှယ်တွေ ပိုမိုထည့်သွင်းသွားမယ်လို့ ပီဇက်ကီယန်က ကတိပြုထားပါတယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်က အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ သဘောတူညီနိုင်ခဲ့ပြီး နောက် ၃ နှစ်အကြာမှာ ပျက်ပြယ်သွားတဲ့ သမိုင်း၀င် နျူသဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည်အသက်သွင်းနိုင်ဖို့ ပီဇက်ကီယန်က ကြိုးပမ်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေးဘ၀

ပီဇက်ကီယန်ကို နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း မာဟာဘတ်မြို့မှာ ၁၉၅၄ ခုနှစ်က မွေးဖွားပါတယ်။ ဖခင်က တူရကီအနွယ်ဖြစ်ပြီး၊ မိခင်က ကာ့ဒ်လူမျိုးပါ။

၂၀၀၈ ခုနှစ်ကစတင်ကာ လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတဟောင်းခါတာမီလက်ထက်မှာ ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးအဖြစ် တာ၀န်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၀-၈၈ အီရန်-အီရတ်စစ်ပွဲမှာ ရှေ့တန်း ဆေးအဖွဲ့ကို ကြီးကြပ်ခဲ့ပါတယ်။

၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာ ဇနီးနဲ့ ကလေးတစ်ဦးကို ကားမတော်တဆမှုမှာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ပီဇက်ကီယန်ဟာ ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ သားနှစ်ဦးနဲ့ သမီးတစ်ဦးတို့ကို ပြုစုပျိုးထောင်ရင်း ဘ၀ခရီးလမ်းကို လျှောက်လှမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: Aljazeera, Al-Awsat