News @ M-Media

Author: M-Media

  • ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား တရား၀င္ ခရီးစဥ္ ဖိတ္ၾကားရန္ အခ်ိန္တန္ၿပီဟု ျမန္မာဆိုင္ရာ တရုတ္ သံအမတ္ၾကီးေျပာ

    ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
    M-Media
    AunSanSuuKyiMineMar14-621x320

    အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား တရား၀င္ ခရီးစဥ္ဖိတ္ၾကားရန္ အခ်ိန္တန္ၿပီဟု ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တရုတ္သံအမတ္ႀကီးမွ ေျပာၾကားလိုက္သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရးအရ ၾသဇာႀကီးေနလ်က္ရိွေသာ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ လိုပါေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ တရုတ္အစိုးရ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္ရိွမွသာ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေဒၚစုၾကည္မွ ေျပာခဲ့သည္။

    ေဒၚစုၾကည္၏ အတိုက္အခံ အုပ္စုျဖစ္ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အပါအ၀င္ ျပည္တြင္းရိွ ႏိုင္ငံေရး ပါတီအားလံုး ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ေဘဂ်င္းမွ ဆက္လက္ တို္က္တြန္းသြားမည္ဟု သံအမတ္ႀကီး ယန္ေဟာက္လန္ Yang Houlan မွ Sunday Morning Post ႏွင့္ျပဳလုပ္သည့္ အင္တာဗ်ဴးတစ္ရပ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ ဒီရာထူးတာ၀န္အပ္ႏွင္းခံရခ်ိန္ကစၿပီး ေဒၚစုၾကည္နဲ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆံုေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြအၾကား သူမရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ ရပ္တည္မႈ နဲ႔ ထင္ေပၚ လူႀကိဳက္မ်ားမႈအရ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ဖိတ္ၾကားမႈ ျဖစ္လာရပါၿပီ ” ဟု သူက ဆိုသည္။

    တစ္ခ်ိန္က တရုတ္ျပည္ရိွ အစိုးရတြဲဖက္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ား၏ ဖိတ္ၾကားမႈမ်ားကို ေဒၚစုၾကည္မွ အခ်ဳိသတ္ေရွာင္လႊဲ ခဲ့ဖူးသည္။

    တရုတ္မီဒီယာတစ္ခုႏွင့္အင္တာဗ်ဴးစကားေကာက္ေၾကာင္းအရ ေဒၚစုၾကည္သည္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ေတာ့ တရုတ္ျပည္သို႔ အလည္အပတ္ သြားေရာက္လိမ့္မည္ဟု ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွ စ၍ သံုးသပ္မႈမ်ား ရိွခဲ့သည္။

    ယမန္ႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလအတြင္း ေတာင္ကိုးရီးယားခရီးစဥ္၌ သူမအေနႏွင့္ မ်ားမၾကာမီ တရုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ ထားေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။

    ေဒၚစုၾကည္၏အတိုက္အခံပါတီ ႏွင့္ တရုတ္ျပည္အၾကား ဆက္ဆံေရးမွာ ယမန္ႏွစ္က အထူး တိုးတက္လာသည္။ ႏွစ္ဖက္ စလံုးမွလည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ပိုမိုခ်ိတ္ဆက္ သြားလိုေၾကာင္း အသြင္ေဆာင္ေနလ်က္ရိွသည္။

    NLD ပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလးဦးကို တရုတ္ျပည္သို႔ ယမန္ႏွစ္က ေစလႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ အတြင္း လတ္တစ္ေလာေစလႊတ္ေသာ အဖြဲ႕အား အတိုက္အခံပါတီ အတြင္းေရးမွဴး ႏွင့္ ေဒၚစုၾကည္၏အမာခံ လူယံုတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးဥာဏ္၀င္းမွ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။

    “ အေနအထားအသစ္ေတြေအာက္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ဆက္လက္တိုးျမွင့္သြားႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ၊ လမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူတို႔ဖက္က သံုးသပ္ခ်က္အျမင္ေတြကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖက္က စိတ္၀င္တစား ၾကား သိလိုပါတယ္ ” ဟု သံအမတ္ယန္ က ေျပာပါသည္။

    စစ္တပ္၏ေႏွာင္ႀကိဳးႀကီးမားလွေသာ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီကို ေက်ာ္လႊားကာ လာမည့္ႏွစ္တြင္ NLD မွ မဲျပတ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု တြက္ဆထားၾကသည္။

    သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း ေဒၚစုၾကည္အား ရည္ညႊန္းလ်က္ မိမိသည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံသားကို မဆို ႏိုင္ငံ့ ဦးေသွ်ာင္ျဖစ္ေစမည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေထာက္ခံသည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ၿပီးလည္း ျဖစ္ေပသည္။

    ဓါတ္ပံု အညြန္း- ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း လက္ပေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း ဆႏၵျပမႈကို အၾကမ္းဖက္ျဖိဳခြင္းခဲ့မႈအား စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌအျဖစ္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ ခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စီမံကိန္း နယ္ေျမ တေနရာတြင္ ေတြ႔ရစဥ္

    Photo- AP

    Ref: South China Morning Post

  • အရစၥတုိတယ္ႏွင့္ အလ္-ဖာရာဘီၿပီးေနာက္ ‘တတိယေျမာက္ ဂု႐ု’ “နီဆာရ္ အလ္-ဒင္ အလ္-တူဆီ”

    ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
    M-Media
    ရွာေဖြတင္ဆက္သူ- ကိုေလး

    Al-Tusi_Nasirခါ၀ါဂ်ာ မုဟမၼဒ္ အစ္ဗေန႔ မုဟမၼဒ္ အစ္ဗေန႔ ဟာဆန္ အလ္-တူဆီ (Khawaja Muhammad ibn Muhammad ibn Hasan Tusi) လုိ႔ အမည္ရတဲ့ အလ္-တူဆီကုိ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ တြစ္ၿမိဳ႕ (ယခု အီရန္အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္း) မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာပါ။ တူဆီကုိ နီဆာရ္ အလ္-ဒင္ အလ္-တူဆီ(Nasīr al-Dīn al-Tūsī)လုိ႔ လူသိမ်ားၿပီး ပါရွန္းလူမ်ိဳး မြတ္စလင္ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သိပၸံနဲ႔ အေတြးအေခၚ နယ္ပယ္ေတြမွာ စာအုပ္ေပါင္း မ်ားစြာေရးခဲ့တဲ့ တူဆီကုိ နကၡတၱေဗဒ ပညာရွင္၊ သခ်ၤာပညာရွင္၊ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္၊ အေတြးေခၚနဲ႔ ဘာသာေရး ပညာရွင္ တစ္ဦးလုိ႔လည္း မွတ္ယူႏုိင္ပါေသးတယ္။

    တူဆီဟာ သခ်ၤာ၊ ဒႆနိကေဗဒနဲ႔ ဘာသာေရး၊ သိပၸံနယ္ပယ္ေတြ အတြက္ အာရဗီ၊ ပါရွန္း စတဲ့ ဘာသာစကားေတြနဲ႔ စာအုပ္ေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ ကေလာင္စြမ္းထက္မႈ၊ သူေရးသားတဲ့ စာအုပ္ေတြရဲ႕ အေရးပါမႈေၾကာင့္ တူဆီကုိ ‘လူခပ္သိမ္းရဲ႕ဆရာ’၊ ‘ေအာင္ျမင္ေသာ ပညာရွင္အာစရိ’၊ (အရစၥတုိတယ္ႏွင့္ အလ္-ဖာရာဘီၿပီးေနာက္) ‘တတိယေျမာက္ ဂု႐ု’ စသျဖင့္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပညာရွင္မ်ားက တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တူဆီဟာ အီရန္ေျမာက္ပုိင္း မာရာဂါ (Maragha) ေဒသမွာရွိတဲ့ နကၡတၱေဗဒဆုိင္ရာမွာ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ သုေသသနစင္တာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူ တစ္ေယာက္လည္းျဖစ္ပါေသးတယ္။

    တူဆီဟာ ပညာတတ္ မိသားစုက ေမြးဖြားလာတာျဖစ္ၿပီး အေဖနဲ႔ ဦးေလးျဖစ္သူတုိ႔က အစၥလာမ္ ဘာသာေရး သိပၸံနဲ႔၊  ႐ုိး႐ုိးသိပၸံ ပညာရပ္ေတြကုိ တတ္ေျမာက္လာေအာင္ တူဆီကုိ တြန္းအား ေပးခဲ့ၾကတာပါ။ တူဆီဟာ ဒႆနိကေဗဒနဲ႔ သခ်ၤာ ပညာရပ္ေတြကုိလည္း ေမြးရပ္ေျမ တြစ္ၿမိဳ႕မွာ ဆည္ပူးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၃ ေနာက္ပုိင္း မွာေတာ့ တူဆီဟာ နီရွာပူးရ္ၿမိဳ႕ကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး သိပၸံ၊ ေဆးပညာနဲ႔ ဒႆနိကေဗဒ ပညာရပ္ေတြကုိ ဆက္လက္ ဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ သိပၸံပညာရွင္ႀကီး တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အစ္ဗေန႔ ဆီနာရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြကုိ ေလ့လာခဲ့ၿပီး ဆီနာရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြက တူဆီကုိ လႊမ္းမုိးခဲ့တာပါ။

    တူဆီဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အီရတ္ႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕က ဥပေဒ ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကမာလ္ အလ္-ဒင္ အစ္ဗေန႔ ယူႏြတ္စ္(Kamāl al-Dīn ibn Yūnus) ထံမွာ ဥပေဒပညာရပ္ကုိ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ အစ္ဗေန႔ ယူႏြတ္စ္ဟာ ဥပေဒပညာအျပင္ နကၡတၱေဗဒနဲ႔ သခ်ၤာနယ္ပယ္ေတြမွာလည္း ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပါရဂူေျမာက္ ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။

    တူဆီဟာ သူရဲ႕ေလ့လာမႈေတြၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၂၃၀ရဲ႕ အေစာပုိင္းခုႏွစ္ေတြမွာေတာ့ အီရန္အေရွ႕ပုိင္းမွာရွိတဲ့ အစၥမာအီလီ(Ismā’īlī) နန္းေတာ္မွာ သူ႕ကုိ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္တဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ၿပီး အစၥမာအီလီ႐ံုးစုိက္ရာ အလာမြတ္(Alamūt) ကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ အလာမြတ္ၿမိဳ႕ဟာ ၁၂၅၆ ခုႏွစ္မွာ မြန္ဂုိေတြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိခံခဲ့ရၿပီး တူဆီဟာလည္း မြန္ဂုိဘုရင္ ဟူလာဂူ(Hūlāgū) ရဲ႕ အႀကံေပးတစ္ေယာက္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ တူဆီဟာ နန္းေတာ္ရဲ႕ နကၡတေဗဒ ပညာရွင္နဲ႔ ေအာင္ကဖ္(awqāf) လုိ႔ေခၚတဲ့ သာသနာေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ရာထူးအသစ္နဲ႔ တူဆီဟာ နကၡတေဗဒဆုိင္ရာ သုေတသနစင္တာ တစ္ခု တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ဟူလာဂူဘုရင္ကုိ ေတာင္းဆုိခဲ့ၿပီး၊ စင္တာေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကုိလည္း ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ႀကီးၾကပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစင္တာဟာ မြန္ဂုိအင္ပါယာရဲ႕ အဓိက႐ံုးစုိက္ရာ အဇာဘုိင္ဂ်န္ႏုိင္ငံ မာရာဂါ ၿမိဳ႕မွာ တည္ရွိၿပီး ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ တူဆီဟာ ထုိစင္တာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

    မာရာဂါ သုေတသနစင္တာမွာ ေက်ာင္းေဆာင္နဲ႔ စာၾကည့္တုိက္တုိ႔ပါ၀င္ၿပီး ထုိေခတ္ကာလထိ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သမွ် စင္တာမ်ားထဲမွာ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားေသာ စင္တာမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ကာ ကၽြမ္းက်င္မႈျပည့္၀တဲ့ သုေတသန စင္တာ လည္းျဖစ္ပါတယ္။ မာရာဂါစင္တာဟာ အစၥလာမ္ကမၻာက ေက်ာ္ၾကားေသာ၊ ပါရမီရွိေသာ ပညာရွင္မ်ား ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ့သလုိ တ႐ုတ္ျပည္ကဲ့သုိ႔ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေသာေဒသမ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားကပင္ မာရာဂါ စင္တာသုိ႔ လာေရာက္ပညာဆည္းပူးခဲ့ၾကတာပါ။ ထုိမာရာဂါ သုေတသန စင္တာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔တည္တံ့ခဲ့ပါတယ္။

    အဲဒီစင္တာရဲ႕ စူးစမ္းေလ့လာမႈေတြ ရပ္တန္႔သြားခဲ့ေပမယ့္ မာရာဂါစင္တာက ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ သိပၸံဆုိင္ရာ အေမြအႏွစ္ေတြကေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ဥေရာပမွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ စင္တာကုိ လူငယ္ဘ၀က လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ဖူးၿပီး အားက်ခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာရွင္ Ulugh Beg ဟာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ စမာကန္ သုေတသနစင္တာကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

    ၁၆ ရာစုေႏွာင္းပုိင္းက ဒိန္းမတ္ဘုရင္ တုိင္ခ်ိဳဘရာဟီ (Tycho Brahe) တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ သုေတသနစင္တာ၊ ၁၈ ရာစုမွာ မဂုိဘုရင္ ဂ်ိဳင္စင္း(Jai Singh) တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ စင္တာေတြ အပါအ၀င္ မဂုိအင္ပါယာ အိႏၵိယကုိ အုပ္စုိးစဥ္အခါက ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စူးစမ္းေလ့လာေရးစင္တာေတြအားလံုးဟာ ေစာေစာပုိင္းရာစုႏွစ္မ်ားက အစၥလာမ္ကမၻာမွာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စင္တာေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

    ၁၂၇၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တူဆီဟာ သူရဲ႕ ေက်ာင္းသားတစ္စုနဲ႔အတူ မာရာဂါစင္တာကုိ စြန္ခြာခဲ့ၿပီး ဘဂၢဒတ္ကုိ ခရီးထြက္ခဲ့ပါတယ္။ တူဆီရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြမွာ ကုိယ္ပုိင္ေရးသားမႈေတြ၊ ေရွးခတ္ ဂရိနဲ႔ အေစာပုိင္း အစၥလာမ့္သိပၸံဆုိင္ရာ ပညာရပ္ေတြကုိ ျပန္ေျပာင္းေရးသားခဲ့တာေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေရွးကေတြ႕ ရွိခ်က္ေတြကုိ ျပန္ေျပာင္းေရးသားတဲ့ အဲဒီစာအုပ္ေတြမွာလည္း တူဆီဟာ သူရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကုိ ထပ္ျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕အျမင္ေတြ ထပ္ျဖည့္ထားတဲ့ အဲဒီစာအုပ္ေတြဟာ သိပၸံနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ဘာသာရပ္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ စံထားစရာ စာအုပ္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ေတြထဲမွာ ယူကလစ္ရဲ႕ Elements ဆုိတဲ့စာအုပ္နဲ႔၊ ေတာ္လမီ ရဲ႕ Almagest စာအုပ္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီစာအုပ္ေတြနဲ႔ ယူကလစ္ရဲ႕ အျခားစာအုပ္ေတြကုိ ဆက္စပ္ေလ့လာဖုိ႔အတြက္ က်မ္းေတြကိုလည္း ေရးသားခဲ့ပါေသးတယ္။

    A stamp issued in the republic of Azerbaijan in 2009 honoring Tusi
    ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ အဇာဘိုင္ဂ်န္ႏိုင္ငံမွ တူဆီအား ဂုဏ္ျပဳ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ တံဆိပ္ေခါင္း

    သခ်ၤာနယ္ပယ္မွာေတာ့ တူဆီဟာ ယူကလစ္ရဲ႕ မ်ဥ္းၿပိဳင္ အယူအဆကုိ ဆန္းျပားတဲ့ သက္ေသျပခ်က္တစ္ခုနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ၿပီး အဲဒီ သက္ေသျပခ်က္က ယူကလစ္ရဲ႕ အဆုိနဲ႔မတူတဲ့ ဂ်ီအုိေမထရီ ပညာရပ္အသစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာဖုိ႔အတြက္ အလြန္အေရးပါခဲ့ၿပီး တ႐ုိင္ဂုိေနာ္ မက္ထရီ ပညာရပ္ကုိလည္း နကၡတၱေဗဒမွ ခြဲထြက္ေစခဲ့ကာ သီးသန္႔ဘာသာရပ္တစ္ခု ျဖစ္လာေစခဲ့ပါတယ္။ တူဆီဟာ ေလာ့ဂ်စ္စာအုပ္၊ လူ႕က်င့္၀တ္စာအုပ္နဲ႔ သိပၸံပညာရွင္ အစ္ဗေန႔ဆီနာရဲ႕အေတြးအေခၚပညာရပ္ကုိ ရွင္းလင္းျပတဲ့ ဒႆနိက စာအုပ္ေတြကုိလည္း ေရးသားခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီစာအုပ္ေတြဟာ လူ႕ဖြဲ႕အစည္းတြင္းမွာ  အေရးပါကာ၊ လႊမ္းမုိးမႈရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

    နကၡတၱေဗဒနဲ႔ပက္သက္ၿပီး ေရးခဲ့တဲ့စာအုပ္ေတြမွာ အလ္-တဒ္ကီရာ ဖီ အီလ္မ္ အလ္ ဟာယာ (Al-Tadhkira fī ‘ilm al-hay’a) စာအုပ္ဟာ အဓိကက်ခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လမီရဲ႕ နကၡတၱေဗဒအယူအဆကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၿပီး ေရးသားခဲ့တဲ့ ဒီစာအုပ္ဟာ အလယ္ေခတ္ အစၥလာမ့္ နကၡတၱေဗဒေလာကနဲ႔၊ ေကာ့ပါးနီးကပ္စ္လုိ ဥေရာပရဲ႕ အေစာပုိင္း ေခတ္သစ္ နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ေတြကုိပါ လႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္။ ဒါတင္မကဘဲ တူဆီဟာ လက္ေတြ႕အသံုးခ် နကၡတၱေဗဒက်မ္း၊ သီအုိရီဆုိင္ရာ နကၡတၱေဗဒက်မ္းနဲ႔ စၾကာ၀ဠာေဗဒက်မ္းေတြကုိလည္း ေရးသားခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပါရွန္း ဘာသာစကားနဲ႔လည္း နကၡတၱေဗဒနယ္ပယ္မွာ အေရးပါတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကုိေရးသားခဲ့ၿပီး ဇစ္-အီ အစ္ခ္ဟာနီ(Zīj-i Īlkhānī)လုိ႔ အမည္ရပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီစာအုပ္ေတြဟာ သူ႕အရင္ ထြက္ေပၚခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြရဲ႕ ရွင္းလင္းခ်က္ေတြ၊ ထပ္ဆင့္ရွင္းလင္းခ်က္ေတြပါပဲ။ သူ႕ရဲ႕ ပါရွန္းဘာသာစကားနဲ႔ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြကို အာရဗီဘာသာသုိ႔ ျပန္ဆုိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိျပန္ဆုိခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္း အစၥလာမ့္သိပၸံေလာကရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ေတြေပၚမွာ အမ်ားႀကီး လႊမ္းမုိးခဲ့ၿပီး၊ အခ်ိဳ႕စာအုပ္ေတြဟာ ၂၀ ရာစုအထိ အသံုး၀င္လာခဲ့ပါတယ္။

    Iranian stamp for the 700th anniversary of his death
    တူဆီ ကြယ္လြန္ျခင္း ႏွစ္ ၇၀၀ ျပည့္အထိမ္းအမွတ္ အီရန္မွ ဂုဏ္ျပဳထုတ္ေဝခဲ့သည့္ တံဆိပ္ေခါင္း

    ကမၻာၿဂိဳဟ္နဲ႔ပက္သက္တဲ့ သီအုိရီေတြမွာဆုိရင္လည္း တူဆီဟာ အီဂ်စ္ သိပၸံပညာရွင္ ေတာ္လမီရဲ႕ မဆီေလ်ာ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ ျပဳျပင္ ခဲ့ပါတယ္။ အထူးျဖင့္ ေလးလံတဲ့၀တၳဳပစၥည္းေတြအတြက္ စက္၀ုိင္းပံုေရႊ႕လ်ားမႈနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြပါပဲ။ ဒါေတြကုိ ျပင္ခ်င္တ့ဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ တူဆီဟာ စက္၀ုိင္းႏွစ္ခုပါ၀င္တဲ့ နကၡတေဗဒဆုိင္ရာ ပုံစံတစ္ခုကုိ တီထြင္ခဲ့ၿပီး သူထြင္ခဲ့တဲ့အဲဒီပစၥည္းကုိ သမုိင္းပညာရွင္ေတြက ‘တူဆီစံုတြဲ’ လုိ႔ေခၚပါတယ္။ စက္၀ုိင္းအႀကီး၊ အေသးႏွစ္ခုပါၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ tangent မ်ဥ္းေတြကုိ တစ္ထပ္တည္းက်ေနတဲ့ အဲဒီပံုစံကုိအသံုျပဳၿပီး ေတာ္လမီရဲ႕ လက္တီက်ဳဆုိင္ရာသီအုိရီေတြ၊ လနဲ႔ပက္သက္တဲ့ ပံုစံေတြကိုလည္း ျပင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

    တူဆီဟာ ဒါနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး သူရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္ ပံုစံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ အာရဗီဘာသာ စကားနဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ အလ္-တက္ဒ္ကီရာ ဖီ အီလ္မ္ အလ္-ဟာယာ (Al-Tadhkira fī ‘ilm al-hay’a) က်မ္းမွာ ေဖာ္ထုတ္ထားၿပီး အဲဒီေတြ႕ရွိ ခ်က္ေတြဟာနကၡတၱေဗဒ သမုိင္းမွာ အလြန္ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲ သူရဲ႕ေနာက္ပုိင္းမွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ နကၡတေဗဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ စၾက၀ဠာေဗဒ ပညာရွင္ေတြအေပၚမွာ တူဆီရဲ႕ ကမၻာႀကီးေရႊ႕လ်ားမႈဆုိင္ရာ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြဟာ လႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္။

    တူဆီေရးသားခဲ့တဲ့ ၁၅၀ ေက်ာ္ေသာစာအုပ္ေတြထဲမွာ ႐ူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒနဲ႔ ဇီ၀ေဗဒ စာအုပ္ေတြလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အစၥလာမ့္သမုိင္းမွာ အေက်ာ္ၾကားဆံုး သိပၸံ ပညာရွင္ေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ တူဆီဟာ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္မွာ အလ္ကာဇီမီယာ (ယခု အီရတ္ႏုိင္ငံ ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕) မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ကုိဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ လေပၚက အခ်င္း ကီလုိမီတာ ၆၀ ရွိတဲ့ ခ်ိဳင့္ခြက္တစ္ခုကုိ သူ႕ရဲ႕နာမည္ျဖစ္တဲ့ နာဆီရက္ဒင္(Nasireddin)လုိ႔ အမည္ေပးထားၿပီး၊ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္က ဆုိဗီယက္ နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ နီကုိလုိင္း စတီပန္ႏုိဗစ္ခ်္ ခ်ာရ္ႏုိက္(Nikolai Stepanovich Chernykh) ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ၿဂိဳဟ္ငယ္ေလးတစ္ခုကုိလည္း တူဆီ ၁၀၂၆၉ (10269 Tusi) လုိ႔အမည္ေပးခဲ့ပါတယ္။

    10418324_758280350873503_5737806535240894871_n

    အီရန္ႏုိင္ငံက နည္းပညာတကၠသုိလ္တစ္ခုနဲ႔ အဇာဘုိင္ဂ်န္က စူးစမ္းေလ့လာေရးစင္တာတစ္ခုကုိလည္း တူဆီရဲ႕အမည္ေပးထားပါေသးတယ္။ ဒါတင္မေကေသးဘဲ ဂူးလ္ဂဲလ္ကလည္း တူဆီရဲ႕ ၈၁၂ ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကာလမွာ Google ရဲ႕ အဖြင့္စာမ်က္ႏွာမွာ တူဆီရဲ႕ပံုနဲ႔ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ေၾကာင္းပါ……….

    Ref: Muslim Heritage

  • ထုိင္း အတုိက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္ခံရ

    ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
    M-Media

    2014126152816801734_20

    – ထုိင္းႏုိင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘန္ေကာက္ရွိ မဲေပးသည့္ မဲ႐ံုမ်ားကုိ ဆႏၵျပသူမ်ားက ၀န္းရံခဲ့ၿပီးေနာက္ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္မႈတစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အစုိးရ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

    ယမန္ေန႔က ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ႀကိဳတင္မဲေပးမႈ ျပဳလုပ္ေနစဥ္အတြင္း ျပည္သူမ်ားအား မဲမေပးရန္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားက မဲ႐ံုအား ၀န္းရံကာ တားျမစ္ေနစဥ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးခဲ့သူမွာ ဗုဒၶဘာသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည့္ Dhrma Amy မွ  အစုိးရ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ဆူသင္ သာရာသင္ျဖစ္သည္။ ထုိပတ္ခတ္မႈအတြင္း နည္းဆံုး လူ ၁၁ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္။

    ထုိ႔ကဲ့သုိ႔ ဆႏၵျပမႈမ်ားေၾကာင့္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ ႀကိဳတင္မဲ႐ံု ၄၀ ခန္႔အား ပိတ္ပစ္ခဲ့ရသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပရန္စီစဥ္ထားသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအား ဖ်က္သိမ္းရန္ အလုိရွိေနၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ထုိေရြးေကာက္ပြဲအား ေနာက္ဆုတ္ရန္ ေတာင္းဆုိထားေသာ္လည္း အစုိးရကမူ ဆႏၵျပမႈမ်ား မရပ္တန္႔ပါက ေရြးေကာက္ပြဲရက္အား ေရႊ႕ဆုိင္းမည္မဟုတ္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ အစုိးရဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵျပမႈမွာ သံုးလနီးပါး ရွိလာၿပီျဖစ္ၿပီး ပါလီမန္အားဖ်က္သိမ္းကာ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ေပးမည္ဟု အစုိးရက ေၾကညာခဲ့ေသာ္လည္း ဆႏၵျပသူမ်ားက လက္ခံျခင္းမရွိေပ။

    Ref: Al Jazeera

  • ကုလသုိ႔တင္သြင္းရမည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ ခြဲျခားမႈ ပေပ်ာက္ေရး အစီရင္ခံစာ ျမန္မာ ေရးသားေန

    ကုလသုိ႔တင္သြင္းရမည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ ခြဲျခားမႈ ပေပ်ာက္ေရး အစီရင္ခံစာ ျမန္မာ ေရးသားေန

    ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
    M-Media

    ရန္ကုန္၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၇။ ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ႏုိင္ငံ၏ စတုတၳႏွင့္ ပဥၥမေျမာက္ အစီရင္ခံစာအား ျမန္မာႏုိင္ငံက ေရးသားေနသည္ဟု ႏုိင္ငံပုိင္မီဒီယာမ်ားက ဇန္န၀ါရီ ၂၇ ရက္ (ယေန႔) တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

    ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ကုလသမဂၢမွ အစီရင္ခံစာေရးသည့္ ေကာ္မတီအား သတိေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ ယခုကဲ့သုိ႔ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ထုိေကာ္မတီတြင္ အစုိးရ၀န္ႀကီးဌာန၊ အစုိးရမဟုတ္သည့္ အဖြဲအစည္းမ်ားႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။

    လူမႈ၀န္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ေဒၚျမတ္ျမတ္အုန္းခင္ကမူ အဆုိပါအစီရင္ခံစားေရးသားမႈအား ကုလသမဂၢလူဦးေရ ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ (UNFPA) ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ တိက်မွန္ကန္ေသာ အစီရင္ခံ ေပၚထြက္လာရန္ အတြက္ တုိက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကုလသမဂၢ၏ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြဲျခားမႈ ပံုစံအားလံုး ပေပ်ာက္ေရး စာခၽြန္လႊာအား  ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၿပီး ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ ပထမအႀကိမ္ အစီရင္ခံစာႏွင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ အစီရင္ခံစာတုိ႔ကုိ တင္သြင္းႏုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ တတိယအႀကိမ္ အစီရင္ခံစာအား တင္သြင္းႏုိင္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။

    Ref: ဆင္ဟြာ

  • ဘာစီနဲ႔ အက္သလက္တီကို အႏိုင္ရျပီး ရီးယဲလ္မက္ဒရစ္မွ ထိပ္ဆံုးအသင္းမ်ားကို ဆက္လက္ ဖိအားေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့ လာလီဂါ ပြဲစဥ္ ၂၁

    ဇန္နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄
    M-Media

    362632hp2

    – ခ်န္ပီယံဆုအတြက္ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈျပင္းထန္လာတဲ့ လာလီဂါရဲ႕ ဒီတစ္ပါတ္ပြဲစဥ္ ၂၁ မွာေတာ့ ထိပ္ဆံုးက သံုးသင္းစလံုး ၿပိဳင္ဘက္ေတြကုိ အသီးသီးအႏုိင္ယူႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီခဲ့တဲ့တစ္ပါတ္က သေရက်ခဲ့ၿပီး အမွတ္ဆံုး႐ံႈးခဲ့တဲ့ ဘာစီလုိနာတုိ႔ အခုပြဲမွာ မာလာဂါကုိ ဖိဖိစီးစီးကစားခဲ့ကာ ဒုတိယပုိင္း ၆၅ မိနစ္မတုိင္ခင္မွာပဲ အႏုိင္ဂုိး ၃ ဂုိးစလံုးရခဲ့ပါတယ္။

    ၿပီးခဲ့တဲ့ပြဲမွာ ဘာစီလုိနာသေရက်မႈကုိ အခြင့္အေရး မယူႏုိင္ခဲ့တဲ့ အက္သလက္တီကုိတုိ႔ ဒီတစ္ပါတ္ အေ၀းကြင္းမွာ ဗယ္လက္ကာနုိင္ကုိ ၄ ဂုိး ၂ ဂုိးနဲ႔ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီး အမွတ္တူ ဂုိးကြာျခားခ်က္ျဖင့္ ဒုတိယေနရာမွာ ဆက္လက္ရွိေနပါတယ္။

    ရီးယဲလ္ကလည္း ဂရန္နာဒါကုိ ေရာ္နယ္ဒုိ၊ ဘန္ဇီမာတုိ႔ရဲ႕ ဒုတိယပုိင္း သြင္းဂုိးေတြနဲ႔ အႏုိင္ရရွိခဲ့ၿပီး ထိပ္ဆံုးက ဘာစီလုိနာနဲ႔ အက္သလက္တီတုိ႔ကုိ ဆက္လက္ဖိအားေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

    ၿပီးခဲ့တစ္ပါတ္က အိမ္ကြင္းမွာ ဗယ္လာဒုိလစ္ကုိ မိနစ္ ၆၀ ေက်ာ္တဲ့အထိ ၁ ဂုိး ဂုိးမရွိနဲ႔ ႐ံႈးနိမ့္ေနၿပီးမွ ၄ ဂုိးျပန္သြင္းကာ အႏုိင္ယူႏုိင္ခဲ့တဲ့ အဆင့္ ၄ က ဘီဘာအုိကလည္း ဒီတစ္ပါတ္မွာ တန္းဆင္းဇုန္နဲ႔ အမွတ္သိပ္မကြာတဲ့ အုိဆာဆူနာကုိ အေ၀းကြင္းမွာ ၅ ဂုိး ၁ ဂုိးနဲ႔ အႏုိင္ကစားခဲ့ပါတယ္။

    ပြဲစဥ္ ၂၀ မွာ ဘာစီလုိနာကုိ သေရကစားႏုိင္ခဲ့တဲ့ လီဗန္ေတးကေတာ့ ဆီးဗီလားကုိ ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္တုိင္ေနာက္မွ လုိက္ကစားခဲ့ကာ ၃ ဂုိး ၂ ဂုိးနဲ႔ အႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ တန္းဆင္းဇုန္ထဲက အသင္းေတြထဲမွာ ဗယ္လာဒုိလစ္တစ္သင္းသာ ဗီလာရီးယဲလ္ကုိ အႏုိင္ယူႏုိင္ခဲ့တာပါ။ ဒီတစ္ပါတ္မွာလည္း လာလီဂါရဲ႕ ထိပ္ဆံုး သံုးသင္းစလံုးအေျပာင္း အလဲမရွိခဲ့ဘဲ အမွတ္ကြာျခားခ်က္ ၁ မွတ္သာရွိေနကာ၊ အဆင့္ ၁၃ ကေန ၁၈ အထိ အမွတ္ကြာဟမႈကေတာ့  အမ်ားဆံုး ၃ မွတ္သာရွိေနပါတယ္။

    လာလီဂါ ပြဲစဥ္ ၂၁ ရဲ႕ ရလဒ္မ်ားကေတာ့ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါတယ္။

    ဘာစီလုိနာ ၃-၀ မာလာဂါ
    ဗယ္လက္ကာႏုိ ၂-၄ အက္သလက္တီကုိ
    အုိဆာဆူနာ ၁-၅ ဘီဘာအုိ
    အလ္မာရီယာ ၁-၀ ဂီတာေဖး
    ဆီးဗီးလား ၂-၃ လီဗန္ေတး
    ဗလင္စီယာ ၂-၂ အက္စပန္ညိဳ
    ဗယ္လာဒုိလစ္ ၁-၀ ဗီလာရီးယဲလ္
    ရီးယဲလ္ ၂-၀ ဂရန္နာဒါ
    ဆဲလ္တာ ၄-၂ ဘက္တစ္
    ရီးယဲလ္ဆုိဆီဒက္ ၀-၀ အယ္လ္ခ်ီ