Author: Ko Lay

ၾသဂုတ္ ၂၊ ၂၀၁၇
M-Media

– အစၥလာမ္သာသနာဟာ ႐ုရွးေအာ္သုိေဒ့ါစ္ၿပီးရင္ ႐ုရွားႏုိင္ငံမွာ ဒုတိယကုိးကြယ္သူအမ်ားဆံုး ဘာသာတရားတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ႐ုရွားရဲ႕ သမုိင္းအေမြအႏွစ္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ႐ုိးရာဘာသာတရားေတြထဲက တစ္ခုအျဖစ္ မွတ္ယူခံထားရပါတယ္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္က Russian Public Opinion Research Center က ေကာက္ယူတဲ့ စစ္တမ္းမွာ ႐ုရွားျပည္သူေတြရဲ႕ ၆ ရာခုိင္ႏႈန္းက သူတုိ႔ဟာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကတယ္လုိ႔ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ Pew Research Center က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းမွာေတာ့ ႐ုရွားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အေရအတြက္ဟာ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

Russia Today မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္းလုိ႔ ေရးသားထားပါတယ္။

႐ုရွားႏုိင္ငံမွာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္းရွိေနၿပီး အဲဒီအထဲကမွ ထူးျခားတဲ့ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ၁၀ လံုးအေၾကာင္းကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

၁။ ႏူရ္ဒါ ကမာလ္ ဗလီ (Nurda Kamal Mosque)

ကမၻာ့ ေျမာက္ဖက္အစြန္းက်ဆံုး ဗလီအျဖစ္ ဂင္းနစ္မွတ္တမ္း၀င္ထားတဲ့ ႏူရ္ဒါ ကမာလ္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ ဆုိက္ေဘးရီးယားေဒသက စက္မႈၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Norilsk မွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

၂။ ေမာ္စကုိဂ်ာေမဗလီ (Moscow Cathedral Mosque)

၁၉၀၄ ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ၿဖိဳခ်တဲ့အထဲ ပါသြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ အေဆာက္အဦးအေဟာင္းက ေက်ာက္တုန္းေတြကုိ ျပန္လည္စုစည္းကာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပရဲ႕ အႀကီးဆံုးဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးျဖစ္သလုိ ၇၉ မီတာရွိတဲ့ မင္နာရတ္ေမွ်ာ္စင္ကလည္း ဥေရာပမွာ အျမင့္ဆံုး မင္နာရတ္အျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ပါတယ္။

၃။ ဗလီျပာ (Blue Mosque)

ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိ နီဗာျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသရဲ႕ တတိယအႀကီးဆံုးကၽြန္း Petrogradsky မွာ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဗလီရဲ႕အမုိးခံုးဟာ ဥဇဘက္ကစၥတန္ႏုိင္ငံ ဆမာရ္ကန္ေဒသမွာရွိတဲ့ တူရကီဘုရင္ တာမာလိန္းရဲ႕ ဗိမာန္က အမုိခံုးကုိ ပံုတူယူၿပီး တည္ေဆာက္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗလီျပာဟာ ျမစ္ကမ္းနဖူးေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဥေရာပက တစ္ခုတည္းေသာ ဗလီျဖစ္ပါတယ္။

၄။ ဆူလ္တန္ ဒီလင္မ္ခါေနာ့ဗ္ ဗလီ (Sultan Delimkhanov)

ေျခခ်င္းညာေဒသက Dzhalka ဆုိတဲ့ ရြာေလးမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ပုိင္းက လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ျခင္း ခံလုိက္ရတဲ့ ေက်းရြာေခါင္းေဆာင္ ဒီလင္မ္ခါေနာ့ဗ္ကုိ အစြဲျပဳၿပီး သူ႕နာမည္ မွည့္ေခၚထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ တစ္ႀကိမ္တည္း လူ ၅၀၀၀ ေလာက္ ၀တ္ျပဳႏုိင္ပါတယ္။

၅။ ဂ်ဴမာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ (Jumah Mosque)

ဒါဂက္စတန္ေဒသက ဒါဘန္႔ၿမိဳ႕မွာတည္ရွိတဲ့ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ သကၠရာဇ္ ၇၃၃ နဲ႔ ၇၃၄ ၾကားမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ႐ုရွားမွာ ေရွးအက်ဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဗလီဟာ ယူနက္စကုိက ကမၻာ့သမုိင္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့ ဗလီလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

၆။ ဂ်ေမဗလီႀကီး ( Grand Mosque)

ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး တူရကီက အခ်မ္းသာဆံုး မိသားစုေတြထဲက တစ္စုက ေငြေၾကးစုိက္ထုတ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဂက္စတန္ေဒသ Makhachkala မွာရွိတဲ့ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို ေနာက္ပုိင္းမွာ ျပင္ဆင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိ လူေပါင္း ၁၇၀၀၀ ေလာက္ တစ္ခ်ိန္တည္း ၀တ္ျပဳႏုိင္ကာ ႐ုရွားမွာ လူအမ်ားဆံုး ၀တ္ျပဳႏုိင္တဲ့ ဗလီျဖစ္ပါတယ္။

၇။ ကူလ္ရွရစ္ဖ္ ဗလီ (Kul Sharif)

ကာဇန္ၿမိဳ႕က ဒီဗလီဟာ ၁၅၄၇ ခုႏွစ္ကေန ၁၅၅၂ ခုႏွစ္အထိ အုပ္စုိးခဲ့တဲ့ အုိက္ဗန္ ဂေရာ့ဇနီရဲ႕ လက္ထက္မွာ ဖ်က္ဆီးခံလုိက္ရတဲ့ သမုိင္း၀င္ မင္နာရတ္ရွိရာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေဟာင္း ေနရာမွာ ျပန္လည္ေဆာက္လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၅၅ မီတာျမင့္တဲ့ မင္နာရတ္ေမွ်ာ္စင္ ၆ ခုဟာ ကာဇန္ရဲ႕ ဗိသုကာဆုိင္ရာ သမုိင္း၀င္ အေဆာက္အဦးထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္း ၀င္ခဲ့ပါတယ္။

၈။ လာလာတူလစ္ ဗလီႀကီး ( Lala-Tulip Mosque)

Bashkortostan ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမွာ ရွိေနတဲ့ ဒီဗလီႀကီးကုိ ၁၉၉၀-၉၈ မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ထူးျခားဆန္းျပားတဲ့ ေခတ္သစ္ ဗိသုကာလက္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ၀တ္ျပဳေဆာင္ရဲ႕ တစ္ဖက္တစ္ခ်က္စီမွာ ရွိေနတဲ့ မင္နာရတ္ႏွစ္ခုဟာ ၅၃ မီတာစီ ျမင့္ပါတယ္။ ဒီဗလီဟာ ဥေရာပမွာ ေမာ္ဒန္အက်ဆံုး ဒီဇုိင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

၉။ ဘူလ္ဂါရ္ဗလီ (Bulgar Mosque)

ကာဇန္ၿမိဳ႕မွာ တည္ရွိေနၿပီး ႐ုရွားတစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ တစ္ခုတည္းေသာ အျဖဴေရာင္ဗလီႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ မြတ္စလင္ထံုးစံအရ အျဖဴေရာင္ဟာ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္မႈနဲ႔ စိတ္ႏွလံုးၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းကုိ ကုိယ္စားျပဳပါတယ္။ ေသာၾကာေန႔ ၀တ္ျပဳတာမ်ိဳး မကၠာကုိသြားၿပီး ဟဂ်္ျပဳတာမ်ိဳးေတြမွာ မြတ္စလင္ေတြဟာ အျဖဴေရာင္၀တ္စံုေတြကုိ ၀တ္ေလ့ရွိပါတယ္။

၁၀။ အဟ္မဒ္ ကဒီေရာ့ဗ္ဗလီ (Akhmat Kadyrov Mosque)

ေျခခ်င္းညာေဒသရဲ႕ အသည္းႏွလံုးျဖစ္တဲ့ ဒီဗလီေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိ အစၥတန္ဘူလ္က နာမည္ေက်ာ္ ဗလီျပာ (Blue Mosque) နဲ႔ တစ္ပံုစံတည္းတူေအာင္ တူရကီလက္ရာအတုိင္း တည္ေဆာက္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေျခခ်င္းညာ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသရဲ႕ ပထမဆံုးသမၼတအမည္ကုိ ဂုဏ္ျပဳမွည့္ေခၚထားတာျဖစ္ၿပီး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အျပင္ဘက္မွာ တပ္ဆင္ထားတဲ့ ကင္မရာေတြကေန ၂၄ နာရီ ၇ ရက္ပတ္လံုး ဗလီရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကုိ အြန္လုိင္းက Live လႊင္ေပးေနပါတယ္။

Ref: rbth.com