ဇန္န၀ါရီ ၂၁၊ ၂၀၁၇
M-Media
၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ၾကမ္းတမ္းစြာေက်ာ္ျဖတ္ရတဲ့ႏွစ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုး လက္ခံၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအဖို႔ ပိုၿပီး အားစိုက္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စိတ္အာရံုကို ႏိႈးဆြႏိုင္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသားေတြကို ဒီလိုစာရင္းျပဳစုတင္ျပလိုက္ပါရေစ။
၁။ ရိဇ္ အဟ္မဒ္ – Riz Ahmed
ရိဇ္ အဟ္မဒ္ဟာ ၿဗိတိသွ် ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္နဲ႔ ရက္ပါ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ The Four Lions နဲ႔ The Road to Guantanamo လို အေရာင္ဆိုးမႈကင္းရွင္းတဲ့ ရုပ္ရွင္မ်ားမွာ ၀င္ေရာက္ရိုက္ကူးျခင္းမျပဳမီက သူဟာ ေအာ့စ္ဖုိ႔ဒ္ တကၠသိုလ္ကေန ႏိုင္ငံေရး၊ ဒႆနိကနဲ႔ စီးပြားေရးဘြဲ႕မ်ားကို ရယူထားခဲ့တယ္။ မၾကားေသးမီက သူ႔ကို ေနာက္ဆံုး စတား၀ါးရုပ္ရွင္ကားျဖစ္တဲ့ Rogue One မွာ ေတြ႕ျမင္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီမွာ သူက ဘိုဒီေရာ့ အျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ထားပါတယ္။ ဘိုဒီေရာ့ ဆိုတာ ဂါလင္ရဲ႕ၾသဇာခံ သူပုန္မ်ားကို ဆန္႔က်င္စြန္ခြာခဲ့တဲ့ အင္ပီရီယယ္ကုန္တင္ယာဥ္ ပိုင္းေလာ့ေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္တယ္။ လူထုပရိသတ္ေရွ႕ေရာက္ရိွလာတဲ့ သူဟာ လူနည္းစု၀င္ သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦးအေနနဲ႔ သူ႔အေတြ႕အႀကံဳေတြ၊ ေလဆိပ္ေတြမွာ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးေခါင္းစဥ္တပ္ခံေနရမႈအေၾကာင္းကို ေျပာထုတ္ႏိုင္ေစတဲ့ အခြင့္အေရး ရသြားေစပါတယ္။
၂။ ရမီ အန္းနစၥ – Rami Anis
သူဟာ ၂၀၁၆ ေႏြရာသီအိုလံပစ္အားကစားပြဲေတာ္ရဲ႕ Rio de Janeiro မွာ ဒုကၡသည္မ်ားအသင္းငယ္ေလးကို ကိုယ္စားျပဳ၀င္ေရာက္ၿပိဳင္ဆိုင္ခဲ့သူ ဆီးရီးယားအမ်ဳးိသား ေရကူးသမားတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ မီတာ ၁၀၀ အလြတ္တန္းေရကူးၿပိဳင္ပြဲမွာ သူ႔ကိုယ္ပိုင္စံခ်ိန္ကို ျပန္ခ်ဳိးႏိုင္ခဲ့သူပါ။ သူဟာ ေရကူးအားကစားသမားေကာင္းတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ မွာ ဆီးရီးယားအသင္းအတြက္ ေရြးခ်ယ္စာရင္း၀င္ခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ ျပည္တြင္းစစ္ အရိွန္ျမင့္လာတာေၾကာင့္ သူဟာ အလက္ပို ကေန တူရကီကို ထြက္ခြာလာၿပီး အစ္ကိုျဖစ္သူနဲ႔အတူ ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ အိတ္ငယ္ေလးတစ္လံုးထဲ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္စာ အ၀တ္အစားေလးထည့္ၿပီးထြက္လာလိုက္တာ ဘယ္ေတာ့မွ ျပည္ေတာ္မျပန္ႏိုင္ေတာ့မယ့္အေၾကာင္း အဲ့ဒီအခ်ိန္က သူ မသိခဲ့ဘူး။ တူရကီမွာ ေလးႏွစ္ေနထိုင္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံမွာ ခိုလႈံေနထိုင္ခြင့္ ရယူခဲ့ပါတယ္။ “လာမယ့္ ၂၀၂၀ အိုလံပစ္မွာ ကၽြန္ေတာ့္အမိေျမႏိုင္ငံေတာ္အလံေအာက္က ကိုယ္စားျပဳ၀င္ၿပိဳင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာၾကားထားပါတယ္။
၃။ ခေမာက္ျဖဴမ်ား – White Helmets
ဆီးရီးယားအရပ္ဖက္ကာကြယ္ေရး လို႔လည္း ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ခေမာက္ျဖဴအဖြဲ႕သားမ်ားကေတာ့ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္ပြဲကာလအတြင္း သူပုန္ေတြ ထိန္းခ်ဳ႔ပ္ထားတဲ့ နယ္ေျမမ်ားထဲ လွည့္လည္လုပ္ကိုင္ေနခဲ့ၾကသူေတြပါ။ သူတို႔ဟာ မိမိတို႔အသက္ကို ပဓာနမထားပဲ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အရပ္သားလူထုေတြကို အပ်က္အစီးပံုမ်ားအၾကားက ဆြဲထုတ္ၿပီး လံုၿခံဳေဘးကင္းေအာင္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္သူလူထုေတြကို ကူညီတဲ့အတြက္ သူတို႔ဟာ မၾကာခဏ ပစ္မွတ္ထားခံရၿပီး၊ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ အဖြဲ႕၀င္မ်ားဟာလည္း ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္မ်ားမွာ အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ၾကရပါတယ္။
၄။ အဗ္ဒုလႅာဟ္ ဟမ္မူးဒ္ – Abdullah Hammoud
အဗ္ဒုလႅာဟ္ ဟမ္မူးဒ္ဟာ ယခုႏွစ္ မီရွီဂန္ျပည္နယ္ ဒဲဘြန္းက ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအနက္ ပထမဦးဆံုးေသာ အာရဗ္-အေမရိကန္ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ စဦးပိုင္းအဆင့္မ်ားမွာ မြတ္စ္လင္မ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ခြဲျခားဆက္ခံမႈ အမ်ားအျပား ခံစားခဲ့ရတယ္။ ပထမဆံုး မဲဆြယ္ကမ္ပိန္းအတြက္ ကိုယ္စာလွယ္ေလာင္းမ်ားစာရင္း ထုတ္ျပန္လိုက္ခ်ိန္ “အာရဗ္မ်ား အလိုမရိွ၊ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား အလိုမရိွ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ကိုယ္ျပန္သြား” စတဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သူ႔အီးေမးလ္ထဲ တဖြဲဖြဲ ၀င္ေရာက္လာၾကတယ္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ သူ႔ရဲ႕ ၂၆ ႏွစ္တာသက္တမ္းရိွ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ သဘာ၀၀န္းက်င္၊ ပညာေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ဆိုင္ရာ အျပင္းအထန္ေဆာင္ရြက္လႈပ္ရွားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အဲ့ဒီေနရာကို ထိုက္တန္စြာ ရရိွသြားခဲ့ပါတယ္။
၅။ ဆဒီးက္ ခန္း – Sadiq Khan
ဒီႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ ဆဒီးက္ ခန္းက လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ပထမဆံုးေသာ မြတ္စ္လင္မ္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ သူဟာ စုေပါင္းအိမ္ရာတစ္ခုမွာ အေျခခံလူတန္းစားမိသားစုနဲ႔အတူ ႀကီးျပင္းလာခဲ့သူပါ။ သူ႔ဖခင္က ၂၅ ႏွစ္လံုးလံုး ဘတ္စ္ကားေမာင္းသမားအျဖစ္၊ မိခင္က အပ္ခ်ဳပ္သမအျဖစ္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရုန္းကန္ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္းကို သူက မၾကာခဏ ျပန္ေျပာင္းေျပာဆိုတတ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္မွာ သူက ဥပေဒပညာကို သင္ယူခဲ့ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဓိကထားအေရးဆိုသူအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ေလဘာပါတီကို ၀င္ေရာက္ၿပီး London Borough of Wansworth ရဲ႕ အတိုင္ပင္ခံအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္တယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံအမတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာတယ္။ ခန္းဟာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ ပထမဆံုးေသာ လူနည္းစု၀င္ထဲက ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ျဖစ္သြားတယ္။ လန္ဒန္ရဲ႕ အမ်ားျပည္သူ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးစားရိတ္ကန္႔သတ္ေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုလည္း ထိေတြ႕ေစႏိုင္ခဲ့တဲ့အျပင္ ၿမိဳ႕ေတာ္က မတူကြဲျပားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ စုစည္းညီညြတ္ေရးအေပၚ ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။
၆။ မို(မုဟမၼဒ္) ဖာရဟ္ – Mo Farah
ဆာ မုဟမၼဒ္ မုခ္သာရ္ ဂ်မား ဖာရဟ္ ဟာ ကမာၻ႕ဂုဏ္ျပဳတံဆိပ္ ၉ ဆုရွင္ျဖစ္ယံုသာမက ေခတ္သစ္ အိုလံပစ္ကစားသမိုင္းမွာ အေအာင္ျမင္ဆံုးေသာ ၿဗိတိသွ် ေျပးခုန္ပစ္အားကစားသမား ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ နဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ မီတာ ၅၀၀၀ နဲ႔ မီတာ ၁၀၀၀၀ အတြက္ ေရႊတံဆိပ္ဆုကို ဆြတ္ခူးခဲ့တယ္။ ဖာရဟ္ရဲ႕အေကာင္းဆံုးအမွတ္တရကေတာ့ မီတာတစ္ေသာင္းၿပိဳင္ပြဲမွာ အႏိုင္ရရိွၿပီး ၂၇ မိနစ္နဲ႔ ၅ စကၠန္႔ စံခ်ိန္ကို ထိန္းထားႏိုင္ျခင္းပါပဲ။ ဖာရဟ္ဟာ ဘုရင္မႀကီးရဲ႕ ႏွစ္သစ္ဂုဏ္ျပဳစာရင္းထဲ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး အားကစားသူရဲေကာင္းဘြဲ႕တံဆိပ္ကို ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရပါတယ္။
၇။ ဟမ္ဒီ အူလူးကယာ – Hamdi Ulukaya
ဟမ္ဒီ အူလူးကယာက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးပါ။ အေမရိကန္ရဲ႕ နံပါတ္တစ္ ေရွးေဟာင္းဂရိစတိုင္ ဒိန္ခ်ဥ္ေရာင္းခ်မႈလုပ္ငန္း Chobani ကို တည္ေထာင္သူျဖစ္ပါတယ္။ နယူးေယာ့ခ္ေျမာက္ပိုင္း ႏို႔ထြက္ပစၥည္းလုပ္ငန္းနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ေဒသက ေခတ္မမီွေတာ့တဲ့ ဒိန္ခ်ဥ္စက္ရံုတစ္ခုကို စြန္႔စြန္႔စားစား ၀ယ္ယူခဲ့တယ္။ သူဟာ ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေတြ႕အႀကံဳမရိွေပမယ့္လည္း ျပည္နယ္မ်ားစြာမွာ စက္ရံုေတြတည္ၿပီး ဒိန္ခ်ဥ္နယ္ပယ္သစ္ႀကီးတစ္ခုကို ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ စတင္ထူေထာင္ၿပီး ငါးႏွစ္မေက်ာ္ခ်ိန္မွာပဲ ႏွစ္စဥ္ အေရာင္းတန္ဖိုး ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံထိ ေရာက္ရိွလာတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မိမိရဲ႕၀န္ထမ္းေတြကို ကုမၸဏီရဲ႕ရွယ္ယာ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ခြဲေပးမယ္လို႔ အူလူးကယာက ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။
၈။ မဟ္ဒီ ဟစန္ – Mehdi Hasan
မဟ္ဒီ ဟစန္ က ၿဗိတိသွ် ႏိုင္ငံေရး ဂ်ာနယ္လစ္၊ အစီအစဥ္ေၾကျငာသူနဲ႔ စာေရးဆရာ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို အလ္ဂ်ဇီးရားရဲ႕ အဂၤလိပ္အစီအစဥ္ပိုင္းတင္ဆက္သူအျဖစ္ လူသိမ်ားၾကတယ္။ Huffington Post ရဲ႕ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံေရးအာေဘာ္ အယ္ဒီတာတစ္ဦးျဖစ္သလို Ed Miliband အတၳဳပၸတၳိကို တြဲဖက္ေရးသားသူလည္း ျဖစ္တယ္။ မိမိတို႔ရဲ႕ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ပစ္မွတ္ထားခံေနရတဲ့ ယခုႏွစ္ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲကာလအတြင္း မဟ္ဒီက လူမ်ဳိးျခားေၾကာက္တလြဲအဆိုမ်ားအေပၚ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈမွာ အေထာက္အကူျပဳေပးခဲ့တယ္။
၉။ ေဒ့ဗ္ ခ်က္ပလီ – Dave Chappelle
ေဒ့ဗ္ ခ်က္ပလီဟာ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ေရြးခ်ယ္ခံရၿပီးေနာက္ စေနေန႔ညတိုက္ရိုက္ရုပ္သံထုတ္လႊင့္မႈ ပထမဆံုးအစီအစဥ္ကို စီစဥ္သူျဖစ္ပါတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ေအာင္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေရးပါတဲ့ မိန္႔ခြန္းတစ္ရပ္ကို ဒီလို ေျပာၾကားခဲ့တယ္ “ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ကို အခြင့္အေရးတစ္ခု ေပးသြားပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ မဲေပးခြင့္မရခဲ့တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုလည္း အခြင့္အေရးတစ္ရပ္ေပးဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူ႔ကို ေတာင္းဆိုသြားမွာျဖစ္ပါတယ္”။ ဒါ့အျပင္ “ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက အင္တာနက္ရုပ္ေျပာင္တစ္ဦးကို သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္လိုက္ပါတယ္” လို႔ ရြတ္ေနာက္ေနာက္ ဆုိခဲ့ပါေသးတယ္။ ထရမ့္ဟာ ေအာင္ပြဲခံႏိုင္လင့္ကစား အေမရိကန္ျပည္သူမ်ားက အယူသည္းမႈနဲ႔ လိင္အသားေပး၀ါဒအတြက္ သူ႔ကို လႊတ္မထားဘူးဆိုတာ သူက ထင္ရွားေအာင္ ျပဆိုသြားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
(လန္ဒန္ၿမိိဳ႕မွ ျပဳျပင္ေရးစာေပေရးသားသူ Diyora Shadijanova ေရးသားေသာ 9 Inspiring Muslim Men Who Ruled 2016 ကို မင္းထြဋ္ေခါင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)
