စက္တင္ဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၆
M-Media
– ၁၉၅၇ ခုႏွစ္။ အိႏိၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်ာ၀ဟလာေနရူး က စစ္တပ္အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သိေမယရဲ႕ ရံုးခန္းထဲ ေရာက္ခဲ့တယ္။ သူ႔စားပြဲေနာက္မွာ သံထည္ဘီရိုႀကီးတစ္လံုးေတြ႕ေတာ့ အထဲမွာ ဘာေတြရိွေနလဲလို႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ေမးျမန္းတယ္။
ဘီရိုရဲ႕ အေပၚဆံုးအဆင့္ထဲမွာ ကာကြယ္ေရးအစီအစဥ္ေတြ၊ ဒုတိယဆင့္ထဲမွာ ႏိုင္ငံ့ထိပ္တန္းဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာလွ်ဳိ႕၀ွက္စာတြဲေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ေျဖၾကားတယ္။
ဘီရိုရဲ႕တတိယဆင့္ထဲမွာ ဘာေတြရိွေနေသးလဲလို႔ ေနရူးက ေမးျမန္းတယ္။
ဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က “ခင္ဗ်ားကို ဆန္႔က်င္ၿပီး အာဏာသိမ္းဖို႔အတြက္ က်ဳပ္ရဲ႕ လွ်ဳိ႕၀ွက္အစီအမံေတြ အဲ့ဒီထဲမွာ ရိွေနတယ္” လို႔ မ်က္ႏွာထားတင္းတင္းနဲ႔ ေျပာလိုက္တယ္။ ဒီေတာ့ ေနရူးက တစ္ဖက္သားကို မခံခ်ိမခံသာမျဖစ္ေစဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔သာ ရယ္ေမာတုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
ကိုလိုနီေခတ္လြန္ အာရွနဲ႔ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း စစ္အာဏာသိမ္းမႈေတြက မထူးဆန္းတဲ့ အစဥ္အလာတစ္ရပ္လို ျဖစ္ေနခဲ့ၾကအတိုင္း ၁၉၅၀-၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း အိႏိၵယမွာလည္း ဒီကိစၥက ျဖစ္မလာဘူးလို႔ ေျပာမရႏိုင္ပါဘူး။ Times သတင္းေထာက္ Neville Maxwell ကလည္း လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အိႏိၵယအတြက္ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လို႔ ႀကိဳတင္ေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့တယ္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္ဆိုသလို စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ ေရာက္လိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေနသူက သူတစ္ဦးတည္း မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဆံုးသတ္ေတာ့ စစ္အာဏာသိမ္းမႈဟာ အလ်ဥ္း ျဖစ္မလာခဲ့တာကို ေတြ႕လိုက္ရပါေတာ့တယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲ ?
—————–
ၿဗိတိသွ်ထံက ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ ထိၾကာေအာင္ အေမြခံခဲ့တဲ့ စည္းကမ္းေကာင္းမႈ၊ အရည္အေသြးျမင့္မားမႈ၊ ဂုဏ္အရိွန္အ၀ါႀကီးမႈေတြ ပိုင္ဆိုင္ထားပါလ်က္ အိႏိၵယစစ္တပ္ဟာ အာဏာသိမ္းေရး ႀကိဳးပမ္းဖို႔ အလ်ဥ္း မႀကိဳးစားခဲ့ဘူး။ စစ္တပ္က တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အာဏာသိမ္းလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ဒီပံုေသယူဆခ်က္က အလုပ္မျဖစ္လာခဲ့ဘူး။ အလားတူအစဥ္အလာထဲကေန ကြဲထြက္လာတဲ့ ပါကစၥတန္စစ္တပ္ရဲ႕အင္အားစု ႀကီးထြားလာမႈကို မဟန္႔တားႏိုင္တာေၾကာင့္လို႔ ထင္စရာအေၾကာင္းရိွပါတယ္။
ပါကစၥတန္စစ္တပ္ဟာ အလားတူ အထူးတင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ အင္အားစုတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ တကယ္တမ္းမွာလည္း တိုင္းျပည္ ေခ်ာက္ထဲက်တဲ့အခါ ကယ္တင္ဖို႔တာ၀န္ရိွေနတယ္ဆိုၿပီး လက္လွ်ဳိလွမ္း၀င္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလိုမ်ဳိး ေစာဒက၀င္စရာ ရိွပါလိမ့္မယ္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေအာက္ အိႏိၵယ ဘာေၾကာင့္ မက်ေရာက္ခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ေလ့လာၿပီး အေျဖရွာၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ စတီဗင္ ၀ီလ္ကင္ဆင္က သူ႔ရဲ႕ “တပ္မေတာ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္” စာအုပ္မွာ အေကာင္းဆံုး တင္ျပထားပါတယ္။
အိႏိၵယမွာ အာဏာသိမ္းမႈမျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့အေပၚ နားလည္ႏိုင္ဖို႔ ပါကစၥတန္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာကိုလည္း လက္ဦးေလ့လာၾကည့္ရင္လည္း မမွားပါဘူး။ ပါကစၥတန္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေနာက္ကြယ္မွာ စိတ္၀င္စားစရာ သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ရပ္ရိွတယ္။ အခရာအက်ဆံုးကေတာ့ စစ္တပ္(တပ္မေတာ္)ပဲျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါ အိႏိၵယမွာ ကြန္ကရက္ပါတီက ႏွစ္ဖက္ခြဥပါယ္တံမ်ဥ္နဲ႔ အင္အားႀကီးထြားေနခ်ိန္ ပါကစၥတန္ဖက္မွာေတာ့ ဂ်င္းနားနဲ႔သူ႔အနီးကပ္လူမ်ားသာ ႀကီးစိုးေနခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အထူးသျဖင့္ ဂ်င္းနား ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ပါကစၥတန္အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ဘက္မညီမွ်မႈ အႏၱရာယ္တစ္ရပ္ကို ႀကံဳေတြ႕လာရေတာ့တယ္။
ဘုရားသခင္ရဲ႕ေကာင္းၿခီးေပးမႈလို႔ ဆိုရတဲ့အထိ
————————————————
ပါကစၥတန္ရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက အေၾကာင္းမဲ့ ေပၚေပါက္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာဆိုရရင္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း လာဟိုရ္မွာ အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ အရပ္သားအာဏာပိုင္မ်ားက မထိန္းခ်ဳပ္မထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့ၾကဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ စစ္တပ္ကို ဆင့္ေခၚလိုက္ရတယ္။ စစ္တပ္က ဒီျပႆနာကို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္းလိုက္တယ္။
အဲ့ဒီေနာက္ စစ္ဦးစီးအရာရိွက တမူထူးျခားတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္တစ္ခုျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ မိမိရဲ႕တပ္ဖြဲ႕ေတြ စစ္တန္းလ်ားကို မျပန္မီ ရက္အနည္းငယ္ အခ်ိန္ေပးဖို႔ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲ့ဒီရက္အနည္းငယ္အတြင္း စစ္တပ္က ၿမိဳ႕ေတာ္သန္႔ရွင္းေရးေတြ ျပဳလုပ္တယ္၊ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာအေဆာက္အဦေတြကို ေဆးသုတ္ေပးတယ္၊ လမ္းမ်ားကို ျပဳျပင္ေပးတယ္၊ တရားမ၀င္အေဆာက္အဦမ်ားနဲ႔ သစ္ပင္အမိႈက္မ်ားကို ရွင္းလင္းေပးၾကတယ္။ ကာလအတန္ၾကာ ေက်ာခိုင္းထားခံရတဲ့ လူထုဆိုင္ရာ၀တၱရားေတြကို ေဆာင္ရြက္ေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ စစ္တပ္ကလည္း ဘာအသံမွမထြက္ဘဲ ဆုတ္ခြာထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ လာဟိုရ္ၿမိဳ႕ႀကီးကလည္း တပ္ၿမိဳ႕တပ္နယ္ေလးတစ္ခုအလား သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္စြာ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။
အရပ္သားအာဏာပိုင္ေတြဖက္က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပ်က္ကြက္ေနခဲ့မႈမ်ားကို စစ္တပ္က ရက္ပိုင္းအတြင္း စီမံေဆာင္ရြက္ေျပာင္းလဲေပးလိုက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ စစ္တပ္က လူထုရဲ႕ အထင္ႀကီးေလးစားမႈကို သိမ္းပိုက္ရယူသြားႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ပါကစၥတန္ရဲ႕ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး ပရမ္းပတာအေျခအေနကို ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က မာရွယ္ေလာထုတ္ၿပီး တုန္႔ျပန္တယ္၊ စစ္တပ္ကို ေခၚယူလိုက္တယ္။ ဒီသတင္းကို လူထုတို႔ကလည္း လိုလိုလားလား ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကတယ္။ “ဘုရားသခင္ရဲ႕ေကာင္းၿခီးေပးမႈ” လို႔ေတာင္ လူထုအၾကား ဆိုစမွတ္ျပဳရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္အၾကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အိုင္ယုဗ္ခန္းရဲ႕ သမၼတသက္တမ္းအတြင္း ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ ထူးထူးျခားျခား မွတ္တိုင္စိုက္ထူႏိုင္တဲ့ ကာလတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေရွာင္ဖယ္မရတဲ့ ဓမၼတာအတိုင္း စစ္တပ္ကိုယ္၌က အက်င့္ပ်က္ျခစားၿပီး ၾသဇာေမွးမွိန္သြားတာပါပဲ။
အိႏိၵယစစ္တပ္အား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း
——————————————–
အိႏိၵယစစ္တပ္လည္း ပါကစၥတန္စစ္တပ္ရဲ႕ အလားတူအစဥ္အလာအတိုင္း ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပါပဲ။ ၿဗိတိသွ်လက္ထက္ အိႏိၵယစစ္တပ္ဟာ ႏိုင္ငံ့မူ၀ါဒေရးရာဇာတ္ရုပ္တစ္ခု အပါအ၀င္ ျဖစ္တဲ့အထိ အေလးထားေနရာရခဲ့တယ္။ စစ္ဦးခ်ဳပ္က ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ရဲ႕ေနာက္ ဒုတိယေျမာက္ ၾသဇာအႀကီးမားဆံုးပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္မွာေတာ့ အေနအထား အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားပါတယ္။
အိႏိၵယျပည္သစ္အေနနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑အေပၚ ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔ လိုၿပီလို႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရူးက သံုးသပ္တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ အရပ္ဖက္အာဏာပိုင္ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ အခိုင္အမာ ျဖစ္လာေရးအတြက္ မူ၀ါဒတစ္ရပ္ကို စတင္ခဲ့တယ္။ ဒါဟာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားထဲက တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္အႀကီးအကဲကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာအစား တပ္မေတာ္နယ္ပယ္ထဲမွာ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ တာ၀န္ယူေစခဲ့တယ္။ ဒါဟာ အေသးအဖြဲပင္ျဖစ္လင့္ကစား စဦးေျခလွမ္းတစ္ရပ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။
ဆက္တိုက္ဆိုသလိုပဲ ၿဗိတိသွ်ေခတ္က အတိုင္းထက္အလြန္ ေပးကမ္းထားတဲ့ စစ္အရာရိွလစာမ်ား အပါအ၀င္ ဘတ္ဂ်က္အသံုးစားရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်/ျဖတ္ေတာက္ေရးအစီအစဥ္မ်ားကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။
အိႏိၵယရဲ႕ ပထမဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ကာရီယာပါ က အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးရာေဆာင္ရြက္ခ်က္အေပၚ လူသိရွင္ၾကား ေ၀ဖန္တဲ့အခါ မဆိုင္းမတြဘဲ ျပည္သူမ်ားရဲ႕ ေခ်ာင္ထိုးျခင္းကို ခံလိုက္ရပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ သူက မိမိနဲ႔ မသက္ဆိုင္တဲ့အေရးအရာေတြမွာ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳၾကဖို႔ မွာၾကားခဲ့ပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားနဲ႔ အိႏိၵယလူ႔အဖြဲ႕အစည္းေပၚက သူတို႔ရဲ႕ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို စနစ္တက် သိမ္းသြင္းျပဳျပင္တဲ့ အစီအစဥ္တစ္ရပ္ ေဆာင္ရြက္ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ ႏွစ္မ်ားစြာလြန္ေျမာက္ၿပီး ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အိမ္နီးခ်င္း ပါကစၥတန္မွာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ပြားလာေတာ့တယ္။ စစ္ဦးစီးဘ၀ကေန ေလာေလာလတ္လတ္ အၿငိမ္းစားယူခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ကာရီယာပါ အဖို႔ အဲ့ဒါဟာ တိတ္တခိုး အမႊမ္းတင္စရာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုေပါ့။
အသိအမွတ္ျပဳမခံရတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ရပ္
———————————————
၁၉၇၀ ႏွစ္မ်ားအေရာက္မွာေတာ့ အိႏိၵယလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားရဲ႕ အာဏာသိမ္းလိုတဲ့ဗီဇဟာ ထည့္သြင္းအေကာင္အထည္ေဖာ္လိုက္တဲ့ checks and balances အျမင္က်ယ္က်ယ္ ခ်ိန္ထိုးထိန္းညိွျခင္းစနစ္ေအာက္မွာ အၾကြင္းမဲ့ တည္ၿငိမ္သြားခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ေနရူးအစိုးရလက္ထက္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို တာရွည္ခံသြားေစတဲ့ အဓိက ေအာင္ျမင္မႈမ်ားထဲက တစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း အိမ္နီးခ်င္းႏို္င္ငံမ်ားျဖစ္တဲ့ ပါကစၥတန္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာ တို႔မွာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ သို႔မဟုတ္ အာဏာသိမ္းႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို သိသာထင္ရွားစြာ ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရေသာ္လည္း အိႏိၵယတစ္ႏိုင္ငံတည္း လြတ္ကင္းေနခဲ့တယ္။ ဒီအျဖစ္က အထူးတလည္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံခဲ့ရတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။
၀ီလ္ကင္ဆင္က “စစ္အာဏာသိမ္းမႈတားဆီးကာကြယ္ေရး” အစီအစဥ္ကို ဘယ္လိုေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအတြင္းရိွ မတူကြဲျပား လူမ်ဳိးႏြယ္မ်ားစြာ ေပါင္းစုပါ၀င္မႈကေန ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အမိန္႔နဲ႔ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ခ်က္အထိ အစိပ္အပိုင္းတစ္ခုခ်င္းစီအေပၚ ေစ့စပ္ႏွံ႔စပ္စြာ ေလ့လာခ်က္နဲ႔အတူ ရွင္းျပထားပါတယ္။ အရပ္ဖက္နဲ႔ စစ္ဖက္အာဏာပိုင္ၾကားရိွ ေရွးရိုးအစဥ္အလာကို ျပန္လည္မြမ္းမံပံုသြင္းျခင္း၊ ရာထူးတိုးျမွင့္ေရးကို အထူးကရုျပဳေဆာင္ရြက္ေစျခင္း၊ စစ္တပ္အရာရိွမ်ားကို အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာသတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ ျပဳလုပ္ခြင့္မေပးျခင္း၊ တန္ျပန္ခ်ိန္ညိွထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္မယ့္ (အၿမဲတမ္းတပ္မေတာ္ မဟုတ္တဲ့) ျပည္သူ႔စစ္အင္အားစုတစ္ရပ္ကို ဖန္တီးျခင္း၊ အၿငိမ္းစား ဦးစီးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ရပ္ေ၀းတိုင္းျပည္မ်ားမွာ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္နဲ႔ အၿမဲေစလႊတ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေစျခင္း စတဲ့ သိမ္ေမြ႕လွပစြာ ကိုင္တြယ္မႈမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဆံုးသတ္ ထြက္ရိွလာတဲ့အေျဖကို ၾကည့္ပါေလ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ V. K. Singh ရဲ႕ လႈံ႔ေဆာ္မႈအားျဖင့္ (သူဦးေဆာင္တဲ့)တပ္ဖြဲ႕မ်ားက ေဒလီၿမိဳ႕ကို တိတ္တဆိတ္ ထြက္လာၿပီးး စစ္အာဏာသိမ္းႀကိဳးပမ္းခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း သတင္းစာမ်ားက အထိတ္တလန္႔နဲ႔ ဦးစားေပး ေဖာ္ျပေရးသားခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျပည္သူလူထုေတြက ဒီသတင္းအေပၚ အဓိပၸာယ္မဲ့လုပ္ရပ္တစ္ခုအျဖစ္ေျပာဆိုၿပီး အေလးမထားကရုမစိုက္ဘဲ အားကစားစာမ်က္ႏွာကိုသာ လွန္ေလ်ာၾကည့္ရႈလိုက္ၾကပါေတာ့တယ္။
လူထုအားလံုးက ျပတ္သားညီညြတ္ၾကရင္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ မရွင္သန္ႏိုင္ေၾကာင္း သင္ခန္းစာေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ေစပါတယ္။
××××××××××××××××××
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
(Anvar Alikhan ၏ Why India has never seen a military dictatorship ေဆာင္းပါးကို မွီးပါသည္)
