မတ် ၁၇၊ ၂၀၂၂
M-Media
-၂၀၂၁ ဖေဖော်၀ါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာစစ်တပ်က ကျူးလွန်နေတဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းက ရှုတ်ချနေကြပေမယ့် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အရေးယူရေး၊ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပြန်လှည့်ရေး လတ်တလော အနာဂတ်မှာ မဖြစ်နိုင်သေးဘူးလို့ The Diplomat က ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ သုံးသပ်ထားပါတယ်။
အင်္ဂါနေ့က ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (OHCHR) ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပြည်သူလူထုအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို စနစ်တကျ ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး အဲဒီအထဲက တစ်ချို့ဟာ စစ်ရာဇ၀တ်မှု၊ လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇ၀တ်မှု မြောက်နိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
စာမျက်နှာ ၆၀ လောက်ပါတဲ့ အဲဒီအစီရင်ခံစာမှာ စစ်တပ်ဟာ အာဏာတည်မြဲဖို့အတွက် အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဘယ်လောက်အထိ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ အကြီးအကျယ် ကျူးလွန်ခဲ့သလဲဆိုတာကို အသေးစိတ် မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။
တရားလက်လွတ်သတ်ဖြတ်တာ၊ အရပ်သားတွေ နေထိုင်တဲ့ဒေသကို လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်တာ၊ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တာ၊ အရပ်သားတွေကို မြင်မြင်သမျှ ဖမ်းဆီးပြီး ပစ်သတ်တာ၊ အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့သတ်တာ၊ လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုတာ၊ ဖမ်းဆီးညှင်းပမ်းနှိပ်စက်တာ စတာတွေကို မြန်မာစစ်တပ်က အကြီးအကျယ် ကျူးလွန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
The Diplomat က ဆောင်းပါးမှာ OHCHR ရဲ့ အခုကြေငြာချက်ဟာ မြန်မာစစ်တပ် အရင်က ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ်မှု စာရင်းတွေထဲ နောက်ထပ်အသစ်တွေ ပေါင်းထည့်လိုက်တာလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု မြောက်နိုင်တယ်လို့ ကုလက သုံးသပ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ရိုဟင်ဂျာတွေပေါ် စစ်တပ်က ကျူးလွန်မှု၊ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နဲ့ အဲဒီအရင်ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ လူထုအုံကြွမှု၊ ဒီမိုကရေစီ တောင်းဆိုမှုတို့မှာ စစ်တပ်က ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ ဖြိုခွင်းမှုတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း ဆောင်းပါးမှာ ထောက်ပြပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ပြည်သူလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက်နေတာ၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်နေတာတွေကို ရပ်တန့်ရေး နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအ၀ိုင်းက ထိထိရောက်ရောက် တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ကြဖို့ OHCHR က အင်္ဂါနေ့ ကြေငြာချက်မှာ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ အရေးယူမှာလဲ၊ ဒီလို ခြိမ်းခြောက်နေတာမျိုးက စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သူတို့လက်သပ်မွေးထားတဲ့ ခရိုနီတွေကို နောက်ပြန်လှည့်စေမှာလား ဆိုတာတွေဟာ မသေချာဘူးလို့ ဆောင်းပါးမှာ သုံးသပ်ပါတယ်။
၂၀၁၀ ကစတင်တဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ သွင်ကူးပြောင်းရေးခတ်မှာ NLD နဲ့ ဒီမိုကရေစီ လိုလားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက အရင်ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် အရေးယူရေးကိစ္စကို လုံး၀ ချောင်ထိုးပြီး၊ စစ်တပ်က မျက်နှာသာပေးအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့တာတွေကို ဆောင်းပါးရှင်က ထောက်ပြပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် စစ်တပ်က ကျူးလွန်မှုတွေမှာ NLD တာ၀န်ရှိသူတွေကိုယ်တိုင်က ၀င်ဖာပေးခဲ့ကြပြီး၊ စစ်တပ်ရဲ့အာဘော်အတိုင်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို ခိုး၀င်လာသူတွေ၊ အကြမ်းဖက်သမားတွေအဖြစ် ပုံဖော်ခဲ့ကြကြောင်း ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြပါတယ်။
စစ်တပ်ရဲ့ ဦးနှောက်ကျင်းခြင်းကို ခံခဲ့ရတဲ့ မြန်မာ့ နိုင်ငံရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဟာ စစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို ကိုယ်တိုင် ကြုံတွေ့လာရတဲ့အခါမှာ အရင်က ခံယူချက်အမှားတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နောင်တရကြောင်း ပြောလာကြပါတယ်။
ဆောင်းပါးရဲ့ နိဂုံးချုပ်မှာတော့ မြန်မာစစ်တပ် ဖွဲ့စည်းပုံ ပျက်တဲ့အထိ တပ်ဖွဲ့၀င်တွေ ပြည်သူ့ဖက် ပြောင်းတာမျိုး ဖြစ်မလာဘူးဆိုရင် OHCHR အပါအ၀င် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုမှုတွေဟာ နိုင်ငံရေး တွန်းအားတစ်ခုထက် မပိုကြောင်း၊ ဘယ်သူမှ အမြတ်ထွက်မှာမဟုတ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခု နိုင်ငံကတာအသိုင်းအ၀ိုင်းက သဘောတူ အကောင်အထည်ဖော်မှု မရှိမချင်း လတ်တလောအနာဂတ်မှာ ဘာရလဒ်မှ ထွက်လာဖို့ မရှိကြောင်း သုံးသပ်ထားပါတယ်။
Ref: The Diplomat (Myanmar Army Has Committed Possible Crimes Against Humanity Since Coup, UN Says)
