Author: Ko Lay

ဇွန် ၁၅၊ ၂၀၂၄
M-Media 

-ဂါဇာမှာ ၈ လကျော်ကြာ လူသတ်ပွဲ ပြုလုပ်နေတဲ့ အစ္စရေးဟာ ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက် နောက်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အနောက်ဖက်ကမ်းမှာလည်း ကျန်းမာရေးနယ်ပယ်ကို ပစ်မှတ်ထား ဖျက်ဆီးနေပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့နှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့ကနေ အခုနှစ် မေလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ အနောက်ဖက်ကမ်းက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နယ်ပယ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုပေါင်း ၄၈၀ လောက် အစ္စရေးက ပြုလုပ်ခဲ့တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အဦးတွေ၊ ဆေးခန်းတွေ၊ လူနာတင်ယာဥ်တွေ အပါအ၀င် ကျန်းမာရေးအခြေခံအဆောက်အဦးတွေ တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေနဲ့ လူနာတွေ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတယ်လို့ WHO က ဆိုပါတယ်။ 

အဲဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ၁၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၉၅ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း အနောက်ဖက်ကမ်းမှာ အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ဂျူးအစွန်းရောက်တွေရဲ့ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုဟာ အရင်ကထက် ပိုမိုမြင့်တက်လာပြီး ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၇၅၂ ဦး အသတ်ခံထားပါတယ်။ 

အဲဒီအထဲမှာ ၁၂၆ ဦးက ကလေးငယ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒဏ်ရာရသူအရေအတွက်က ၅၂၀၀ ရှိပြီး ၈၀၀ က ကလေးငယ်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ WHO ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ 

အနောက်ဖက်ကမ်းမှာ ပါလက်စတိုင်းတွေရဲ့ လှုပ်ရှားသွားလာမှုကို ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်တာကိုလည်း အစ္စရေးက ပိုမိုလုပ်ဆောင်လာပါတယ်။ 

Ref: Aljazeera 

ဇွန် ၁၁၊ ၂၀၂၄

M-Media 

-အစ္စရေးအကျဥ်းထောင်တွေထဲမှာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာ မတိုင်ခင်ကတည်းက ဖမ်းဆီးအကျဥ်းချထားရတဲ့ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ အရေအတွက် စုစုပေါင်း ၉၃၀၀ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

ပါလက်စတိုင်း အကျဥ်းသားများ ကူညီရေအဖွဲ့က အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်တာပါ။

၉၃၀၀ ထဲက ၂၀၅၆ ဦးကို အစ္စရေးက မတရားပြစ်ဒဏ်ချထားပြီး၊ ၃၇၉၄ ဦးက အမှုပေါင်းများစွာနဲ့ တရားစွဲဆိုခံထားရပါတယ်။ ကျန်တဲ့ ၃၄၅၀ ကို ဒီအတိုင်း ဖမ်းဆီးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေထဲက ၉၀၂၁ ဦးဟာ အနောက်ဖက်ကမ်းကဖြစ်ပြီး၊ ၁၉၄ ဦးက ဂါဇာကမ်းမြှောင်က ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ၈၅ ဦးဟာ အစ္စရေးက ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေက ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်က နာဇီရန်ကြောင့် ဥရောကနေ ထွက်ပြေးလာရတဲ့ ဂျူးတွေဟာ လက်နက်ကိုင်ပြီး ဌာနေ ပါလက်စတိုင်းတွေကို သတ်ဖြတ်မောင်းထုတ်ကာ နယ်မြေခိုးယူပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ အစ္စရေးနိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ 

အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာလည်း နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေကို ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်တာ၊ ပါလက်စတိုင်းတွေကို အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်တာ၊ ဓားစားခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးထားတွေကို စဥ်ဆက်မပြတ် လုပ်ဆောင်လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က စတင်တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တစ်ကျော့ပြန်လူသတ်ပွဲမှာ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူ ၃၇၀၀၀ နီးပါး သတ်ဖြတ်ခံထားရပါတယ်။ 

Ref: Aljazeera 

ဇွန် ၁၀၊ ၂၀၂၄

M-Media 

-ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာလက စတင်တဲ့ အစ္စရေးရဲ့ ဂါဇာတစ်ကျော့ပြန်လူသတ်ပွဲမှာ ပြင်းအားနည်း ယူရေနီယံ (depleted uranium) လက်နက်တွေ အသုံးပြုမှု ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးပေးဖို့ နိုင်ငံတကာ အနုမြူအေဂျင်စီ (IAEA) ကို တိုက်တွန်းဆော်သြမှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ 

၈ လကျော် ကြာမြင့်လာပြီဖြစ်တဲ့ ဒီလူသတ်ပွဲမှာ အသတ်ခံရသူ ပါလက်စတိုင်း အရေအတွက်ဟာ ၃၇၀၀၀ နီးပါး ရှိလာပြီဖြစ်ပြီး အများစုက ကလေးငယ်တွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ 

IAEA ရဲ့ ပါလက်စတိုင်းဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ဆာလေဟင် အဘ်ဒဲလ် ရှာဖီက အစ္စရေးအသုံးပြုနေတဲ့ လက်နက်တွေမှာ depleted uranium အသုံးပြုမှု ရှိ၊ မရှိ စုံစမ်းစစ်ဆေးပေးဖို့ ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့မှာ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ် ။

“ဂါဇာမှာ အစ္စရေးက အသုံးပြုတဲ့ လက်နက်ပမာဏဟာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် တစ်ခုလုံးမှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ လက်နက်ပမာဏထက်ကို ကျော်လွန်နေပါပြီ။ IAEA နဲ့ အခြား ကျွမ်းကျင်အဖွဲ့အစည်းတွေ ဂါဇာကိုသွားပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ စေ့စေ့ငှငှလုပ်ဆောင်ဖို့ ဒီအချက်တစ်ချက်တည်းနဲ့ လုံလောက်နေပါပြီ။ အခုအချိန်အထိ ဒီလို လုပ်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး” 

depleted uranium ဟာ နူကလီးယားလက်နက်တွေမှာ အသုံးပြုတဲ့ ယူရေနီယံလောက် ဓာတ်ရောက်ခြည် အများအပြား ထွက်ရှိမှု မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် depleted uranium က ထွက်တဲ့ ဓာတ်ရောင်ခြည် ကြာကြာထိမိရင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်တာကြောင့် IAEA ရဲ့ ကြပ်မတ်မှု လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Ref: Aljazeera