News @ M-Media

Author: Ko Lay

  • စစ်ခေါင်းဆောင်ကို သမ္မတက နားချပြီး ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘိုလီဗီးယားက ထူးဆန်းသည့် စစ်အာဏာသိမ်းမှု

    စစ်ခေါင်းဆောင်ကို သမ္မတက နားချပြီး ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘိုလီဗီးယားက ထူးဆန်းသည့် စစ်အာဏာသိမ်းမှု

    ဇွန် ၂၈၊ ၂၀၂၄
    M-Media 

    (ပုံ ၁ – အာဏာသိမ်းမှုကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ကြောင်း လက်သီးလက်မောင်းတန်း ပြောကြားနေသည့် သမ္မတအာခီ) 

    -တောင်အမေရိက နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဘိုလီဗီးယားမှာ ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့က မအောင်မြင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ 

    သမ္မတအိမ်တော်ထဲ အင်အားအပြည့်နဲ့ ၀င်လာတဲ့ ဗိုလ်ချုပ် ၀ှမ် ဟိုဆေး ဇူနီဂါကို သမ္မတ လူး၀စ် အာခီက မျက်နှာချင်းဆိုင် ရင်ဆိုင်ပြီး “မင်းတပ်တွေ ချက်ခြင်းဆုတ်ပေးပါ”လို့ ပြောဆိုကာ တားဆီးနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

    ထူးထူးဆန်းဆန်း ဒီအဖြစ်အပျက်ဟာ ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်း ချက်ခြင်းဆိုသလို ပြန့်နှံ့သွားပါတယ်။ 

    စစ်အာဏာသိမ်းဖို့ကြိုးစားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ် ဇူနီဂါကို နောက်ပိုင်းမှာ ဘိုလီဗီးယားရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။ 

    ဘိုလီဗီယားဟာ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်တဲ့ တိုင်းပြည်တစ်ခုပါ။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း စစ်အာဏာသိမ်းဖို့ ကြိုးပမ်းမှုပေါင်း ၄၀ လောက်ရှိခဲ့ပြီး အောင်မြင်တာတွေရှိသလို၊ မအောင်မြင်တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

    တိုင်းပြည်စီးပွားရေးကျဆင်းနေတာ၊ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ လျော့နည်းလာတာ၊ လောင်စာဆီ၊ အခြေခံစားသောက်ကုန် ရှားပါးလာတွေကြောင့် လူထုက လက်ရှိအစိုးရအပေါ် ၀ေဖန်မှုတွေ မြင့်တက်နေပြီး ရွေးကောက်ပွဲလည်း ရှိနေတဲ့အချိန် အခုလို မအောင်မြင်တဲ့ အာဏာသိမ်းမှု ပေါ်ပေါက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    အာဏာသိမ်းဖို့ကြိုးစားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ဇူနီဂါဟာ စစ်တပ်အကြီးအကဲဟောင်းဖြစ်ပြီး ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့ကမှ ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားခံထားရသူ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ဖမ်းဆီးမခံရခင် အာဏာသိမ်းဖို့ကြိုးစားမှု အကြောင်းအရင်းကို ဇူနီဂါက သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားရာမှာ ဒီမိုကရေစီကို ထိန်းသိမ်းဖို့ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

    “ပြည်သူတွေမှာ အနာဂတ်မရှိဘူး။ ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေရဲ့ အနာဂတ်၊ ကောင်းရာကောင်းကျိုးနဲ့ တိုးတက်မှုတွေအတွက် စစ်တပ်က လူမိုက်ထွက်လုပ်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်”

    အာဏာသိမ်းပြီးရင် အကျဥ်းချခံထားရတဲ့ သမ္မဟောင်း ဂျီနင်း အေနက်ဇ်အပါအ၀င် နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသားအားလုံးကို လွှတ်ပေးမယ်လို့ ဇူနီဂါက ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။ 

    ဇူနီဂါဟာ လက်၀ဲယိမ်းသမ္မတဟောင်း အီဗို မိုရာလက်စ် လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ၀င်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်မှာကို မနှစ်မြို့ပါဘူး။ မိုရာလက်စ် ရွေးကောက်ပွဲမ၀င်နိုင်အောင် တားဆီးမယ်ဆိုတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုအတွက် စစ်ခေါင်းဆောင်ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရတာလို့ သတင်းထွက်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ဘိုလီဗီးယား ရှေ့နေချုပ်ရုံးက အာဏာသိမ်းဖို့ ကြိုးပမ်းမှုမှာ ပါ၀င်ပတ်သက်နေတဲ့သူတွေကို ရာဇ၀တ်မှုစွဲချက်နဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ 

    လုပ်ဇာတ်လား


    (ပုံ ၂ – ဖမ်းဆီးခံလိုက်ရသည့် ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်း ဇူနီဂါ)

    ဗိုလ်ချုပ်ဇူနီဂါက သူဟာ သမ္မတအာခီရဲ့ ခိုင်းစေမှုအတိုင်း အာဏာသိမ်းမယ့်ပုံစံမျိုး ဖန်တီးရတာလို့ အဖမ်းခံရပြီးနောက်ပိုင်း ထုတ်ပြောလာပါတယ်။ 

    “တနင်္ဂနွေနေ့က သမ္မတနဲ့တွေ့တော့ သူက အခြေအနေတွေ မကောင်းတော့ဘူး။ ဒီတစ်ပတ် ပိုဆိုးမယ်ထင်တယ်။ ငါ့ကို လူကြိုက်များလာအောင် လုပ်ဖို့လိုတယ်။ စစ်ကားတွေ ထုတ်သုံးလို့ရတယ်မှတ်လား”လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

    အာခီအစိုးရရဲ့ တရားရေး၀န်ကြီး အိုင်ဗန်လီမာက ဇူနီဂါရဲ့ ဒီပြောကြားမှုကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီ ဒီအတွက် တရားဥပဒေရှေ့မှောက်မှာ အဖြေပေးရလိမ့်မယ်လို့ တုန့်ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

    အစိုးရအတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးသမားတွေကလည် ဒီစစ်အာဏာသိမ်းမှုဟာ သမ္မတအာခီတို့အဖွဲ့ ပေါင်းကြံတာလို့ မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။ 

    “ဒီကနေ့ ဘိုလီဗီးယားမှာ ဖြစ်သွားခဲ့တာက တော်တော်လေး ထူးဆန်းနေပါတယ်။ လူး၀စ်အာခီအစိုးရက စီစဥ်တဲ့ လုပ်ကြံအာဏာသိမ်းမှုဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အတည်ပြုနိုင်ပါတယ်”လို့ အတိုက်အခံ Civic Community ပါတီက လွှတ်တော်အမတ် အန်ဒရီယာ ဘာရီယန်တို့စ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

    Ref: CNN 

  • လ၏ တောင်၀င်ရိုးစွန်းမှ အောင်မြင်စွာ ပြန်လာနိုင်ခဲ့သည့် တရုတ်

    လ၏ တောင်၀င်ရိုးစွန်းမှ အောင်မြင်စွာ ပြန်လာနိုင်ခဲ့သည့် တရုတ်

    ဇွန် ၂၅၊ ၂၀၂၄
    M-Media 

    (ဓာတ်ပုံ – လ၏ အမှောင်ဘက်ခြမ်းတွင် တွေ့ရသည့် တရုတ် စူးစမ်းလေ့လာရေးယာဥ်)

    -လရဲ့တောင်၀င်ရိုးစွန်းမှာ စူးစမ်းလေ့လာရေး လုပ်ခဲ့တဲ့ တရုတ်ဂြိုဟ်တု Chang’e 6 က လစူးစမ်းရေးယာဥ်ဟာ ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ကမ္ဘာကို အောင်မြင်စွာ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

    တရုတ်ဟာ ကမ္ဘာကနေ မမြင်ရတဲ့ လရဲ့အမှောက်ဘက်ခြမ်းကို ပထမဆုံး စူးစမ်းလေ့လာရေးလုပ်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံအဖြစ် သမိုင်းရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

    Chang’e 6 ဂြိုဟ်တုရဲ့ လစူးစမ်းရေးယာဥ်ဟာ နှစ်သန်းပေါင်း ၂ ဒဿမ ၅ သန်း သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်တဲ့ ကျောက်တွေ၊ မြေနမူနာတွေကို ကမ္ဘာပေါ် သယ်ဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။ 

    သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ဒီကျောက်တုံးကျောက်ခဲတွေကို စူးစမ်းပြီး လရဲ့ အလင်းဘက်ခြမ်းနဲ့ အမှောင်ဘက်ခြမ်းမှာရှိနေတဲ့ ပထ၀ီ အနေအထားတွေကို နှိုင်းယှဥ်လေ့လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    လရဲ့ အလင်းဘက်ခြမ်းဟာ ကမ္ဘာကမြင်ရတဲ့ဘက် ဖြစ်ပြီး အမှောင်ဘက်ခြမ်းကတော့ အာကာသအတွင်းပိုင်းကို မျက်နှာမူနေတဲ့ဘက် ဖြစ်ပါတယ်။ 

    Ref: CNN

  • ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင်၏ မိသားစု၀င်များကို အစ္စရေးက ဗုံးကြဲ သတ်ဖြတ်

    ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင်၏ မိသားစု၀င်များကို အစ္စရေးက ဗုံးကြဲ သတ်ဖြတ်

    ဇွန် ၂၅၊ ၂၀၂၄

    M-Media 


    (ဓာတ်ပုံ- အပျက်အဆီးများကြား ပိတ်မိနေသူများကို ရှာဖွေနေကြစဥ်)

    -ပါလက်စတိုင်း လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင် အစ္စမာအီလ် ဟာနီယာရဲ့ မိသားစု ရှိရာ ဂါဇာက ရှာတီ ဒုက္ခသည်စခန်းကို အစ္စရေးက ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့ မနက်အစောပိုင်းမှာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဟာနီယာရဲ့ ညီမတစ်ဦး အပါအ၀င် မိသားစု၀င် ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ 

    ဟားမက်စ်အဖွဲ့က ဒီလုပ်ရပ်အတွက် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ကို အပြစ်တင်ခဲ့ပြီး ဂါဇာကမ်းမြှောင်က အစ္စရေးရဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုမှာ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့တာ၀န် မကင်းဘူးလို့ ၀ေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ 

    တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရှာတီဒုက္ခသည်စခန်းက အဆောက်အဦးတွေ ပြိုကျခဲ့ပြီး ပိတ်မိနေသူတွေ ရှိနိုင်တဲ့အတွက် သေဆုံးသူအရေအတွက် မြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့ ဂါဇာ ပြည်သူ့ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မဟ်မွဒ် ဘာဆာလ်က ပြောပါတယ်။ 

    ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က စတင်ခဲ့တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ လူသတ်ပွဲအတွင်း အသတ်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ ၃၇၅၅၁ ဦး ရှိလာပြီး၊ ဒဏ်ရာရသူအရေအတွက်က ၈၅၉၁၁ ဦး ရှိနေပါတယ်။ 

    Ref: Aljazeera 

  • ပါလက်စတိုင်းများကို လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အစ္စရေးက အသုံးပြုနေ

    ပါလက်စတိုင်းများကို လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အစ္စရေးက အသုံးပြုနေ

    ဇွန် ၂၂၊ ၂၀၂၄
    M-Media 

    -ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ အနောက်ဖက်ကမ်းဒေသက မြို့တစ်မြို့ကို ၀င်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ အစ္စရေးစစ်တပ်ဟာ ပါလက်စတိုင်းတစ်ဦးကို လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့တာကို ဒေသခံတွေက မှတ်တမ်းရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ ဂျီနင်မြို့က အနည်းဆုံး အိမ်နှစ်အိမ်ကို အစ္စရေးစစ်တပ်က ၀င်ရောက်စီးနင်း ရှာဖွေခဲ့ပြီး လူအများအပြားကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပါတယ်။ 

    စီးနင်းမှုအပြီး ပြန်ထွက်သွားချိန်မှာ ဒဏ်ရာရထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတစ်ဦးကို စစ်ကားအရှေ့ဘောနက်မှာ ကြိုးနဲ့တုပ်ပြီး ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပါတယ်။

    သွေးတွေရွှဲနစ်နေပြီး နာကျင်မှု၀ေဒနာကို ခံစားနေရတဲ့ လူတစ်ယောက်ကို ဒီလို ခေါ်ဆောင်သွားတာဟာ လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုတာကလွဲပြီး တစ်ခြားအကြောင်းအရင်း မရှိဘူးလို့ ပါလက်စတိုင်းအရေး စောင့်ကြည့်နေသူတွေက ပြောပါတယ်။ 

    ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေမှာ အစ္စရေးဟာ ဒီလုပ်ရပ်မျိုးကို အရင်တုန်းကလည်း အကြိမ်ပေါင်းများစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

    Ref: Aljazeera

  • အစ္စရေးစစ်တပ်မှာ ကျင့်၀တ်မဲ့ပြီး ရာဇ၀တ်မှုအကျူးလွန်ဆုံး စစ်တပ်ဟု ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် ပြော

    အစ္စရေးစစ်တပ်မှာ ကျင့်၀တ်မဲ့ပြီး ရာဇ၀တ်မှုအကျူးလွန်ဆုံး စစ်တပ်ဟု ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် ပြော

    ဇွန် ၂၂၊ ၂၀၂၄
    M-Media 

    -အစ္စရေးစစ်တပ်ဟာ ကျင့်၀တ်သိက္ခာမဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရာဇ၀တ်မှုအကျူးလွန်ဆုံး စစ်တပ်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ပါလက်စတိုင်း လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် ဖရန်ဆက်ကာ အလ်ဘန်နီးစ်က ပြောပါတယ်။ 

    ကုလရဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတကာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင် အဖွဲ့၀င် ခရစ်ဆီဒိုတီကလည်း အစ္စရေးစစ်တပ်ဟာ ရာဇ၀တ်မှုအကျူူးလွန်ဆုံး စစ်တပ်တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းမှာ ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။ 

    ဖမ်းဆီးထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းကလေးငယ်တစ်ဦးရဲ့ ကိုယ်ပေါ်ကို အစ္စရေးစစ်သားတွေက ကျင်ငယ်စွန့်ပြီး၊ ခွေးနဲ့ ရှုးတိုက်ကိုက်ခိုင်း၊ အောက်ပိုင်းသေပြီး မသေမရှင်ဖြစ်အောင်လုပ်တဲ့ သတင်းတစ်ခုကို ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် အလ်ဘန်နီးစ်က X (ယခင် Twitter) စာမျက်နှာမှာ ပြန်လည်မျှ၀ေရာမှာ အစ္စရေးစစ်တပ်ကို ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ၀ေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ 

    “ကမ္ဘာပေါ်မှာ စစ်ရာဇ၀တ်မှုအကျူးလွန်ဆုံး စစ်တပ်ဖြစ်ပြီး၊ ကျင့်၀တ်သိက္ခာလည်း အမဲ့ဆုံးပါ။ ဒီလို ကောက်ချက်ချ ပြောဆိုဖို့အတွက် အကြားအမြင်ရနေစရာ မလိုပါဘူး”

    အသတ်ခံရမှု မြင့်တက်

    ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာလက စတင်တဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေးရဲ့ တစ်ကျော့ပြန်လူသတ်ပွဲမှာ အသတ်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ ၃၇၅၅၁ ဦး ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

    အဲဒီအထဲက ၁၅၀၀၀ လောက်ဟာ ကလေးငယ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အပျက်အဆီးတွေကြားမှာ ပိတ်မိပျောက်ဆုံးနေသူ အရေအတွက်ဟာ ၁၀၀၀၀ ကျော်ရှိနေပြီး ဒဏ်ရာရသူက ၈၅၉၁၁ ဦးရှိနေပါတယ်။ 

    အစ္စရေးဟာ ဂါဇာမှာ လူနေအိမ်ယာ၊ စာသင်ကျောင်း၊ ဆေးရုံ၊ ဘာသာရေးအဆောက်အဦး စတာတွေကို အဓိက ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာဖြစ်ပြီး ကုလအဖွဲ့၀င်တွေ၊ လခြမ်းနီအဖွဲ့၀င်နဲ့ နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့၀င် အမြောက်အများကိုလည်း ပစ်မှတ်ထား အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ 

    Ref: Aljazeera