News @ M-Media

Author: Ko Lay

  • အာကာသစူးစမ်းရေးမှာ လျှော့မတွက်သင့်ကြောင်း သက်သေပြလိုက်တဲ့ အိန္ဒိယ

    အာကာသစူးစမ်းရေးမှာ လျှော့မတွက်သင့်ကြောင်း သက်သေပြလိုက်တဲ့ အိန္ဒိယ

    သြဂုတ် ၂၄၊ ၂၀၂၃

    M-Media 


    -အိန္ဒိယ လစူးစမ်းရေးဂြိုဟ်တု Chandrayaan-3 က ဂြိုဟ်ဆင်းယာဥ်ငယ်ဟာ သြဂုတ်လ ၂၃ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ လမျက်နှာပြင်ပေါ်ကို အောင်မြင်စွာ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ရေခဲမြစ်တွေနဲ့ ရေအရင်းအမြစ် ကြီးကြီးမားမားရှိနိုင်တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ယူဆထားတဲ့ လတောင်၀င်ရိုးစွန်းကို ဆင်းသက်ခဲ့တာပါ။ 

    လတောင်၀င်ရိုးစွန်းကို ရောက်ရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး နိုင်ငံအဖြစ် မှတ်တမ်း၀င်ခဲ့ပြီး၊ အာကာသစူးစမ်းရေးမှာ အင်အားကြီးတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်လာကြောင်း အိန္ဒိယက သက်သေပြနိုင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။  

    ရက်ပိုင်းအရင်ကပဲ ရုရှားက ဒီနေရာမှာ အာကာယာဥ်ဆင်းဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ 

    အိန္ဒိယဟာ အမေရိကန်၊ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့ပြီးတဲ့နောက် လပေါ်ကို အာကာယာဥ်ခြေချနိုင်နဲ့ စတုတ္ထမြောက်နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ၁၉၆၀ က စတင်ခဲ့ 

    အိန္ဒိယရဲ့ အာကာသ စူးစမ်းရေး စီမံကိန်းဟာ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်တွေကတည်းက စတင်ခဲ့တာပါ။ 

    နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကာလအတွင်း အရပ်ဖက်နဲ့ စစ်ဖက်သုံး ဂြိုဟ်တုပေါင်းများစွာကို ကမ္ဘာပတ်လမ်းထဲ အောင်မြင်စွာ လွှတ်တင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

    အိန္ဒိယဟာ လက်ရှိမှာ ပြည်တွင်းဖြစ်ဒုံးပျံနဲ့ အခကြေးငွေယူပြီး နိုင်ငံတကာ ဂြိုဟ်တုတွေကို လွှတ်တင်ပေးတဲ့ ၀န်ဆောင်မှုလည်း ပေးနေပါတယ်။ 

    ၂၀၀၈ ခုနှစ် Chandrayaan-1 အမည်နဲ့ လစူးစမ်းရေး ဂြိုဟ်တု လွှတ်တင်မှုမှာ တောင်၀င်ရိုးစွန်းအတွင်း ရေခဲတွေရှိကြောင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

    ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဂြိုဟ်ဆင်းယာဥ်ငယ် ဆင်းသက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ 

    Chandrayaan-3 ရဲ့ အခုအောင်မြင်မှုဟာ အိန္ဒိယကို အဖက်ဖက်က အားကောင်းလာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံကြီးတွေနဲ့ယှဥ်ရင် စားရိတ်အလွန်သက်တာတဲ့ ဂြိုဟ်တုလွှတ်တင်မှုစနစ်ကြောင့် ကမ္ဘာ့ အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးကုမ္ပဏီတွေ အိန္ဒိယကို၀င်ရောက်ဖို့ တာဆူနေကြပါပြီ။ 

    အာကာသလေ့လာမှုနဲ့အတူ အကာကသနေ ကမ္ဘာမြေကို ပြန်လည်စောင့်ကြည့်တဲ့ စနစ်တွေလည်း အားကောင်းလာပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ် ခံစားနေရမှုကို ပိုမို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်လာနိုင်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    Ref: Reuters, Foreign Policy 

  • အာခံတဲ့တပည့်ကို ပူတင်က ဒုံးကျည်နဲ့ ပညာပေးလိုက်ပြီလား

    အာခံတဲ့တပည့်ကို ပူတင်က ဒုံးကျည်နဲ့ ပညာပေးလိုက်ပြီလား

    သြဂုတ် ၂၄၊ ၂၀၂၃

    M-Media 


    -ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှာ ရုရှားဖက်က ၀င်တိုက်ပေးခဲ့တဲ့ ကြေးစားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ယက်ဗ်ဂျနီ ပရီဂိုဇင်ဟာ မနေ့က လေယာဥ်ပျက်ကျ သေဆုံးသွားတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်လာပါတယ်။ 

    ပရီဂိုဇင်နဲ့ အခြား လူ ၁၀ ဦး လိုက်ပါသွားတဲ့ ပုဂ္ဂလိက လေယာဥ်ငယ်တစ်စင်းဟာ ရုရှားနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း တဗာရ်ဆိုတဲ့ဒေသမှာ ပျက်ကျသွားခဲ့တာပါ။ မော်စကိုကနေ စိန့်ပီတာစဘတ်ကို သွားတဲ့ခရီးမှာ ဒီလိုဖြစ်သွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ပရီဂိုဇင်ဦးဆောင်တဲ့ ‘၀ဂ်နာ’ ကြေးစားတပ်ဖွဲ့၀င်တွေက လေယာဥ်ကို ရုရှားဒုံးခွင်းစနစ်က ပစ်ချလိုက်တာလို့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ရေးသားနေကြပါတယ်။ ရုရှားသစ္စာဖောက်တွေကြောင့် သူတို့ခေါင်းဆောင် လုပ်ကြံခံလိုက်ရတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ 

    သူပုန်ထမှု 

    ————

    ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ၀ဂ်နာ ကြေစားတပ်ဖွဲ့ဟာ ယူရိန်းကို ကျူးကျော်တဲ့ စစ်ပွဲမှာ ရုရှားဖက်နေ အဓိက ၀င်တိုက်ပေးနေတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပြီး ပရီဂိုဇင်ကလည်း ပူတင်ရဲ့ အားကိုးရတဲ့ တပည့်တစ်ဦးပါ။  

    ဒါပေမယ့် ပရီဂိုဇင်နဲ့ ရုရှားစစ်တပ် ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေအကြား မကျေလည်မှုတွေဖြစ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ဇွန်လမှာ ၀ဂ်နာတပ်တွေဟာ ယူကရိန်းကနေ ရုရှားထဲ ပြန်၀င်လာပြီး နယ်စပ်က ရုရှားစစ်စခန်းတစ်ချို့ကို သိမ်းပိုက်ကာ မော်စကိုအထိ အဆီးအတားမရှိ ချီတက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဥ်မှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့၀င်တစ်ချို့ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။  

    နောက်ပိုင်းမှာ ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံရဲ့ ကြား၀င်စေ့စပ်ပေးမှုကြောင့် ဒီကိစ္စ ပြေလည်သွားပေမယ့် ၂၄ နာရီကြာမြင့်တဲ့ သူပုန်ထမှုဟာ ပူတင်နဲ့ ရုရှားစစ်တပ်ကို အကြီးအကျယ် အရှက်ရစေခဲ့ပါတယ်။ 

    ပူတင်က ဒီလုပ်ရပ်ဟာ နောက်ကျောကို ဓားနဲ့ထိုးတဲ့လုပ်ရပ်၊ နိုင်ငံတော် ပုန်ကန်တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်သူတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် အပြစ်ပေးမယ်လို့ ပြောကြားထားပါတယ်။ 

    မနေ့က လေယာဥ်ကိစ္စကို ပျက်ကျမှုလို့သာ ရုရှားလေကြောင်းဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဖြစ်စဥ်အသေးစိတ်ကို အတိအကျ မသိရသေးပါဘူး။ 

    သူပုန်ထမှုကြောင့် ပရီဂိုဇင်နဲ့ သူ့နောက်လိုက်တစ်ချို့အပေါ် စွဲထားတဲ့အမှုတွေကို ရုရှားဖက်က နောက်ပိုင်းမှာ ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့ပြီး၊ ၀ဂ်နာတပ်ဖွဲ့ကိုလည်း ဘယ်လာရုစ်မှာ အခြေစိုက်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ရုရှားစစ်တပ်ထဲ၀င်ဖို့ ရွေးချယ်မှု ပေးခဲ့ပါတယ်။ 

    ပရီဂိုဇင်သေဆုံးမှုကြောင့် ပူတင်ရဲ့ အာဏာဟာ ပြည်တွင်းမှာ ပိုအားကောင်းလာနိုင်သလို၊ တစ်ဖက်မှာလည်း ၀ဂ်နာတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ပုန်ကန်မှုအသစ်နဲ့ ကြုံတွေ့လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက သုံးသပ်ထားပါတယ်။ 

    Ref: BBC

  • ဂျော်ဂျီယာပိုင်နက်များကို သိမ်းပိုက်ရန် ရှရှား စဥ်းစားနေပြီ

    ဂျော်ဂျီယာပိုင်နက်များကို သိမ်းပိုက်ရန် ရှရှား စဥ်းစားနေပြီ

    သြဂုတ် ၂၃၊ ၂၀၂၃

    M-Media 


    (ဓာတ်ပုံ – ရုရှား လုံခြုံရေးအဖွဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲ မက်ဗီဒက်)

    -ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံက ခွဲထွက်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေတဲ့ ဒေသနှစ်ခုကို မိမိတို့ပိုင်နက်အတွင်း သွတ်သွင်းဖို့ ရှိတယ်လို့ ရုရှား လုံခြုံရေးကောင်စီ ဒုတိယအကြီးအကဲ ဒီမီထရီ မက်ဗီဒက်က ပြောပါတယ်။ 

    ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲပြီးနောက်ပိုင်း ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံက ဒေသနှစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဆောက်အိုဆက်တီယာနဲ့ အဘ်ခါဇီယာတို့မှာ ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှုဖြစ်ခဲ့တာပါ။ 

    ဆောက်အိုဆက်တီယာကို ဂျော်ဂျီယာက အင်အားနဲ့ ပြန်သိမ်းဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ ရုရှားက သူ့ရဲ့တပ်တွေလွှတ်ပြီး ဂျော်ဂျီယာကို ပြန်တိုက်ခဲ့ပါတယ်။ 

    ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ ဒီဒေသနှစ်ခုစလုံးကို သီးခြားနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြောင်း ရုရှားက ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ 

    မနေ့က ပြည်တွင်းသတင်းစာတစ်ခုက မက်ဗီဒက်ရဲ့ ဆောင်းပါးမှာ ဆောက်အိုဆက်တီယာနဲ့ အဘ်ခါဇီယာတို့က ပြည်သူတွေဟာ ရုရှားနဲ့ ပြန်ပေါင်းချင်နေကြီး၊ အကြောင်းအရင်း ခိုင်ခိုင်လုံလုံရှိလာရင် ဒီဒေသတွေကို ရုရှားပိုင်နက်ထဲ ထည့်သွင်းမယ်လို့ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ 

    ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ စုနှစ်တွေအတွင်း ရုရှားနဲ့ ဂျော်ဂျီယာတို့အကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းလာပေမယ့် ခွဲထွက်ဒေသနှစ်ခုနဲ့ပတ်သက်ရင် အနောက်နိုင်ငံတွေက မီးမွှေးနေတယ်လို့ မက်ဗီဒက်က စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ 

    ဂျော်ဂျီယာအာဏာပိုင်တွေဟာ နယ်မြေလုံခြုံရေးအတွက် အမေရိကန်ဦးဆောင်တဲ့ နေတိုးမဟာမိတ်အဖွဲ့ကို ၀င်ရောက်ချင်တယ်လို့ မကြာခဏ ပြောကြားဖူးပြီး ရုရှားက ဒီကိစ္စကို စိုးရိမ်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ရုရှားဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် စက်တင်ဘာလတုန်းက ယူကရိန်းဒေသ ၄ ခုကို ရုရှားပိုင်နက်ထဲ သွတ်သွင်းကြောင်း ကြေငြာခဲ့ဖူးပါတယ်။ 

    နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းကတော့ ဒီလုပ်ရပ်ကို အသိအမှတ်မပြုပါဘူး။ 

    Ref: Reuters 

  • ကမ္ဘာ့ဖလားဆုပေးပွဲမှာ အနမ်းကြမ်းလို့ ၀ေဖန်ခံနေရတဲ့ စပိန်ဘောလုံး ဥက္ကဌ

    ကမ္ဘာ့ဖလားဆုပေးပွဲမှာ အနမ်းကြမ်းလို့ ၀ေဖန်ခံနေရတဲ့ စပိန်ဘောလုံး ဥက္ကဌ

    သြဂုတ် ၂၁၊ ၂၀၂၃

    M-Media 


    -မနေ့က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီး ကမ္ဘာ့ဖလား ဆုပေးပွဲမှာ နမ်းကြမ်းခဲ့တဲ့အတွက် စပိန်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဌ လူး၀စ် ရူဘီယာလက်စ်တစ်ယောက် ၀ေဖန်ခံနေရပါတယ်။ 

    စပိန်အသင်း ဗိုလ်စွဲခဲ့ပြီးနောက် ဆုပေးပွဲမှာ ရူဘီယာလက်စ်ဟာ အသင်းသူတွေကို အဖက်ကြမ်းကြမ်းနဲ့ ပါးကိုအနမ်းတွေ ပေးခဲ့တာပါ။ 

    ကွင်းလယ်လူ အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ် ဂျန်နီ ဟာမိုဆို ဆုလာယူတဲ့အချိန်မှာတော့ ရူဘီယာလက်စ်ဟာ အတင်းပွေ့ဖက်ပြီး ပါးကိုသာမကဘဲ နှုတ်ခမ်းကိုပါ နမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ဒီမြင်ကွင်းဟာ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ အလျင်အမြန် ပြန့်နှံ့သွားပြီး ရူဘီယာလက်စ်ကို ၀ေဖန်မှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ 

    ဟာမိုဆိုကလည်း ဒီလုပ်ရပ်ကို သဘောမကျဘူးလို့ နောက်ပိုင်းမှာ စပိန်မီဒီယာတွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

    စပိန်ရဲ့ တန်းတူညီမျှရေး၀န်ကြီး အိုင်ရင်နီ မွန်တယ်ရိုက အမျိုသမီးတစ်ဦးရဲ့ နှုတ်ခမ်းကို သဘောတူညီချက်မရဘဲ နမ်းတာဟာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားမှုဖြစ်ကြောင်း၊ ဒီလိုအပြုအမူမျိုး ပုံမှန်လို ဖြစ်လာတာမျိုးကို လက်ခံလို့မရကြောင်း ၀ေဖန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

    ရူဘီယာလက်စ်က ဒါဟာ သာမန်လူသားနှစ်ဦးအကြားရှိတဲ့ မေတ္တာကို ဖော်ညွှန်းတာလို့ ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့ပါယ်။ 

    Ref: Daily Mail 

  • အာဏာသိမ်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းမယ်လို့ ဆိုလာတဲ့ Pheu Thai ပါတီ

    အာဏာသိမ်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းမယ်လို့ ဆိုလာတဲ့ Pheu Thai ပါတီ

    သြဂုတ် ၂၁၊ ၂၀၂၃

    M-Media 


    (ဓာတ်ပုံ – ပါတီခေါင်းဆောင် ပေတွန်တန်(၀ဲ)နှင့် ၀န်ကြီးချုပ်လောင်း ဆရက်သာ)

    – မေလရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒုတိယ မဲအများဆုံးရခဲ့တဲ့ Pheu Thai ပါတီက သူတို့ဟာ အခြား နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၄ ပါတီနဲ့ မဟာမိတ် ဖွဲ့ထားကြောင်း ဒီကနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ 

    အဲဒီပါတီတွေထဲမှာ လက်ရှိ၀န်ကြီးချုပ်ဖြစ်တဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ပရာယွတ်ချန်အိုချာနဲ့ နီးစပ်တဲ့ United Thai Nation ပါတီ၊ ဒုတိယ၀န်ကြီးချုပ် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်း ပရာ၀စ် ၀ွန်ဆူ၀မ်ရဲ့ Palang Pracharat ပါတီတို့လည်း ပါ၀င်ပါတယ်။ 

    ရွေးကောက်ပွဲမှာ Move Forward ပါတီက မဲအများဆုံး ရခဲ့ပေမယ့် ပါတီခေါင်းဆောင် ပီတ ၀န်ကြီးချုပ်အဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းမှုကို စစ်တပ်ထိန်းချုပ်တဲ့ အထက်လွှတ်တော်က လက်မခံတဲ့အတွက် အခုအချိန်အထိ အစိုးရ မဖွဲ့နိုင်သေးပါဘူး။ 

    မဲဒုတိယအများဆုံးရတဲ့ Pheu Thai ပါတီက မျက်နှာသစ် နိုင်ငံရေးသမား အသက် ၆၀ အရွယ် ဆရက်သာ သာဗီဆင်ကို ၀န်ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်ထားပြီး အင်္ဂါနေ့မှာ မဲခွဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    Pheu Thai ပါတီ ဒုတိယခေါင်းဆောင် ဖွမ်သမ် ၀ီချာယာချိုင်က ဆရက်သာကို ပါတီပေါင်း ၁၄ ပါတီက ထောက်ခံထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

    ၀န်ကြီးချုပ်နေရာအတွက် အထက်လွှတ်တော်၊ အောက်လွှတ်တော် မဲပေးရွေးချယ်ရာမှာ စုစုပေါင်း ထောက်ခံမဲ ၃၇၅ မဲ လိုအပ်ပါတယ်။ ၁၄ ပါတီက ထောက်ခံတယ်လို့ ဆိုတဲ့အတွက် ဆရက်သာဟာ ၃၁၇ မဲ ရမှာဖြစ်ပြီး နောက်ထပ် ၅၈ မဲလိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

    ၀န်ကြီးချုပ်အဖြစ် အရွေးခံရရင် Pheu Thai ပါတီက ဦးဆောင်ပြီး အစိုးရဖွဲ့ခွင့် ရရှိမှာပါ။ 

    မဲအများဆုံးရထားတဲ့ Move Forward ပါတီက ဆရက်သာကို ထောက်ခံမှာမဟုတ်ဘဲ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်နဲ့ ပြည်သူ့ဆန္ဒကို မျက်ကွယ်ပြုတာဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ 

    Pheu Thai ပါတီဟာ ၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်းတွေဖြစ်တဲ့ သက်ဆင် ရှင်နာ၀ပ်ထရာ၊ သူ့ရဲ့ညီမ ယင်လပ် ရှင်နာ၀ပ်ထရာတို့ရဲ့ ပါတီဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ သက်ဆင်ရဲ့သမီး ပေတွန်တန် ရှင်နာ၀ပ်ထရာက ဦးဆောင်ပါတယ်။ 

    သက်ဆင်နဲ့ ယင်လပ်တို့ နှစ်ယောက်စလုံးကို စစ်တပ်က အာဏာသိမ်း ဖြုတ်ချခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 


    Ref: Reuters