Category: ဘာသာျပန္

ဘာသာေရး တင္းမာမႈထံ တြန္းပို႔ေမာင္းႏွင္သူ ႏွင့္ သဟဇာတ၏ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစသူမ်ား

ဒီဇင္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္ Eliane Coates
ဘာသာျပန္-ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

အရိပ္အျမြက္ျမင္ကြင္း
——————–
အစၥလာမ့္နည္းက် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႕အစည္း Organisation of Islamic Cooperation (OIC)၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ခရီးစဥ္ကို ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပေရး အတြက္ ႏို၀င္ဘာ ၁၂ ရက္တြင္ ရန္ကုန္လမ္းမမ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာသံဃာ ၂၀၀ မွ် ေနရာယူထားခဲ့ၾက၏။ သံဃာမ်ားစြာတို႔သည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၿငိဳးတရား ႏွင့္ ဗုဒၶျမန္မာ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို ထပ္မံ မီးေမႊးလ်က္ရိွျပန္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အာဆီယံဥကၠဌျဖစ္ျခင္း ႏွင့္ အေျခခံ အေဆာက္အဦး ေျပာင္းလဲေရးသည္ တိုင္းျပည္အတြက္ ဒဏ္ရာေဟာင္းကို ကုသေပးႏိုင္ပါမည္ေလာ ?

ကန္႔လန္႔ကာအဖြင့္

Organisation of Islamic Cooperation (OIC)၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ခရီးစဥ္ကို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပေရးအတြက္ ႏို၀င္ဘာ ၁၂ ရက္တြင္ ရန္ကုန္လမ္းမမ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာ ၂၀၀ မွ် ေနရာယူထားခဲ့ၾက၏။ ယင္းကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕၌ အိုအိုင္စီ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ႏွင့္ အတူ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ တူရကီ၊ ဂ်ီဘူတီ၊ အီဂ်စ္ စသည့္ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ ၇ ႏိုင္ငံမွ အဆင့္ျမင့္ ၀န္ႀကီးမ်ား ပါ၀င္ေန၏။ သူတို႔သည္ ကမာၻ႕အႀကီးမားဆံုး အစၥလာမ့္အုပ္စုအား ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပမႈကို ဆံုေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၂ ျဖစ္စဥ္မ်ားကိုမွီ၍ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရးကို အိုအိုင္စီမွ ၀င္ေရာက္ မစြက္ဖက္ရန္ ေတာင္းဆိုလ်က္ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာမ်ားက ဆႏၵျပမႈတို႔ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ၁၈ လနီးပါး အၾကာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ အေနအထားကို သံုးသပ္ေလ့လာႏိုင္ရန္ အလို႔ငွာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ေရာက္လာခဲ့သည္။ ယင္းအၾကမ္းဖက္မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားကာ လူအေသအေပ်ာက္ ၂၄၀ ဦး ရိွခဲ့ၿပီး ႏွစ္သိန္းေလးေသာင္း အိုးအိမ္မဲ့ဘ၀သို႔ ေရာက္ခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္သားေကာင္ အမ်ားစုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္သည္။

ဗုဒ ၶျမန္မာအမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ၏ ရာဇ၀င္

ဗုဒၶဘာသာျမန္မာမ်ားအၾကားရိွ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအၿငိဳးအာဃာတသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀ ကိုလိုနီ သမိုင္းအေပၚ မေက်နပ္ခ်က္မ်ားမွ အျမစ္တြယ္ရွည္ၾကာလာခဲ့သည္။ အိႏိၵယတိုက္ငယ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ၁၉ ရာစုအတြင္း နယ္စပ္ သမိုင္းေၾကာင္း အေျပာင္းအလဲႀကီးမားမႈတို႔က အထိန္းအကြပ္မဲ့ အေျပာင္းအေရႊ႕ အ၀င္အထြက္ မူ၀ါဒတစ္ခုကို ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့သည္။ ၄င္းအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဘဂၤါလီ မြတ္စ္လင္မ္ လုပ္သားမ်ားကို အလံုးအရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္ေစခဲ့ၾကသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ ေျပာင္းေရႊ႕၀င္ေရာက္လာေသာ ဘဂၤါလီလူစု၏ မ်ဳိးဆက္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရန္ ျငင္းပယ္ထားေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာသံဃာမ်ားက ေၾကြးေၾကာ္ေျပာဆိုၾက၏။

၁၉၃၀ ခုႏွစ္မ်ားက အႀကီးစားဖိႏွိပ္မႈအတြင္း ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတာ္မ်ား၏အံုၾကြမႈေၾကာင့္ ဒို႔ဗမာ အစည္းအရံုး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္မွာလည္း အမွန္ပင္။ ၄င္းမွတဆင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဗမာအမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ ႏွင့္ အိႏိၵယလူမ်ဳိး ဆန္႔က်င္ေရးအေတြးအျမင္မ်ား တစ္စစ ျမင့္တက္လာေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ေနာင္ေသာအခါ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးဖက္သို႔ သေဘာထားေျပာင္းလဲနစ္၀င္သြားခဲ့သည္။

ယေန႔တြင္ အရွင္၀ီရသူဦးေဆာင္ေသာ ဗုဒၶဘာသာျမန္မာ သံဃာအုပ္စုတစ္စုမွာ အမုန္းတရားေဟာေျပာမႈ၊ အေၾကာက္တရား မ်ဳိးေစ့ခ်မႈတို႔ျဖင့္ ၄င္းအေတြးအျမင္တို႔ကို ျပန္လည္မီးေမႊးလ်က္ရိွရာ လူမႈ၀န္းက်င္အတြင္း ဘာသာေရး ခြဲျခားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနေပသည္။ မႏ ၱေလးၿမိဳ႕မွ ေက်ာင္းထိုင္ဘုန္းႀကီး ဦး၀ီရသူသည္ စီးပြားေရးႏွင့္လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ ၉၆၉ ကမ္ပိန္းကို စတင္သူျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အေနႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ ေစ်းဆိုင္မ်ားကိုသာ အားေပး၀ယ္ယူၾကရန္ ႏိႈးေဆာ္ေနၾက၏။

အေၾကာင္းရင္းႏွစ္ရပ္

ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရးလိႈင္းတံပိုးေအာက္၀ယ္ အဓိကအေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ရပ္ ရိွေန၏။

ပထမအေၾကာင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဗမာလူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ အစၥလာမ္သည္ တစ္စစျဖင့္ လႊမ္းမိုးလာျခင္း ဟု အေတြးအျမင္ စိမ့္၀င္ေနမႈျဖစ္သည္။ ၄င္းမွာ မြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရႀကီးမားျမင့္တက္လာမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဗုဒၶဘာသာကို ဖယ္ထုတ္ေတာ့မည္ေလာ ဟူသည့္ စိုးေၾကာက္ျခင္းပင္။ ယင္းပူပန္မႈ၏ပင္စည္ကား ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားအျပားတို႔သည္ ျမန္မာ့ ဓေလ့ထံုးတမ္း၊ ဘ၀ေနဟန္မ်ားႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ မေနထိုင္ေသာအခ်က္ဟု ဆိုရေပမည္။ လူ႔အခြင့္အေရး တိုက္ပြဲ၀င္သူ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွလည္းေကာင္း စိုးရိမ္မကင္းေၾကာင္း ဆိုေနသည့္တိုင္ ယခုႏွစ္ ေမလ၌ လူဦးေရေလ်ာ့က်သြားေရးအတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အေပၚ ခ်ဳိးႏွိမ္သည့္အားျဖင့္ ကေလးႏွစ္ေယာက္သာယူေရး မူ၀ါဒကို တစ္ဖက္သတ္သြတ္သြင္းျပ႒ာန္းရန္ ၿမိဳ႕မ်ားစြာမွ စတင္ေဆာ္ၾသလာၾကသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရ၏ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္၏အဆိုအရ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ မိမိတို႔၏ေမြးဖြားႏႈန္းျမန္ျခင္းျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအား အစၥလာမ္သို႔ သြတ္သြင္းရန္ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာလူဦးေရမွာ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ဆယ္ဆအထိတိုးျမင့္သည့္အခ်က္ကို ေထာက္ျပထား၏။ သို႔တေစ Harvard’s Ash Centre for Democratic Governance and Innovation မွ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ေမြးဖြားႏႈန္းတိုးတက္ျမင့္မားေနေသာ မည္သည့္ အေထာက္အထားကိုမွ် မေတြ႕ရပါဟု အေခ်အတင္ ဆိုထားသည့္အျပင္ ထိုအခ်က္ႏွင့္ဆန္႔က်င္စြာ ရုိဟင္ဂ်ာအမ်ားစုသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္သို႔ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ကတည္းက တအံုတက်င္း ထြက္ခြာသည့္ကြင္းဆက္အား ၄င္းတို႔မွ ေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း ဆိုၾကသည္။

ဒုတိယအေၾကာင္းရင္းမွာ လူနည္းစုမြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ေျမမ်ားကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္လာမႈက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွစတင္ခဲ့သည္ဟူသည့္ အခ်က္ျဖစ္၏။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ မုဂ်ာဟစ္ဒင္ မည္ေသာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး တပ္ဖြဲ႕တည္ေထာင္ကာ သီးျခားမြတ္စ္လင္မ္ျပည္နယ္ ခြဲထြက္ၿပီး အေရွ႕ပါကစၥတန္(ယခု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္)ႏွင့္ပူးေပါင္းရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။

ဤကိစၥအေရးနိမ့္ေလေသာအခါ ထိုေတာ္လွန္ေရးသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အၾကား ျမန္မာ့အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသစ္အတြက္ အႏၱရာယ္ႏွင့္ သစၥာေဖာက္မႈအျဖစ္ အျမင္ျဖစ္တည္သြားခဲ့၏။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကို ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွ မုဒိန္းက်င့္သည္ဟူေသာ စြဲခ်က္တင္လ်က္ မ်ားမၾကာမီ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ လက္စားေခ်မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္ လတ္တစ္ေလာျဖစ္ပ်က္လာသည့္ လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုဏ္းမ်ားမွာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ထံမွ အစပ်ဳိးျခင္း ဟုလည္း ယိုးစြပ္ျပစ္တင္ၾကေလသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အလြန္ထူးျခားေနသည္မွာ ဤအေၾကာင္းတရားမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာသံဃာမ်ားမွ ၀ါဒျဖန္႔ အားထုတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အုပ္စုမ်ားက အေထာက္အကူျပဳျဖည့္ဆည္းေပးေနျခင္း ျဖစ္သည္။ စစ္စစ္၌ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း တင္းၾကပ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္စီရင္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈႏွင ့္တင္းမာမႈမ်ား သြတ္သြင္းျခင္း ရိွႏွင့္ၿပီးျဖစ္ေန၏။ ယခု လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုႏိုင္ခြင့္ကလည္း ဦး၀ီရသူလို ဗုဒၶဘာသာသံဃာမ်ား အဖို႔ ဘာသာေရးပဋိပကၡျဖစ္ေစေရး၊ အစၥလာမ္အေပၚအမုန္းပြားအုပ္စုဖြဲ႕ေရးအတြက္ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပးထားေလသည္။

အာဆီယံဥကၠဌေနရာႏွင့္ အတူ မတူျခားနားမႈကို လက္ခံရန္လိုအပ္

အတိတ္ေခတ္ ဗမာအမ်ဳိးသားေရးအျမင္သည္ ဗုဒၶ၀ါဒႏွင့္ ကနဦးကပင္ ဆက္ႏႊယ္မႈ ရိွလာခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာတို႔သည္ လည္းေကာင္း ၾသဇာႀကီး ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသည္လည္းေကာင္း ထိုအျမင္ကို ပိုမိုမွန္ကန္ရန္ အားထုတ္ဖို႔၊ လူမ်ဳိးဘာသာယဥ္ေက်းမႈစံု စံနစ္ကို လက္ခံဖို႔၊ အမုန္းတရား သြတ္သြင္းေနမႈကို ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်ဖို႔၊ မတူျခားနားသည့္ လူမ်ုဳိးမ်ားအၾကား အားအင္သစ္ တစ္ရပ္ရွာေဖြဖို႔ အခ်ိန္က်ေနပါၿပီ။ ျမန္မာျပည္သည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ စီးပြားေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရး၌ လွ်ပ္တစ္ျပက္ အသြင္ေျပာင္းမႈကို ႀကံဳရသည္။ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့သည္။ ဆင္ဆာဥပေဒကုိလည္း ရုပ္သိမ္းခဲ့သည္။ ၄င္းအျပင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ေျမာက္မ်ားစြာကိုလည္း လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။

သို႔ပင္သို႔ျငား ျပန္လည္ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္းသည္ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၏ အၾကမ္းထည္မ်ားအေပၚ၌သာ မူတည္သည္မဟုတ္၊ အမ်ဳိးသားေရးႏွင့္ကိုယ္က်င့္တရား အေဆာက္အဦးမ်ားအပါအ၀င္ အႏုသေဘာတို႔အေပၚ၌လည္း ကိုင္တြယ္ စီမံအပ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ျပည္တြင္းစစ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးအၿငိဳးတရားမ်ားကို လည္းေကာင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ျဖတ္သန္းလာၿပီးေနာက္၊ လူမ်ဳိးေရး အသြင္မတူျခင္းအား ဆက္လက္ျငင္းပယ္ေနဦးမည္ဆိုလွ်င္ တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိးအတြက္ အနာဂတ္မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ရွင္းလင္းစြာ သိႏိုင္ပါသည္။

“ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ခြဲျခားေရး၀ါဒ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား အလ်ဥ္မီမီ တိက်ခိုင္ၿမဲစြာ မကိုင္တြယ္ဘူးဆိုယင္ေတာ့ ပုန္းလွ်ဳိးကြယ္လွ်ဳိးရိွေနတဲ့ တင္းမာမႈမ်ားက ဆိုးရြားတဲ့အက်ဳိးဆက္ကို ပြင့္လွစ္သြားေစႏို္င္တယ္၊ ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္မႈလုပ္ငန္းစဥ္ကိုလည္း ၿဖိဳလွဲပစ္ႏိုင္ၿပီး ေဒသတြင္းမွာ ဂယက္ဆိုး ရိုက္ခတ္သြားေစလိမ့္မယ္ ” ဟု ကုလသမဂၢအေထြအေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။

၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒအပါအ၀င္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ျပန္လည္ျပဳျပင္မြမ္းမံေဆာင္ရြက္မွသာ အေျပာင္းအလဲ၏ေျခလွမ္း အစစ္အမွန္စတင္မည္ျဖစ္၏။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၌ အာဆီယံဥကၠဌအျဖစ္တာ၀န္ယူရၿပီျဖစ္ရာ လက္ရိွတြင္ ဤအေနအထားအား ေရြးခ်ယ္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေန၏။ ယင္းကာလမတိုင္မီ လူနည္းစုက႑မ်ားအတြက္ သက္ဆိုင္ရာရပ္၀န္းအတြင္း တည္ၿငိမ္လံုၿခံဳမႈကို ခင္းက်င္းျပသႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးေနေလၿပီ။ အာဆီယံ ႏွင့္ ျမန္မာ ႏွစ္ဖက္စလံုးအတြက္ ေက်ာ္လႊားရမည့္ အခက္အခဲ မ်ားစြာရိွေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းႏွင့္တစ္သားတည္းက်ရန္၊ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရသည္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအဓိက လိုအပ္ခ်က္မ်ားအေပၚ တိုးတက္ေဆာင္ရြက္လာရန္ အမ်ားမွ လိုလားေနၾကပါ၏။

ေရွ႕ဆက္ဆိုရပါေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မိမိ၏ျပန္လည္မြမ္းမံျခင္းအား ဂုဏ္ယူ၀ံ့ၾကြားလိုပါက ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မွီ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာပံုရိပ္ေကာင္းအား ျခယ္မႈန္းျပသရပါမည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းပံုရိပ္သည္ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ လူနည္းစုမ်ား အပါအ၀င္ ျပည္တြင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအား မည္သို႔မည္ပံုဆက္ဆံပါမည္နည္းဟူေသာ လူထုယံုၾကည္မႈအေပၚ မူတည္လ်က္ ရိွေနပါသတည္း။

ေဆာင္းပါးရွင္ Eliane Coates သည္ Nanyang Technological University ၊ S. Rajaratnam School of International Studies လက္ေအာက္ရိွ Center of Excellence for National Security (CENS) ဌာနမွ အဆင့္ျမင့္ သုေတသီတစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။ သူ၏ေရးသားခ်က္ျဖစ္ေသာ Buddhist Monks in Myanmar: Driving Religious Intolerance and Hindering Reform ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္။

December 10, 2013
ျမန္မာျပည္မွာ အျပန္အလွန္ အၾကမ္းဖက္မႈ ဆိုတာ မရိွခဲ့ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

ႏိုဝင္ဘာ- ၂၈ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္- Rachel Wagley
ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

ဓာတ္ပံုအညႊန္း – အဓမၼေနရာေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း ႏွင့္ ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံျခင္း ခံစားေနရဆဲ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား
(Evangelos Petratos EU/ECHO January 2013)

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ထုတ္ျပန္စာတစ္ေစာင္ ထြက္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္ရိွ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာ၌ “အျပန္အလွန္ အၾကမ္းဖက္မႈ”၊ “လူမ်ဳိးေရးအၾကမ္းဖက္မႈ”၊ “လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာပဋိပကၡ” ဟူေသာအသံုးအႏႈန္းျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရမွ အဖန္တလဲလဲ သံုးႏႈန္းေဖာ္ျပေနၾကသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ရပ္မ်ားအေပၚ အထူးရည္ညႊန္းသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအသံုးအႏႈန္းမ်ားမွာ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိေတာ့ လက္ခံႏိုင္ေသး၏။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားလာေသာ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ဤအသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ လႊမ္းၿခံဳေဖာ္ျပေနသည္မွာ တိက်မွန္ကန္မႈမရိွသည္သာမက လူမိုက္အားေပး အဆင့္သို႔ပင္ ေရာက္သြားေစပါသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္သားေကာင္မ်ား ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ က်ဴးလြန္သူမ်ား ႏွစ္မ်ဳိးလံုး တစ္ၿပိဳင္တည္းျဖစ္ေနသည့္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္း တစ္ရပ္ကဲ့သို႔ အထင္ေရာက္ေအာင္ အထင္လြဲအျမင္မွား သြားေစပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အေနအထား၌ ဤသို႔အထင္မွားမႈသည္ မြတ္စ္လင္မ ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လက္ခံေအာင္ျပဳရာေရာက္ေန၏။ ထို႔အျပင္ ဤလႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြင္း အာဏာပိုင္မ်ား၏ ပါ၀င္ပတ္သက္ က်ဴးလြန္ေနမႈမ်ားကိုလည္း အာရံုလႊဲလိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္၌ျဖစ္ေစ ျမန္မာႏို္င္ငံ အတြင္းပိုင္း၌ျဖစ္ေစ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈမ်ားမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အာဏာပိုင္တို႔၏ ေကာက္က်စ္မႈ၊ ဘက္လိုက္မႈ၊ စြက္ဖက္ေစာ္ကားေျပာဆိုမႈ၊ အစီအစဥ္ခ် မႈိင္းတိုက္မႈမ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ မယံုႏိုင္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ရႈပ္ေထြးသြားရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဤႏွစ္ပိုင္းအတြင္း တိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ အျပန္အလွန္/ပဋိပကၡ ဟူ၍ မဟုတ္ေလၿပီ။ အျပန္အလွန္အၾကမ္းဖက္မႈ (တစ္နည္း) ပဋိပကၡ Communal Violence ဟူသည္ ဥပမာအားျဖင့္ လူမ်ဳိး သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးအုပ္စုႏွစ္စု အတြင္း အျပန္အလွန္အၾကမ္းဖက္/တိုက္ခိုက္မႈကို ေဖာ္ျပသံုးႏႈန္းသည့္ ေ၀ါဟာရ တစ္ခုျဖစ္၏။ အုပ္စု ၂စု သို႔မဟုတ္ ၄င္းတို႔ထက္ ပိုမိုပါ၀င္ေနသည့္ အုပ္စုမ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္ က်ဴးလြန္သူမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ခံ သားေကာင္မ်ားအျဖစ္ ေခၚဆိုႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္မွ စ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔မွာ စတင္ အၾကမ္းဖက္ က်ဴးလြန္မႈမ်ဳိး မျပဳထားၾက။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ၀ါဒျဖန္႔လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား၊ မီဒီယာမ်ား၊ ခြင့္ျပဳခ်က္မ်ား၊ ခြဲျခားျခင္းအေျခတည ္ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ မဲေပးခြင့္ မရေစမႈမ်ား၊ ဘက္လိုက္တရားစီရင္မႈမ်ား၏ ဓားစားခံ သားေကာင္တို႔မွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ရွင္းလင္း ထင္ရွားလ်က္ရိွေနေပသည္။

အျပန္အလွန္၊ ပဋိပကၡ ႏွင့္အလားတူ သံုးႏႈန္းေဖာ္ျပမႈမ်ားက ဆိုးက်ဳိးႏွစ္ရပ္ကို ေပၚေပါက္ေစသည္။
၁။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၏ ဇာစ္ျမစ္ႏွင့္ သေဘာ သဘာ၀ကို နားလည္မႈလြဲမွားႀကီးထြားလာေစသည္။
၂။ အၾကမ္းဖက္မႈကို အားေပးေနသည့္ ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒႏွင့္ႏိုင္ငံေရး ဆက္စပ္မႈမ်ားကို မျမင္ေတာ့ဘဲ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့ ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ ေအာ္သံမ်ား အေပၚ ျပည္သူတို႔မွ စိတ္၀င္သြားေစရန္ ဦးတည္လိုက္ျခင္းျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈအတြင္း အစိုးရ၏ပါ၀င္မႈအခန္းက႑အား ျပည္ဖံုးကားခ်လိုက္ရာ၌ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္။

ဤဆိုးက်ဳိးႏွစ္ရပ္က ျပႆနာေျဖရွင္းေရး၏လမ္းေၾကာင္း အစစ္အမွန္ကို အစေဖ်ာက္လိုက္ပါေတာ့သည္။

ယင္းသို႔သံုးႏႈန္းလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ မီဒီယာႏွင့္ ကမာၻ႕ဇာတ္စင္ေပၚရိွသူမ်ားသည္ ျပႆနာ၏ အေၾကာင္းရင္းမွန္မွ လမ္းေခ်ာ္ကာ၊ လူထု အေတြးအျမင္ႏွင့္မူ၀ါဒမ်ားကို အမွားမွား အယြင္းယြင္းျဖစ္ေစေသာ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမႈမ်ားထဲ နစ္၀င္သြားၾကသည္။ အကယ္၍မ်ား အျပန္အလွန္အၾကမ္းဖက္မႈ (၀ါ) ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္မွန္ပါက ယင္းျပႆနာမ်ားအေပၚ အုပ္စုအားလံုးမွ တူညီစြာ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်မႈမ်ား ရိွရေပမည္။ ယခုေသာ္ တကယ့္သားေကာင္မ်ားမွာ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ဥပေဒစိုးမိုးေရး၌ က်ဴးလြန္သူမ်ားထက္ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းဆက္ဆံခံေနရ၏။ အေၾကာင္းေသာ္ သူတို႔သည္သာ က်ဴးလြန္သူတရားခံမ်ားအျဖစ္ တမင္ေကာက္က်စ္စြာ အသိသြင္းခံရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ သူတို႔၏ လူမ်ဳိးစု၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ားပင္လွ်င္ ထိုအစြန္းအထင္း မကင္းစင္ခဲ့။

ဤအေရးအရာမ်ားကို အျပန္အလွန္/ပဋိပကၡအျဖစ္ ေဖာ္ျပေနျခင္းသည္ – ဗမာလူမ်ဳိးႏွင့္ဗုဒၶဘာသာမဟုတ္သူမ်ားမွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္းႏွင့္တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္မထိုက္တန္ ဟူသည့္ အေတြးအျမင္အား အေျချပဳထားေသာ ဗမာအစိုးရ၏ လူမ်ဳိးဘာသာခြဲျခားျခင္းမူ၀ါဒအေပၚလည္း အျမင္လွ်မ္းသြားေစျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရသည္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက ၄င္း၏လူမ်ဳိးဘာသာခြဲျခားေရးအစီအမံအား – ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံေသာဥပေဒႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လူနည္းစုမြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ထင္သာျမင္သာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္လည္းေကာင္း အလ်ဥ္မျပတ္ေအာင္ ဖန္တီးထားခဲ့၏။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္ နဂါးမင္းစီမံခ်က္/စစ္ဆင္ေရးက ျမန္မာအစိုးရ၏ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံမႈအစီအမံအား နားလည္သေဘာေပါက္ေစသည့္ မီးေမာင္းထိုးျပခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၄င္းစစ္ဆင္ေရးကာလအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ လူနည္းစု၀င္အျခားအုပ္စုမ်ား၏ တရား၀င္တည္ရိွမႈကို ပယ္ဖ်က္ေသာအားျဖင့္ အာဏာပိုင္ႏွင့္ေဒသခံတို႔မွ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားခ်က္၊ ဖ်က္ဆီးမႈတို႔ကို သံုး၍ မ်ဳိးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ရခိုင္ျပည္ရိွ ရိုဟင္ဂ်ာေပါင္း ႏွစ္သိန္းမွာ ျမန္မာျပည္ျပင္ပသို႔ ေမာင္းထုတ္ခံၾကရသည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မ်ား တစ္ေလွ်ာက္တြင္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို တမင္ႀကံစည္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

မြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ သမိုင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံမႈမ်ားက ၂၀၁၂-၂၀၁၃ တိုက္ခိုက္မႈအားလံုးနီးပါး၌ အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ငုတ္တုတ္ရပ္ၾကည့္ေစခဲ့သည္ သာမက၊ ၄င္းတို႔သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား အၾကမ္းဖက္သည့္ ျဖစ္ရပ္ အမ်ားအျပားတြင္လည္း ပါ၀င္ေစခဲ့သည္အထိ ခြင့္ျပဳခံရသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွစတင္လာေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႔၏ အစၥလာမ္ဆန္႔က်င္ေရးလက္ကမ္းစာေစာင္မ်ား၊ ၀ါဒျဖန္႔ လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ားအားျဖင့္ အစိုးရက ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ စံနစ္တက် ႀကိဳတင္ႀကံစည္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး၌ အမည္ပ်က္ျဖင့္ေက်ာ္ၾကားလွေသာ ဦး၀ီရသူအား က်ားက်ားမီးယပ္ အကာအကြယ္ေပးေနသည့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္က “ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာ၏ တစ္ခုတည္းေသာ အေျဖမွာ ၄င္းတို႔အားလံုးကို ႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာသြားေစျခင္း သို႔မဟုတ္ ဒုကၡသည္ စခန္းသို႔ ပို႔ေဆာင္လိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္ ” ဟု လူသိရွင္ၾကား ဆိုဖူးသည္။ သူ႔ရည္မွန္းခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိ ျပည့္၀ခဲ့သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ရိုဟင္ဂ်ာေပါင္း တစ္သိန္းေလးေသာင္းခန္႔မွာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားအတြင္း အက်ယ္ခ်ဳပ္ အက်ဥ္းသားဘ၀သို႔ ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ ႏိုင္ငံစြန္႔ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားသည္ကို အစိုးရဖက္မွ ၀န္ခံေနေသာ္လည္း ၾကား၀င္တားျမစ္ျခင္း မရိွသည့္အျပင္ ဦးစားေပး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈလည္း မျပဳခဲ့ေခ်။ ဤသို႔ျဖစ္ေနျခင္းမွာ ယင္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ အစိုးရ၏ လူမ်ဳိးဘာသာ ခြဲျခားေရးမူ၀ါဒမွ ကၽြံထြက္လာသည့္ေျခလွမ္းထဲမွ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ထို႔အတူ ထိုတိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အစိုးရ၏ အင္အားႏွင့္ၾသဇာကို ပို၍ ႀကီးမားလာေစသည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူအခ်ဳိ႕မွဆိုၾကသည္။

တစ္ဖက္သတ္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ပဋိပကၡဟု သံုးႏႈန္းျခင္းက မုသာ၀ါဒ လမ္းေၾကာင္းမွား တစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္အျပင္ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ရပ္၏ အတြင္းအျပင္၌ လိမ္ညာသြတ္သြင္းထားမႈ တည္တံ့ေအာင္ အားျဖည့္ေပးရာေရာက္ေန၏။ ကုလသမဂၢႏွင့္ အျခား ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းတို႔သည္လည္း အျပန္အလွန္ပဋိပကၡအေရးဟု ရႈျမင္သြားၿပီး လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရး တင္းမႈမ်ားအေပၚ ေျပၿငိမ္းေလ်ာ့ပါးေစရန္ ျမန္မာအစိုးရ အတြက္ အင္တိုက္အားတိုက္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္လာၾကကုန္သည္။ သို႔ေစကာမူ ျမန္မာ အစိုးရမွာကား လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရး တင္းမာမႈမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေပးသူျဖစ္လာရန္ေ၀းစြ၊ ၄င္းကိုယ္တိုင္ကပင္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚ ခြဲဲျခားဆန္႔က်င္မႈ၏ အဓိကေသာ့ခ်က္၊ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းျဖစ္လာေအာင္ မီးေမႊးရာ၌ ကၽြမ္းက်င္သူ၊ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဤက႑၌ ေပါက္ေျမာက္ေစခဲ့သူ ျဖစ္ေနေလ၏။

မုသာ၀ါဒလမ္းေၾကာင္းမွားက ႏိုင္ငံတကာအေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားအတြက္ နက္ရိႈင္းခက္ခဲသည့္ ျပႆနာမ်ားကို အေျခခံက်က် ေဖာ္ထုတ္တင္ျပမႈမွ ေရွာင္လႊဲႏိုင္သည့္ ဆင္ေျခတစ္ခုျဖစ္လ်က္ရိွသည္။ အၾကမ္းဖက္မီးေမႊးရာ၌ လည္းေကာင္း၊ အၾကမ္းဖက္မႈေရွ႕ဆက္ေနမႈ၌လည္းေကာင္း အလြန္ၾသဇာေညာင္းလွေသာ ထိုအေျခခံျပႆနာမ်ားဟူသည္ ျပစ္ဒဏ္မွ ကင္းလြတ္ေအာင္ စံနစ္တက် ဖန္တီးထားျခင္း၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံျခင္း၊ အစိုးရ၏မူ၀ါဒႏွင့္ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနမႈမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ လူမႈေရးတင္းမာမႈမ်ားကို မဆိုင္းမတြ ေျဖခ်ေလ်ာ့ပါးႏိုင္ေစသည့္ တိုင္ေအာင္ ျမန္မာ့ အေရးအား ေျဖရွင္း၌ မရႏိုင္ေသးေခ်။ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အၾကား အခိုင္အမာစိုက္ထူထားသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈ၏ အရင္းအျမစ္မ်ားအတြင္းမွသာလွ်င္ အေျဖထုတ္ႏိုင္ပါမည္။

အာဏာပိုင္အစိုးရ၏ အခန္းက႑ပါ၀င္ေၾကာင္း လက္ခံထုတ္ေဖာ္မႈ မရိွဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈအား အေျဖရွာရန္ ခ်ဥ္းကပ္ စူးစမ္းျခင္းက ရူးသြပ္မႈသာ ျဖစ္ခ်ိမ့္မည္။ မည္သည့္အေၾကာင္းရင္းေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ေရးရာျပႆနာျဖစ္ရသည္ကို တိက်ပီျပင္စြာ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပႏိုင္ရပါမည္။ အဖိႏွိပ္ခံလူနည္းစု တစ္ရပ္အေပၚ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား စံနစ္တက် က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္ အာဏာပိုင္မ်ားမွ ေဖာ္ေဆာင္အားေပးေနျခင္းတည္းဟူေသာ အခ်က္သည္သာလွ်င္ အျမန္ဆံုး အေျဖမွန္ရရိွေရးအတြက္ ပထမဦးဆံုး ႏွင့္ ပဓာနအက်ဆံုး ဦးတည္ေရွ႕ရႈရမည့္ေျခလွမ္းပင္ ျဖစ္ေပ၏။

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Rachel Wagley ၏ In Burma, There is No ‘Communal Violence’ သံုးသပ္ခ်က္ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားပါသည္။

November 30, 2013
ဒါကို ဗုဒၶအၾကမ္းဖက္ဝါဒီဟု ေခၚ(ေဝၚ)သင့္သလား? (By ေဒါက္တာ ေမာင္ဇာနည္)

ႏိုဝင္ဘာ-၂၈ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္- (ေဒါက္တာ)ေမာင္ဇာနည္
ဘာသာျပန္-ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

မ်ားမၾကာေသးမီက လူေပါင္းရာေက်ာ္ေသဆံုးေစၿပီး တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ကို အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္သြားေစသည့္ မြတ္စ္လင္မ္ လူနည္းစုအေပၚ အက်ည္းတန္စြာျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ား၏ ဗဟိုခ်က္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၉၆၉ အစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈ ရိွေန၏။ သို႔ေသာ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ႏွင့္ ျပည္တြင္းရိွလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒီတို႔အၾကား အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းမႈတစ္ဖက္မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဘုန္းႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္ထားသည့္အုပ္စုကို နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရသည္။

ေအာက္ပါ ဆက္ႏႊယ္က႑မ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္မႈ မျပဳဘဲ ရွင္းျပ၍ရႏိုင္ဦးမည္မဟုတ္။

(က) ႏိုင္ငံေတာ္မွ ျပည္တြင္းနာဇီလက္သစ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို အျပစ္လြတ္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးေနမႈ
(ခ) လူနည္းစုမြတ္စ္လင္မ္မ်ားအား မ်ဳိးသုဥ္းရွင္းလင္းေရးလကၡဏာမ်ား ထင္ရွားလာေနသည့္ၾကားမွ ဦးသိန္းစိန္၏ တုန္႔ျပန္အေရးယူမႈ မရိွျခင္း
(ဂ) အက်ဥ္းအၾကပ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ေသာ အတိုက္အခံအုပ္စုတို႔၏ အက်င့္ပ်က္ယိုယြင္းခ်က္မ်ား

အၾကမ္းဖက္မႈ၏ ပရမ္းပတာျမင္ကြင္းက တိုင္းျပည္၏လားရာ၊ ျပန္လည္ျပဳျပင္မြမ္းမံေရးႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အဓိက ေမးခြန္းမ်ားစြာ ထြက္ေပၚလာေစသည္။

၉၆၉ ဂိုဏ္း၏လႈပ္ရွားမႈသည္ အဘယ္ကဲ့သို႔ ေရပန္းစားက်ယ္ျပန္႔လာသနည္း၊ တိုင္းျပည္တစ္ခြင္ အဘယ္ကဲ့သို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ရပါသနည္း ?

လူမ်ဳိး ႏွင့္ ဘာသာ သန္႔စင္ေရး အတြက္ ဦးထိပ္ထားသည္ဟု အသံထုတ္ခ်က္ႏွင့္အတူ ထြက္ေပၚလာေသာ ေခတ္သစ္ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈသည္ ဗုဒၶအႏွစ္တရား၊ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စီးပြားေရးအေပၚ တလြဲ အသံုးခ်ထားသည္ျဖစ္၍ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းက ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ၏ နာဇီ၀ါဒႏွင့္ ကြဲလြဲျခားနားျခင္း မရိွေၾကာင္း၊ေတြ႕ရသည္။ ၄င္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေရပန္းစားလာသည့္ အဓိက အခ်က္သံုးရပ္ ရိွေၾကာင္းကို ေတြ႕ရသည္။

ပထမအခ်က္မွာ ၉၆၉ ေခါင္းေဆာင္ ဦး၀ီရသူကဲ့သို႔ ဗုဒၶဓမၼသင္ၾကားေရးဌာနမ်ားမွ စစ္ေသြးၾကြ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေဟာေျပာသ ူ အခ်ဳိ႕က အေထြေထ ြစီးပြားေရး အၾကပ္အတည္းမ်ား ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ယဥ္ေက်းမႈပ်က္စီးေနမႈအတြက္ ျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို ဓားစာခံအျဖစ္ အမိအရ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔ကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ စီးပြားေရးလက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈႏွင့္ ဂုတ္ေသြးစုပ္မႈကို စုေပါင္းခံစားရသည့္ သားေကာင္မ်ားအလား ပံုေဖာ္ၾကသည္။

ဒုတိယအခ်က္မွာ ၉၆၉ အုပ္စုသည္ အစဥ္အလာရိွခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး၀ါဒကို လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား မေနမနား ေပါက္ေပါက္ေဖာက္ၾကသည္။

တတိယအခ်က္မွာ ရဲဌာန၊ ေထာက္လွမ္းေရး၊ စစ္တပ္၊ ဌာနဆိုင္ရာ ႏွင့္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ပင္မက်န္ ဦးသိန္းစိန္၏ စီမံမႈေအာက္၌ ရိွေနၾကကုန္ေသာ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း အားလံုးနီးပါးက ျမင္သာထင္သာစြာ နာဇီလက္သစ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အုပ္စုကို ျပစ္ဒဏ္မွ ေဘးမဲ့ေပးထားသည့္ အျပင္ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ေနၾကေပသည္။

ေနျပည္ေတာ္အစိုးရသည္ အစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ မည္သည့္ၿဖိဳခြင္းမႈ ျပဳလုပ္ပါသနည္း ?

ယမန္ႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းတြင္ ဦးသိန္းစိန္မွ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးမႈျဖန္႔ခ်ိေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ကို တရား၀င္ျပစ္တင္ စကားဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးအမုန္းတရား သို႔မဟုတ္ ရိုဟင္ဂ်ာမုန္းတီးေရးတို႔ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း သြတ္သြင္းလႈံ႕ေဆာ္ေနသူ မည္သူတစ္ဦးကိုမွ်ပင္ မည္သည့္အေရးယူမႈမ်ား မျပဳလုပ္ခဲ့ၾက။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး

အမုန္းတရားမ်ားကို ျဖန္႔ေ၀ သြတ္သြင္းျခင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား တစ္ဆင့္ခ်င္း လက္စတံုးပစ္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အေပၚ ၾသဇာသံုးျခင္း စသည္တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး တစ္ေလကိုမွ်ပင္ သူ၏အာဏာပိုင္တို႔မွ ထိန္းသိမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ဟန္႔တားျခင္းလည္း မရိွခဲ့ေခ်။

“ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အခ်ဳိ႕ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တစ္သီးပုဂၢလမ်ားထံ၌ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီးမႈ ႀကီးထြားျမင့္တက္လာေနသည္။ ၄င္းတို႔သည္ ျပည္တြင္းႏွင့္ျပည္ပရိွ (ရခိုင္)လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ပင္ ပတ္သက္ အားေပးမႈရိွေနသည္ ” ဟု ပါလီမန္သို႔ ၾသဂုတ္လကတင္သြင္းေသာ သမၼတအစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထား၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္းထိပ္တန္း မီဒီယာမ်ားမွ ေခါင္းႀကီး သတင္းအျဖစ္ တခမ္းတနား ေဖာ္ျပထားေသာ ဦးသိန္းစိန္၏ သဟဇာတအတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးအဆို ႏွင့္ သူ႔အစိုးရ၏တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈမရိွျခင္းအၾကား၀ယ္ တံတားထိုးမရႏိုင္သည့္ ကြက္လပ္ျဖစ္ေနေပသည္။

အၾကမ္းဖက္လူအုပ္ႀကီးက မ်က္ေမွာက္၌ေသာင္းက်န္းေနပါလ်က္ ေဒသခံရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ မတုန္မလႈပ္ ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ေၾကာင္း ဟူသည့္ သူ႔အစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရိွပံုကို အထက္ပါ မီဒီယာမ်ားကပင္ ေလ့လာသံုးသပ္ တင္ျပမႈ မျပဳခဲ့ၾက။

မည္သူမဆို ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းတြင္ မ်ားေျမာင္လွစြာေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ား၊ စီဒီႏွင့္ဒီဗီဒီမ်ား၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မႈမ်ားကို အလြယ္တကူ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာလာေသာ ႏို္င္ငံ့လူမႈ၀န္းက်င္၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး သတင္းလိမ္မ်ား၊ မုန္းတီးေရးအျမင္မ်ားျဖန္႔ေ၀ရန္ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳသည့္ႏွယ္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သို႔တေစ Voice Weekly သတင္းစာမွ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာန၏အလြဲသံုးစားမႈဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွ် ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပရာတြင္မူ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားစြဲခဲ့ေပသည္။

အစၥလာမ္အေပၚအျမင္မွားေၾကာက္ရြံ႕ၿပီးအၾကမ္းဖက္လာေအာင္စီစဥ္သူမ်ား၊ အမုန္းတရားပြဲမ်ားကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမွ နည္းလမ္းတက် မႏွိမ္နင္းပါလွ်င္၊ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္အျခား တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္ေစာ္ကားေနသူမ်ားအား ျပစ္ဒဏ္ မေပး ကာကြယ္ထားေသာ သက္ဆိုးရွည္ေနသည့္ မူ၀ါဒကို အဆံုးမသတ္ပါလွ်င္ – ၉၆၉ ၏ အႏၱရာယ္မ်ားက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္း လႈပ္ရွားမႈအသြင္သို႔ စုၿပံဳေျပာင္းလဲသြားေပေတာ့မည္။ ဦးသိန္းစိန္၏ စစ္တပ္ တစ္ပိုင္းအစိုးရသည္ အတိုက္အခံမ်ားကို ခ်ဳိးႏွိမ္ရာ၌ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ မက အေတြ႕အႀကံဳရိွေနပါ၏။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း မေရာက္ရိွေစလိုေသာ သတင္းႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ထိထိေရာက္ျဖတ္ေတာက္ ပိတ္ပင္ႏိုင္ခဲ့ပါ၏။

ဦးသိန္းစိန္၏ထိပ္တန္းအႀကံေပး ႏွင့္ အစိုးရ၏ Myanmar Peace Center (MPC) အား ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေနသူ – City University of Hong Kong မွ ဗမာ လူမ်ဳိးပညာရွင္ ဦးေက်ာ္ရင္လိႈင္က ( Fletcher Forum of World Affairs in 2008 တြင္ ထုတ္ေ၀သည့္ ) သူ၏ “Challenging the authoritarian state: Buddhist monks and peaceful protests in Burma, issues and policy” ေဆာင္းပါး၀ယ္ တစ္ခ်ိန္က မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအဓိကရုဏ္းမ်ား၌ စစ္တပ္သည္ အဓိက အခန္းက႑တြင္ ပါ၀င္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပဖူးသည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးရိွ နာမည္ႀကီး ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူအား စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ တေယာက္မွ မရိုးေျဖာင့္ေသာ အႀကံျဖင့္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ မြမ္းမံျခင္းအေပၚ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမည့္ အစီအစဥ္ကို စစ္အာဏာရွင္မ်ားက ရိပ္စားမိခဲ့သည္။ သံဃာေတာ္မ်ားမွ မစတင္ႏိုင္မွီ မြတ္စ္လင္မ္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးအား မုဒိန္းက်င့္ပါသည္ဟူေသာ ေကာလဟလ သတင္းထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားသည္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ အေပၚရိွေနသည့္ အာရံုကို မြတ္စ္လင္မ္လုပ္ငန္းရွင္ဖက္လွည့္ကာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အဓိကရုဏ္းအား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား၌ အမ်က္ထြက္ေနေသာ သံဃာေတာ္မ်ား မပါ၀င္ေစေရးအလို႔ငွာ ေထာက္လွမ္းေရးသမားတို႔သည္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အဓိကရုဏ္းမ်ားျဖစ္လာေအာင္ မၾကာခဏ လႈံ႕ေဆာ္ဖန္တီးတတ္ေၾကာင္း ဆန္းစစ္ေလ့လာသူအခ်ဳိ႕က ေထာက္ျပထား၏ (စာမ်က္ႏွာ ၁၃၇-၁၃၈)။ မ်ားမၾကာေသးမီကပင္ မတ္လ ၂၉ ရက္ထုတ္ New York Times တြင္ေဖာ္ျပလိုက္ေသာ “Kristallnacht in Myanmar:” ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္အား The Disorder in Order: the Army-State in Burma since 1962 စာအုပ္ေရးသားသူ ပေရာ္ဖက္ဆာ Donald Seekin က မတ္လ ၃၀ ရက္တြင္ ေအာက္ပါကဲ့သို႔ ေခ်ပေရးသားခဲ့သည္။

“ ျမန္မာလူ႔အသိုင္းအ၀ို္င္း၌ မြတ္စ္လင္မ္မုန္းတီးေရးသည္ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း အျမစ္တြယ္ေနပါသည္။ ၄င္းမွာ ၁၉၆၂ မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကာလအတြင္း ဦးေန၀င္းႏွင့္တစ္ကြ အာဏာရွင္အစဥ္အဆက္တို႔က အားေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔၏ သည္းေျခႀကိဳက္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား အနက္တစ္ခုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသည္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ျခင္း (ႏွင့္) ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ကို အစၥလာမ္သို႔ေျပာင္းလဲ သြတ္သြင္းရန္ႀကံစည္ျခင္း ဟူ၍ ေကာလဟလ ထုတ္လႊင့္ျခင္းသာတည္း။ အာဏာပိုင္တို႔၏ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း နည္းဗ်ဴဟာသည္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအစိုးရ၏ တြဲေရးခြဲေရး အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ၀ါဒမွ ျမစ္ဖ်ားခံလာဖြယ္ ရိွ၏။ ဦးသိန္းစိန္သည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ဘာသာတရားအားလံုး သဟဇာတ အတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးကို တဖြဖြဆိုေနေသာ္လည္း လက္ေတြ႕တြင္မူ နာဇီလက္သစ္ ၉၆၉ ဗုဒၶဘာသာ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စကားအဟ မခံခဲ့ေခ်။ စစ္တပ္သည္ အကန္႔အသတ္မရိွ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကမ္းတမ္းၾကပ္မတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဒုစရိုက္သားမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးထားျခင္းႏွင့ ္အေရး မယူျခင္းတို႔သည္ အေၾကာက္တရားႏွင့္ေ၀၀ါးမႈအား ဖန္တီးရန္ ေနျပည္ေတာ္၏ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အတြက္အခ်က္ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားဟန္ ရိွေပသည္။ ႏိုင္ငံႏွင့္ စီးပြားေရးကို ျပိဳင္ဖက္မဲ့ လႊမ္းမိုးထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန (the divide-and-rule tactics it has always used to exert unrivaled control and influence over the state and economy) တစုိက္မတ္မတ္ အသံုးခ်ေလ့ရိွသည့္ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္မႈနည္းဗ်ဴဟာမ်ားဟု ဆိုရေပမည္။

မိမိအားအဓိကေထာက္ခံအားေပးၾကသည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူထုအၾကား အၾကမ္းဖက္၀ါဒ လိႈင္းလံုးႀကီး ရပ္တန္႔ေစေအာင္ အၾကမ္းမဖက္ေရး၌ ထင္ရွားသည့္ ကမာၻေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ဘာမ်ားေဆာင္ရြက္ေနပါသနည္း ?

ေဒၚစုၾကည္ကိုယ္တိုင္က အစၥလာမ့္အမုန္းတရားႏွင့္ အေၾကာက္တရား က်ယ္ျပန္႔လာမႈ၌ ပါ၀င္လံုးေထြးလိုက္ျခင္းမွာ နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ျဖစ္သြားေစသည္။ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ဖန္တီးျခင္း၌လည္းေကာင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွစ္ရပ္လံုးထံျဖစ္ပြားေသာ ေသေၾကပ်က္စီးမႈမ်ားအေပၚ စာနာေၾကာင္းျပသရန္၌ လည္းေကာင္း အၾကြင္းမဲ့ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ ေနခဲ့ပါသည္။ မည္သည္ ့အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစကာမူ သူမ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့သည့္ အက်ည္းတန္မႈမ်ား အနက္ ထင္ရွားသည့္ အေၾကာင္းသံုးရပ္မွာ –

၁။ မ်က္ႏွာစိမ္းမ်ားႏွင့္ေဒသခံမ်ား ႏွစ္မ်ဳိးလံုးျဖင့္ စုစည္းထားသည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူရမ္းကားအုပ္စုမွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကိုသာ တစ္ဖက္သတ္ ဦးတည္ပစ္မွတ္ထားေနသည့္ အမုန္းတရားျဖန္႔ခ်ိမႈႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား

၂။ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ႏွင့္ ကခ်င္ကဲ့သို႔ အျခားလူနည္းစု၀င္တို႔အေပၚ အလြန္အကၽြံအၾကမ္းဖက္မႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈ ႏွင့္ ဖ်က္ဆီးေသာင္းက်န္းမႈမ်ား

၃။ စစ္တပ္ႏွင့္လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔သည္ အဓိကရုဏ္းၿဖိဳခြင္းရာ၌ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အေတြ႕အႀကံဳရိွေနျခင္း။

ေဒၚစုၾကည္သည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအေပၚ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ဆိတ္ဆိတ္ေနခဲ့ျခင္းေတာ့ မဟုတ္။ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈႀကီးအၿပီး သံုးရက္ေျမာက္တြင္ သူမက ေဒသခံလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား၏ အေျခအေနထိန္းသိမ္းမႈ ညံ့ဖ်င္းပံုကို ဖြင့္ေျပာေ၀ဖန္ခဲ့သည္။ လူရမ္းကားမ်ား စိတ္တိုင္းက်ခုတ္ျဖတ္ မီးရိႈ႕ေနခ်ိန္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔မွ လက္ပိုက္ရပ္ၾကည့္ေနသည့္ အခ်က္ကိုမူ မေ၀ဖန္ခဲ့ေခ်။ သံုးရက္စလံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း၊ မြတ္စလင္မ္ေစ်းဆိုင္ႏွင့္ေနအိမ္မ်ား အပါအ၀င္ အေဆာက္အဦးေပါင္း တစ္ေထာင္နီးပါးကို လက္နက္ကိုင ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူရမ္းကားအုပ္စုမ်ားမွ မီးေလာင္ တိုက္သြင္းေနျခင္းအား လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔က လက္လႊတ္ထားခဲ့ၾက၏။ ၄င္းတို႔၏ တမင္သက္သက္ အေရးမယူဘဲေနျခင္းအေပၚ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲေမးျမန္းခန္း၌ ဒီမိုကေရစီအကူး အေျပာင္းကာလသစ္တြင္ ေဒသခံလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔မွာ အဓိကရုဏ္းကိုင္တြယ္မႈ အေတြ႕အႀကံဳနည္းပါးေနသည္ဟူေသာ ဆင္ေျချဖင့္ သူမက ဖံုးဖိကာကြယ္ေပးခဲ့သည္။

ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္တရုတ္၏ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ သတၳဳတြင္းစီမံကိန္းအား ဆႏၵျပျခင္းကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္း ခဲ့သည့္ျပႆနာအေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠဌအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ေသာ ေဒၚစုၾကည္၏ မွတ္ခ်က္က ……. မိမိတို႔၏ေျမယာ ဆံုးရႈံး၍ ဆႏၵျပၾကသူမ်ား ႏွင့္ ေထာက္ခံ ပံ့ပိုးပါ၀င္ၾကသူ သံဃာေတာ္မ်ားအား လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔မွ မီးစုန္းဓာတ္ပါ မီးေလာင္ဗံုးမ်ားအသံုးျပဳကာ ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္းၿဖိဳခြင္းခဲ့ျခင္း အျဖစ္ကို ေက်ာ္ခြပစ္ခဲ့သည္။ မိတၳီလာရိွ အၾကမ္းဖက္ခံ သားေကာင္မ်ားထံ သြားေရာက္ၾကည့္ရႈအားေပးရမည့္အစား မတ္လ ၂၇ ရက္တြင္က်င္းပၿမဲျဖစ္ေသာ တပ္မေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားသို႔ တက္ေရာက္ကာ အလန္းစား ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ အလြန္ေႏြးေထြးသည့္ ရင္းႏွီးမႈကို ျပသခဲ့ေပသည္။

လက္ရိွေကာလဟလမ်ားႏွင့္အၾကမ္းဖက္မႈတို႔သည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ရပ္မ်ားအတြင္း လူအမ်ားထပ္မံ ပါ၀င္လာေအာင္ တြန္းပို႔မည္ေလာ ? ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အစၥလာမ္အေပၚဆင္ယင္ထားသည့္ ေကာလဟလမ်ားသည္ မည္သည့္ေနရာမွ စတင္ ျမစ္ဖ်ားခံလာသနည္း ?

သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ေျပာဆိုခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း ေဇာ္ေဌး သို႔မဟုတ္ မွဴးေဇာ္ သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈ ပထမလိႈင္းမွာကတည္းက မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး ေကာလဟလမ်ား ႏွင့္ သြားပုပ္ေလလြင့္ စကားမ်ားကို အဓိက တင္ျပေနသူျဖစ္ေၾကာင္း သိရေသာအခါ လူဦးေရသန္း ၆၀ အနက္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာရိွသည့္ ျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအဖို႔ တုန္လႈပ္စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သူ၏ေဖ့စ္ဘြခ္ စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းတရားႏွင့္ စိုးေၾကာက္မႈမ်ားတြင္ က်ယ္ေစမည့္ အခိုင္အမာ သတင္းေယာင္ေယာင္ ပို႔စ္မ်ားစြာ ေရးတင္ခဲ့သည္။ ၄င္းတို႔အနက္သာဓကတစ္ရပ္မွာ “ လက္နက္ကိုင ္မြတ္စ္လင္မ္ အၾကမ္းဖက္သမား တစ္စုသည္ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔မွ သတင္းရရိွထားၿပီ။ သတိရိွၾကကုန္ ” ဟူ၏။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာမ်ား၏ ေဆာင္းပါးမ်ားစြာတြင္လည္း “ကုလား” ဟူ၍ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အသံုးအႏႈန္းအား ေဇာင္းေပးေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကုလား ဆိုသည့္ ျမန္မာ စကားမွာ ၾကမ္းေထာ္မည္းညစ္သူ ဟု အဓိပၸာယ္ရၿပီး မြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္ အိႏိၵယႏြယ္ဖြားတို႔ကို ရည္ညႊန္းကာ ႏွိမ့္ခ်ေခၚဆိုခ်က္ျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္၏လံုၿခံဳေရးႏွင့္ စီမံေရးဌာနမ်ားႏွင့္ တစ္ကြ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အေတြးအေခၚပိုင္း၌ ၾသဇာႀကီးမားၾကသူတို႔က မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းတရား အေၾကာက္တရား သြတ္သြင္းျခင္းကို ေပါင္းလုပ္ၾကေသာ အခါ ျပည္သူမ်ားသည္လည္း ယင္းကဲ့သို႔ပင္ အျမင္ျဖစ္ေပၚလာတတ္ၾက၏။ ထံုးဓေလ့အားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႔သည္ ျမန္မာလူ႔ အဖြဲ႕အစည္းတြင္ မိဘဘိုးဘြားႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားထက္ အလြန္ၾသဇာေညာင္းၾကသည္။ အစိုးရ၏ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ရပ္ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒီ ၾသဇာရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႔၏ ၀ါဒျဖန္႔မႈမ်ားအၾကား စည္းျခားေဖာ္ျပရန္မွာ မလြယ္ကူ လြန္းလွပါေလ။ ေဖ့စ္ဘြခ္ေပၚ၌ မိတၳီလာ၏ေသေၾက ပ်က္စီးမႈ ပံုရိပ္မ်ားအပါ၀င္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးပို႔စ္မ်ားမွာ “liked” မ်ားကို ေထာင္ခ်ီေတြ႕ရၿပီး လူထုျမင္ကြင္းမွာပင္ ၄င္းတို႔၏ နာဇီ လက္သစ္အျမင္ သေဘာထားမ်ားကို မေအာင့္အည္းႏိုင္ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ ဖြင့္ခ်ေနသည္ကို ေတြ႕ေနရသည္။

လတ္တစ္ေလာအင္တာဗ်ဴးမ်ား၌ ၉၆၉ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦး၀ီရသူ က အၾကမ္းဖက္မႈကို ရႈံ႕ခ်ျပစ္တင္ သေယာင္ ျပဳလာသည္။ မိမိသည္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္သူမ်ား၊ ဆူပူမႈမ်ားကို ရပ္တန္႔ တားဆီးခဲ့သည္ဟုပင္ ဆိုလာသည္။ ဤသည္မွာ သူ၏မိႈင္းတိုက္ လႈပ္ရွားမႈအား အသံတိုးလိုက္ျခင္းေပေလာ သို႔တည္းမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ လႊမ္းမိုးမႈအား ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ဆက္လက္ေခ်မႈန္းရန္ ႏႈိးဆြျခင္းေပေလာ မေျပာတတ္ၿပီ။ ဦး၀ီရသူ၏ေဖ့စ္ဘြခ္ စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို လက္မခံသည့္ အေၾကာင္းမ်ားစြာ ေရးတင္ထား၏။ တစ္ေန႔နံနက္ပိုင္းက ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ခႏၱီစ ႏွင့္ ေမတၱာတရား အေၾကာင္းကို ေရးတင္၏။ ထိုေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းမွာပင္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးစာသားမ်ားကို အားပါးတရ ေရးတင္ျပန္သည္။

မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ထိမ္းျမားေသာ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ အဓမၼ ဘာသာေျပာင္းေစျခင္း၊ ျမန္မာအမည္မွ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ အိႏိၵယအမည္မ်ား အျဖစ္ အလိုမတူ ေျပာင္းလဲေစျခင္း စသည့္အေၾကာင္းမ်ားအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ဦး၀ီရသူသည္ လူသိရွင္ၾကား ေစာ္ကားေျပာဆိုခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕တြင္ မြတ္စ္လင္မ္ မိသားစု တစ္ခုလံုးအား မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေထာင္ နန္းစံခဲ့ရသည္။ ယင္းသို႔ေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးအဖို႔ မိမိ၏မီးေမႊးမိႈင္းတိုက္မႈမ်ားအေပၚ ခ်က္ျခင္း လက္ငင္း ယူက်ဳံးမရ ခံစားခ်က္မ်ားျဖစ္ေပၚမည္မဟုတ္။ လက္ရိွ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၌ ပါ၀င္ေသာ သူ၏အခန္းက႑ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍လည္း ေနာင္တ၏လကၡဏာကို စိုးစဥ္းမွ် မျပသေသးေခ်။

လြန္ခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္တုန္းက ဦး၀ီရသူမွာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအျမင္ထားရိွသည့္ အစြန္းေရာက္သူတစ္ဦးသာ ျဖစ္၏။ ယခုေသာ္ ႏိုင္ငံေတာ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ လက္သစ္ နာဇီ၀ါဒ ျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္အတူ သူသည္ အမုန္းတရားဖန္တီး ပ်ဳိးေထာင္ရွင္တစ္ဦး၊ ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာတို႔မွာ မေတြ႕မျဖစ္ ဆံုေတြ႕ရမည့္သူတစ္ဦး ျဖစ္လာေပၿပီ။ ဤသို႔ေသာ နာဇီလက္သစ္ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ေဟာေျပာသူ၏ေက်ာ္ၾကားမႈမွာ အနာဂတ္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအတြက္လည္းေကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ျပည္တြင္းရိွ မြတ္စလင္မ္မ်ားႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ အတြက္ လည္းေကာင္း ပံုရိပ္ေကာင္းတစ္ခု မဟုတ္ေတာ့ပါေလ။

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

(ေဒါက္တာ)ေမာင္ဇာနည္၏ Should we call it Buddhist terrorism ? ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္ဇာနည္သည္ Free Burma Coalition (1995-2004) ၏ တည္ေထာင္သူျဖစ္ၿပီး၊ London School of Economics မွ Civil Society and Human Security Unit ၏ ဧည့္သည္ေတာ္အဖြဲ႕၀င္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ မိမိဇာတိျမန္မာျပည္မွ လူမ်ဳိးေရး အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွင့္ နာဇီ လက္သစ္ဗုဒၶ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒတို႔အေပၚ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ တင္ျပေနသူလည္း ျဖစ္သည္။

November 28, 2013
ႏိုင္ငံတကာ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ား ျမန္မာျပည္ေစ်းကြက္ကို မ်က္စက်လာၾက

ႏိုဝင္ဘာ- ၂၇ ၂၀၁၃
ဘာသာျပန္-ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံတကာအဆက္အသြယ္မ်ားအားဖြင့္လွစ္ၿပီးေနာက္ ေဆးလိပ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ ေစ်းကြက္ေနရာသစ္တစ္ခုကိုလည္း ပူးတြဲဖြင့္လွစ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္ေနေလသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ မည္သည့္လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ျဖစ္ေစ ၀င္လိုက္သည္ႏွင့္ မီးခိုးေငြ႕မ်ားက ႀကိဳဆိုေနပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဆိုင္ထဲတြင္ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ရန္လာေရာက္ေသာ စားသံုးသူမ်ားသည္ ေဆးေပါ့လိပ္ ဟုေခၚသည့္ လက္လိပ္ျပည္တြင္းျဖစ္ ေဆးလိပ္မ်ားအား ေသာက္ဖြာေနၾက၍ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျမိဳ႕ျပေနရာတိုင္းရွိ မီးပိြဳင့္မ်ားတြင္ တရုတ္ျပည္မွ တရားမ၀င္တင္သြင္းလာေသာ ေစ်းေပါသည့္ စီးကရက္မ်ားကို ကားသမားမ်ားအား ေရာင္းခ်လ်က္ ရိွေနသည္။ ေဆးရြက္ႀကီးထည့္ထားေသာ ကြမ္းယာမ်ားအား လူအမ်ားမွ စားသံုးၿပီး ကြမ္းတံေတြးေထြး ထားသျဖင့္ ပလက္ေဖာင္းမ်ားသည္ နီက်င္ ညစ္ပတ္လ်က္ရိွသည္။

အေရွ႕ေတာင္အာရွရိွ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးမႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ဥပေဒမ်ား အားနည္းေန သျဖင့္ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ျပႆနာေပါင္း မ်ားစြာကို ရင္ဆိုင္ေနရလ်က္ ရိွသည္။ သို႔ေသာ္ ရာစုႏွစ္၀က္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေက်ာ္လြန္ၿပီးေနာက္ တံခါးဖြင့္ ၀ါဒကို က်င့္သံုးလုိက္ေသာအ ခါ ႏိုင္ငံတကာမွ စီးကရက္ကုမၸဏီႀကီးမ်ား အတြက္ ေစ်းကြက္သစ္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရိွ သြားသည္၌ အႏၱရာယ္ အသြင္ေဆာင္လာသည္။
ႏွစ္မ်ားစြာ အဖယ္ၾကဥ္ ခံရေသာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံတကာျဖင့္ ပိုမိုနီးစပ္မွႈျဖစ္လာေသာ အခါ လူငယ္အမ်ားစုသည္ အေနာက္တုိင္း ယဥ္ေက်းမႈကို အားက်၍ အေနာက္တိုင္း လူငယ္မ်ားအတိုင္း က်င့္သံုးခ်င္လာၾကသည္။

“ ရုပ္ရွင္ထဲျမင္ရတဲ့လူေတြလို ကြ်န္ေတာ္ လိုက္လုပ္ခ်င္တယ္ ” ဟု အသက္ ၄၂ ႏွစ္ရိွ ေက်ာ္ဇင္လင္းကဆိုသည္။ သူသည္ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ကပင္ စီးကရက္စတင္ေသာက္သံုးခဲ့ၿပီး သူ၏ ပထမဆံုးစီးကရက္ဘူးအား သူ႔မိဘမ်ား၏ကုန္စံုဆိုင္မွ ခိုးယူရရိွခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ “ အဲအခ်ိန္ကေတာ့ အရမ္းကိုစတိုင္လ္က်ေနတာပဲ ” ဟု သူက ဆိုသည္။

ေဆးလိပ္ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ေဆာင္သူမ်ား အဆိုအရ ေဆးလိပ္ကုမၸဏီမ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား၏ က်န္းမာေရး ဒုကၡေရာက္ရသည္ သာမက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား၏အခြင့္အေရးမ်ားပါ ထိခိုက္ေၾကာင္း သိရသည္။

အဓိကျပႆနာကေတာ့ အစိုးရဌာနမ်ားအတြင္း သေဘာထားကြဲဲလြဲေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေဆးလိပ္ေသာက္ သံုးမႈ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ဟန္႔တားေနေသာ္လည္း ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနကမူ ေဒၚလာ မီလီယံေပါင္း မ်ားစြာရေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီမ်ားအား ျပည္တြင္း ရင္းႏီွးျမွပ္ႏွံမႈ လာလုပ္ရန္ ေခၚဆိုေနသည္ ဟု အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီး ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဖြဲ႕ (Sountheast Asian Tobacco Control Alliance) မွ ဒါရိုက္တာ ဘန္ဂြန္ ရစ္ဖက္ခ္ဒီ(BungonRithiphakdee) က ဆိုသည္။

တားျမစ္ေရးလုပ္ေဆာင္သူမ်ာ းကဆိုသည္မွာ ျမန္မာျပည္သူ သံုးပံုတစ္ပံု သို႔မဟုတ္ လူသန္း ၆၀ ထဲမွ တစ္၀က္ခန္႔မွ်သည္ ေဆးရြက္ႀကီးအား တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းျဖင့္ အသံုးျပဳလ်က္ရိွသည္။ အမ်ားစုမွာ ကြမ္းယာမ်ားတြင္ ထည့္စားၾကသူမ်ား ႏွင့္ ေဆးေပါ့လိပ္ေသာက္သံုးၾက သူမ်ားျဖစ္သည္။ အစီခံပါသည့္စီးကရက္မ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပမ်ားေပၚတြင္သာ အဓိကေသာက္သံုးေရာင္း ခ်ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လူဦးေရ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ၂၄ ႏွစ္ေအာက္ လူငယ္မ်ားျဖစ္သျဖင့္ စီးကရက္ ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ ပစ္မွတ္ထားရာ အဓိကလူအုပ္စုပင္ျဖစ္သည္။

တံခါးေခါက္လာေသာ အခြင့္အလမ္း

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူမ်ား အနက္ ၉.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာ အေနာက္တိုင္းပံုဟန္ အစီခံစီးကရက္မ်ားကို ေသာက္သံုးၾကသည္။ ႏိုင္ငံျခားမွ စီးကရက္ ထုတ္လုပ္သူမ်ားအဖို႔ ထိုအခ်က္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးစႏိုင္ငံမ်ား အတြင္းရိွ ေစ်းကြက္မ်ား၌ စံႏႈန္းနိမ့္ ပစၥည္းမ်ားအား တင္သြင္းေရာင္းထုတ္ရန္ အခြင့္ေရးတစ္ခုရသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပည္သူ့ေဆးရံုႀကီးရိွ ကင္ဆာေရာဂါကုသေရးလူနာေဆာင္သည္ အၿမဲျပည့္ၾကပ္လ်က္ရိွသည္။ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ World Health Organisation က ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ လူငါးဦးလွ်င္ တစ္ဦးသည္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သံုးမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးေနရသည္ဟု ခန္႔မွန္းေျပာဆိုခဲ့သည္။

Euromonitor မွ ေဆးလိပ္ေစ်းကြက္ေလ့လာသူ ရိွန္း မဂ္ေဂြးလ္(Shane MacGuill) က လာမည့္ေလးႏွစ္အတြင္း စီးကရက္ေရာင္းခ်မႈသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ပ်မ္းမွ် ၂ – ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးျမင့္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း တြက္ဆထားသည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးမားဆံုးစီးကရက္ထုတ္လုပ္သူ ႏွင့္ ကမာၻ႕နံပါတ္ ၅ အဆင့္၀င္ ဟံုရြင္ဟံုဟယ္ အုပ္စု(HongyunHonghe Tobacco Group) ႏွင့္ ၄င္း၏အက်ိဳးတူပူးေပါင္းသူမ်ားထံတြင္ တစ္ႏွစ္အတြင္း စီးကရက္သံုးသန္းမွ်အထိ ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ေသာ စက္ရံုရိွၿပီး၊ အထူး ကၽြမ္းက်င္သည့္ ေစ်းကြက္မန္ေနဂ်ာမ်ား ႏွင့္ အေရာင္းသမားမ်ားစြာကို ခန္႔အပ္ထားသည့္အျပင္ ေစ်းကြက္ျမွင့္တင္ေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ႏွင့္ ျဖန္႔ခ်ိေရး ယာဥ္မ်ားကိုလည္း ျပည့္စုံ လံုေလာက္ေအာင္ စီစဥ္ထားသည္ ဟု၄င္း၏ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္မွတစ္ဆင့္ သိရသည္။

ကမာၻေပၚတြင္ ဒုတိယအၾကီးဆံုးျဖစ္ေသာ ၿဗိိတိန္-အေမရိကန္ ေဆးလိပ္ေဆးရြက္ႀကီးကုမၸဏီ (British American Tobacco) သည္ ေနာက္လာမည့္ ငါးႏွစ္အတြက္ ေရရွည္စီမံကိန္းမ်ားတြင္ ၀န္ထမ္း ၄၀၀ ခန္႔ႏွင့္တစ္ကြ ေဒၚလာသန္း ၅၀ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံထားသည္။

ႏိုင္ငံတကာအဆင့္သံုး စာရင္း၀င္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတကာေဆးရြက္ႀကီးလုပ္ငန္း (Japan Tobacco International) သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ရင္းႏီွးျမွပ္ႏွံမည့္ အစီစဥ္မ်ား လုပ္ေနေၾကာင္းကို ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ထပ္ မွတ္ခ်က္မ်ားကိုမူ မေပးခဲ့ေခ်။

“ ျပည္တြင္းစီးကရက္ ကုမၸဏီေတြက ယွဥ္လို႔မရပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားစီးကရက္ကုမၸဏီေတြက ႏိုင္ငံအတြင္း အသံတိတ္၀င္လာၿပီး အာဏာပိုင္ေတြကို – ငါတို႔က စက္ရုံ တည္ေဆာက္မႈေတြ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႔ကူညီေပးမယ္ လို႔ ဆိုၾကပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာေရွ႕ေနမ်ား၊ ဒီလို ႏိုင္ငံတကာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မယ့္ ေၾကးရတတ္မ်ား မရိွၾကဘူး။ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ေနရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အလားတူ ဥပေဒျပ႒ာန္းမႈ ျပဳလာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေတာ့ အသံုးျပဳတဲ့ ဓေလ့က အရမ္းကို ေခတ္စားေနဆဲပါ ” ဟု တီဘီကဲ့သို႔ေရာဂါမ်ားအား ပေပ်ာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ World Lung Foundation မွ အႀကံေပး ဂ်ဴးဒစ္ မက္ေကး (Judith Mackay) က ဆိုသည္။

ည့ံဖ်င္းေသာ ျပ႒ာန္းမႈ

ျမန္မာႏို္င္ငံသည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က World Health Organisation မွလုပ္ေဆာင္ေသာ ေဆးလိပ္ႏွင့္ေဆးရြက္ႀကီး တားဆီးထိန္းခ်ဳပ္မႈ (Framework Convention against Tobacco Control) အား လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ္လည္း၊ တရား၀င္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၌ အလြန္အားနည္းေနၿပီး၊ WHO ၏ လမ္းညႊန္ခ်က္အခ်ဳိ႔ကို ျပ႒ာန္းရန္ ပ်က္ကြက္ေနေလသည္။ ထိုအရာမ်ားထဲတြင္ စီးကရက္ဘူးမ်ားေပၚ က်န္းမာေရးသတိေပးခ်က္မ်ားအျဖစ္ ဓာတ္ပံုမ်ားထည့္သြင္းျခင္း ႏွင့္ တစ္ဘူးကို ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအခြန္တင္းၾကပ္ျခင္းမ်ားလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကစတင္ကာ အမ်ားပိုင္ေနရာမ်ားတြင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးျခင္းကိုပိတ္ပင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဆန္႔က်င္မႈမ်ားအတြက္ ဒဏ္တပ္အေရးယူျခင္းမ်ုဳိး မရိွေပ။

ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ စီးကရက္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ပညာေရး အလွဴေငြေပးအပ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မိဘမဲ့မ်ားအားကူညီေစာင့္ေရွာက္ျခင္း စသည္ကဲ့သို႔ေသာ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ တားျမစ္ထားေသာ တိုက္ရိုက္ေၾကာ္ျငာခြင့္မ်ားအား တစ္ဖက္လွည့္ အသံုးျပဳေနၾကသည္ ဟု တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားကဆိုသည္။ လူငယ္မ်ားအေပၚ အဓိကေစ်းကြက္အျဖစ္မထားေရး ကတိက၀တ္ ရိွေနလင့္ကစား စီးကရက္ကုမၸဏီမ်ားသည္ ႏွစ္စဥ္ သႀကၤန္ပြဲမ်ား၊ စင္တင္ေတးဂီတပြဲမ်ားကဲ့သို႔ ေဖ်ာ္ေျဖေရး ပြဲမ်ားတြင္ လာေရာက္သူ လူငယ္မ်ားအား စီးကရက္ဘူးမ်ား အခမဲ့ေ၀ငွေပးျခင္းျဖင့္ တစ္ဖက္လွည့္ ျမဴဆြယ္လ်က္ရိွသည္။

ၿဗိတိန္-အေမရိကန္ စီးကရက္ကုမၸဏီ ျမန္မာရံုးခြဲမွ ဒါရုိက္တာ ရီဟန္ ဘိုင္က္(RehanBaig) သည္ ကုမၸဏီအေနႏွင့္ အရြယ္ေရာက္ၿပီးေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူမ်ားကိုသာ အဓိက ထားေရာင္းခ်ေၾကာင္း ကုမၸဏီ၏ေစ်းကြက္လႈပ္ရွားပံုမ်ားအား အီးေမးလ္မ်ားျဖင့္ ေမးျမန္းမႈအေပၚ ေအာက္ပါအတိုင္း ေျဖာၾကားထားခဲ့သည္။

“ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ တရား၀င္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကိုသာေရာင္းခ်ေနတဲ့ တရား၀င္ကုမၸဏီပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကုမၸဏီခြဲရိွတဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းက ဥပေဒကိုလိုက္နာၿပီး တာ၀န္ခံလုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕အခ်ိန္မ်ားမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကုိယ္ပိုင္ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားထက္ ေက်ာ္လြန္တင္းၾကပ္တဲ့ ဥပေဒအတိုင္းလည္း လုပ္ေဆာင္ လည္ပတ္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒီအထဲမွာ လူငယ္မ်ား အေပၚကြ်န္ေတာ္တို႔ ပစၥည္းကို သံုးစြဲမႈတားျမစ္ျခင္းမ်ား အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္ ” ။

သုိ႔ေသာ္လည္း ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားသာေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာ ေစ်းကြက္ျမွင့္တင္မႈလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ လူငယ္မ်ားအေပၚတြင္ အလြယ္တကူလႊမ္းမိုးေနသည္။

“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအေျခစိုက္ကုမၸဏီမ်ားဟာ လိမၼာပါးနပ္ေသာ ေစ်းကြက္ ရွာေဖြေရး၊ ေထာက္ပံ့မႈေတြနဲ႔ အတူ သူတို႔ထုတ္ကုန္မ်ားကို သယ္ေဆာင္လာၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ သိုးရည္ၿခံဳထားတဲ့ ၀ံပုေလြေတြပါပဲ ” ဟု World Lung Foundation မွ မက္ေကးက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ Camel ႏွင့္ Benson & Hedges ကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံျခားသြင္းကုန္စီးကရက္တံဆိပ္မ်ားက အရိုးေပၚ အရြက္ဖံုးေနေသာ္လည္း ၄င္းတို႔မွာ ျပည္တြင္းျဖစ္ စီးကရက္မ်ားထက္ သံုးဆခန္႔ ပိုေရာင္းရေၾကာင္း သိရသည္။

“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စက္ရံုလာ ဖြင့္မယ္ဆိုယင္ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ေရာင္းခ်ႏိုင္မယ္ ” ဟု ေစ်းသက္သာ၍ အမည္ရိွေသာ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ တံဆိပ္မ်ားသည္ အစြဲႀကီးသူမ်ားမွ ပိုမိုလက္ခံၾကပံုကို ႏိုင္ငံတကာ တီဘီႏွင့္အဆုတ္ေရာဂါ ကာကြယ္တားဆီးမႈ အဖြဲ႕ (International Union against Tuberculosis and Lung Disease) မွ ရာဇာညြန့္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ အက်င့္ျပ်က္ျခစားမႈဟာ အဓိကျပသနာပဲ။ အစိုးရကလည္း ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕က်န္းမာေရးကို ဂရုမစိုက္ဘူး။ ျမန္မာျပည္မွ ပထမဆံုးလမ္းဖြင့္ေပးတာက အရက္ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္တယ္။ အခုေနာက္ တစ္ဆင့္မွာေတာ့ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီေတြအတြက္ ထပ္မံလမ္းဖြင့္ေပးျပန္တယ္ ” ဟု သူက ဆက္လက္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံေရးအရ ပတ္သက္မႈမ်ား

ျပည္သူမ်ားအတြက္ မသင့္ေတာ္ေသာ အရာမ်ားအျဖစ္ စစ္အစိုးရေဟာင္းမွ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားေသာ အရက္ႏွင့္မူးယစ္ ယမကာမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ (Myanmar Investment Comission) သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အလယ္ပိုင္းေလာက္က လာေရာက္ ထုတ္လုပ္မည့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားအား ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။

ယင္းဖက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ားစြာတြင္ တစ္နည္းမဟုတ္တစ္နည္း ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္ေနေသာ ဦးေဆာင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ခ်ိတ္ဆက္ ပါ၀င္ေနသည္။ ၄င္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အင္တာဗ်ဴး လုပ္ေဆာင္ရန္ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးႏွင့္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနမွ ယခုတိုင္ အေၾကာင္းမျပန္ေသးေၾကာင္း သိရသည္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနသည္လည္း ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအတြက္ တင္းၾကပ္ေသာစည္းမ်ဥ္းမ်ား ထုတ္ႏိုင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း၊ ျပည္တြင္းေဆးလိပ္ဆန့္က်င္ေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္အတူ က်န္းမာေရးအသိပညာေပး လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ႏွင့္ ဥပေဒေပ်ာ့ကြက္မ်ားအား ဖာေထးရန္ ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို အမ်ားက မသိက်ဳိး ကၽြံျပဳထားဆဲပင္ျဖစ္သည္ဟု လုပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူမ်ားကဆိုၾကသည္။
အသက္ ၄၃ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ကိုေက်ာ္ဦးသည္ ေန႔စဥ္ ေဆးေပါ့လိပ္မ်ား ႏွင့္ Red Ruby ကဲ့သို႔ ျပည္တြင္းထုတ္စီးကရက္အား သူ၏ဘ၀တစ္၀က္ေလာက္ေသာက္သံုးလာခဲ့ေသာ္လည္း အသက္ရွဳ လမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆို႔မႈျဖစ္လာ၍ ယခုအခါ သူသည္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႔ရည္ရြယ္ေနေၾကာင္း “ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းရဲ႕ဆိုးက်ဳိးကို ေက်ာင္းဆရာေတြဆီက အခ်ိန္ေႏွာင္းမွ ကၽြန္ေတာ္ သိခဲ့ရတယ္ ” ဟု သူက ေျပာဆုိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေစ်းကြက္ခ်ဲ႕ထြင္လာေသာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားသည္ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္တစ္ခုတည္းကိုသာ အဓိကထားသည္ မဟုတ္ဘဲ၊ အခ်ဳိ႕ကုမၸဏီမ်ားမွာ အျခားအာရွႏိုင္ငံမ်ားသို႔တင္ပို႔္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေဆးရြက္ႀကီး စိုက္ပ်ိဳးရန္ကိုပင္ စီစဥ္လ်က္ရိွသည္။ အစဥ္အဆက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးျဖစ္ထြန္းေသာ လယ္ေျမမ်ားသည္ စီးကရက္ထုတ္လုပ္သူမ်ားကို မ်က္ေစ့က်ေစႏိုင္သည္ဟု လႈပ္ရွားတက္ၾကြသူတို႔မွ ဆိုသည္။

British American Tobacco အား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွတိုက္ထုတ္ရန္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ကတည္းက လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ေသာ Burma Campaign မွ ဒါရိုက္တာ မာ့ခ္ဖာမန္နာ(Mark Farmener) က – ယခင္တစ္ခ်ိန္၌ လယ္သမားမ်ားသည္ သူတို႔၏ေျမယာမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံမွႈမ်ား အတြက္ ထိုးအပ္ခဲ့ရသလို ဤအေရးအရာမွာလည္း ေနာင္ အနာဂတ္တြင္ ျပႆနာျဖစ္ မလာပါဟု ဆိုမရႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဖာမန္နာကဆိုသည္မွာ လယ္ယာေျမမ်ားသိမ္းဆည္းျခင္း ႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚအႏိုင္က်င့္ျခင္းမ်ားကဲ့သို႔ လူမႈေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈျပႆနာမ်ားမွာ ႏိုင္ငံတကာစီးကရက္ ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္အတူ ၀င္ေရာက္ လာလိမ့္မည္ဟု ေျပာဆိုကာ ဤသို႔ သတိေပးထားပါသည္။

“ ျမန္မာျပည္ကလူမ်ားဟာ အလုပ္အကိုင္ လိုအပ္ေပမယ့္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားဖို႔ကိုေတာ့ မလိုခ်င္ၾကပါဘူး။ သူတို႔ကို ေသေဘး ပို႔မယ့္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ သူတို႔အတြက္ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမယ့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ေရာက္လာမွာကို ပိုၿပီးျမင္ေတြ႕လိုပါတယ္ ”။

Al Jazeera တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ‘Big tobacco eyes Myanmar market’ ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္။

November 27, 2013
အရိွန္ျမင့္တက္လာတဲ့ ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား

ႏိုဝင္ဘာ- ၂၂ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္-Nang Lao Liang Won
ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

ဓါတ္ပံုအညႊန္း-ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္လာတဲ့ လားရိႈးျမိဳ႕တြင္ အမုန္းတရားမ်ိဳးေစ့မ်ားေၾကာင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈ ေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈျမင္ကြင္းတခု

ျမန္မာျပည္က ရွမ္းတိုင္းရင္းသူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကၽြန္မဟာ အမိေျမအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးန ဲ႔ဒီမိုကေရစီ အတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနသူျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္းကာလ အတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားက႑ သုေတသနဖက္ကေန National Endowment for Democracy အစီအစဥ္မွာ ဧည့္သည္ေတာ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းရခဲ့ပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္မွာ ရိွစဥ္ ကာလအတြင္း ျမန္မာျပည္က လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ၊ နယ္စပ္ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲ လမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႕မႈ မျပတ္ခဲ့ပါဘူး။ သို႔ပင္သို႔ျငား ဒီမိုကေရစီ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈနဲ ႔ပတ္သက္ၿပီး စိတ္လႈပ္ရွား စဖြယ္ၾကားသိရတဲ့အခါ ကၽြန္မရဲ႕စိုးရိမ္မႈ ပိုမိုႀကီးထြားလာပါေတာ့တယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ကထက္စာယင္ ျမန္မာျပည္မွာ အေျပာင္းအလဲေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ျဖစ္ထြန္းလာျခင္းနဲ႔အတူ ကၽြန္မၾကားသိလာရတဲ့ အလြန္အက်ဴး ခ်ီးမႊမ္းမႈ တစ္ခုဟာ တကယ့္လက္ေတြ႕အျဖစ္မွန္နဲ႔ တျခားစီျဖစ္ေနပါတယ္။ ကၽြန္မ လာခဲ့တဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔အျခား တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားဟာ ႏို္င္ငံေရးဆိုင္ရာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ ဆိုးဆုိး၀ါး၀ါးကို ေရွ႕ဆက္ႀကံဳေတြ႕ေနဆဲပါ။ တိုင္းျပည္အႏွံ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြက အရိွန္အဟုန္ျမင့္တက္ေနၿပီး က်ဴးလြန္ ခ်ဳိးေဖာက္သူမ်ားကေတာ့ လြတ္ေျမာက္ဆဲျဖစ္ေနပါတယ္။ သတၳဳတြင္း၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕သြယ္တန္းပိုက္လိုင္း နဲ႔ ေရကာတာ/ဆည္ စတဲ့ အႀကီးစားစီမံကိန္းရဲ႕ဆိုးက်ဳိးေတြအေပၚ အၾကမ္းမဖက္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလႈပ္ရွားမႈမ်ားထဲ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ လႈပ္ရွားတက္ၾကြသူေတြတင္မက သာမန္ လယ္သမားနဲ႔ေက်းလက္ျပည္သူေတြဟာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ရိုက္ႏွက္ညွင္းဆဲျခင္း၊ ေထာင္းသြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္းကို ခံစားေနၾကရတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္သူေတြကို အလြန္အကၽြံ အင္အားသံုး ၿဖိဳခြဲႏွိမ္ႏွင္းေနတာက ရဲတပ္ဖြဲ႕အတြက္ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္လို ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ဒါေပမယ့္ ဒီအာဏာပိုင္ေတြကပဲ ျမန္မာ့အနာဂတ္ကို အမွန္တကယ္ျခိမ္းေျခာက္လ်က္ရိွတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈကို အဆံုးသတ္လိုက္ဖို႔က်ေတာ့ လိုလားမႈရိွမေနတာ ေတြ႕ရျပန္တယ္။ ေျမာက္ပိုင္းရွမ္းျပည္ရဲ႕လွပၿမိဳ႕ေတာ္ လားရိႈးအပါအ၀င္ ႏို္င္ငံတစ္၀ွန္းက မြတ္စ္လင္မ္လူနည္းစုေတြကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြအေပၚ ၀င္ေရာက္မတားျမစ္ခဲ့တာကေတာ့ အထူးကိုတုန္လႈပ္သြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဇာတိေျမမွာ ဆိုး၀ါးလွတဲ့အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္ေတြကို ျမင္ဖူးထားခဲ့ေပမယ့္လည္း ေမလအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ဳိး အထိ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္မ ဘယ္တုန္းကမွ မထင္မွတ္ထားခဲ့ပါဘူး။ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြဆိုယင္ စိုးရိမ္ႀကီးစြာနဲ႔ ေျပာမဆံုးႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ လူရမ္းကားအုပ္စုအၾကားမွာ မ်က္ႏွာစိမ္းေတြ၊ ေဒသခံ မဟုတ္သူေတြကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း၊ အၾကမ္းဖက္မႈၿပီးဆံုးတာနဲ႔ ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္ကုန္ေၾကာင္း သူတို႔ျမင္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာျပၾကတယ္။ အဲ့လိုပရမ္းပတာ မင္းမဲ့စရိုက္ ဆန္ဆန္ျပဳမူခ်က္မ်ားက အခ်ိန္မေရြး ေနရာမေရြး ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေခ်ရိွတတ္တဲ့ အေပၚမွာ သူတို႔ စိုးတထိတ္ထိတ္ျဖစ္ေနၾကရၿပီး၊ဘာနဲ႔မွ် မတူေအာင္ အစြန္းေရာက္လြန္းတဲ့ အဲ့ဒီေျခအေနမ်ဳိးကို တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ မိမိတို႔ မႀကံဳဖူးဘူးလို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။

ကၽြန္မဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးပါ။ အမုန္းတရား အာဃာတဆိုတာ ပ်က္စီးေစတဲ့ မေကာင္းတဲ့စိတ္ ျဖစ္ပါတယ္၊ အဲ့ဒီ စိတ္မိုက္စိတ္ရိုင္းကို ေမတၱာတရားျဖန္႔က်က္မႈ၊ တစ္ပါးသူအေပၚ မုဒိတာပြားမႈနဲ႔ ရွင္းလင္းေခ်မႈန္းအားထုတ္ရမယ့္အေၾကာင္း လူမွန္းသိတတ္စ ကေလးငယ္ဘ၀ကတည္းက ကၽြန္မ သင္ယူသိမွတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ခြဲျခားေရးနဲ ႔မုန္းတီးေရးကို တြန္းတိုက္အားေပး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕က ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ဗုဒၶ၀ါဒေခါင္းစဥ္ေအာက္ကေန ထြက္ေပၚလာသလဲ – သူတို႔ကို ဘယ္လို ကာကြယ္ႏိုင္မလဲဆိုတာ ကၽြန္မ နားမလည္ႏိုင္ပါဘူး။ အၿငိဳးႀကီးလွတဲ့ ၉၆၉ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ဦး၀ီရသူလို ရဟန္းသံဃာေတြရဲ႕အျမင္မ်ားကို ပယ္လွန္ၾကမယ့္အစား ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အထင္ကရပုဂၢိဳလ္ေတြက သူ႔ကို ေထာက္ခံအားေပးလ်က္ ရိွေနၾကတယ္။

လတ္တစ္ေလာျဖစ္ပြားတဲ့ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ကၽြန္မ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ပံုဟန္ တစ္ရပ္ကို သတိထားမိလာခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး သို႔မဟုတ္ မိန္းကေလး တစ္ဦးကို ဘာသာျခားတစ္ဦးတစ္ေယာက္က တိုက္ခိုက္တယ္ သို႔မဟုတ္ မုဒိန္းက်င့္ႀကံတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ကို အရင္းတည္ၿပီး စံနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူရမ္းကားအုပ္စုေတြက အၾကမ္းဖက္မႈ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ေဆာင္ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ေနအိမ္၊ လုပ္ငန္း/ဆိုင္ခန္း၊ ေက်ာင္း၊ သာသနိက အေဆာက္အဦးေတြကို မီးရိႈ႕တယ္။ ရိုက္ႏွက္ၾကတယ္။ အရွင္လတ္လတ္မီးရိႈ႕ျခင္း အပါအ၀င္ သတ္ျဖတ္ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အၾကားက လူမႈေႏွာင္ႀကိဳးကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၾကတယ္။ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ျပႆနာရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကို စံုစမ္းေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့အခါ အၾကမ္းဖက္လူစုေတြ မီးေမႊးေပးသူေတြ ပိုမို မ်ားျပားႀကီးထြားလာၿပီး လူသတ္မႈေတြက်ဴးလြန္ေအာင္ တြန္းပို႔လိုက္ၾကတယ္။

အႏၱရာယ္ရိွတာကိုသိေနပါလ်က္နဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ဗမာအမ်ဳိးသမီးအခ်ဳိ႕က အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ေရွ႕ေမွာက္မွာ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ရင္ဆိုင္ေနၾကတယ္။ အႀကီးမားဆံုးသာဓကကေတာ့ အျခား ဘာသာ၀င္မ်ားနဲ႔ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈ မျပဳေရးအဆို တင္သြင္းခ်က္ကို တုန္႔ျပန္ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကိစၥပါပဲ။ ဒီလို ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္တဲ့၊ အႏၱရာယ္ႀကီးမားလွတဲ့ လႈံ႕ေဆာ္မႈကို ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ရႈံ႕ခ်ဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြကေတာ့ အဲ့ဒါကို ဦးေဆာင္ တားဆီးႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနခဲ့ၾကပါတယ္။

ကုလသမဂၢ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြအေပၚ မ်က္ႏွာလႊဲခဲ ပစ္ေလ့ရိွတဲ့ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားက ႏိုင္ငံ့ပံုရိပ္ကို ျပန္လည္ အေရာင္တင္ဖို႔ ျပင္ပကမာၻနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို မီဒီယာ၊ သံတမန္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ က႑မ်ားက တဆင့္ အသည္းအသန္ တိုးျမွင့္လာၾကတယ္။ ျမင္ရတာေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုပါပဲ။ စစ္အရာရိွေဟာင္းေတြက အေနာက္တိုင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြကို ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး၊ သူတုိ႔ရဲ႕ေသြးစြန္းေနတ ဲ့လက္ေတြနဲ႔ ဂုဏ္ႀကီးရွင္ ဧည့္သည္မ်ားကို ဧည့္ခံလိုက္ၾကတယ္။ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢအထူး ကိုယ္စားလွယ္ Tomás Ojea Quintana ကို တာ၀န္ဆက္လက္ မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္မွာ ေဒါသထြက္ေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးနဲ႔လႊတ္ေပးၿပီး ႀကိဳဆိုလိုက္ပံုဟာျဖင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ေတြအေပၚ စာနာေန ႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြက္ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်စရာကိစၥ ျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။

ျမန္မာႏို္င္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ က်ဴးလြန္သူမ်ားဟာ ျပစ္မႈေတြရင္၀ယ္ပိုက္ၿပီး လြတ္ေျမာက္ေနခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာေညာင္းခဲ့ပါၿပီ။ ျမန္မာလူထုအေနနဲ႔ တရားမွ်တမႈကို ေမွ်ာ္လင့္္ေစာင့္စားခဲ့ၾကသလို သူတို႔ရဲ႕ ေစာ္ကားခ်က္ေတြ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက တရား၀င္ရႈံ႕ခ်ခဲ့ၿပီးသားပါ။ ႏွစ္စဥ္က်င္းပတဲ့ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံႀကီးမွာ ကၽြန္မႏိုင္ငံထဲက အရိွတရားေတြအေပၚ ထိေရာက္တဲ့ သတိေပးခ်က္ေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထုတ္ျပန္မွရေတာ့မွာပါ။ အကယ္၍မ်ား လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီဆိုင္ရာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ က်ားကုတ္က်ားခဲ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြေပၚ ေရရွည္ေထာက္ခံခဲ့ၾကေသာႏိုင္ငံမ်ားက “ ဒီေလာက္ဆို လံုေလာက္ပါၿပီ ” ဆိုၿပီး မတင္မက် ဆံုးျဖတ္လို႔၊ မရပ္မနား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ ေသာင္းက်န္းေနတာကို မ်က္ကြယ္ျပဳမယ္ဆိုခဲ့ရင္ ျမန္မာ့အနာဂတ္ထဲမွာ တရားမွ်တမႈဆိုေသာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕အိပ္မက္က ပါ၀င္လာႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရိွေတာ့ပါဘူးေလ။

မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ Nang Lao Liang Won သည္ National Endowment for Democracy ၏ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီအေရးဖိုရမ္မွ 2013 Reagan Fascell democracy fellow တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ လက္ရိွတြင္ ရွမ္းျပည္အမ်ဳိးသမီးေရးရာ ကြန္ယက္၏အႀကံေပးအဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွသည္။ ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္၊ အေတြးအျမင္က႑မွ သူမ၏ Human rights abuses are rampant in Burma ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုပါသည္။

November 22, 2013