Category: ဘာသာျပန္

ျမန္မာႏိုင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့ေနရွာသည့္ အခိုင္းခံ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ား

ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၉
M-Media
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- မင္းသိုက္

ေမာင္းေတာ၊ ျမန္မာ (AP)။ ။အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ကေလးငယ္သည္ ေတာင္ေပၚသို့ ေက်ာက္တုံးမ်ားအျပည့္ပါသည့္ပံုးမ်ားကို သယ္ေဆာင္ကာ ၾကိဳးစားပမ္းစားတက္ေနရသည္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားအေရွ႕တြင္ေတာ့ အားခဲမာန္တင္းထားေသာ္လည္း သူ႔မ်က္၀န္းတြင္ေတာ့ မ်က္ရည္စမ်ား စြတ္စိုေနသည္။ သူ႔ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုး၌ ယားယံမႈကိုခံစားေနရျပီး၊ သူ႔ထံအဖ်ား၀င္ေနေၾကာင္း ႏွင့္ အေလးအပင္မ်ားသယ္ထမ္းရသျဖင့္ မူးေ၀ေနေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။

“ ဒီအျဖစ္္ကို ကၽြန္ေတာ္ ရြံမုန္းပါတယ္ ” ဟု အဏၰ၀ါ စာဒတ္ (Anwar Sardad) က ဆိုသည္။ သူသည္ သူ႔မိသားစုအား ေထာက္ပံ့ရမည္ဆိုသည္ကို သိပါ၏။ သို႔ေပမင့္ အစိုးရ၏ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ထက္ အျခားနည္းလမ္းျဖင့္လုပ္ကိုင္မႈကိုသာ လိုလားလ်က္ရိွပါသည္။ “ ကြ်န္ေတာ္သာ မြတ္စ္လင္မ္ မဟုတ္ခဲ့ရင္ ဒီလိုမ်ိဳးဘ၀ကို ျဖတ္သန္းရမွာမဟုတ္ဘူး ” ဟု သူက ဆက္ေျပာျပသည္။

ဗုဒၶဘာသာ ၾကီးစိုးသည့္ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ရိွ ႏိုင္ငံအတြင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား အဆံုးသတ္မႈအတြက္ ခ်ီးမႊမ္းခံခဲ့ရေသာ္လည္း အဏၰ၀ါကဲ့သို႔ ရာေထာင္ခ်ီသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားသည္ တိုင္းျပည္ထဲတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့လ်က္ရိွသည္။

မြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို ခံခဲ့ရျပီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက ကမာၻအတြင္ အဆိုး၀ါးဆံုးဟု ဆိုစမွတ္ျပဳထားၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ႏိုင္ငံ၏ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁ သန္းတြင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေနထိုင္ေနေသာေဒသျဖစ္သည္။ ယခုေသာ္ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ပညာေရး၊ အစာေရစာ ႏွင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလထက္ပင္ ဆိုးရြားေသာအေျခအေနသို႔ ေရာက္ရိွေန၏။ တစ္ေန႔လွ်င္ တစ္ေဒၚလာသာရရိွေရးအတြက္ အလုပ္ၾကမ္းလုပ္ကိုင္ရန္မွအပ သူတို႔ထံ မည္သည့္ေရြးခ်ယ္မႈမွ် မရိွေပ။

ႏိုင္ငံျခားသားသတင္းေထာက္မ်ား လံုး၀မေရာက္ဖူးေသးေသာေနရာသို႔ The Associated Press (AP သတင္းဌာန) မွ ေရာက္ရိွခဲ့ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းေသာ အခါ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားသည္ သကၤာမကင္းစြာျဖင့္ တင္းတင္းမာမာ တံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ ရဲမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုရန္ ေခၚယူခံရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ားမွာ ထပ္ၾကပ္မကြာ ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္ျခင္းခံရသည္။ ၄င္းအျပင္ ကေလးငယ္မ်ား အပါအ၀င္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးေသာသူမ်ားကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္အၾကပ္ကိုင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေလသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၁၅ လကတည္းက လူမ်ိဳးေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖင့္ ဖရုိဖရဲျဖစ္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံအတြင္း ဤေနရာသည္ မြတ္စ္လင္မ္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ေနရာဟု ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေျပာင္းျပန္ေဖာ္က်ဴးထားသည့္ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားက ေဖာ္ျပသည္။ ယခုေနရာသည္ ႏိုင္ငံအ၀ွန္းေသဆံုးသူ ၂၄၀ အတြင္းမွ ၁၀ ေယာက္သာ ေသဆံုးခဲ့ေသာေနရာျဖစ္ေသာ္လည္း လူမ်ိဳးတစ္စုလံုးမွာ ခရီးသြားလာခြင့္ကို တင္းၾကပ္ျခင္းမ်ား၊ အျခားသီးသန္႔မူ၀ါဒမ်ားအားျဖင့္ အျပစ္ေပးခံေနရသည့္ တစ္ခုတည္းေသာေဒသျဖစ္သည္။

မဒ္ရဆာ (Madrassas) ဟုေခၚေသာ မြတ္စ္လမ္ေက်ာင္းမ်ားသည္ အပိတ္ခံထားရၿပီး ကေလးငယ္မ်ားသည္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားအတြင္းသို့ တြန္းပို႕ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ျပည္နယ္ လူဦးေရ၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးရိွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ မိမိနားမလည္သည့္ ဘာသာစကားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဆရာမ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေစျခင္းခံရသည္။

ယမန္ႏွစ္အၾကမ္းဖက္မႈ၌ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတစ္ဦးအသတ္ခံရသည့္ ဘဂုဏ္းနား ဆိုေသာ ရြာငယ္ေလးတြင္ ေသးငယ္ေသာ အစိုးရေက်ာင္း၌ လက္ခံထားေသာ ကေလးငယ္ဦးေရ ၁၂၅၀ နီးပါးရိွသည္။ မူႀကိဳေက်ာင္းသားအရြယ္ မွ ၈တန္းေက်ာင္းသားအရြယ္ထိ ထိုေက်ာင္းေလးအတြင္း၌ ေက်ာင္းသားမ်ားအၾကား လမ္းေလွ်ာက္ဖို႔ပင္ မလြယ္ကူေလာက္ေအာင္ ျပည့္က်ပ္ေနခဲ့သည္။

“ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆရာမ်ားက သင္ပုန္းေပၚမွာ စာေတြအမ်ားၾကီးေတာ့ေရးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို အဲဒါေတြ ဘယ္လိုဖတ္ရမလဲဆိုတာေတာ့ မသင္ေပးၾကဘူး။ ဒီလိုေက်ာင္းမ်ဳိးမွာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ဖို႔ အရမ္းကိုခက္ခဲပါတယ္ ” ဟု အသက္ ၈ ႏွစ္ အရြယ္ အဏၰ၀ါ စဂ်ခ္ (Anwar Sjak) က ဆိုသည္။

ေက်ာင္းထဲတြင္ အစိုးရခန္႔ဆရာ ၁၁ ေယာက္သာရိွျပီး၊ ဆရာတစ္ဦးလွ်င္ ကေလးငယ္ ၁၁၄ ေယာက္အား သင္ၾကားရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ား ေက်ာင္းသို႔သြားေရာက္ေလ့လာေသာေန႔တြင္ ၄င္းတို႔သည္ ေက်ာင္း၏ ပံုမွန္အေျခအေနအား မျပသခဲ့ၾကေပ။

ရိုဟင္ဂ်ာေစာင့္ေရွာက္ေရးေစတနာ့၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ေက်ာင္းအတြင္း ျငိမ္သက္မွဳရိွေစရန္ ထိန္းသိမ္းေပးေနၾကျပီး၊ လူတစ္ဦးသည္ လက္ထဲတြင္ၾကိမ္လံုးကိုင္၍ အမိႈက္မ်ားျပည့္ေနသည့္ ကြန္ကရစ္ၾကမ္းျပင္အား ရိုက္ကာ ဆိတ္ၿငိမ္စြာေနၾကေစသည္။ ကေလးအနည္းငယ္မွ်သာ ခံု သို႔မဟုတ္ စားပြဲမ်ား ရိွၾက၏။ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္း စကားေျပာေနၾကသလို၊ ဗလာက်င္းျဖစ္ေနေသာ မွတ္စုစာအုပ္မ်ားကို လွန္ေလ်ာေနၾကသည္။ ထို႔အတူ သူတို႔ေက်ာင္းထဲ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ သူစိမ္းမ်ားအား ေငးေမာလ်က္သာရိွေနၾကသည္။

“ ျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ၾကီးလာတဲ့အခါ ဆရာ၀န္တစ္ဦးျဖစ္ခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔မိသားစုထဲမွာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ေနမေကာင္း ျဖစ္လာတိုင္း ေဆးရံုကိုသြားရင္ ၀န္ထမ္းေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႔အေပၚ ဂရုမစိုက္ၾကဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ အဲဒါကို အလြန္ခံျပင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရက ခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္လို႔ ကြ်န္ေတာ့္ရည္မွန္းခ်က္ ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္သိပါတယ္ ” ဟု တတိယတန္းေက်ာင္းသား အဏၰ၀ါက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ေဆးေက်ာင္းတက္ေရာက္ခြင့္ မေပးေခ်။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား မရိွ။ ၄င္းျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ထုိေဒသျပင္ပ ဘယ္ကိုမွ ထြက္ခြာခြင့္ မေပးသည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုမက ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ျခြင္းခ်က္အျဖစ္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္ခ်ဳိ႕အား ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္စစ္ေတြ၌ စာသင္ၾကားခြင့္ ခြင့္ျပဳထားျခင္းသည္လည္း လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈ၏ေနာက္ နိ႒ိတံခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

“ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို သူတို႔ စာသင္မေပးခ်င္ၾကဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကို (မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ခ်ဳိးႏွိမ္ေခၚဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္တဲ့) ကုလား လို႔ေခၚၾကတယ္။ မင္းတို႕ဟာ တန္းတူႏိုင္ငံသားေတြမဟုတ္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔ ဘာပညာမွရိွစရာမလိုအပ္ဘူး လို႔ သူတို႔ကေျပာေလ့ရိွပါတယ္ ” ဟု ပင္လယ္ကမ္းေျခရြာေလးျဖစ္ေသာ ျမင္းလြတ္ရြာမွ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ကိုယ္ပိုင္စာသင္ခန္းေလးအား မိမိေနအိမ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသူ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ စိုယဒ္ အလမ္ (Soyed Alum) က ေျပာျပသည္။

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေထာင္ခ်ီေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကို စြန္႔လႊတ္ကာ၊ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၌ ခိုလံႈသူဒုကၡသည္အေနႏွင့္ ေနထိုင္ခြင့္ရေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ အႏၲရာယ္မ်ားေသာ ပင္လယ္ခရီးကို သြားၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုပါ၀င္သည့္ လူေပါင္း ၂၅၀,၀၀၀ ကို အဓမၼအိုးအိမ္စြန္႔ေစေသာ မၾကာေသးမီွက ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထိုသို႔ျပဳၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဤလ မုတ္သံုရာသီအကုန္ ပင္လယ္ျပင္ျငိမ္သက္ခ်ိန္စတင္သည္ႏွင့္ အႀကီးမားဆံုးစြန္႔စားခန္းတစ္ခု စတင္ၾကလိမ့္မည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားက တြက္ဆထားေၾကာင္း သိရသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ေနထိုင္လာခဲ့သူမ်ားျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခါ ယင္းေနရာတြင္ ေနထိုင္ေနသူအခ်ဳိ႕မွာကား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ လတ္တစ္ေလာ ေျပာင္းေရႊ႕၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားဟု အခ်ဳိ႕ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။ သူတို႔အားလံုးမွာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ျငင္းပယ္ခံရသျဖင့္ ႏို္င္ငံမဲ့လူသားမ်ားဘ၀သို႔ ေရာက္ေနရသည္။

“ သူတို႔ဟာ တရားမ၀င္ ခိုး၀င္ေနထိုင္သူမ်ားျဖစ္တယ္ ” ဟု ျပည္နယ္အာဏာပိုင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ လွသိန္းက တင္းမာစြာေျပာၾကားသည္။

သူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ တားျမစ္ခံရသလို၊ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းအျဖစ္လည္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ မေပးေခ်။ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာကိုမွ ေမြးစာရင္း မထုတ္ေပးခဲ့သည္မွာ ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားအလယ္ပိုုင္းကာလကတည္းကပင္ျဖစ္သည္။ မိဘ ႏွစ္ပါးသည္ တရား၀င္လက္ထပ္ထားျခင္းမရိွပါက သို႔တည္းမဟုတ္ ၄င္းတို႔လူမ်ဳိးတစ္စုတည္းေပၚတြင္သာ ျပ႒ာန္းထားေသာ တစ္မိသားစုတြင္ ကေလး ၂ ဦးသာယူေရးမူ၀ါဒထက္ ပိုယူပါက ယင္းရိုဟင္ဂ်ာ ကေလးငယ္မ်ားသည္ “ ပယ္ဖ်က္စာရင္း (Blacklist) ” ၀င္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသျဖင့္ သူတို႔အတြက္ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ေလးမ်ားပင္ မခံစားၾကရေပ။

အာဏာပိုင္မ်ားသည္ လ်စ္လ်ဴရႈပစ္ပယ္မႈမွသည္ အမွန္းတရားအဆင့္သို႔ ေျပာင္းလဲလာၾကသည္။
AP ၏ ခရီးစဥ္အား ကူညီေပးရန္အတြက္ ဗဟိုအစိုးရမွ လံုျခံဳေရးထည့္ေပးသူသည္ ဘာလို႔မ်ား ဒီလို “ ေခြးေတြ ” နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကရတာလဲ ဟူ၍ပင္ ေမးျမန္းခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမိန္းကေလးငယ္မ်ားသည္ အဖြဲ႕သား၏ကားမွန္မ်ားအတြင္း ေစာင္းငဲ့ၾကည့္ရႈ့ၾကေသာအခါ ယင္းလံုၿခံဳေရးေပးရန္လိုက္ပါလာသူမွ ႏွမခ်င္းမစာနာ ရုန္႔ရင္းရိုင္းစိုင္းေသာအသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ဆဲဆိုတံုျပန္ခဲ့သည္။

အစိုးရမွ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားကို ေပးအပ္သည့္အရာမွာ အလုပ္ခိုင္းေစျခင္း တစ္ခုသာ ရိွေန၏။ သူတို႔သည္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္မွ်သာ ရိွေနေသာ္လည္း ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ တစ္ေန႔တြင္ ၁၀၀၀ က်ပ္ (တစ္ေဒၚလာ) ေပး၍
၈ နာရီၾကာအထိ ေနပူျပင္းျပင္းေအာက္တြင္ ေက်ာက္တံုးမ်ားကို ေကာက္ယူသယ္ထမ္းခိုင္းေနၾကေပသည္။

နံနက္ေစာေစာ ရြာမ်ားသို႔လာေရာက္ေသာာထရပ္ကားၾကီးမ်ားျဖင့္ အိပ္ခ်င္မေျပေသးသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေယာကၤ်ားကေလးမ်ားကို တင္ေဆာင္သြားကာ ျမစ္ကမ္းနံေဘးသို႔ ျဖန္႔က်က္ေနရာခ်ေပးၾကသည္။
“ ေတြ႕လား၊ သူတို႔က အလုပ္လုပ္လိုခ်င္ၾကတာပါ ” ဟု ေလးမိုင္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးလွမိုးက ဆိုသည္။
ထိုေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းေလာက္တြင္ သူသည္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္းခံရေသာ ကေလးငယ္မ်ားအား သူ၏ရံုးသို႔ေခၚယူခဲ့သည္။ AP ၏ လံုျခံဳေရးအတြက္ဟု သူကဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မိမိတို႔အား ေမးျမန္းေျဖၾကားသည္မ်ားကို ျပန္လည္ေျပာျပရန္ ၄င္းက ၿခိမ္းေျခာက္ေတာင္းဆိုျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ကေလးငယ္မ်ားက ဆိုသည္။

ထိုကေလးငယ္မ်ားထဲတြင္ အဏၰ၀ါ စာဒတ္ ဆိုေသာ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာက္သယ္သူလည္း ပါ၀င္သည္။ နံနက္ ၈ နာရီမွ ညေန ေန၀င္ခ်ိန္အထိ သူ၏ အမႊာအစ္ကို ႏွင့္ အျခားေသာ ေကာင္ေလး ၅၊ ၆ ေယာက္ ႏွင့္အတူ ျမစ္ထဲမွ ေက်ာက္တံုးမ်ားအား ေတာင္ကုန္းေပၚသို႔ သယ္ပို႔ရေသာ အလုပ္ၾကမ္းကို လုပ္ေဆာင္ရသည္။ သူတို႔မွာ ကေလးငယ္မ်ား ဆိုသည္ထက္ ၿမီးေကာင္ေပါက္မ်ားကဲ့သို႔ ထင္ျမင္စရာျဖစ္ေနၾကသည္။ သူတို႔ထံ ရယ္ေမာျခင္း မရိွ။ သူတို႔၏ ေျခလွမ္းတုိင္းသည္ ၾကမ္းတမ္းမာေၾကာျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျပည့္ႏွက္ေနသည္။ သူတို႔၏ခြန္အားကိုလည္း တစ္ေရြးသားမွ အထိခိုက္မခံၾကေပ။

အဏၰ၀ါသည္ ပင္ပန္းေနသည့္တိုင္ အလုပ္ကို ခပ္သြက္သြက္လုပ္ကိုင္သည္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားကိုပင္ ပံုးမ်ား သယ္ကူလိုက္ေသး၏။ ကေလးငယ္မ်ားအဖို႔ ပင္ပန္းၾကမ္းတမ္းသည့္အလုပ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းတို႔ႏွင့္၄င္းတို႔မိသားစု၏ စားေသာက္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူရေစသည္။ ဥေရာပ လူမွႈကယ္ဆယ္ေရး ႏွင့္ အရပ္ဖက္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာန (European Commission Humanitarian Aid and Civil Protection Department) မွထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ယမန္ႏွစ္စာရင္းအရ ႏိုင္ငံ၏အၾကီးမားဆံုး အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈႏႈန္းကို အမ်ားဆံုးေတြ႕ရသည္မွာ ထုိေဒသပင္ျဖစ္သည္။ ထိုခ်ဳိ႕တဲ့မႈသည္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုေရာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုပါ ျပင္းထန္သည့္ဆိုးက်ဳိး သက္ေရာက္ေစပါသည္။

ရခုိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏လုပ္ပိုင္ခြင့္မွာ အႀကီးအက်ယ္ကန္႔သတ္ခံထားရသည္။ ပစ္ပယ္ခံေနရာမ်ားတြင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးမႈ မရိွေသာေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မည္သသည့္ေရာဂါမဆို အလြယ္တကူ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ရိွေနသည္ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ယင္းေဒသ၌ ၁၅ ႏွစ္ၾကာ တာ၀န္ယူလာသူ နယ္စည္းမျခားဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ (Doctors Without Borders) ၏ ဒုဦးစီးမွဴး ဗစ္ကီ ေဟာ့ကင္းစ္ (Vickie Hawkins) က ဆုိသည္။

အကယ္၍ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားသည္ စိုးရိမ္ဖြယ္က်န္းမာေရးအေျခအေနျဖင့္ ႀကံဳေတြ႕ရပါက သူတို႔သည္ ေဆးရံုသို႔ တက္ေရာက္ႏိုင္ျခင္း အလ်ဥ္းမရိွၾကေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သူတို႔၏မိသားစုသည္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္မ်ားမွေတာင္းဆိုေသာ လာဘ္ေငြမ်ားအား မေပးႏိုင္ၾကသလို၊ စစ္ေတြသို႔ကူးသန္းသြားလာခြင့္ကိုလည္း ပိတ္ပင္ခံထားရ၍ျဖစ္သည္။

အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္ မုဟမၼဒ္ သြိဳင္ယုဗ္ (Mohamad Toyoob)သည္ ေဆး၀ါးကုသခြင့္ကို ရရိွခဲ့ေသာ္လည္း ဆရာ၀န္မ်ားညႊန္ၾကားထားေသာ ခြဲစိပ္မႈကိုေတာ့ မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ ကေလးငယ္သည္ ရွပ္အကၤ်ီကို မ,တင္လိုက္ျပီး သူ႔၀မ္းဗိုက္ညာဘက္ျခမ္းကို ဖိႏိွပ္ျပကာ၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၃ ႏွစ္ခန္႔ကပင္ ထိုေနရာ၌ စူးစူးရွရွ နာက်င္ေနေလ့ရိွေၾကာင္းကို “ ဘာျဖစ္မွန္း ကြ်န္ေတာ္ မသိဘူး။ အထဲမွာ တစ္ခုခုရိွေနသလို ခံစားေနရတာပဲ ” ဟု သူက ေျပာျပသည္။ သူမွသိမ္းဆည္းထားေသာ ေဆးစစ္တမ္းတစ္ခုတြင္ ၀မ္းဗိုက္တြင္းအစိုင္အခဲ ဟုသာေရးသားထားျပီး ေမးခြန္းသေကၤတမ်ားစြာ ျခစ္ထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ မုဟမၼဒ္ျပသခဲ့ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ေဆးကိရိယာမျပည့္စံုသည့္ အစိုးရေဆးရံုမွျဖစ္ျပီး၊ အသက္ကယ္ ခြဲစိတ္ကုသမႈကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမရိွၾကေပ။ ထိုခြဲစိတ္မႈအား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ သူသည္ သြားလာေရးကန္႔သတ္ထားသည့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ သို႔မဟုတ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္္သို႔သြားေရာက္ရမည္ျဖစ္သည္။ သူ႔မိသားစုက လာဘ္ေငြ တနင့္တပိုးကို ေပးေဆာင္ႏိုင္ပါက သူသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ထြက္သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဌာနီျပန္လာရန္မူ လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ေတာ့ေပ။

အျခားအခက္အခဲတစ္ခုမွာ ေငြေၾကးပင္ျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သူ႔မိသားစုထံ၌ သူ၏ က်န္းမာေရးစားရိတ္ေနေနသာသာ ခြဲစိတ္ကုသရန္အတြက္ပင္ ေငြေၾကး မလံုေလာက္။ သူသည္ အိတ္အတြင္းသို႔လက္ႏိႈက္ကာ အနီ၊ ပန္းေရာင္၊ အ၀ါ ႏွင့္ အျပာႏုေရာင္ ေဆးလံုးေလးမ်ားပါရိွေသာ ပလစ္စတစ္အိတ္ငယ္ေလး ႏွစ္ခုကို ထုတ္ယူလိုက္သည္။ ၄င္းသည္ တစ္ရက္စာျဖစ္၍ ေဆးဖိုး ၂၀၀ က်ပ္ (ဆင့္ ၂၀) စာမွ်သာ ရိွ၏။ ထိုပိုက္ဆံအားရရိွရန္ မုဟမၼဒ္သည္ ရြာမွ အျခားကေလးငယ္မ်ားႏွင့္အတူ ျမစ္ကမ္းနံေဘးတြင္ ေက်ာက္တံုးမ်ားကို ခက္ခဲပင္ပန္းစြာ ထမ္းေနရရွာသည္။ ရံဖန္ရံခါ ထိုပင္ပန္းမႈမ်ားေၾကာင့္ နာက်င္မႈပိုမို ဆိုးရြားလာသည္ဟု သူက ဆိုသည္။

“ ကြ်န္ေတာ့္အေဖဟာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအျပီးမွာ အလုပ္ျပဳတ္သြားတယ္။ သူ အလုပ္လုပ္ေနတုန္းကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ဘာမွ မရိွေတာ့ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကရုစိုက္ဖို႔သာ ရိွပါေတာ့တယ္ခင္ဗ်ာ ” ။

** အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္ **
ဤအေၾကာင္းသည္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေအာက္မွလြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ ကာလရွည္ထီးတည္းရိွေနခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တံခါးဖြင့္မႈ ႏွင့္ ျဖစ္စဥ္ အေျပာင္းအလဲရိွမရိွကို AP သတင္းဌာနက တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး သံုးသပ္ေဖာ္ျပခ်က္ဇာတ္လမ္းရွည္ “ ေျပာင္းလဲမႈ၏ ပံုတူကားခ်ပ္ ” (Potraits of Change) မွ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။

AP သတင္းဌာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးရွင္ ROBIN McDOWELL၏ Rohingya kids in Myanmar: hard labor, bleak lives ေဆာင္းပါးကို ‘မင္းသိုက္’ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

October 19, 2013
လူနည္းစု၀င္တို႔ကို အရာေပး အေလးထားရမည့္ ျမန္မာျပည္ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၆
M-Media

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အသြင္ကူးေျပာင္းမႈသည္ လက္ခံဖြယ္ရာရိွ၏။ သို႔ေသာ္ မြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားက ၄င္းအား အေရာင္စြန္းထင္းေစ၏။ ဤဆိုး၀ါးေသာ တိုက္ခိုက္မႈတို႔သည္ ုျမန္မာျပည္၏ ေသြးႏုသားႏု ဒီမိုကေရစီအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံ၏ပံုရိပ္အတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း ေဒသတြင္းႏွင့္ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္း အလယ္၌ ဧကန္ပင္ အႏၱရာယ္တစ္ရပ္ျဖစ္လာေစသည္။

ယခုသီတင္းပတ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေရာက္စဥ္က “ ၿပီးခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဆံုးရႈံး နစ္နာမႈမ်ားကို ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးႀကိဳးစားေနခ်ိန္မွာ အဓိကရုဏ္းေတြ ထပ္မံ မျဖစ္ပြားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းေတြ အေပၚ သင္ခန္းစာယူၿပီး ပဋိ္ပကၡေရွာင္လြဲႏိုင္ေရး အတြက္ လူထုနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေဆာင္ရြက္ရမည့္လိုအပ္ခ်က္ မ်ားစြာရိွေနေသး၏။ အေကာင္းဆံုး ေလ့က်င့္မႈႏွင့္ အသံုးခ်ကိရိယာမ်ားအသံုးျပဳ၍ ရဲ၀န္ထမ္းတို႔၏စြမ္းရည္ျမွင့္တင္ရန္မွာလည္း အေရးပါေသာကိစၥ တစ္ခုျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ လိုအပ္သည့္ အေျပာင္းအလဲတို႔ကို ျပင္ပရိွ ကၽြမ္းက်င္သူႏွင့္ ပူးေပါင္းကူညီခ်က္ ပါ၀င္မွ အရိွန္ျမွင့္တင္ႏိုင္ေပမည္။

သို႔ေသာ္ ဤျပႆနာမ်ားအားေျဖရွင္းႏိုင္သည့္နည္းလမ္းမွာ ျမန္မာျပည္၏ၿမိဳ႕ရြာတိုင္း၌ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ ျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ ၿမိဳ႕အမ်ားစု ႏွင့္ ရြာေပါင္းမ်ားစြာတြင္ ျပန္႔က်ဲလ်က္ ရိွေနၾက၏။ သုိ႔သာမက ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးႏွင့္ အကၽြမ္း၀င္ အသားက်ေနသည္မွာ ၾကာေညာင္းလွေခ်ၿပီ။ စီးပြားျဖစ္ထြန္းရာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ နယ္ တစ္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ဖ်က္ဆီးခံရလွ်င္ ေငြေၾကးလည္ပတ္မႈက႑မွာ ထိခိုက္ခ်က္ႀကီးမားၾကာရွည္ တတ္၏။ ဥပမာ – မိတၳီလာ မြတ္စ္လင္မ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ တိုက္ခုိက္မႈမ်ားက ေစ်းကြက္မ်ား ဆုတ္ယုတ္ နိမ့္က်သြားျခင္း၊ လာေရာက္လည္ပတ္သူ မရိွေတာ့ျခင္း၊ ပံုမွန္ေငြးေၾကး လည္ပတ္မႈ စံနစ္ ျပတ္ေတာက္သြားျခင္းတို႔ ျဖစ္ရသည္။

ဗုဒၵဘာသာဗ မာလူမ်ဳိးႀကီး ၀ါဒထြက္ေပၚျခင္း ႏွင့္ သံဃာဦးေဆာင္ေသာ ၉၆၉ အဖြဲ႕၏ၾသဇာႀကီးထြားလာျခင္း သည္ ဘာသာေပါင္းစံုေရာျပြမ္းရိွေနသည့္လူထုအတြက္ အႏၱရာယ္ဆိုး တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ယင္း ၉၆၉ အဖြဲ႕မွာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္၊ ၄င္းတို႔ႏွင့္ မသင့္ျမတ္ၾကရန္ တစိုက္မတ္မတ္ လႈံ႕ေဆာ္ေဟာေျပာေနၾကသည္။ ႏိုင္ငံ၏ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွ စ္မ်ားစြာအတြင္း အေျခခိုင္လာခဲ့သည့္ ပရမ္းပတာျဖစ္မႈ ႏွင့္ အမ်က္ေဒါသတို႔အား ညစ္ညမ္းေသာ လႈပ္ရွားမႈတစ္ရပ္ကို သံုး၍ ျပည္တြင္း လူနည္းစုတစ္စု အေပၚ ဦးတည္ေနျခင္း လမ္းေၾကာင္းမွ ဖယ္ခြာရန္၊ ဒီမိုကေရစီနည္းက် သဟဇာတျဖစ္စြာ တိုင္းျပည္ စီးပြားျဖစ္ထြန္းေစမည့္ အက်ဳိးျပဳအျမင္ တစ္ရပ္ဖက္သို႔ ေရွ႕ရႈရန္ လိုအပ္ေနေပၿပီ။

ျမန္မာအတြက္ GPS ျမင့္မားေရး ေျခလွမ္းမ်ား
————————————————-
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနႏွင့္ အမ်ဳိးသားစီးပြားေရး၀ါဒ အျဖစ္ဟန္ေဆာင္ထားသည့္ အမုန္းတရား သြတ္သြင္းေဟာေျပာလႈံ႕ေဆာ္ေနျခင္းကို တရား၀င္ ပယ္ဖ်က္လိုက္ရန္လည္း လိုအပ္ေနသည္။ ယင္းသို႔ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုေနခ်က္သည္ ဒီမိုကေရစီစံနစ္ႏွင့္ဆန္႔က်င္သည္၊ အၾကမ္းဖက္မႈကိုအားေပး၍ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ေစကာ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈအား ၿဖိဳလဲေနေပသည္။ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ ဘာသာစကားမ်ား၊ အရင္းအႏွီး၊ ပင္ကိုယ္တီထြင္စြမ္းရည္မ်ားတြင္ လိုအပ္ခ်က္ႀကီးမားေနေသာ အသာစီးရလူတို႔အား အားေပးေနျခင္းထက္ လူမ်ဳိးဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈစံု သဟဇာတက်က် ပါ၀င္တည္ရိွေသာ ပြင့္လင္းျမင္သာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းက – သီးသန္႔စီရိွေနသည့္ လူ႔အရင္း အျမစ္စြမ္းအားမ်ား တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။

အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္း၌ အျခားေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားထက္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ထားရိွသည့္ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုေစာင့္ၾကည့္ခံေနရ၏။ အေၾကာင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားၿပိဳင္ပြဲ၏အိမ္ရွင္ ႏွင့္ အာဆီယံအသင္း ဥကၠဌေနရာကို ရယူေဆာင္ရြက္ရေတာ့မည္။ ကမာၻ႕အာရံုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အားကစားသမားမ်ား၊ အာဏာပိုင္မ်ား၊ သံတမန္မ်ားအေပၚ၌သာမက လက္ရိွျဖစ္တည္ဆဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမ်ားအေပၚတြင္လည္း စူးစိုက္လာၾကမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွ ၄င္း၏လူနည္းစု၀င္မ်ား အေပၚထားရိွသည့္ ဆက္ဆံေရးသည္ ထိုတိုင္းျပည္၏ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းပင္ျဖစ္၏။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လ အရပ္သားဦးေဆာင္ အစိုးရကိုဖန္တီးလိုက္ခ်ိန္မွ စ၍ ျမန္မာျပည္၏ ပြင့္လင္းေႏြးေထြးမႈမွာ ႏိုင္ငံတကာ၏ အကဲခတ္မႈအေနအထားသစ္သို႔ တအံုေႏြးေႏြးေရာက္ရိွေနသည္။ အလားတူစြာပင္ ဒီမိုကေရစီစံနစ္၊ မူ၀ါဒမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဆင့္အတန္းႏွင့္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအေပၚ စြဲၿမဲ လိုက္နာလာရန္ကိုလည္း အႀကီးအက်ယ္ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾက၏။

ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လ ေျမာက္ပိုင္းရခိုင္ျပည္နယ္မွစတင္လိုက္သည့္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈ ျပန္႔ပြားလာရာတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားသည္ က်ဴးလြန္ပါ၀င္သူမ်ားကို ထိေရာက္ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ အေရးယူမႈမရိွေသာေၾကာင့္ ကမာၻတစ္၀ွန္းကလည္း စိုးရိမ္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒသခံလံုၿခံဳေရး၀ န္ထမ္းတို႔မွ ေဒါသထြက္ေနသည့္ လူအုပ္ကို ေလာက္ေလာက္လားလား ထိန္းသိမ္းႏိုင္စြမ္း မရိွခဲ့။ သံဃာတစ္ပါးအား သတ္ျဖတ္မႈကို မဆိုထားႏွင့္ ေစ်းဆိုင္အခ်င္းမ်ားမႈကိုပင္ မကိုင္တြယ္ႏိုင္ၾကေပ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈအေပၚ အယံုအၾကည္ကင္းမဲ့လာျခင္းက မိမိတို႔ဖာသာ စီရင္ျခင္းကို အလ်ဥ္မျပတ္ေသာ အက်ဳိးဆက္ဆိုးမ်ားႏွင့္ အတူ ျပည္သူတို႔အၾကား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။

အာဏာပိုင္တို႔သည္ လူမ်ဳိးဘာသာမခြဲျခားပဲ ႏိုင္ငံသားတိုင္းကိုကာကြယ္ေပးျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္သူမ်ားအား ရပ္တန္႔ေစျခင္း စသည္တို႔ျဖင့္ ဥပေဒမဲ့လုပ္ရပ္မ်ားအေပၚ ႏိုင္နင္းစြာထိန္းသိမ္းရမည့္အစား ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒအားလ်စ္လ်ဴရႈလ်က္ လိုအပ္သည့္ေနရာတြင္ အခြင့္အာဏာႏွင့္အင္အားကို လံုး၀နီးပါးအသံုးမျပဳခဲ့ျခင္းကလည္း အက်ဳိးဆက္ဆိုးရြားျခင္း၏ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

ရဲဌာနမ်ားသည္ အဆင့္မ်ားစြာ၌ ေပါ့ေလ်ာ့ပ်က္ကြက္သည္ကား မွန္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဤသို႔ ျဖစ္ကတတ္ဆန္းတုန္႔ျပန္မႈမွာ ထိပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအဆင့္မွပင္ အစျပဳေန၏။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနႏွင့္ အသိတရားမဲ့ရမ္းကားမႈမ်ားကို လံုး၀ သည္းခံေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု ေၾကျငာ ထားခဲ့၏။ ေၾကျငာခ်က္၏ေနာက္တြင္ ျမန္မာျပည္သူ အေပါင္း၏လံုၿခံဳေရးကို ဦးစားေပးေသာအားျဖင့္ ျပတ္သားေသာ အမိန္႔မ်ားႏွင့္တစ္ကြ အာဏာကိုတည္ေစမည့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို အလြန္အကၽြံအင္အားသံုးၿဖိဳခြဲမႈမျပဳပဲ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေနသည္။

မႏၱေလး ႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းမွျဖစ္ရပ္အခ်ဳိ႕မွာ ႀကိဳတင္ သတင္းရရိွထားေသာ္လည္း ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားအပါအ၀င္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ တုန္႔ျပန္မႈသည္ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ျဖစ္မလာခဲ့။ ပံုစံတူေစာ္ကားမႈ၊ ျဖစ္ရပ္၊ အေရာင္းအ၀ယ္ အျငင္းပြားမႈတို႔ျဖင့္ စတင္လိုက္ေသာ လူထုအၾကားျပႆနာမ်ားကို တၿပံဳတမ ပ်က္စီးမႈမ်ားႏွင့္လူေသဆံုးမႈမ်ား မျဖစ္လာေစဘဲ တမဟုတ္ခ်င္း ကိုင္တြယ္ၫႊန္ၾကားလိုက္ရမည္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔သည္ ရွင္းလင္းျပတ္သားရန္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕တို႔ကို မလႈပ္သာေအာင္ထိန္းခ်ဳပ္မထားရန္ လိုအပ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျပည္တြင္းရိွ ႏိုင္ငံေရးနွင့္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တို႔သည္လည္း မိမိ၏ေျပာဆိုခ်က္မ်ား အေပၚ အေလးထားဆင္ျခင္ရပါမည္။ အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဤအခ်က္မ်ားကို ဆက္လက္ က်ဴးလြန္ မွားယြင္းေနပါက ျပည္သူျပည္သားတိုင္း နစ္နာဆံုးရံႈးေပေတာ့မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဟူမူ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ မတည္ၿငိမ္မႈ၊ တစ္ယူသန္မႈႏွင့္ျပည့္ႏွက္ေနေသာ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္၌ (သေဘာရိုးျဖင့္) လာေရာက္လည္ပတ္လိုသူ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလိုသူ မရိွ၍ျဖစ္၏။

သို႔တေစလည္း ျမန္မာျပည္သည္ ဤအေျပာင္းအလဲမ်ားအား မွန္ကန္ေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါလွ်င္ ေရႊတံဆိပ္မ်ား၊ ခ်ီးမႊမ္းမႈမ်ား၊ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားမ်ား၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကိုသာမက ႏိုင္ငံ၏နယ္နမိတ္အတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္တည္ၿငိမ္ေရးကိုပါ ေအာင္ျမင္စြာရရိွခံစားႏိုင္မည္မွာ မလြဲတည္း။

** Jim Della-Giacoma ေရးသားေသာ CNN ၏ အထူးေဆာင္းပါး Myanmar must embrace minorities ကို “ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ေဖာ္ျပခ်က္သာ ျဖစ္ပါသည္။

Jim Della-Giacoma သည္ International Crisis Group ၏ အာရွအစီအစဥ္ ဒါရိုက္တာ ျဖစ္သည္။ သူ၏ ‘The Dark Side of Transition: Violence against Muslims in Myanmar’ အမည္ရိွ ေရးသားခ်က္အား ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

October 16, 2013
တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းလိုပါလွ်င္ (ေဒါက္တာ ေမာင္ဇာနည္)

မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – ေဒါက္တာ ေမာင္ဇာနည္
သာကီ ထက္ေကာင္း ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ပါသည္။
M-Media

Photo-Myanmar Peace Monitor, Oxford Analytica

ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္တို႔သည္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးမ်ားနွင့္ပတ္သက္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ေရရွည္ထိန္းသိမ္းထားလိုဟန္ မရိွေခ်။

ကားလ္မာ့ခ္စ္(Karl Marx) က သူ၏ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၀ါဒက်မ္း(၁၈၄၈ ခုႏွစ္)တြင္ “ လက္ရိွကာလအထိျဖစ္တည္ေနေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း သမိုင္းသည္ လူတန္းစားမ်ား၏ တိုက္ပြဲသမိုင္း ျဖစ္ေန၏ ” ဟု ေရးသားထား၏။ ယင္းသို႔ေသာ သံုးသပ္ခ်က္မွာ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡမ်ားရိွ တိုင္းရင္းသား လူတန္းစားတို႔၏ အေရးပါမႈႏွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ပါက တစ္၀က္ တစ္ပ်က္သာ မွန္ကန္ျခင္းရိွ၏။ ယခုအခါ ဤတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ လူမႈဘ၀ အေရးအရာတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္ေလေလာဟု ပညာရွင္မ်ားစြာ အဖို႔ စဥ္းစားစရာျဖစ္လာသည္။ ကရင္၊ ကခ်င္၊ မြန္၊ ရွမ္း ႏွင့္ အျခား တိုင္းရင္းသားတို႔မွာ AK-47 သို႔မဟုတ္ M16 လက္နက္မ်ား ကိုင္စြဲ၍ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ၀င္ရသည့္ လမ္းေၾကာင္းသို႔ေရာက္ ရိွေနသည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွ စ၍ သူတို႔သည္ ရန္ကုန္ႏွင့္ေနျပည္ေတာ္ရိွ ၄င္းတို႔၏ တစ္ယူသန္ ရန္သူ႕ေျခဖ်ားေအာက္မွ တစ္ဖက္သတ္အႏိုင္ယူ ၀န္းရံထားမႈကို အားမတန္မာန္ေလွ်ာ့ ခံယူေနရေပသည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္လြတ္လပ္ေရးကာလကပင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္စစ္ပြဲမ်ားမွာ အဆက္မျပတ္ ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကား ပြင့္အံျဖစ္ေပၚေနခဲ့သည္။ ဗမာလူမ်ဳိး မဟုတ္ဆိုေသာအျမင္၊ ျပည္သူ႕အေရးႏွင့္စစ္ေရး ႏွစ္မ်ဳိးလံုးတြင္ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးထားသည့္ အစိုးရမွ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္တို႔၏ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္း၊ တန္းတူညီမွ် အခြင့္အာဏာအားျငင္းပယ္မႈတို႔က ယင္းစစ္ပြဲတို႔၏ေမာင္းခလုတ္ ျဖစ္သြားေစခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ ကာလအတိုင္း စစ္တပ္၏ အေရးပါမႈကို ထိပ္တန္းတင္ဆဲ။ ကြာျခားသည္မွာကား စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ၄င္းတို႔၏လက္၀ါးႀကီးအုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ရာစုႏွစ္တစ္၀က္ လြန္သည္အထိ လက္ေ၀ခံထားၾကသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔အုပ္စိုးခဲ့စဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ “ကမာၻ႕ဆန္အိုးႀကီး” အျဖစ္ ကမာၻ႕ပို႕ကုန္ထက္၀က္မွ် ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ျခင္းျဖင့္ ၀င္ေငြေကာင္းမြန္ခဲ့သည္။ ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား လက္ထက္တြင္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပလိုင္းေပါက္ႏွင့္ ဖားေကာက္ဘ၀သို႔ တြန္းပို႕လိုက္သည္။ ၄င္းမွာ ကေမာၻဒီးယား၏မ်ဳိးသုဥ္း သတ္ျဖတ္မႈေခတ္လြန္ အေျခအေနထက္ဆိုးေသာ အေနအထားျဖစ္ေန၏။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း လက္ေအာက္ခံျဖစ္ေစ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ လက္ေအာက္ခံျဖစ္ေစ စစ္အာဏာပိုင္တို႔သည္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးမ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈႏွင့္ မွ်တမႈကို ေရရွည္ထိန္းသိမ္းထားလိုဟန္ မရိွေခ်။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈမ်ား၌ အၿမဲတေစ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ျပဳမူလာခဲ့ၾကသည္။ စစ္အာဏာသိမ္းကာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အုတ္ျမစ္ခ်ၿပီးေနာက္ တစ္ႏွစ္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအုပ္စုမ်ားကိုသာမက ဗမာကြန္ျမဴနစ္လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုႏွင့္ အသက္မပါေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို လူသိရွင္ၾကား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အျမင္မတူညီသည့္ အခ်ဳိ႕အုပ္စုမ်ား လက္ခံလာသည့္အခါ ရန္ကုန္အစိုးရသည္ ၄င္းတို႔အေပၚ လူရာမသြင္းေသာမူ၀ါဒျဖင့္ ဆက္ဆံခဲ့ၾကသည္။ ဗမာမဟုတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ ဗဟိုအစိုးရ၏အာဏာတည္ၿမဲရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊမွ စစ္အင္အားစုထံ အဖန္တလဲလဲ ၫႊန္ၾကားခဲ့ျပန္သည္။ ၄င္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ မဟုတ္သည့္အျပင္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စံနစ္၏အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္ျဖစ္ေနသည္။

“ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေပါင္းစည္းေရးကို ေအာင္ျမင္သည္အထိ တည္ေဆာက္ၾကဖို႔၊ ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေစမည့္ အေတြးအျမင္အယူအဆ မွန္သမွ်ကို ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖို႔ တုိက္တြန္းမွာၾကားလိုပါတယ္ ” ဟု စစ္တပ္ေဆး တကၠသိုလ္စာသင္ခန္းမတစ္ခုတြင္ သူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔အားျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္လာသည့္တိုင္ေအာင္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ားကို သက္ဆိုးရွည္ေနေစခဲ့သည္။ ေနျပည္ေတာ္ကိုဆန္႕က်င္သည့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ၂၁ ဖြဲ႕တို႔သည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇႏၷ၀ါရီလမွစ၍ အင္အားအရေရာ ႏိုင္ငံေရးအေနအထားပါ ထင္ထင္ရွားရွားအေျပာင္းအလဲျဖစ္ကုန္၏။ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ၀၊ နာဂေတာင္တန္းေဒသမ်ား၊ အျခားေဒသတို႔ႏွင့္သီးျခားျဖစ္ေနေသာ ရခိုင္ကမ္းေျမွာင္ေဒသတစ္ခြင္၌ ပဋိပကၡမ်ား ပိုမို က်ယ္ျပန္႔လာသည္။

ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္(SSA)၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ ႏွင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားတပ္ေပါင္းစု အပါအ၀င္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားသည္ မိုင္ ၁၅၀၀ မွ်ရွည္လ်ားေသာ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္၌ ဆက္လက္တပ္စြဲျဖန္႔က်က္ထားၾက၏။ ၄င္းဧရိယာမွာ အေရွ႕ဖ်ားရိွ ရွမ္းေတာင္တန္းမွသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံေျမာက္ဖက္နယ္စပ္ ကရင္နီေဒသ၊ ၄င္း၏ေအာက္ဖက္ တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္းအျပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ Tak ႏွင့္ Kanchanburi ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ကပ္လ်က္ သံလြင္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းရိွ ကရင္နယ္ပယ္မ်ားအထိ က်ယ္ျပန္႕သည္။

ဗမာမဟုတ္သည့္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ ပမာဏ၏ သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔ရိွေနၾကသည္။ လြတ္လပ္ေရး ရရိွသြားျခင္းက မိမိတို႔မွာ ၿဗိတိသွ်အုပ္စိုးမႈမွ လြတ္ေျမာက္၍ ဗမာလူမ်ားစု၏ ဖ်စ္ၫွစ္ ဆုပ္ကိုင္မႈအတြင္း တဖန္ က်ေရာက္သြားသည္ဟု အျမင္ရိွေနၾက၏။ ကြင္းလံုးကၽြတ္လြတ္လပ္ေရး မရခင္က ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္ေပၚေရး၏ ပင္မ အသက္ျဖစ္ေသာ – မိမိညီေနာင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ယဥ္ေက်းမႈ၊ အာဏာ ႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးတြင္ တန္းတူညီမွ်မႈ ရိွေစမည္ဟု ကတိက၀တ္ ေပးခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ လူထုႏွင့္စစ္တပ္ ႏွစ္ရပ္လံုးရိွ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီမ်ားက လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ကာလတြင္ ဤအေျခခံစည္းမ်ဥ္းကို ခ်ဳိးဖ်က္ခဲ့ၾကသည္။ သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ ဥပေဒျပ႒ာန္းခြင့္ကို သေဘာတူထားလင့္ ကစား ၄င္းတို႔မွာ လူတစ္စုတည္း၏ အက်ဳိးအျမတ္ကိုသာျဖစ္ထြန္းေစသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံု အသစ္အား အဓမၼ လက္ခံေစျခင္း ခံလိုက္ရေပ၏။

၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒတြင္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ရွမ္းႏွင့္ ကရင္နီတို႔ကို ၁၀ ႏွစ္ အစမ္းက်င့္သံုးေစမည့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အပါအ၀င္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္၀ယ္ ေမွးမွိန္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားအလြန္မွစတင္ကာ ႏိုင္ငံအတြင္းအျပင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးက တိုင္းရင္းသားတို႔၏မူလခံစားခြင့္ကို ျပန္လည္ရယူရန္ တြန္းအားေပးခဲ့ေပသည္။ ႏိုင္ငံျပင္ပရိွ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရးတန္းၫိွျခင္းမ်ား အနက္ လက္နက္ကိုင္ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္အဖြဲ႕ကို တိုက္ထုတ္ရန္ ျမန္မာစစ္တပ္အတြက္ အေနာက္တိုင္း၏ စစ္ေအးကာလ က်ားကန္ေထာက္ပံ့မႈက ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျပည္တြင္း စစ္ျဖစ္ပြားမႈကို သက္ဆိုးရွည္ေစခဲ့သည့္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ သမိုင္းေၾကာင္း ရန္သူျဖစ္ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး အၿငိဳး ႏွင့္ စီးပြားေရးစားက်က္လုျခင္းမ်ား၊ ၁၉၇၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီအား စစ္ေရးႏွင့္အယူအဆအရ ခိုင္မာစြာ ေထာက္ပံ့ျခင္း၊ မေအာင္ျမင္ေသာ ဆိုရွယ္လစ္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလ အတြင္း ျပည္တြင္းေမွာင္ခိုေစ်းကြက္၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ေမွာင္ခို လုပ္ငန္းမ်ားတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏို္င္ငံသည္ ကမာၻ႕အႀကီးမားဆံုး ဘိန္းျဖဴထုတ္လုပ္သည့္ တိုင္းျပည္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့၏။

ပဋိပကၡမ်ားအၾကား ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔၏စီးပြားေရးအေျခအေနမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ျခင္းအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အားထုတ္မႈမ်ား၊ လုပ္အားခ အျငင္းပြားမႈမ်ား၊ အလုပ္အကိုင္ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ မွ်တမႈ ကင္းမဲ့ေနသည္။ တိုးတက္ဖို႔အလားအလာ နည္းပါးလ်က္ရိွသည္။ စင္စစ္၌ အေၾကာင္းတရားမွန္မွာ ဤစစ္ပြဲမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားေအာက္၀ယ္ မတရား အျမတ္ႀကီးစား အာဏာပုိင္တို႔သည္ စီးပြားျဖစ္ထြန္းရာ သို႔မဟုတ္ အခ်က္အျခာက်ရာ နယ္ေျမမ်ားကို ၄င္းတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္အရ အၾကြင္းမဲ့ထိေရာက္စြာ ျခယ္လွယ္ထား လိုၾကေပသည္။ KIA ႏွင့္ KNU ကဲ့သို႔ေသာ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရး အုပ္စုမ်ားအဖို႔ ေဘဂ်င္းႏွင့္ ဘန္ေကာက္ထံမွ ျပည္ပ အေထာက္အပံ့မ်ား ခန္းေျခာက္ ကုန္သျဖင့္ အေျခအေန ဆိုးရြားေနဆဲျဖစ္ရသည္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္လက္ထက္ အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီး တရုတ္ႏိုင္ငံ (ႏွင့္) ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေခ်ာင္ဗာလစ္ ယံုခ်ဳိင္ယု လက္ထက္ ထိုင္းစစ္တပ္တို႔သည္ ၁၉၈၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားကတည္းကပင္ ရန္ကုန္အား ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

သယံဇာတမ်ားကိုႏိႈက္ယူမည့္စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈ၊ လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္၊ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးတို႔ကို အသံုးခ်လ်က္ အာဆီယံအတြင္း ေစ်းကြက္ ဖန္တီးေရးအလို႔ငွာ အျပန္အလွန္ စီးပြားေရးပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ကို အစီအစဥ္ တက် ေဖာ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကသည္။

နယ္စပ္ေဒသမ်ားအပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသား နယ္ပယ္တို႔မွာ ႏိုင္ငံ့နယ္ေျမ စုစုေပါင္း၏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရိွေနသည္။ စစ္ေအးေခတ္လြန္ ရည္မွန္းခ်က္သစ္အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာအရ – စီးပြားေရးအရ ယင္းေဒသမ်ားတြင္ စစ္ပြဲအမ်ားအျပား ျဖစ္လာေအာင္ ခင္းက်င္းထားျခင္းဟု ဆိုရလိမ့္မည္။ ယင္းေဒသမ်ား၌ ၀င္ေငြ စီးေၾကာင္းျဖစ္သည့္ ေျမေပၚေျမေအာက္ သဘာ၀ သယံဇာတမ်ား တည္ရိွေန၍ျဖစ္၏။ ဗမာ မဟုတ္သည့္ အျခား တိုင္းရင္းသား အေပၚထားရိွေသာ စစ္တပ္၏ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒအား အဆံုးသတ္ မသတ္ကို တပ္အပ္ မသိရိွႏိုင္ေသး။ လန္ဒန္၊ ပဲရစ္၊ ဇူးရစ္ခ်္၊ နယူးေယာ့ခ္၊ တိုက်ဳိ၊ ဆိုးလ္ အစရိွေသာ စြန္႔ဦးဖက္စပ္အရင္းရွင္ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတုိ႔၏ အျမင္၌လည္းေကာင္း၊ ဥေရာပ သမဂၢႏွင့္ ၄င္းအေျချပဳဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေအဂ်င္စီမ်ား၏ အျမင္၌လည္းေကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ စစ္မက္ဇံုမ်ားက ဗ်ဴဟာေျမာက္ေနရာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ျဖင့္ ေျမရိုင္းနယ္သစ္မ်ားအား ထြင္းေဖာက္ႏိုင္ေခ်ရိွေသးေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္လာၾကသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ စစ္ေအးကာလ အာဆီယံရိွ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး အုပ္စုက ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈျဖင့္လည္ပတ္ေနေသာ တရုတ္ႏွင့္ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္သူမ်ားအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေနသည္။ ေတာင္အာရွ ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေပါင္းကူးနယ္ေျမ တစ္ခုျဖစ္ေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံ၏မဟာစီးပြားေရး အကြက္အကြင္းအတြက္ လက္မလႊတ္ႏိုင္ဖြယ္ အခ်က္အျခာေဒသ ျဖစ္လ်က္ရိွေပသည္။
ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား ႀကီးမားလွသည္ျဖစ္၍ ပဋိပကၡအၾကား နစ္ျမဳပ္ေနသည့္ ျမန္မာလူ႕ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး၊ အေျခခံလူ႔ အခြင့္အေရး ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အလားအလာ ကဲ့သို႕ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မႈ ျဖစ္ထြန္းေစလိုၾကသည္မွာ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀းစဥ္းစားေနစရာပင္ မလိုအပ္ေတာ့ေခ်။ သာဓကအားျဖင့္ဆိုရေသာ္ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၅ ႏွစ္ခန္႕တြင္ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဘဏ္၏အဆိုအရ အာဆီယံမွေဆာင္ရြက္ဆဲ အစီအမံမ်ားအတြက္ ေဒၚလာ ၅၅၀ ဘီလီယံကို အေနာက္တိုင္း အုပ္စုတို႔၏ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖင့္ ရရိွခဲ့၏။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတစ္ခြင္၌ တစ္ခုတည္းေသာ စြမ္းအင္ေစ်းကြက္ႀကီး ဖန္တီးႏိုင္ရန္ အလို႔ငွာျဖစ္သည္။ ယင္းေစ်းကြက္သစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သုိ႔ စက္မႈစီးပြား အနိမ့္က်ဆံုးေသာေဒသတြင္းမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို ထုတ္လုပ္ၿပီး စက္မႈစီးပြား အရိွန္အဟုန္ေကာင္းလာေသာ တရုတ္ႏွင့္ထိုင္းသို႕ တင္ပို႕မည္ျဖစ္သည္။ လတ္တစ္ေလာေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားေအာက္ရိွ အလားတူ လ်ာထားခ်က္ ၂၄ မ်ဳိးမွ မမွန္းဆႏိုင္သည့္ အက်ဳိးစီးပြားကို ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကသည္။

နယ္ခံတိုင္းရင္း ႏွင့္ လက္နက္မ်ား

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ကပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ေဒသအျဖစ္ ျပည္ပအင္အားစုမ်ားက အျမင္ထားရိွခဲ့ၾက၏။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ စီးပြားေရးအတြက္ တရုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယဖက္သို႕လမ္းေပါက္ေသာ ေနာက္ေဖး တံခါးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္အတြက္ စစ္ဆင္ေနရာအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဥေရာပစီးပြားေရး အင္အားစုမ်ားအတြက္ အခ်က္အျခာက် ဆိပ္ကမ္းေဒသအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ သယံဇာတသိုက္ႀကီးႏွင့္ေစ်းကြက္ သစ္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ အကြက္အကြင္းအျဖစ္လည္းေကာင္း အျမင္ အသီးသီး ရိွေနခဲ့ၾက၏။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းခ်ိန္မွ ဦးေန၀င္း၏ အာဏာရွင္စံနစ္ က်ဆံုးေသာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ထိ ယင္းနယ္နမိတ္မ်ားကို စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ တိုက္ရိုက္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းသူ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕တို႔ကို တိုက္ခိုက္ျခင္းအားျဖင့္ လည္းေကာင္း စည္းရိုးခတ္ထားခဲ့သည္။ ယင္း စစ္ေအးေခတ္ကာလအတြင္း ထိုင္း၊ အိႏိၵယ ႏွင့္ တရုတ္ကဲ့သို႔ အိမ္နီးခ်င္း အင္အားစုမ်ားက ဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုတို႔ႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ခဲ့သည္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္စီအက်ဳိးအျမတ္ဖလွယ္ႏိုင္ေရး အတြက္ ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့ၾကသည္။

တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကား တရုတ္ႏွင့္ထိုင္းတို႔၏တန္ျပန္ဗ်ဴဟာမွထြက္ေပၚလာေသာ မိမိတို႔၏အတိုင္းအဆမဲ့ဆံုးရံႈးနစ္နာမႈမ်ားကို ျပန္လည္ရယူေရးရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ယခုေသာ္ KIA ကဲ့သို႔ တရား၀င္ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုမ်ား၊ ၀ျပည္နယ္ညီညြတ္ေရးတပ္ကဲ့သို႔ ကနဦးပိုင္းမူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ကုန္ကူးသူအဖြဲ႕မ်ားက အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ ဗန္ေကာက္ ႏွင့္ ေဘဂ်င္းက ၄င္းတို႔ကိုအသံုးခ်လ်က္ ဆန္႕က်င္ေရး ဗ်ဴဟာသစ္ကို အစားထိုးခဲ့ေပသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံအေနႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဇံုမ်ားမွ ၀င္ေငြေျဖာင့္ေနသည္။ သို႔ေသာ္ မူးယစ္ေဆး လုပ္ငန္းနွင့္ကင္းရွင္းေနခဲ့သည့္ KNU ႏွင့္ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ၊ SSA အုပ္စု စသည့္အဖြဲ႕မ်ားမွာမူ လက္ရိွတြင္ တမဟုတ္ခ်င္းေရပန္းစားလာေသာ အစိုးရ၏အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးထက္ လက္နက္စြဲကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို ဆက္ေလွ်ာက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ထားၾက၏။ ယင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ဟူသည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဖက္ကို ေရွ႕ရႈဆင္ယင္သည့္ ေျခလွမ္းမ်ဳိးမဟုတ္၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား လိုလွ်င္လိုသလို ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းမူ၀ါဒ၏ အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္ဟု သူတို႔မွ အျမင္ရိွၾကသည္။

၄င္းတို႔အဖို႔ ထိုင္း၊ တရုတ္အစိုးရတို႔ႏွင့္ ေရရွည္ဆက္ဆံေရးမွာ ရုတ္ျခည္းျဖတ္ေတာက္ခံရ၏။ စစ္ေအးေခတ္အလြန္တြင္ စီးပြားေရးအေျချပဳ ဦးတည္ခ်က္အသစ္ျဖစ္လာသည္၌ ထိုအခ်က္ကို ပို၍ရွင္းလင္းသြားေစသည္။ ႏွစ္ဖက္မွ် အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေသာ သဘာ၀သယံဇာတႏွင့္ စြမ္းအင္စီးေၾကာင္း၊ ေစ်းကြက္သစ္မ်ား ခိုင္မာေရး ဟူသည့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ အယူအဆႏွင့္ လိုဘမ်ားက တစ္စစျဖင့္ တိုင္းရင္းသားအာဏာပိုင္မ်ားအေပၚ ထင္ထင္ရွားရွား လႊမ္းမိုးလာသည္။ တစ္ယူသန္ ဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ကိုထူေထာင္ခဲ့ေသာ ဦးေန၀င္းႏွင့္၄င္း၏အေမြခံတို႔သည္ စစ္တပ္မွလြဲ၍ မည္သည့္အရပ္သား မည္သည့္အုပ္စုကိုမွ် စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ မထားရိွခဲ့ေခ်။ သို႔ျဖစ္ရာ ဦးေန၀င္း၏ တစ္ပါတီဆိုရွယ္လစ္ စံနစ္ၿပိဳလဲေလေသာ အခါ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၌အရိုးစြဲေနသည့္ စစ္အရာရိွတိုင္းက ဆိုရွယ္လစ္စံနစ္မွဖယ္ခြာၿပီး အရင္းရွင္စံနစ္သို႔ဦးတည္ျခင္းကို ပို၍၀မ္းသာ အားရျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၈ ေသြးေျမက် အေရးအခင္းၿပီးသည္ႏွင့္ မ်ဳိးဆက္သစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္အုပ္စုမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ႏွင့္ ဘ႑ာျဖည့္တင္းေရး နည္းတစ္ရပ္အေနျဖင့္ တံခါးဖြင့္ ၀ါဒက်င့္သံုးရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

တံခါးဖြင့္ျခင္း၏ေနာက္ကြယ္တြင္

၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ထိုင္းကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ေခ်ာင္ဗာလစ္ ယံုခ်ဳိင္ယု လက္ေအာက္ခံစစ္တပ္ႏွင့္ အနီးကပ္ ဆက္ဆံေရးရိွေသာ ထိုင္းကုမၸဏီ ၃၅ ခုကို ေဒၚလာသန္း ၁၂၀ တန္ေၾကးရိွ သစ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ အရင္းရွင္ လမ္းသစ္ကို အေဆာတလ်င္ စတင္လိုက္သည္။ ေရွ႕ဆက္၍ ေက်ာက္မ်က္ႏွင့္ ငါးဖမ္းခြင့္ေပးခဲ့သည္သာမက ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးကိုလည္း ဖြင့္လွစ္ခဲ့၏။ ျမန္မာ့ေစ်းကြက္ လိုအပ္ခ်က္ထက္ေက်ာ္လြန္ကာ ကၽြန္းသစ္၊ သတၳဳ၊ လယ္ယာႏွင့္စိုက္မ်ဳိးထြက္ကုန္ တင္သြင္းခြင့္ကို တရုတ္မွ ရရိွခဲ့ျပန္သည္။ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးတံခါးဖြင့္ဟမႈမွာ ျမန္မာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔၏ ပင္တိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္၏။ စီးပြားေရးခံစားခြင့္၊ ေအာင္ျမင္မႈ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မိတ္ဖက္သစ္၊ လူတန္းစားအေျခခံ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး တို႔အားျဖင့္ လွိမ့္၀င္လာေသာ အက်ဳိးအျမတ္အားလံုးမွာ စစ္တပ္ေကာင္းက်ဳိး သက္သက္သာ ျဖစ္ရေလသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရၿပိဳလဲေသာ္လည္း စစ္တပ္၏အခန္းက႑က အေရးပါအရာေရာက္ေနဆဲသာ။ တဖန္ နယ္စပ္တစ္ေၾကာရိွ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ ၂၀ ခန္႔ႏွင့္ ညီညႊတ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးကို ျပည္တြင္းျမန္မာ လူမ်ားစုအားဦးေဆာင္ေနေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏အလ်င္ လက္ဦးမႈရယူရန္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၉ ႏွင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကာလအတြင္း အတိုက္အခံတိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအနက္ ၁၇ ဖြဲ႕မွာ စစ္အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီလိုက္ၾကသည္။ ဤသေဘာတူညီခ်က္မ်ားမွာ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိုသာမက တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္တို႔၏ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား လမ္းေၾကာင္းေျဖာင့္ျဖဴးေစမည္ဟု အေၾကာင္းျပခဲ့ၾကသည္။

ဤကာလအတြင္း အတိုက္အခံတုိင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအတြက္ လကၡဏာသံုးရပ္ ျဖစ္ေပၚလာသည္။

ပထမအခ်က္မွာ – က်ားကန္ေပးထားသည့္အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားမွ စစ္ေရးႏွင့္အယူအဆဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့မ်ား ဆံုးရႈံးသြားသည္။ ၄င္းေနာက္ စစ္ေျမျပင္၌ KIA အေပၚ အသာစီးရမႈမ်ားရိွလာသည္။ ဤအခ်က္က စစ္အစိုးရ၏အမာခံရန္သူမ်ားအဖို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူခ်က္အား လက္မခံဖြယ္ျဖစ္ရသည္။

ဒုတိယအခ်က္မွာ – အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ မိမိတို႔၏ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမမ်ား၌ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ခြင့္အထူးအခြင့္အေရးေပးထားရာ အလ်င္အျမန္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာလာၾကသည္။ ၄င္းသေဘာတူညီခ်က္မ်ားက အတိုက္အခံတိုင္းရင္းသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း လူတန္းစားသစ္တစ္ရပ္ကို ျဖစ္ေပၚအျမစ္တြယ္လာေစသည္။ သို႔ျဖင့္ အဖြဲ႕အုပ္စုမ်ားအၾကား အက္ေၾကာင္းထေစျခင္းျဖင့္ စစ္အာဏာပိုင္မ်ား အျမတ္ထြက္ခဲ့သည္။

တတိယအခ်က္မွာ – ေသြးကြဲမႈမ်က္ႏွာစာႏွစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။ စစ္အစိုးရ ဆန္႔က်င္သည့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအၾကားရိွ ေသြးကြဲမႈ (ႏွင့္) ေအာင္ျမင္ေနေသာ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ NLD ပါတီ ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားေသာ အုပ္စုမ်ားအၾကားရိွ ေသြးကြဲမႈတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

၁၉၈၈ အေရးအခင္းၿဖိဳခြဲမႈကိစၥကတည္းက အေနာက္တိုင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ရႈံ႕ခ်ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ မွ် ပိတ္ဆို႔ခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရးပံုဟန္မ်ားေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္း၏စိတ္၀င္စားမႈကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွ ရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီး၊ အာရွေဒသစီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းႏွင့္ကမာၻ႕ေရနံေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ားအားျဖင့္ ေဟာင္းေလာင္းေပါက္ ႏိုင္ငံ့ဘ႑ာတြင္းထဲ ေဒၚလာဘီလီယံမ်ားစြာ ျဖည့္သြင္းေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ေနျပည္ေတာ္မွလည္း ျပည္တြင္းရိွ ေတာ္လွန္သူမ်ား၊ သေဘာထားကြဲလြဲသူမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံေရးဗ်ဴဟာကို အစီအစဥ္ေျပာင္းလဲလိုက္ေလသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွသည္ ယခုႏွစ္အေစာပိုင္းအထိ အတိုက္အခံဗမာမ်ားကို ေခ်မႈန္းေနရာမွ ဗမာမဟုတ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ယာယီအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ အနားသတ္ခဲ့သည္။

ယခုေသာ္ ေနျပည္ေတာ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစည္းမ်ဥ္းအတိုင္းလက္ခံရန္ ျငင္းဆိုသည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ သေဘာတူထားေသာအဖြဲ႕ျဖစ္ေစ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနေသာအဖြဲ႕ျဖစ္ေစ မည္သည့္တိုင္းရင္းသားအုပ္စုကိုမဆို အၿပီးတိုင္ေခ်မႈန္းရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ဆံုးျဖတ္ထားေပသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ကိုးကန္႔ေဒသရိွ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားေသာေဒသခံ တရုတ္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕- ျမန္မာအမ်ဳိးသားဒီမိုကရက္တစ္တပ္ေပါင္းစုအား တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ကိုးကန္႔လူမ်ဳိး ၃ ေသာင္းခန္႔မွာ ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္းသို႔ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ စစ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ KIO ႏွင့္ ၁၇ ႏွစ္တာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ဳိးေဖာက္၍ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚရိွ တရုတ္-ျမန္မာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေဒသမ်ားမွ KIO တပ္ဖြဲ႕မ်ားမွန္သမွ်ကို ရွင္းလင္းခဲ့ျပန္သည္။

တစ္ေက်ာ့ျပန္ဗ်ဴဟာ

စစ္အာဏာရွင္တို႔၏ ဤဗ်ဴဟာလမ္းေၾကာင္းသစ္သည္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္တြင္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္း၌ ဗမာလူမ်ားစုတို႔အတြက္ ႏို္င္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ကန္႔သတ္လိုက္ျခင္းလည္း ပါ၀င္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီႏွင့္ေနာက္ပိုင္း ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏အသံမ်ား ပိုမိုေမွးမွိန္သြားေစရန္ ႏွင့္ ၄င္းအုပ္စုမ်ားအတြင္းအျပင္၌ ႏို္င္ငံေရးသေဘာထားအက္ေၾကာင္း ဆက္လက္ႀကီးထြားလာေစရန္ ယင္းဗ်ဴဟာက ေဆာင္ၾကဥ္းထားသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္ဆိုင္းထားသည့္အုပ္စုမ်ားႏွင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္အျခားတိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္တို႔အား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ဟူေသာ မက္လံုးျဖင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ထဲ ဆြဲသြင္းခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္သည္ စစ္တပ္၏ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေအာက္မွ စည္းမ်ဥ္းနွင့္လမ္းၫႊန္ခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္က်င့္သံုးအသက္သြင္းေနေပသည္။

လက္ေတြ႕တြင္ ၄င္းတို႔၏ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္အေရးအရာမ်ားကို စစ္တပ္ႏွင့္၄င္း၏စိတ္ႀကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့ၾက၏။ သို႔သာမက ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလမ်ား၌ အပစ္အခတ္ရပ္စဲအုပ္စုမ်ား (၄င္းတို႔ႏွင့္ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား)အား ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ကို ဗဟုိစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။ ၀နယ္ေျမ ႏွင့္ အျခားအပစ္အခတ္ရပ္စဲေဒသမ်ားတြင္ တရား၀င္မဲေပးခြင့္ရိွသူအမ်ားအျပားကို စစ္အစိုးရမွ မဲထည့္ခြင့္မျပဳခဲ့ေခ်။ လံုၿခံဳေရး အားနည္းသည္ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ထိုနယ္ပယ္မ်ား၌ ေရြးေကာက္ပြဲကို မက်င္းပရန္ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္။

သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီတို႔သည္ ျပည္မတိုင္းရင္းသား(အထူးသျဖင့္ ဗမာလူမ်ားစု) ႏွင့္ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္နီ စေသာ ေတာင္တန္းေဒသသားတို႔ မေပါင္းစည္းႏိုင္ေစရန္ စီမံထားခဲ့သည္။ ယေန႔စစ္တပ္သည္လည္း ဗမာလူမ်ဳိးႏိုင္ငံေရးသမား၊ အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ ဗမာမဟုတ္သူတို႔ ေသြးစည္းသြားေစမည့္ မည္သည့္ႀကိဳးပမ္းခ်က္ကိုမဆို တားဆီးထားျခင္းျဖင့္ “ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ” ဟူေသာ ကိုလိုနီစံနစ္ေဟာင္းကိုပင္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ အသက္သြင္းေနေပသည္။ ေဒၚစုၾကည္သည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွလြတ္ေျမာက္လာၿပီး မ်ားမၾကာမီ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစံု၏ အက်ဳိးစီးပြားကို အေျခတည္သည့္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရစံနစ္အား ထူေထာင္ရန္ စတင္လံုးပန္းခဲ့သည္။ ႏို၀င္ဘာလ လယ္ပိုင္းက ေဒၚစုၾကည္သည္ စစ္တပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားျပႆနာကိုေထာက္ျပၿပီး အထပ္ထပ္တင္ျပေသာ္လည္း – လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားမွ သူမ၏ ရင္ၾကားေစ့ေရးႀကိဳးပမ္းခ်က္ကို ေထာက္ခံႀကိဳဆိုၾကေသာ္လည္း ေနျပည္ေတာ္က ဥေပကၡာျပဳထားခဲ့သည္။

ၾသဂုတ္လတြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္က မိမိ၏အရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ရင္ၾကားေစ့သင့္ျမတ္ေရး ေဖာ္ေဆာင္မည့္ အစိုးရ ဟု ေၾကညာလ်က္ လက္နက္ကိုင္အတိုက္အခံတိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားထံသို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားကို ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးကို ေနျပည္ေတာ္ရိွ ဗဟိုအစိုးရထက္ ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈျပဳၾကရန္သာ တိုက္တြန္းျခင္းက ထူးျခားေနေပသည္။ “ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ရင္ၾကားေစ့သင့္ျမတ္ေရး ” ဟူသည္မွာ ေဒသဆိုင္ရာႏွင့္ေဒသတြင္း အုပ္စုမ်ားဆိုင္ရာကိစၥသာ ျဖစ္ေၾကာင္း (ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ မသက္ဆိုင္သလို) မီးစိမ္းျပလိုက္သည့္ စစ္အစိုးရ၏ရပ္တည္ခ်က္အစီအမံသစ္တစ္ရပ္ကို ျပက္ျပက္ထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္လိုက္ရေလသည္။ သို႔တေစ စစ္တပ္၏ႏိုင္ငံေရးစည္း၀ိုင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ရန္ သေဘာတူေသာ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားအဖို႔ေတာ့ ထိုေခါင္းစဥ္မွာ အေကာင္းဆံုးအေနအထားျဖစ္ေနေပသည္။

ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ပိုင္းဆိုင္ရာစာရင္းဇယားကိုၾကည့္လိုက္ပါကလည္း ထူးျခားေနျပန္၏။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာ အားလံုးအနက္ စစ္တပ္၏ ပါ၀င္မႈက ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ရိွေန၏။ စစ္အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ(USDP) တစ္ခုတည္းက အမတ္ေနရာ ၁၁၅၄ တြင္ ၈၈၃ ေနရာ (၇၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) အထိရယူထား၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း၏ စစ္အစိုးရေဟာင္းမွ ဆင္းသက္သည့္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီက ၆၃ ေနရာျဖင့္ ဒုတိယအဆင့္၌ ရိွေနသည္။ ဗမာ မဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ တစညပါတီ၏ သေဘာထားကလည္း USDP ထက္ မေလ်ာ့ပါေလ။ စစ္အစိုးရ၏ လႊမ္းမိုးျခင္းမခံရေသာ ဗမာမဟုတ္သည့္တိုင္းရင္းသား ပါတီႏွစ္ခုသာရိွ၏။ ၄င္းတို႔မွာ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ(SNDP) ႏွင့္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရး ပါတီ(RNDP) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ SNDP က အမတ္ေနရာ ၅၇ ေနရာ၊ RNDP မွ ၃၅ ေနရာ အသီးသီး ရရိွထားၾက၏။ သို႔ေသာ္ ၄င္းတို႔၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ႏွင့္ အေရး ကိစၥမ်ားသည္လည္း စစ္တပ္မွ မွတ္တမ္းတင္မႈသာရိွၿပီး အေရးတယူေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရိွပါေလ။

ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားအတြက္ စိတ္လႈပ္ရွားစရာေန႔ရက္မ်ား ျဖစ္လာေပၿပီ။ လက္ရွိတြင္ ၄င္းတို႔မွ လက္ခံထားသည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပ သာမက တိုင္းျပည္၏စီးပြားေရးႏွင့္ပညာရွင္အသိုင္းအ၀ိုင္း၏ေထာက္ခံမႈကိုရရိွေနေသာ ၄င္းတို႔၏အနီးကပ္ဆံုးရန္သူ ေဒၚစုၾကည္ႏွင့္NLD အား ရႈံးနိမ့္ခဲ့လွ်င္ ေနျပည္ေတာ္၏ႏွစ္ပါးသြားအစီအစဥ္မွာ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ရေပေတာ့မည္။ ဤအေတာအတြင္း တရုတ္ကိုမလိုလားေသာ အေနာက္တိုင္းႏွင့္အာဆီယံ၏ စီးပြားေရးႏွင့္အစီအမံမ်ားမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏အႀကိဳက္ဖက္သို႔ စုဆံုလ်က္ရိွေန၏။ တစ္ခါ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွ အာဆီယံအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ကၽြန္းႏိုင္ငံအုပ္စုတို႔သည္ အေနာက္တိုင္း(အလားတူ ၀ါရွင္တန္)ႏွင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္တြဲညီညီ ပြဲခင္းေနျခင္းမွာ မိမိတို႔၏အင္အားႏွင့္ဓနႀကီးထြားမႈအေပၚ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာၫိွေနျခင္းဟု တရုတ္မွ မေျပာဆိုယံုတမယ္ ျဖစ္ေန၏။ ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ပီကင္း၏ဗ်ဴဟာစက္ကြင္းဖက္သို႔ ထပ္မံမယိမ္းယိုင္သြားေအာင္ အာဆီယံႏွင့္၀ါရွင္တန္ႏွစ္ရပ္လံုးမွ တူညီစြာ အာရံုထားေနပံုရ၏။ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးမ်ား ပြင့္အံလာခဲ့စဥ္ကတည္းက ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ယခုအခ်ိန္သည္ စစ္တပ္အဖို႕ ဗမာမဟုတ္သည့္အတိုက္အခံအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရန္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အေကာင္းဆံုးအေနအထား၌ ေရာက္ေနပါသည္။ လူနည္းစု၀င္မ်ား၏အခြင့္အေရးေပးရန္မွာ မျငင္းသာေတာ့ေလၿပီ။

** ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္ဇာနည္သည္ Free Burma Coalition (1995-2004) ၏ တည္ေထာင္သူျဖစ္ၿပီး၊ London School of Economics ၏ Department of International Development ၌ ၂၀၁၁-၁၃ ဧည့္သည္ေတာ္အဖြဲ႕၀င္ တစ္ဦးျဖစ္၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သူေရးသားသည့္ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ေယးလ္တကၠသိုလ္မွ မ်ားမၾကာမီ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။

( ဤေဆာင္းပါးသည္ စာေရးသူ၏ကိုယ္ပိုင္အျမင္မ်ားျဖစ္ၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရား၏အာေဘာ္ မဟုတ္ပါ )
ေမာင္ဇာနည္၏ Neutralising Myanmar’s ethnic rebellions ေဆာင္းပါးကို “ သာကီ ထက္ေကာင္း ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2011/12/201112193521860555.html

October 7, 2013
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ အဘယ္ေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္သနည္း ?

M-Media
ေအာက္တိုဘာ ၇၊ ၂၀၁၃

လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ အစိုးရဖက္ ရင္ၾကားေစ့သူမ်ားမွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူမ်ဳိးစုေတာ္လွန္ေရးအုပ္စု ၆ ခုေက်ာ္အနက္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္(KIA) မွာ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖံု ထူးျခားသည့္ အခန္းက႑၌ ပါ၀င္ေနေပသည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေအာင္ေသာင္း ၏လက္ေထာက္အရာရိွမွာ ဖီဆန္သူအုပ္စုေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရသျဖင့္ ဦးေအာင္ေသာင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးေဖာက္သူအျဖစ္ မ်ားမၾကာေသးမီက ရာထူးမွအနားေပးျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ကခ်င္အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ၅ ႀကိမ္ထက္မနည္း အဆင့္ျမင့္ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း မည္သည့္ အေျဖမွ မရရိွခဲ့။ ထို႕ျပင္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာျပင္သို႕ စစ္ကူထပ္မံေစလႊတ္လိုက္ျခင္းက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အလားအလာကိုဆိုး၀ါးသြားေစခဲ့သည္။

သေဘာတူညီခ်က္အား ခ်ဳိးေဖာက္၍ ခ်ိန္ခါမေရြး ပဋိပကၡျပန္လည္စတင္လာႏိုင္သည့္အေနအထားေၾကာင့္ ကခ်င္တို႕သည္ အစိုးရအား အယံုအၾကည္ကင္းမဲ့ေနသည္ဟု သတင္းမ်ားကဆိုသည္။ လက္ရိွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ ကာလအတြင္း လက္ေတြ႕မ်က္ေတြ႕ ႀကံဳဆံုရသည့္ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးရန္ စိတ္အားထက္သန္မႈ မရိွၾကေခ်။ အပစ္အခတ္ကို ရပ္စဲရမည္၊ ၄င္းေနာက္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈျဖင့္ အေျဖရွာမည္၊ ထို႕ေနာက္တြင္မွ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဖက္သို႕ ဦးတည္ရမည္ ဆိုေသာ ဦးေအာင္ေသာင္း၏ ေတာင္းဆိုခ်က္သံုးရပ္မွာ လက္ခံႏိုင္စရာမရိွ ျဖစ္ေနသည္။

ကခ်င္ျပည္သူမ်ားအၾကား ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမႈမွာ ေရႊရည္စိမ္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အသြင္ေဆာင္ရန္ သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၃၃ႏွစ္တာေတာ္လွန္ေရးကာလသည္ သဲထဲေရသြန္ျဖစ္သြားေၾကာင္း ျမင္ေတြ႕ခဲ့ၾကသည္။ လွိမ့္၀င္လာသည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းမ်ားမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္တစ္ကြ သတၳဳ၊ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူႏိုင္ေသာ အရင္းျမစ္ေပါၾကြယ္လွသည့္ ေဒသ၀န္းက်င္အား ပ်က္ျပားေစႏိုင္ေသာ အခ်က္ေပးသံျဖစ္လာ၏။ တိုက္ပြဲမ်ား၊ အဓမၼေခၽြးတပ္ဆြဲျခင္း ႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကား မႈမ်ား ေလ်ာ့နည္း လာသည့္တိုင္တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။ ယင္းရႈံ႕ခ်ဖြယ္ရာကိစၥမ်ားသည္ ပဋိပကၡႏွစ္ကာလမ်ားထက္ပင္ ပိုၿပီး ခံစားခ်က္ျပင္းထန္သြားတတ္ေပ၏။

“ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းေတြအေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္က သဘာ၀သယံဇာတေတြကို တစ္ၿပံဳတစ္က်င္း ထုတ္ယူေနျခင္းဟာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားရဲ႕ဘ၀ကို ျမွင့္တင္ရာမေရာက္တဲ့အျပင္ ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစပါတယ္ ” ဟု ကခ်င္အေျခစိုက္ အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ Kachin Development Networking Group (KDNG) မွ ေျပာဆိုသည္။

အေစာပိုင္းကာလ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ႏွင့္ ေဒသတြင္းတည္ၿငိမ္မႈေဖာ္ေဆာင္ေရးကို ေနျပည္ေတာ္အား အဓိကတြန္းတိုက္ေမာင္းႏွင္ခဲ့သည္မွာ အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္၏။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ေဘဂ်င္းသည္ ျမန္မာအစိုးရေဟာင္းႏွင့္ အထူးကၽြမ္း၀င္ေသာဆက္ဆံေရးတစ္ရပ္ကို ထူေထာင္ ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ႏွစ္ဖက္အစိုးရသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အဖိုးတန္ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ေက်ာက္စိမ္းကို တရုတ္ျပည္သို႕ အကန္႕အသတ္မဲ့တင္သြင္းႏိုင္သည့္ ကုန္သြယ္ေရးနားလည္မႈစာခၽြန္တစ္ရပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။

ေဘဂ်င္းသည္ KIA ကိုလည္း လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္မွစြန္႕လႊတ္ရန္ ဖိအားေပးခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ျမန္မာစစ္တပ္အားဆန္႕က်င္ေရး၌ ေထာက္ခံက်ားကန္ေပးခဲ့သည့္အေနအထားမွ ထင္ရွားစြာ ေက်ာခိုင္းခြာထုတ္ခဲ့သည္။
၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒ၌“အယူအဆအေပၚ ပကတိတရားဖံုးလႊမ္းေရး” ဟူေသာလမ္းေၾကာင္းကို က်င့္သံုးလာေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ မိမိတို႕၏ေစ်းကြက္ေ၀စုရရိွေရး၊ သယံဇာတမ်ားႏွင့္စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ေပါၾကြယ္လာေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ခိုင္မာအားေကာင္းသည့္ဆက္ဆံေရးထူေထာင္ရန္အလို႕ငွာ ေတာ္လွန္ေရးအုပ္စုမ်ား အား ေထာက္ပံ့က်ားကန္ေနမႈကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေလာ ဆုတ္ယုတ္ေရးေလာ

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအမည္ခံထားေသာ ပါရာဒိုင္းမ်ားမွာ မည္မွ်အထိ ပ်က္စီးဆုတ္ယုတ္ေစေၾကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားက သက္ေသခံေနေပသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ျပည္က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၄ ဘီလီယံကို အတိုးမဲ့ေခ်းေငြအျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ေပးလိုက္ၿပီးျဖစ္သည္။ ယင္းေခ်းေငြအမ်ားစုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၌ အသံုးခ်ေစရန္ျဖစ္၏။ သို႕မွသာ သစ္ေခ်ာထည္၊ေက်ာက္စိမ္းမ်ားအပါအ၀င္ သယံဇာတတို႕မွာ နယ္စပ္ကိုျဖတ္၍ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈ ေခ်ာ့ေမြ႕သြားမည္ျဖစ္သည္။ (၂၀၁၀-၁၁ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္အတြင္း တရုတ္ျပည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈစုစုေပါင္း၏ ေလးပံုတစ္ပံုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ခန္႕မွန္းခ်က္တစ္ရပ္က ဆိုသည္)။

သို႕ေသာ္ သစ္ခုတ္ျခင္း၊ သစ္ေခ်ာထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍လူမႈ၀န္းက်င္ဆိုင္ရာစည္းကမ္းခ်က္မ်ားကို ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအေစာပိုင္းကာလအထိ မသတ္မွတ္ခဲ့ေခ်။ ထိုစဥ္က သယံဇာတထုတ္ယူမႈအေပၚ တင္းၾကပ္စြာထိန္းခ်ဳပ္မႈသည္စစ္အစိုးရ၏စီးပြားေရး ရည္ မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအေရးအခင္း၌ စစ္တပ္အသံုးစားရိတ္ျမွင့္တင္ရန္ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ နယ္စပ္ေဒသရိွ သယံဇာတမ်ားအေပၚ တန္ဖိုးထားရန္ မသိျမင္ႏိုင္ခဲ့ေတာ့ေခ်။

သို႕သာမက ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း သစ္ထုတ္လုပ္မႈပမာဏကိုလည္း ကန္႕သတ္မထားခဲ့ပါေလ။ သစ္ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဗဟိုအစိုးရဖက္မွေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ေရး ႏွင့္ အခြန္ေငြရေရးအတြက္ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းမွ တင္ပို႕ရန္ ဟူ၍သာ ၫႊန္းဆိုသတ္မွတ္ခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ Global Witness ၏ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တင္ျပခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တရုတ္ျပည္သို႕၀င္ေရာက္သည့္ ၉၈ % ေသာ သစ္မ်ားအနက္ အမ်ားစုမွာ နယ္စပ္ေဒသမွ တရားမ၀င္တင္ပို႕ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ယင္းအက်ဳိးအျမတ္မ်ားကို အက်င့္ပ်က္ထိပ္တန္း အာဏာပိုင္မ်ား၊ အစိုးရႏွင့္KIA ႏွစ္ဖက္စလံုးႏွင့္သင့္ျမတ္ေသာ ေမွာင္ခို ဒုစရိုက္သားမ်ားမွ အၫြန္႕ခူးခဲ့ ဖြယ္ရိွေၾကာင္း ထုိအစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပထား၏။

KIA သည္လည္း လက္ပိုက္ရပ္ၾကည့္ေနသူမ်ားထဲ မပါ၀င္ပါ။ ၁၉၉၄ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္အတူ မိမိတို႕၏ ကိုယ္ပိုင္ အေျခခံ အေဆာက္အဦးဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ား စတင္ေသာအခါ၀ယ္ ထိုကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူရန္ မာလိေခ်ာင္း ႏွင့္ ဒါဘက္ျမစ္အေပၚ ဆည္တမံႏွစ္ခုကို တရုတ္ကုမၸဏီ Jinxin အား တည္ေဆာက္ေစခဲ့သည္။ စီမံကိန္းရံပံုေငြရရိွေရးအတြက္ KIA ထိန္းခ်ဳပ္ဧရိယာအတြင္း ယင္းကုမၸဏီအား သစ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ကိုပါ ေပးခဲ့သည္။ ၄င္းမွ ေဒၚလာ သန္းခ်ီ၍ အက်ဳိးအျမတ္ရရိွခဲ့၏။ ထိုစဥ္က Jinxin သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အႀကီးမားဆံုး သစ္ထုတ္လုပ္သည့္ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။

ယင္းရံပံုေငြမ်ားသည္ KIA ထဲမွ ထိပ္တန္းအဆင့္၀င္တို႕၏လက္ထဲ စီး၀င္သြားသည္ဟု လူသိမ်ားလွေပသည္။ အဖြဲ႕အစည္းမွာမူ အေျခခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ႏွင့္ လူမူေရးက႑မ်ားအတြက္ ရံပံုေငြလံုလံုေလာက္ေလာက္ရရိွေအာင္ မနည္းရုန္းကန္ခဲ့ၾကရ၏။ (ယင္းအဖြဲ႕အစည္းသည္ ေနာင္ေသာအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္းေဒသႀကီး၏ ေဒသခံ အာဏာပိုင္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္)။

ေဒသတြင္း အလြန္အကၽြံသစ္ထုတ္လုပ္ျခင္း၏ဆိုးက်ဳိးက အသံမဲ့စြာ တစ္စစ ႀကီးထြားလာသည္။ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ၀င္ေငြရႊင္လွသည့္ ေျခကုပ္သစ္ တစ္ရပ္ရရိွသြားရာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း သစ္ထုတ္လုပ္ေရးသည္ အခ်ိန္တိုတုိအတြင္း က်ယ္ျပန္႕သြား၏။ သို႕ေသာ္ ေဒသခံတို႕၏ အစစ္အမွန္ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ားမွာ အၾကြင္းမဲ့ကြက္လပ္အျဖစ္ က်န္ရစ္ေနေလသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ အႀကီးမားဆံုးေဘးမဲ့ေတာ ႏွင့္ ကမာၻ႕ေနာက္ဆံုး က်ားသတၱ၀ါမ်ဳိးစိတ္တို႕ရွင္သန္ရာေဒသျဖစ္သည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းအတြင္း ရိွ ေတာေတာင္ႏွင့္စိုက္ပ်ဳိးေျမ ဧကေပါင္း ၂ သိန္းေက်ာ္မွာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ဇီ၀ေလာင္စာမ်ားအတြက္ သစ္ခုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေျပာင္သလင္းခါသြားပါသည္။ ယင္းလုပ္ငန္းေရွ႕ဆက္ႏိုင္ရန္ ရြာေပါင္း ၁၀၀ ခန္႕ကို တပ္ပိုင္ေဒသတစ္ခုအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းေစခဲ့သည္။ လြန္ေလၿပီးေသာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္မွာပင္လွ်င္ ထိုမွ်ေလာက္အထိ နစ္နာဆိုး၀ါးမႈမ်ဳိး မရိွခဲ့ေခ်။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားကာလအလယ္ပိုင္းတြင္ တအံုတက်င္းသစ္ထုတ္လုပ္မႈမွာ တစ္စစျဖင့္ အႏၱရာယ္ပိုႀကီးသြားေစေၾကာင္း တရုတ္မွ သိျမင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ တရုတ္ျပည္ယန္စီျမစ္ေရလွ်ံျခင္းေၾကာင့္ လူေပါင္း ၄ ေထာင္ေက်ာ္ ေသေၾကၿပီးပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ တန္ဖိုး ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလီယံအထိ ရိွခဲ့သည္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီး၍ ေျမၿပိဳေနျခင္းသည္ အေရးေပၚျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။ တရုတ္ျပည္တြင္း လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သစ္ထုတ္လုပ္မႈဆန္႕က်င္ေရးကို ထိေရာက္စြာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ျမန္မာဖက္သို႕ အႀကီးစား စီမံကိန္းမ်ား ေျခဆန္႕ေနျခင္းအေပၚ ေဘဂ်င္းကို ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့သည္။

တစ္ခ်ိန္က သစ္ေတာမ်ား ဖံုးလႊမ္းစိမ္းစိုခဲ့ေသာ ေက်ာက္စိမ္းနယ္ေျမ ဖားကန္႕သည္လည္း အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္ အမွ် ေတာင္ကတံုးမ်ား ျဖစ္သြားေလရာ ၂၀၀၉ ႏွင့္ ၂၀၁၀ ႏွစ္ႏွစ္လံုး ေရလႊမ္းမိုးမႈ ခံခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ ၇၀ ေက်ာ္ရိွခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၀ အစီရင္ခံခ်က္၌ တြင္းသားေပါင္း ၁၀၀၀ ၀န္းက်င္ ေသေၾကပ်က္စီးရသည္ဟု ဆိုသည္။ အနီးရို ဥရုျမစ္ကမ္းပါးပြင့္ထြက္၍ ကုန္းတြင္းပိုင္းသို႕စီး၀င္ကာ ေရလွ်ံလႊမ္းမိုးကုန္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ပ်က္သုဥ္းပစၥည္းအစုအၿပံဳမ်ား က သဘာ၀ေရသြားေရလာစံနစ္ကို ပ်က္စီးေစသည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ဆိုသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ ျမန္မာစစ္တပ္တည္ရိွရာ ႏွင့္ KIA ပိုင္နက္၀န္းက်င္ေဒသအတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥ ရုတ္ျခည္း ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုေနရာမ်ား၌ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းသစ္မ်ားအေပၚ ျမန္မာအစိုးရမွ မ်က္ေစ့က်လာခဲ့ၾကသည္။ တိုက္ခိုက္ေရးကို အဆံုးသတ္ေစမည့္အစား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကာလသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလံုး လူသူလက္နက္အင္အား
အႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ျဖည့္ဆည္းမႈ၊ အေရးပါေသာဗ်ဴဟာေျမာက္ေနရာမ်ားတြင္ အခိုင္အမာ တပ္စြဲမႈ ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ဦးတည္သြားေစသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ထိုအေနအထားအရ စစ္မက္ကို အၿပီးတိုင္အဆံုးသတ္ေရး မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက အသက္ငင္ေနပါေတာ့သည္။

သာဓကအားျဖင့္ KIA ပိုင္နက္မွ ၃၂ ကီလိုမီတာမွ်သာကြာေ၀းေသာ ဗန္းေမာ္တြင္ ၁၉၉၄ ႏွင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္အတြင္း အစိုးရ တပ္ဖြဲ႕မ်ားစြာကို တပ္စခန္း ၄ ခုမွ ၁၂ ခုျဖစ္လာသည္အထိ သံုးဆတိုး၍ တပ္စြဲေစခဲ့သည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းလုပ္ငန္းခြင္ေဒသမ်ား ႏွင့္ ဖားကန္႕တစ္၀ိုက္ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား ကာကြယ္ရန္ မၾကာခဏ ေစလႊတ္ခဲ့ၾကသည္။

ေဒသခံျပည္သူတို႕၏ေ၀မွ်အက်ဳိးခံစားခြင့္မွာ နတၳိ

ဤေဒသမ်ား၌ တပ္စြဲျဖန္႕က်က္လာမႈက ေဒသခံျပည္သူမ်ားအေပၚ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး ႀကီးမားေစခဲ့သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေဒသတြင္း စီးပြားေရးမွာလည္း တိုေတာင္းလွသည့္ ကာလတစ္ရပ္၀ယ္ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ရ၏။ ၁၉၉၄ သေဘာတူခ်က္ အရ ဖားကန္႕ေဒသေက်ာက္ စိမ္းတြင္းမ်ားထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈကို KIA မွ ေျဖေလ်ာ့လိုက္ေသာအခါ အစိုးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံလုပ္ငန္းမ်ား ၀င္ေရာက္လာလ်က္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္မႈကို အတိုင္းထက္အလြန္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။

သတၳဳတူးေဖာ္ေရးက႑သည္ တစ္ႏိုင္စာလုပ္ငန္းငယ္ေလး ရာေပါင္းမ်ားစြာကို အေထာက္အကူျပဳေနရာမွ ကုမၸဏီႀကီး ၃၀ ၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကိုခံရေသာ အသြင္ပံုဟန္သို႕ ကူးေျပာင္းသြားခဲ့သည္။ ယင္းကုမၸဏီႀကီးတို႕သည္ တရုတ္ျပည္ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သား မ်ား စြာကို ေခၚယူကာ တြင္းေျခအထိဆင္း၍ လုပ္ကိုင္ေစခဲ့သည္။

အလုပ္ႏွင့္မသက္ဆိုင္သည့္က႑မ်ားကိုလည္း အၾကပ္ကိုင္ လုပ္ေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕အထဲေဒသခံကခ်င္မ်ားလည္း ပါ၀င္ၾကသည္။ လက္ရိွထိပ္တန္းအဆင့္၀င္ Northern Star Trading ကဲ့သို႕ေသာ ကုမၸဏီမ်ားက စစ္တပ္ႏွင့္တရုတ္တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမ်ားကို အနီးကပ္ဆက္ဆံမႈအားျဖင့္ ျမန္မာ့သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း၌လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားလ်က္ရိွသည္သာမက တူးေဖာ္ေရးနယ္ေျမမ်ား အတြင္း ၀င္ေရာက္ႏိုင္ခြင့္ကိုပါ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သူမ်ားအျဖစ္ အခြင့္ထူးခံမ်ား ျဖစ္ေနၾကေလသည္။ လြတ္လပ္ေသာစီမံကိန္းမ်ား၌ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာစည္းကမ္းခ်က္မ်ားကိုပင္လွ်င္ ထုတ္ျပန္ေဆာင္ရြက္လာသည္။ ၄င္းတို႕၏ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္ေစသည္ဟုထင္ျမင္သူတို႕အား လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ထုတ္၍ ျမန္မာစစ္တပ္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးေစျခင္း၊ ႏွင္ထုတ္ေစျခင္းမ်ားကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း က်င့္သံုးလ်က္ရိွ၏။

စစ္တပ္အင္အားတုိးျမွင့္ျဖည့္ဆည္းျခင္းႏွင့္အတူ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းစဥ္မွာ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားတို႕၏လူမႈ အေဆာက္အဦးအား အစိပ္စိပ္ အျမြာျမြာ ဆြဲၿဖဲလိုက္သကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနေခ်သည္။ ဖားကန္႕ေဒသတြင္ အာဏာမဲ့ႏွင့္အလုပ္လက္မဲ့ သူတို႕အၾကား မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈ က်ယ္ျပန္႕မ်ားျပားလားျခင္းက သာဓကတစ္ရပ္ပင္။

“ ဘိန္းရွဴႏိုင္တဲ့၊ စိတ္ၾကြေဆး၀ယ္ယူရရိွႏိုင္တဲ့ ဘိန္းခန္းေတြက တူးေဖာ္ေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာ ေနရာအႏွံ႕ပါဘဲ။ စခန္းခ်တဲ့ေနရာကေန မလွမ္းမကမ္းေလာက္သာေလွ်ာက္ရတဲ့ တဲေလးေတြမွာေတာ့ ဘိန္းျဖဴေရာင္းေနၾကတယ္။ ဖားကန္႕ေဒသတစ္ခုလံုးမွာ အဲ့ဒီလိုတဲစခန္းမ်ဳိး ၅၀ ေလာက္ရိွမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းရပါတယ္ ” ဟု Kachin News Group ၏ သတင္းတင္ျပခ်က္၌ ေတြ႕ရ၏။

လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းကလည္း ပြင့္အံႀကီးမားလာသည္။ မိမိေနအိမ္မွထြက္ၿပီး တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ေသာ္လည္း မိသားစု၀င္ေငြ လံုေလာက္စြာမေထာက္ပံ့ႏိုင္သူတို႕၏ ဇနီးမ်ား၊ သမီးမ်ားက ထိုက႑၌ ဦးေဆာင္ေနၾက၏။ သို႕ျဖင့္ ယခုအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV/AIDS ကူးစက္ျပန္႕ပြားမႈအျမင့္မားဆံုး နယ္ပယ္တစ္ခုအျဖစ္ စာရင္း၀င္လာသည္။ ( KIA ၏ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးနယ္နမိတ္အတြင္း HIV/AIDS ကူးစက္မႈမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ ၁၆ ဆခန္႕ မ်ားျပားေနေၾကာင္း အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္က ဆိုသည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္ျခင္းမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေဒသတြင္းသို႕ ကူညီေရးလုပ္သားမ်ား၀င္ေရာက္ခြင့္ကို အစိုးရမွပိတ္ပင္လိုက္ျခင္းအေၾကာင္းကလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္ဟု သိရ၏)။

ကခ်င္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးျပႆနာမွာ လတ္တစ္ေလာတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရးဖက္သို႕ ကူးေျပာင္းသြားသည္။ ေရအရင္းအျမစ္ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ KIA ႏွင့္ အစိုးရအၾကား အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္လာသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၇ ႏွစ္က သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကို အျမတ္ထုတ္ေနေသာ တရုတ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ဒါးပိန္ဆည္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ၌ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ပြားရသည္။ အလားတူကိစၥမ်ားလည္း မထင္မွတ္ဘဲျဖစ္ေပၚလာရာ ယမန္ႏွစ္မွစ၍ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၏ျပႆနာဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားမႈက အနည္း ဆံုး တရုတ္ လုပ္သားတစ္ဦးကို ေသဆံုးေစခဲ့သည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္မႈအႀကီးစားစီမံကိန္းအေပၚ ကခ်င္လူထု၏မေၾကနပ္ခ်က္ ျမင့္မားေနခဲ့၏။ ထိုစဥ္က ျပည္နယ္၏အဖိုးတန္ေျမယာ အမ်ားအျပားမွာ ႏိုင္ငံေရးဖလွယ္မႈကုန္စည္ပစၥည္းအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ရ၏။ ေဒသခံအင္အားစုကို ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားလွသည့္စီမံကိန္းမ်ား၌ ထည့္သြင္းပါ၀င္ေစရန္ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သျဖင့္ ယခုေသာ္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအား ရပ္ဆိုင္းထားရဆဲ အေနအထား ျဖစ္သြားေလသည္။ ၄င္းမွ ထြက္ရိွေသာစြမ္းအင္ စုစုေပါင္း၏ ၉၀ % မွာ တရုတ္ျပည္သို႕တင္ပို႕ရန္ လ်ာထားခဲ့ျခင္းလည္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္၏။

သတၳဳတြင္းမ်ားပိုင္ဆိုင္မႈကို KIA မွ အစိုးရလက္သို႕ လႊဲအပ္ေပးလိုက္ျခင္းက ေဒသခံမ်ားအဖို႕ အထိနာေစခဲ့သည္။ Northern Star ကဲ့သို႕ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းမရိွေသာ လုပ္သားတို႕မွာ တူးေဖာ္ေရးနယ္ပယ္အတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ခံရသည္။ လုပ္ခြင့္ရရိွသူမ်ားကလည္း သတၳဳတြင္း ၀န္ႀကီးဌာနအား ၅၀ % အထိ အခြန္ေဆာင္ေနရေၾကာင္း KDNG က ဆိုသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ျဖစ္ရပ္သည္ Karen National Union (KNU) ၊ Shan State Amy (SSA) တို႕အပါအ၀င္ အျခားလက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအတြက္ သတိႀကီးစြာထားရမည့္ သင္ခန္းစာတစ္ရပ္ကို ေပးကမ္းေနပါသည္။ ထိုအဖြဲ႕မ်ားကလည္း အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီထားၾကၿပီးျဖစ္ေနသည္။ မ်ားမၾကာေသးခင္ ေနာ္ေ၀အစိုးရမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရံပံုေငြထူေထာင္ေပးလိုက္ေသာအဖြဲ႕အပါအ၀င္ ၾကား၀င္ေစ့စပ္သူမ်ားက ၄င္းတို႕အား “တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖင့္ လမ္းခင္းေပးမည္” ဟူေသာ ကတိက၀တ္မ်ားျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ လမ္းစဥ္ စြန္႕လႊတ္လိုက္ရန္ ဆြယ္တရားေဟာလ်က္ရိွေနၾက၏။

ယင္းကမ္းလွမ္းခ်က္မ်ားမွာ ဥေရာပသမဂၢ၏ ပိတ္ဆို႕မႈမ်ားကိုလတ္တစ္ေလာဆိုင္းငံ့ေရး ဟူေသာအခ်က္ႏွင့္အတူ က်ယ္ေလာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ သယံဇာတေပါၾကြယ္ လွသည့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ား၌ အေနာက္တိုင္း၏ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လမ္းေၾကာင္းရရိွေရးအတြက္ ျဖစ္တန္ရာ၏။ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ယင္းလမ္းေၾကာင္းထဲ နစ္ျမဳပ္သြားခဲ့ေပၿပီ။ ၄င္းတို႕သည္ ျမန္မာအစိုးရ၏တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးရုပ္လံုးျဖစ္ေသာ အလြဲသံုးစားျပဳခ်က္ ႏွင့္ ဆုတ္ယုတ္နိမ့္က်သြားေစျခင္းတို႕ေၾကာင့္ တိုက္ခိုက္ေရးလမ္းေၾကာင္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ေတာ့မည္ေလာဟု ေတြးျမင္မိေပသည္။

ျမန္မာႏွင့္အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာသုေတသီ အလြတ္တန္းဂ်ာနယ္လစ္ Francis Wade ၏ Why ceasefires fail in Myanmar ေဆာင္းပါးကို သာကီထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊ Al Jazeera English ၊ Asia Times Online ႏွင့္ News Internationalist တို႕တြင္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။

October 7, 2013
ျမန္မာ့ကိုယ္ေပ်ာက္ ေက်ာက္စိမ္း၏ ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံ အိပ္မက္ဆိုး (ဘာသာျပန္- Special Report)

ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၊ ၂၀၁၃
M-Media
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

မိမိလက္မွာကိုင္ထားဆဲ လက္တစ္၀ါးစာေက်ာက္စိမ္းကို ညစ္ေထးေထးရာဘာစနဲ႕ ပြတ္တိုက္လို႕ တစ္ညတာ အခ်ိန္ကုန္လြန္ခဲ့ၿပီ။ အဲ့ဒါဟာ သူ႕ကို အပံုအပင္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာေစလိမ့္မယ္လို႕ တင္ထြန္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္။ ဒီလိုအျဖစ္မ်ဳိးလည္း ရိွေနခဲ့တယ္ေလ။

“ ယမန္ႏွစ္က က်ပ္ သန္း ၅၀ တန္တဲ့ ေက်ာက္ကို ကၽြန္ေတာ္ ရရိွခဲ့တယ္ ” လို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးေတာင္ကုန္းေဟာင္းေတြတစ္ေၾကာ လမ္းေလွ်ာက္ယင္း သူက ေျပာျပခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေက်ာက္ဟာ ေဒၚလာ ၅ ေသာင္းနီးပါးရရိွၿပီး အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ တင္ထြန္းအတြက္ မိမိဇာတိေက်းရြာမွာ ကိုယ္ပိုင္အိမ္ကိုယ္ပိုင္ေျမနဲ႕ ျဖစ္သြားေစတဲ့အျပင္ ပိုလွ်ံေစခဲ့ပါတယ္။

တင္ထြန္းလို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း မထင္မွတ္ပဲ ရွာေတြ႕ရရိွသြားသူမ်ားကေတာ့ အလြန္အင္မတန္ နည္းပါးပါတယ္။ စက္ရံုေထာင္ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္၊ ေက်ာက္စိမ္းသည္းေျခႀကိဳက္တရုတ္ျပည္နဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြကသာ တစ္အံုတစ္က်င္း ထုတ္ယူသြားၾကၿပီး မတန္တဆ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာကုန္ၾကတာပါဘဲ။

ေက်ာက္စိမ္းအားလံုးရဲ႕ထက္၀က္ေလာက္ဟာ တရားမ၀င္လမ္းေၾကာင္းထဲကေရာင္းခ်မႈ ျဖစ္ေနတယ္။ အခြန္လံုး၀မေဆာင္ဘဲ ဒါမွမဟုတ္ ဟန္ျပအခြန္ေဆာင္ခ်က္ေလာက္နဲ႕ နယ္စပ္ကေန တရုတ္ျပည္ထဲ ေရာက္ကုန္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ဳိးျမတ္မွာ ေဒၚလာဘီလီယံနဲ႕ခ်ီၿပီး ဆံုးရႈံးသြားေစတယ္။ ရာစုႏွစ္၀က္ေလာက္ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ေၾကာင့္ က်ဳိးပဲ့ေၾကမြေနတဲ့ ႏိုင္ငံကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးမွာ ဒီေငြေတြ အသံုးျပဳရမွာျဖစ္တယ္။

တရား၀င္စာရင္းဇယားမ်ားအရ ေဒၚလာဘီလီယံမ်ားစြာ ေပ်ာက္ဆံုးေနတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဧၿပီ – ၂၀၁၂ မတ္ ကာလအတြင္း ျမန္္မာႏိုင္ငံက ေက်ာက္စိမ္းကို ကီလုိဂရမ္ ၄၃ သန္းအထိ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ တစ္ကီလိုကို ေဒၚလာ ၁၀၀ ႏႈန္းနဲ႕အၾကမ္းဖ်င္းျဖစ္သလုိတြက္ၾကည့္ယင္ တန္ေၾကးက ေဒၚလာ ၄.၃ ဘီလီယံရိွေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ တရား၀င္ေက်ာက္စိမ္းတင္ပို႕မႈမွာ ေဒၚလာ ၃၄ သန္းမွ်သာ စာရင္းရိွေနပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ႕ တရား၀င္စာရင္းအင္းေတြကလည္း ပေဟဠိလုပ္ထားတုန္းပါဘဲ။ ျမန္မာျပည္ကေက်ာက္စိမ္းေတြကို ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်အထိ တင္သြင္းေၾကာင္း တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အမ်ားသိသတင္းထုတ္ျပန္မႈ ျပဳေလ့မရိွပါဘူး။ သို႕ေသာ္လည္း ေက်ာက္မ်က္ရတနာနဲ႕သတၳဳပစၥည္းဆိုင္ရာ တရား၀င္သြင္းကုန္ေတြထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းက အပါအ၀င္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ မွာ ေဒၚလာ ၂၉၃ သန္းအထိ တန္ေၾကးရိွတယ္လို႕ဆိုေနေပမယ့္ ေဒၚလာဘီလီယံမ်ားစြာ တန္ေၾကးရိွတဲ့ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေတြ ဘယ္ေရာက္ကုန္ၿပီလဲဆိုတာ ရွင္းျပလို႕မရႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနရတယ္။

ဒီလို ဓနျပဳန္းတီးမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ ပိုမိုႀကီးထြားေစပါတယ္။ ေရနံ၊ ကၽြန္းသစ္၊ အဖိုးတန္သတၳဳမ်ား အပါအ၀င္ သဘာ၀သယံဇာတေပါၾကြယ္လွၿပီး ဆင္းရဲတြင္းနက္လွတဲ့ႏိုင္ငံမွာ လက္နက္စြဲကိုင္ပဋိပကၡ သက္ဆိုးရွည္လာေလ အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အုပ္စုေတြကို ဆထက္ထမ္းပိုး ၾကြယ္၀လာေစေလ ျဖစ္လို႕ေနပါတယ္။ ဖားကန္႕မွာရိွေနတဲ့ ျမန္မာ့သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းတည္ရိွတဲ့ေနရာဆီ ရိုက္တာသတင္းဌာနမွ ႀကံဳေတာင့္ႀကံဳခဲ ေရာက္္ရိွခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္သူလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႕စစ္တပ္တို႕ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ အဲ့ဒီေဒသမွာ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ မရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္ျပည္မႀကီးက တရုတ္ကုန္သည္မ်ားကလည္း ဘိန္းစြဲေနတဲ့ လက္ကိုင္ဒုတ္မ်ားနဲ႕အတူ ေခါင္းပံုျဖတ္ေနၾကတာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီလက္ကိုင္ဒုတ္ေတြက ေက်ာက္စိမ္းရွာေဖြရရိွေရး အတြက္ ရွင္လ်က္နဲ႕ေသေပးေနရသူေတြပါ။

ျမန္မာသတၳဳတြင္း၀န္ႀကီး ဦးျမင့္ေအာင္က ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းနဲ႕လူမႈေရးရာေတြမွာ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ေငြသန္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ရိုက္တာက စာေရးေမးျမန္းတဲ့အေပၚ ေျဖၾကားမႈ မရိွပါဘူး။

ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးအစိုးရတက္လာခ်ိန္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မိမိရဲ႕စီးပြားေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ျပည္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႕အကူအညီေတြေပၚမွာ အားထားလာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ စီးပြားေရးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္အခ်ဳိ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ၾကြယ္၀မႈနဲ႕ညီညြတ္မႈက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခ်က္ေတြထက္ ကုန္ၾကမ္းကရရိွတဲ့အက်ဳိးအျမတ္ေတြအေပၚ မူတည္ေနပါတယ္လို႕ ဆိုၾကတယ္။

တရားမ၀င္ျပည္ပပို႕မႈအပါအ၀င္ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းခ်ျခင္းအားလံုးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္မာတဲ့အခ်က္အလက္ အခ်ဳိ႕ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရကို အႀကံေပးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္တဲ့ The Harvard Ash Center ဆီမွာ အေကာင္းဆံုး အခ်က္အလက္ေတြ ရရိွထားပါတယ္။

ဒီႏွစ္အတြင္း ဒီေဒသဆီ သုေတသီေတြကို ပို႕လႊတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ The Harvard Ash Center က ဇူလိုင္လအတြင္း အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို ထုတ္ျပန္ရာမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းခ်မႈတန္ဖိုး ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံ ၀န္းက်င္ရိွတယ္လို႕ ဆိုထားတယ္။ အဲ့ဒီပမာဏဟာ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေရာင္းခ်မႈအျမတ္အစြန္းထက္ ၂ ဆေက်ာ္ မ်ားျပားေနၿပီး၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ GDP ရဲ႕ ၆ ပံု ၁ ပံု နီးပါးရိွေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။

“ အစိုးရဖက္က လုပ္ေဆာင္ေပးတာ ဘာမွကို မရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ တူးေဖာ္ေရးတြင္းေတြကို သိမ္းယူထားတဲ့ အာဏာပုိင္ထဲမွာ လူထုေထာက္ပံ့ေရးေခတ္မွီစံနစ္တစ္ရပ္ရိွဖို႕ လုိအပ္ေနတယ္ ” လို႕ အစီရင္ခံစာ တြဲဖက္ေရးသားသူ David Dapice က ရိုက္တာကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

ကိုယ္ေပ်ာက္ေက်ာက္စိမ္းမ်ား
———————————
တရုတ္လူမ်ဳိးေတြက ေက်ာက္စိမ္းရဲ႕အလွအပနဲ႕အမွတ္လကၡဏာေတြေပၚမူတည္ၿပီး ေစ်းေကာင္းေပးတတ္တာ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပါပဲ။ ေက်ာက္စိမ္းကိုလက္၀တ္ရတနာအျဖစ္ ဆင္ယင္ျခင္းက ကံေကာင္းျခင္း၊ ဥစၥာတိုးပြားၾကြယ္၀ျခင္း နဲ႕ သက္ရွည္က်န္းမာျခင္းကို သယ္ေဆာင္လာေပးတယ္လို႕ အေတာ္မ်ားမ်ား ယံုၾကည္ယူဆၾကတယ္။ တရုတ္ရဲ႕ခ်ဥ္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းအေပၚ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျဖစ္လာေစတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းတစ္ခ်က္လို႕ ဆိုရမွာပါ။ “ ေရႊကအဖိုးတန္တယ္။ သို႕ေသာ္ ေက်ာက္စိမ္းက တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ ” လို႕ တရုတ္ေရွးစကားပံုတစ္ခု ရိွေနတယ္။

ေက်ာက္စိမ္းက တန္ေၾကးျမင့္ပစၥည္းျဖစ္ေသာ္လည္း သယ္ေဆာင္ရတာ လြယ္ကူတယ္။
“ ေရာင္းခ်ပြဲနဲ႕ျပတိုက္ဆီေရာက္တဲ့ေက်ာက္စိမ္းေတြကိုသာ သူတို႕ အျမင္ခံၾကပါတယ္ ” လို႕ အသက္ ၅၃ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ ဦးတင္စိုးက ေနျပည္ေတာ္ေက်ာက္မ်က္ရတနာခင္းက်င္းျပသေရာင္းခ်ပြဲကို ရည္ၫႊန္းၿပီးေျပာဆိုခဲ့တယ္။

က်န္ရိွသမွ်ေတြအဖို႕ ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္နက္ကေနျဖစ္ေစ၊ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ – Kachin Independence Army (KIA) နယ္ေျမကေနျဖစ္ေစ သက္ဆိုင္ရာအက်ဳိးအတြက္ တရုတ္ျပည္ကို ထရပ္ကားနဲ႕ အတံုးအရုန္း တိတ္တဆိတ္ တင္ပို႕တာခံရတယ္။ ေဘဂ်င္းအေျခစိုက္ အာဏာပိုင္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖစ္တဲ့ တရုတ္ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး All China Jade Trade Association ဟာ အင္တာဗ်ဴးအတြက္ ေမတၱာရပ္ခံမႈကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရွာင္လႊဲေနခဲ့တယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲရိွတဲ့ ဖားကန္႕ဟာ တရုတ္ နဲ႕ အိႏိၵယႏိုင္ငံအၾကားမွာ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္နယ္ေျမအျဖစ္ တည္ရိွေနပါတယ္။ အဲ့ဒီလို အရည္အေသြးေရာ အေရအတြက္ပါ ထြက္ရိွတဲ့ေဒသဆိုလို႕ ကမာၻ႕ဘယ္ေနရာမွာမွ မရိွပါဘူး။ တိုင္းျပည္ဘ႑ာတိုးဖို႕ ေျမလႊာကိုဖြင့္လွစ္စို႕ လို႕အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္တဲ့စာတန္းေတြကို ဖားကန္႕ၿမိဳ႕၊ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနရံုးျပင္ဖက္ေတြမွာ ေတြ႕ၾကရပါလိမ့္မယ္။

တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အရည္အေသြးျမင့္မားလွတဲ့ ျမန္မာ့သဘာ၀သယံဇာတကေန ႏိုင္ငံကို အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ အခန္းက႑ဆိုလို႕ မဆိုစေလာက္ေလးသာ ေတြ႕ေနရတယ္။ ဖားကန္႕သြားတဲ့လမ္းက ခ်ဳိင့္ခြက္ခ်ဳိင့္ေပါက္ေတြဆိုယင္ ေလးဘီးယက္ကားဘီးေတြထက္ေတာင္ ႀကီးမားေနပါတယ္။ မိုးတြင္းကာလမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ျမစ္ႀကီးနားကေန ၁၁၀ ကီလုိမီတာ(၆၈ မိုင္)သာကြာေ၀းတဲ့ ဖားကန္႕ကိုေရာက္ဖို႕ ကိုးနာရီေက်ာ္ၾကာျမင့္ရတယ္။

ဖားကန္႕မွာ ဗမာလူမ်ဳိးမဟုတ္သူမ်ားကို အရာရိွအျဖစ္ခန္႕အပ္ထားတာမ်ဳိးက တကယ့္ကို ရွားရွားပါးပါးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဗမာလူမ်ဳိးမဟုတ္တဲ့ အငွားယာဥ္ေမာင္းသမားေတြကေတာ့ ေပါမ်ားလွတယ္။ သူတုိ႕ဟာ တရုတ္ကုန္သည္မ်ားကို မတန္တဆေစ်းႏႈန္းနဲ႕ ဖားကန္႕ကို ပို႕ေဆာင္ေပးၾကတယ္။ ရဲတပ္သားေတြ၊ စစ္တပ္စစ္ေဆးေရးဂိတ္ေတြကို မလိုအပ္ဘဲ လာဘ္ေပးျဖတ္သန္းေနၾကရလို႕ ေစ်းႏႈန္းေခါင္ခိုက္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းေၾကာတင္းၾကပ္ရျခင္းက လံုၿခံဳေရးအရဆိုၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက အေၾကာင္းျပၾကတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းေၾကာကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႕ ျမန္မာစစ္တပ္ နဲ႕ KIA တို႕က အၿပိဳင္အဆိုင္ႀကိဳးပမ္းေနတာ ကာလၾကာရွည္ခဲ့ပါၿပီ။ အဲ့ဒီလမ္းေၾကာမွာ ေျမျမွဳပ္မိုင္းေတြရိွတယ္လို႕လည္း ဆိုၾကတယ္။ အဲ့ဒီလိုတင္းၾကပ္မႈမ်ားဟာ မ်ားျပားလွတဲ့ အလုပ္သမားေသဆံုးမႈေတြ၊ စံခ်ိန္တင္ဘိန္းစြဲမႈေတြ၊ HIV ကူးစက္ျပန္႕ပြားမႈ စတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လုပ္ငန္းခြင္လုပ္သားေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕လူမႈဘ၀အေနအထားဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္အမွန္ကို ဆန္းစစ္လို႕မရေအာင္ ျဖစ္ေစပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ပဋိပကၡၾကားက ထင္ရွားတဲ့ခ်ိတ္ဆက္မႈေတြကိုလည္း ေတြ႕ရတယ္လို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထက္တန္းအရာရိွေဟာင္း သုေတသီ Richard Horsey က ဆိုပါတယ္။ စစ္တပ္နဲ႕ KIA တို႕ရဲ႕ ၁၇ ႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အဆံုးသတ္သြားခဲ့တယ္။ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ဦးေရ တစ္သိန္းေက်ာ္လာခဲ့ပါၿပီ။

“ ႏွစ္ဖက္ႏွစ္၀ လက္ထဲမွာရိွေနၾကတဲ့ ဧရာမ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို ပဋိပကၡထဲမွာ အသံုးခ်ေနၾကတယ္။ လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္ေရးအတြက္ ေထာက္ပံ့ေနၾကတယ္။ ဒါက ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့စီးပြားေရးကို ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ တည္ေဆာက္ဖို႕အတြက္ အလြန္ရႈပ္ေထြးေနာက္က်ိသြားေစတာပါဘဲ ” လို႕ Horsey က ဆိုခဲ့တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကိုစိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕အျမတ္ထုတ္ေနမႈကို ျဖတ္ေတာက္ေသာအားျဖင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမား နဲ႕ အျခားေက်ာက္မ်က္ရတနာတင္သြင္းမႈကို ပိတ္ပင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီပိတ္ပင္ခ်က္က မထိေရာက္ခဲ့ဘူး။ အိမ္နီးခ်င္းတရုတ္ျပည္အတြက္ ၀ယ္လိုအားျမင့္မားသြားေစခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရတက္လာတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စီးပြားေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေရးပိတ္ဆို႕မႈအေတာ္မ်ားမ်ားကို အေမရိကန္က ရုပ္သိမ္းျခင္း သို႕မဟုတ္ ဆိုင္းငံ့ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ပတၱျမား ပိတ္ပင္ခ်က္ကေတာ့ မပါ၀င္ပါဘူး။ ဥပေဒမဲ့ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတိုင္းသာ ရိွေနဆဲသာျဖစ္ေနတယ္လို႕ အိမ္ျဖဴေတာ္က ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္မွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ခဲ့တယ္။ ဒီလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ၿဖိဳလဲမႈေသာ္လည္းေကာင္း အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ေနတယ္ ဆိုၿပီး အေမရိကန္ေက်ာက္မ်က္ဌာနက ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကို ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ မျပဳထားဘူး။ သို႕ပင္သို႕ျငားလည္း သတၳဳတူးေဖာ္ေရးဟာ ႏိုင္ငံေတာ္က႑လို႕ေျပာသည့္တိုင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္ေတြနဲ႕ အျခားလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕အဆိုအရ ဖားကန္႕မွာ ေျဗာင္က်က်လက္သိပ္ထိုးလုပ္ငန္း ၂၀ ထဲကအမ်ားစု သို႕မဟုတ္ အႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ေနတာက တရုတ္ကုမၸဏီေတြ၊ သူတို႕ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံေတြျဖစ္ေၾကာင္း သိရတယ္။ “ အာဏာပိုင္အစိုးရဆီ အက်ဳိးအျမတ္တစ္စိတ္တစ္ေဒသ ေရာက္ရိွတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ တရုတ္ျပည္မိသားစုေတြ၊ အာဏာရွင္ေဟာင္းမိသားစု၀င္ေတြရဲ႕ အိတ္ေထာင္ထဲ စီး၀င္ေနတာပါ ” လို႕ ဖားကန္႕သတၳဳတူးေဖာ္ေရး ထိပ္တန္းကခ်င္ကုမၸဏီႀကီး Jadeland Myanmar ရဲ႕ဥကၠဌ Yup Zaw Hkawng က ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

အျခား အက်ဳိးခံစားေနရသူမ်ားကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေၾကာက္ရဆံုးစစ္တပ္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလက္တံရွည္ႀကီး ျမန္မာဦးပိုင္လိမီတက္ (UMEHL)၊ Max Myanmar ဥကၠဌ ဦးေဇာ္ေဇာ္ ကဲ့သို႕ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းတို႕ရဲ႕အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္းသူ ေခါင္းပံုျဖတ္အျမတ္ႀကီးစား ျမန္မာမ်ားသာ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

တရုတ္ေႏွာင္ႀကိဳး
——————
တူးေဖာ္ေရးကုမၼဏီႀကီးမ်ားကို စစ္သားေတြက ေစာင့္ၾကပ္ေပးထားၾကတယ္။ သူတို႕ဟာ အခ်ိန္ပိုင္းေက်ာက္ရွာသမားတို႕ကို ေျခာက္လွန္႕ေသာအားျဖင့္ မၾကာခဏ ေလထဲ ေသနတ္ေဖာက္ေလ့ရိွၾကတယ္။ ေက်ာက္ေကာက္သမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ တင္ထြန္းက “ သူတို႕ကို ေတြ႕တာနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေသေျပးရွင္ေျပးေျပးၾကတာပဲဗ် ” လို႕ ေျပာျပခဲ့တယ္။

လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဦးပိုင္က ျပတ္ျပတ္သားသား ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနေနပါတယ္။ “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ဒုကၡလာမေပးနဲ႕ေတာ့။ ခင္ဗ်ားတို႕ ဒီေနရာကိုလာၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႕အထက္ပိုင္းနဲ႕ေတြ႕ဖို႕သာ တတ္ႏိုင္ၾကမယ္။ ဒါက စစ္တပ္ကုမၸဏီျဖစ္လို႕ တစ္ခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကို လွ်ဳိ႕၀ွက္ထားရတယ္ ” လို႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဦးပိုင္ရံုးခ်ဳပ္၊ လူ႕အရင္းအျမစ္ဌာနမွဴး ဗိုလ္ႀကီးျမင့္ဦးက ေျပာဆိုပါတယ္။

တရုတ္ကုမၸဏီေတြက စစ္တပ္အကူအညီနဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတကို ထင္တိုင္းႀကဲေစေနတဲ့ျဖစ္စဥ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ အသားက်ေနတဲ့အျပင္ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းအျငင္းပြားဖြယ္ရာကိစၥလည္း ျဖစ္လို႕ေနပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကစတင္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာရိွတဲ့ လက္ပံေတာင္းေၾကးနီသတၱဳတြင္းျပင္ပမွာ ဆႏၵျပကန္႕ကြက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းမႈကို ခံလိုက္ရတယ္။ စီမံကိန္းကို ကိုင္တြယ္ထားသူႏွစ္ဦးကေတာ့ ဦးပိုင္ (UMEHL) နဲ႕ ျမန္မာ၀မ္ေပါင္ (Myanmar Wanbao) ျဖစ္တယ္။ Myanmar Wanbao ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းစက္မႈလုပ္ငန္းေကာ္ပိုေရးရွင္းက လက္နက္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးရဲ႕ လက္ခြဲတစ္ခုပါ။ သူတို႕ ႏွစ္ဦးဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ ၄ % ခ်န္ၿပီး က်န္တဲ့အက်ဳိးအျမတ္ကို ဆတူခြဲယူၾကပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အမ်က္ကိုေျဖခ်ဖို႕ ဇူလိုင္လမွာ စာခ်ဳပ္အသစ္တစ္ခုကို ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အျမတ္အစြန္းရဲ႕
၅၁ % ကို အစိုးရအတြက္ ၊ ၃၀ % ကို ဦးပိုင္အတြက္၊ ၁၉ % ကို ၀မ္ေပါင္အတြက္ဆိုၿပီး သေဘာတူညီလိုက္ၾကတယ္။

ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္ေရးအေပၚတရုတ္ရဲ႕လႊမ္းမိုးထားမႈဟာ ျမန္မာ့သယံဇာတျပဳန္းတီးျခင္းနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး မေက်နပ္မႈ ဆက္လက္က်ယ္ျပန္႕ေနဦးမွာျဖစ္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဧရာ၀တီျမစ္ဖ်ားမွာ ေဒၚလာ ၃.၆ သန္းတန္ ဆည္တာတမံတစ္ခုက တရုတ္ဦးေဆာင္အစီအစဥ္တစ္ရပ္နဲ႕ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီကထုတ္လုပ္မဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုကိုေတာ့ ယူနန္ျပည္နယ္ထဲ ပို႕မွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လူထုေအာ္သံ စီညံလာခဲ့ေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က အဲ့ဒီစီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းထားေစခဲ့တယ္။

ဇြန္လက ေနျပည္ေတာ္မွာ ႏွစ္ပတ္တာက်င္းပတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေရာင္းခ်ပြဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ေက်ာက္မ်က္ေတြကို ေဒၚလာ ၂.၆ သန္းအထိ စံခ်ိန္တင္ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ တရား၀င္ေရာင္းခ်မႈရဲ႕ ၂၀ % ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အျမတ္ခြန္စာရင္းထဲေရာက္လာတယ္။ ျပပြဲျပင္ပက တရားမ၀င္ေရာင္းခ်မႈကိုပါ ထည့္သြင္းမယ္ဆိုယင္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းအားလံုးရဲ႕ ၇ % သာ အျမတ္ခြန္အက်ဳိးသက္ေရာက္ေနေၾကာင္း Harvard ရဲ႕တြက္ခ်က္မႈက ဆိုေနပါတယ္။

အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီေတြအတြက္ ၀င္ေငြစီးေၾကာင္း အလြန္အင္မတန္ ျမင့္မားေနလ်က္ရိွတယ္။ တရား၀င္ေရာင္းခ်မႈစာရင္းဇယားျဖစ္တဲ့ တစ္တန္ကို ေဒၚလာ ၁၂၆,၀၀၀ နဲ႕ႏိႈင္းစာယင္ သူတို႕ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈကုန္က်စားရိတ္ဟာ တစ္တန္ကို ေဒၚလာ ၄၀၀ မွ်သာ ရိွတယ္လို႕ အစီရင္ခံခ်က္က ဆိုပါတယ္။

“ ကခ်င္နဲ႕ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာအရ သဘာ၀သယံဇာတအက်ဳိးအျမတ္ကို ေဒသခံလူထုေတြနဲ႕အတူ သာတူညီမွ်ရယူခံစားမႈ မရိွေသးသေရြ႕ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး ” ဆိုၿပီး သုေတသီ Horsey က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

စိတ္ႀကိဳက္ဘက္လိုက္အမိန္႕မ်ား
————————————
ဖားကန္႕မွာရိွတဲ့ စိတ္ႀကိဳက္အမိန္႕ေတြကို တရုတ္ျပည္ကုန္သည္မ်ားက ေငြေၾကးနဲ႕ဖံုးလႊမ္းထားပါတယ္။ သူတုိ႕ဟာ ဖားကန္႕လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားမွာ ေက်ာက္၀ိုင္းစားပြဲခင္းၿပီး ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို ၀ယ္ယူေနၾကတယ္။ ေက်ာက္၀ိုင္းမ်ားကို ဒိုင္ခံလႈပ္ရွားေနသူမ်ားကေတာ့ ေလာက္ပန္း(သူေ႒း)ေတြျဖစ္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႕က တင္ထြန္းလို ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြ ရံဖန္ရံခါ တြင္းသားေတြဆီကေန ၀ယ္ယူေလ့ရိွတယ္။

ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြဟာ အၾကြင္းအက်န္ေလးသာ ရၾကတာပါ။ တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီေတြ စြန္႕ပစ္တဲ့ ေတာင္ပုံရာပံု ျဖဳန္းေျမေတြအၾကား ျဖတ္သန္းက်င္လည္ ရွာေဖြၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိုးတြင္းကာလေရတိုက္စားမႈေၾကာင့္ ေျမၿပိဳခ်ိန္မွာ သူတို႕တစ္ေတြအဖို႕ အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးမားပါတယ္။ “ အဲ့ဒါမ်ဳိးႀကံဳယင္ တစ္ႀကိမ္မွာ လူ ၁၀ သို႕မဟုတ္ ၂၀ အထိ ပါ၀င္သြားတတ္ၾကတယ္။ သူတုိ႕အေလာင္းကို ျပန္မတူးႏိုင္တဲ့အခါမ်ဳိးလည္းရိွပါတယ္။ ဘာဆက္လုပ္ရမွန္းလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ မသိၾကပါဘူး ” လို႕ ဗန္းေမာ္ကလာၿပီးေက်ာက္ေကာက္ေနတဲ့ အသက္ ၃၀ အရြယ္ ထူးေအာင္က ေျပာျပတယ္။

၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တူးေဖာ္ေရးေဒသ ေရလႊမ္းမိုးစဥ္က အနည္းဆံုး လူတစ္ေထာင္ေလာက္ ေသဆံုးရတယ္။ “ လူေတြ ေသရတာက ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ကုမၸဏီေတြက သိသိႀကီးနဲ႕ ကာကြယ္ဖို႕၊ လုပ္ငန္းကိုဆိုင္းင့ံဖို႕ ပ်က္ကြက္ေနၾကပါတယ္ ” လို႕ Jadeland Myanmar ဥကၠဌ Yup Zaw Hkawng က ရိုက္တာကို ေျပာျပခဲ့တယ္။

ဖားကန္႕လူဦးေရတိုးပြားလာတာနဲ႕အမွ် ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈလည္း ျမင့္မားႀကီးထြားလာတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ၿပီးယင္ ကမာၻ႕ဒုတိယေျမာက္ ဘိန္းအမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္တဲ့ တိုင္းျပည္ ျဖစ္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ဘိန္းျဖဴေတြက အလြန္ေစ်းခ်ဳိၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ အလြယ္တကူရရိွႏိုင္တဲ့အခါ ဖားကန္႕လုပ္သားထုထဲ အလြန္ အလုပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေက်ာက္ေကာက္သမား/တြင္းသားထက္၀က္ေလာက္က ဘိန္းျဖဴစြဲေနသူေတြပါ။ က်န္သူမ်ားက ဘိန္းစိမ္း သို႕မဟုတ္ အရက္ေသစာကို မွီ၀ဲၾကတယ္။ အဲ့ဒါေတြ ကင္းလြတ္တဲ့လူဆိုလို႕ မရိွသေလာက္ ရွားပါတယ္ လို႕ ေဒသခံ NLD ေခါင္းေဆာင္တျဖစ္လဲ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ျဖစ္တဲ့ အသက္ ၅၃ ႏွစ္ အရြယ္ ဦးတင္စိုးက ေျပာျပပါတယ္။

ဖားကန္႕မွာ မူးယစ္ေဆးသံုးသူစာရင္း တရား၀င္ရယူဖို႕ မလြယ္လွပါဘူး။ ေဆးစြဲသူအမ်ားစုနဲ႕အလုပ္အတူတူလုပ္ေနရတဲ့ ျပည္ပကူညီေရးလုပ္သားအနည္းငယ္ကလည္း တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးဖို႕ ျငင္းဆိုၾကတယ္။ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ဆက္ဆံေရးမွာ စိတ္ကြက္ၿငိဳျငင္ခံရမွာစိုးလို႕ပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ မူးယစ္ေဆးထိုးသြင္းသူမ်ားရဲ႕ ၄၀ % ခန္႕ဟာ HIV ေရာဂါပိုးရိွေနသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒါက ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းရဲ႕ ၂ ဆ ျဖစ္ေနတယ္လို႕ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားထံမွ သိခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္က ဖားကန္႕ကိုေရာက္လာတဲ့ စိုးမိုး(၃၉ ႏွစ္)ဟာ ၃ ႏွစ္ေနၿပီးေတာ့ ဘိန္းျဖဴေသာက္သံုးလာတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ေဆးထိုးသြင္းတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ခဲ့တယ္။ သူ႕ရွာေဖြမႈက သူ႕ရဲ႕ေဆးသံုးစြဲမႈအတြက္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

“ ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသံုးထားယင္ ပိုၿပီး တက္ၾကြေပ်ာ္ရႊင္လာတယ္။ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းလုပ္ႏိုင္တယ္။ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ သြားေရာက္၀ယ္ယူသံုးစြဲတဲ့ေနရာမွာ လူရာနဲ႕ခ်ီၿပီးရိွၾကတယ္။ ပြဲလမ္းသဘင္အလား ရႈပ္ေထြးစည္ကားလွပါတယ္။ အဖမ္းခံရမွာကို မေၾကာက္ရြံ႕ပါဘူး။ ေရာင္းခ်သူေတြက ရဲေတြကို ေငြေပးလႊတ္လိုက္စၿမဲပဲေလ ” ဆိုၿပီး သူက ရွင္းျပတယ္။

ေရြ႕လ်ားေနတဲ့ ေတာင္တန္းမ်ား
————————————
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ က ဖားကန္႕ဟာ KIA ရဲ႕ ခ်ဳပ္ထိန္းမႈေအာက္မွာရိွခဲ့တယ္။ ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြအေနနဲ႕ အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာ ဆက္ေၾကးေပးခဲ့ရတယ္။ သံေပါက္ခၽြန္းကိုင္ လူ ၄ ဦးစီေလာက္သာ ေျမကြက္ငယ္ေလးမွာေနၿပီး ေက်ာက္ရွာထြက္တာရိွတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေနာက္ပိုင္းမွာ ဖားကန္႕နယ္အမ်ားစုက အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ေျမေကာ္စက္၊ ေျမတူးစက္၊ ထရပ္ကားရာေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ေန႕ေရာညပါ တူးေဖာ္မႈေတြ လုပ္လာတယ္။ အခုဆိုယင္ ေတာင္တစ္လံုးတစ္လံုးကို သံုးလေလာက္သာ ျမင္ေတြ႕ခြင့္ ရႏိုင္ေတာ့တယ္ ” လို႕ ျမစ္ႀကီးနားက Myanmar Gems and Jewellery Entrepreneurs Association (MGJEA) အဖြဲ႕သား Yitnang Ze Lum ကေျပာျပတယ္။

ကခ်င္စီးပြားေရးသမားမ်ားစြာတို႕ဟာ အရင္းအႏွီး၊ နည္းပညာ မလိုက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ အဲ့ဒီ လုပ္ငန္းခြင္ကေန ခြာေတာ္မူခဲ့ၾကရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕က ကခ်င္လူမ်ဳိးမဟုတ္တဲ့လုပ္သားမ်ားဟာ အလုပ္အကိုင္ရရိွဖို႕ နဲ႕ ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာဖို႕ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႕ ပံုေအာေရာက္ရိွလာခဲ့ၾကတယ္။

ပဋိပကၡမီးေတာက္ ျပန္လည္စတင္ေတာ့ ၂၀၁၂ ႏွစ္လယ္ေလာက္မွာ တူးေဖာ္ေရးေတြ ပိတ္လိုက္တယ္။ KIA ေတြ ရိွမယ္ထင္တဲ့ေနရာေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ဗံုးႀကဲခဲ့ၾကတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာလည္း KIA ဖက္က လက္စားေခ် ၿခံဳခိုတိုက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ယမန္ႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ ကီလိုဂရမ္ ၄၃.၁ သန္းကေန ၂၀၁၂/၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ ကီလိုဂရမ္ ၁၉.၀၈ သန္းအထိ က်ဆင္းသြားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမလအတြင္း အစိုးရက ကခ်င္ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြနဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕ အားထုတ္လာတဲ့အခါ ဖားကန္႕တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို မိုးရာသီအကုန္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေကာင္းတယ္လို႕ ကုန္သည္အခ်ဳိ႕က ခန္႕မွန္းထားၾကတယ္။

အေျခအေနအေနအထား မတည္ၿငိမ္ေသးေပမယ့္လည္း ဆီအျပည့္ျဖည့္ထားတဲ့ယာဥ္မ်ားနဲ႕ ပိတ္ၾကပ္လ်က္ရိွၿပီး ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကလည္း ထြက္ေနတုန္းျဖစ္တယ္။ အခုလို တူးေဖာ္ပံုႏႈန္းအတိုင္းဆိုယင္ ေနာက္ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းေတြ ကုန္ခမ္းသြားေတာ့့မယ္လို႕ Yitnang Ze Lum က ဆိုပါတယ္။

ျမစ္ႀကီးနားမွာရိွတဲ့ အမည္မေဖာ္လိုသူ ထိပ္တန္းေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္ႀကီးတစ္ဦးက ရိုက္တာကို ဒီလို စကားပါးလိုက္ပါတယ္။

“ မိမိျပည္နယ္ထဲက သယံဇာတေတြ ထုတ္ယူခံေနရျခင္းအေပၚ ကခ်င္လူမ်ဳိးတိုင္းက ထိခိုက္နာက်င္စြာ ခံစားေနရတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႕အေနနဲ႕ သူတို႕တားဆီးႏိုင္စြမ္း မရိွေတာ့ဘူးဗ် ”။

( ျမစ္ႀကီးနားမွ Andrew R.C. Marshall ၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္၊ ဖားကန္႕မွ မင္းေဇယ်ာဦး၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္၊ ေဘဂ်င္းမွ Ben Blanchard ၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္မ်ားအား အေျခခံလ်က္ ရိုက္တာအထူးအစီရင္ခံသတင္းအျဖစ္ ေရးသားေသာ Myanmar old guard clings to $8 billion jade empire သတင္းေဆာင္းပါးကုိ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုသည္ )

Photo-Credit: REUTERS/Minzayar

October 1, 2013