News @ M-Media

Category: ေဆာင္းပါး

  • မေကာင္းဆိုး၀ါးေမႊတဲ့ ဒုကၡ (The Straits Times မွ ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    ဇြန္ ၅ ၊ ၂၀၁၃
    M-Media
    ဘာသာျပန္-ကိုေလး

    ယခင္အစုိးရေဟာင္းအုပ္စုမ်ားထဲက ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းအၾကမ္းဖက္ဂိုဏ္းက ဒီမုိကေရစီကုိ ၿဖိဳလဲပ်က္ျပားေစဖို႕လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လုိ႔ တခ်ဳိ႕ကေျပာေနၾကတယ္။

    Old monsters stirring up trouble

    ေအးေဆးၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ႐ွမ္းျပည္နယ္ လား႐ိႈးမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္က (၂)ရက္ၾကာ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ လူ ၈-ေယာက္ေသဆုံးခဲ့ေပမယ့္ အစုိးရသတင္းက ၂-ေယာက္သာ ေသသည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ ဒီလုိ  ယခင္နဲ႔ပုံစံတူ တစ္ႏိုင္ငံလုံးကုိ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ျခားေစတဲ့ ေနာက္ထပ္ေသြးေျမက်မႈ ပုံရိပ္မ်ားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ပုံမွန္ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္လုိ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ စံနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္လူအုပ္စုဟာ ၿမိဳ႕ထဲ၀င္ေရာက္လာၿပီး မြတ္စလင္မ္ေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား တုိက္ခိုက္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။

    ဒီလုိ တိုက္ခိုက္မႈေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္သူ႐ွိတာကုိ အမ်ဳိးမ်ဳိးထင္ေၾကးေပးေနၾကေသာ္လည္း၊ ဒီလုိျဖစ္ရပ္ေတြဟာ အစုိးရရဲ႕ ဥပေဒစုိးမုိးေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ စိန္ေခၚေနပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆုံးက လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ ေပါင္းစုံေနထိုင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမုိကေရစီဟာ ဒီျဖစ္ရပ္ဆုိးေတြနဲ႔ ေတြ႕ႀကံဳစမ္းသပ္ခံေနရပါတယ္။

    ေ႐ွ႕အပတ္ ေနျပည္ေတာ္မွာ ကမာၻ႔စီးပြားေရး forum ကုိ စဖုိ႔႐ွိတဲ့အတြက္ ယခုအခါ လား႐ႈိးၿမိဳ႕မွာ တည္ၿငိမ္ေအာင္ စစ္တပ္ခ်ထားရပါတယ္။

    ဒီလုိျဖစ္ရပ္ေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းဟာ အစုိးရက အႀကိမ္ႀကိမ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒစုိးမုိးေရးေဆာင္႐ြက္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ ကတိေတြ၊ ခြဲျခားမႈမ႐ွိပါဘူးဆုိတဲ့အေျပာေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနတယ္။  ျပည္ပမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံလုိသူေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူေတြက ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္တပ္ႏွင့္လက္နက္ကိုင္ တုိင္းရင္းသားေတြအၾကား -စစ္တပ္နဲ႔အစုိးရအၾကားမွာ တစ္နည္းမဟုတ္တစ္နည္း ရႈပ္ေထြးေပြလီကြဲၿပဲေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ ဘယ္လုိမွ နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ႐ွိေနပါတယ္။

    လား႐ႈိးမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ႐ွမ္းလူမ်ဳိးနဲ႔ မြတ္စလင္မ္ၾကားမွာ ဘာျပႆနာမွ မ႐ွိခဲ့ပါဘူး။ ယခင္အပတ္က တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ မြတ္စလင္မ္ေတြကုိ ႐ွမ္းဘုန္းႀကီးမ်ားက သူတုိ႔ရဲ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ကာကြယ္ခုိလႈံခြင့္ေပးထားခဲ့ပါတယ္။

    ႐ွမ္းဘုန္းႀကီးအုပ္စုတစ္စုက ဒီလုိ စတင္အၾကမ္းဖက္တာ ဗမာေတြကလုပ္တာ၊ ႐ွမ္းေတြကလုပ္တာ မဟုတ္ဘူးလို႕ ေျပာပါတယ္။ ဒီျပႆနာကုိ စျဖစ္ေစတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ အမ်ဳိးသမီးကုိ မီး႐ႈိ႕တဲ့ မြတ္စလင္မ္ဆုိသူဟာ လား႐ိႈးၿမိဳ႕က မဟုတ္ပါဘူးလို႕ လား႐ိႈးၿမိဳ႕ခံေတြက ေျပာပါတယ္။ ဘယ္ကလာမွန္းမသိတဲ့ အျပင္လူေတြ ႐ုတ္တရက္ေပၚလာၿပီး ဗလီတစ္လုံး၊ မိဘမဲ့ကေလးေက်ာင္း နဲ႔ မြတ္စလင္မ္အိိမ္ေတြကုိ စတင္ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာလုိ႔ေျပာၾကတယ္။

    လူ ၄၀ ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ မိတၳီလာက မြတ္စလင္မ္တြကုိ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ပဲခူးၿမိဳ႕က ဖ်က္ဆီးမႈလုပ္ရပ္ေတြဟာလည္း ျမိဳ႕ျပင္ပမွ လူေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္ဟု ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာပါတယ္။

    လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕တခ်ဳိ႕ဆီက ၾကားသိခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြဟာ အဓိကအားျဖင့္ စြမ္းအား႐ွင္အဖြဲ႕၀င္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႕ သိရပါတယ္။ စြမ္းအား႐ွင္ဆုိတာ ယခင္ စစ္အစုိးရလက္ထက္က ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပသူမ်ားကုိ ၿဖိဳခြင္းဖုိ႔ စနစ္တက် သင္ၾကားေပးထားတဲ့ လက္ရဲဇက္ရဲ လူမိုက္လူယုတ္ေတြ၊ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြ၊ ႀကံရာပါေတြနဲ႕ ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းေပးထားတဲ့ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ စြမး္အား႐ွင္ဆုိတာ အာဏာရွိသူ၊ အစြမ္း႐ွိသူ လို႕ အဓိပၸါယ္ရတယ္။

    ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အဖြဲ႕ကုိ  ဒီပဲယင္းမွာ တိုက္ခိုက္လုပ္ႀကံခဲ့တာ၊ ၂၀၀၇ ေ႐ႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ သံဃာေတာ္ေတြကုိ ၿဖိဳခြင္းခဲ့တာလည္း ဒီစြမ္းအား႐ွင္ေတြထဲကပဲလို႕ အမ်ားက ယံုၾကည္ေနၾကတယ္။

    လြတ္လပ္ေသာအာ႐ွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မ႐ွင္ရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ “ ဒီအုပ္စုရဲ႕တည္ရိွမႈနဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြကို အမ်ားသိၿပီးျဖစ္တယ္။  တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ အဖြဲ႕အစည္းမဟုတ္သလို ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာမ်ားကလည္း ေဖာ္ျပေလ့မ႐ွိပါဘူး။ လူသိလည္း မခံတတ္ၾကဘူး ” လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    စြမ္းအား႐ွင္ဟာ ယခင္ စစ္အစုိးရကုိ ေထာက္ခံခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၾက့ံခိုင္ေရးႏွင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးအသင္း(USDA)ရဲ႕ လက္ကိုင္တုတ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအသင္းကတဆင့္ (USDP)ပါတီ အျဖစ္ေျပာင္းလဲၿပီး လက္႐ိွအာဏာရပါတီျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ဟာ စြမ္းအား႐ွင္အုပ္စုနဲ႔ ပတ္သက္မႈ မ႐ွိေၾကာင္း မ်က္ေစ့မွိတ္ျငင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။

    Taung Tha (ေတာင္သာ)လုိ႔ေခၚတဲ့ေနရာမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕သစ္လည္း ေပၚေပါက္လာတယ္ဆိုျပီး နီးစပ္သူမ်ားထံက သတင္းေတြလဲ ထြက္ေပၚလာတယ္။  ေတာင္သာျမိဳ႕ဟာ အလြန္အင္မတန္ သေဘာထားဆိုးတယ္လုိ႔ လူသိမ်ားတဲ့ ဦးေအာင္ေသာင္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဦးေအာင္ေသာင္းဟာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး၊ လက္ရိွအာဏာရပါတီ (USDP) ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ ရာထူးရွင္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။

    မိတၳီလာနဲ႔ လား႐ႈိးက အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို စံနစ္တက် စီစဥ္ထားၿပီး ၿပီၿပီျပင္ျပင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားခဲ့ပါတယ္။ လား႐ႈိးအၾကမ္းဖက္မႈမျဖစ္ခင္ ၂ ရက္အလုိက ဗုဒၶဘုန္းႀကီး ဦး၀ီရသူဟာ လား႐ႈိးၿမိဳ႕က ကီလုိမီတာ ၅၀ ေလာက္ေ၀းတဲ့ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕မွာ သူရဲ႕၀သီအတုိင္း မြတ္စလင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး တရားေဟာခဲ့ပါတယ္။ စြမ္းအား႐ွင္ နဲ႔ ၀ီရသူဦးေဆာင္တဲ့ ၉၆၉ ေတြဟာ အျပန္အလွန္ မွီခုိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့အဖြဲ႕လုိ႔ ျမန္မာ့အေရးသုံးသပ္သူေတြက တင္ျပတယ္။

    စြမ္းအား႐ွင္ေတြက ပညာမတတ္တဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြကုိ မမွန္သတင္းမ်ားနဲ႔ အမုန္းပြား ေဒါသထြက္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္စည္း႐ုံးအင္အားစုခဲ့ၿပီး၊ ျပႆနာကို  မီးခြက္ထြန္းရွာေနခဲ့ၾကတယ္။ စျဖစ္တာနဲ႔ အရိွန္ျမွင့္တင္ ထိုးသြင္းလိုက္ၾကတယ္။

    မြတ္စလင္မ္ေတြကုိ တိုက္ခိုက္ဖုိ႔ ဓါး႐ွည္၊ ျမက္ခုတ္လႊဓါး၊ ဆယ္ေပါင္တူ စတဲ့ လက္နက္မ်ားကုိ တပ္ဆင္ထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို ကားမ်ားနဲ႔ စနစ္တက် သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေပးတာျဖစ္တယ္။

    သူတုိ႔ တိုက္ခိုက္မႈပုံစံဟာ အလြန္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ၿပီး ရန္သူကုိ အခ်ိန္ကိုက္နည္းစံနစ္နဲ႕ စစ္ဆင္ေနသလိုပါဘဲ။ တစ္စုံတစ္ရာ အေရးယူဖြယ္မ႐ွိေၾကာင္း ႀကိဳတင္သိထားပုံရတယ္။  အျပစ္မဲ့သူကုိ ရန္သူအျဖစ္ ဖန္တီးလိုက္ၿပီး  သုိ႔မဟုတ္ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးၿပီး တိုက္ခိုက္ၾကမယ္။ အဲ့ဒီအခါ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးတတ္ၾကပါတယ္။

    ဒီလုိနည္းဗ်ဴဟာကို အသံုးခ်ျခင္းအားျဖင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က လက္လွမ္းမမီတဲ့ မကိုင္တြယ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ေနသေယာင္ လုပ္ထားပါတယ္။ အကယ္၍ သက္တမ္းႏုေသးတဲ့ ဒီမုိကေရစီဟာ ဖ႐ုိဖရဲျဖစ္သြားမယ္ဆုိရင္ (ဒါမွမဟုတ္)  တစ္ခ်ိန္က သူတုိ႔ကုိ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ေစတဲ့ အာဏာဆုပ္ကိုင္ထားမႈ ဆုံး႐ႈံးသြားၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ ဒီလုိနည္းလမ္းေတြကို အမာခံေပၚလစီတစ္ရပ္လို  ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ဖုိ႔ျဖစ္တယ္။

    လား႐ႈိးအၾကမ္းဖက္မႈအေပၚ အစိုးရဘက္က တုန္႔ျပန္မႈကေတာ့ မိတၳီလာထက္ျမန္ဆန္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုေတြနဲ႔ ဒီမုိကေရစီေထာက္ခံအားေပး လႈပ္ရွားသူေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ေတာင္းဆုိေနခ်ိန္မွာ စစ္တပ္ကသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ထိန္းသိမ္းႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့အျမင္ေရာက္ေအာင္ စစ္တပ္က လမ္းေပၚကုိ ျပန္တက္ ေရာက္႐ွိလာပါတယ္။

    ဗမာမ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္အမ်ဳိးသားေရး၀ါး ႏုိးၾကားလာၿပီး သမၼတသိန္းစိန္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ အျပစ္ျမင္ေအာင္၊ ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ လမ္းလြဲသြားေအာင္  ႏိုင္ငံေရးကစားကြက္ႀကီးလုပ္ရာမွာ မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ ထုိးေကၽြးခံရတဲ့ နယ္ရုပ္ေလးေတြျဖစ္ေနပါတယ္လုိ႔ မြတ္စလင္မ္ေတြ ခံစားေနၾကရပါတယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑ဟာ တုိင္ျပည္အတြက္အေရးႀကီးေၾကာင္းကုိလည္း တစ္ဖက္လွည့္နဲ႔ ေဖာ္ျပလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။

    သမၼတဦးသိန္းစိန္ကေတာ့ ဒီလုိ ဒီမုိကေရစီအေျပာင္းအလဲကာလမွာ ဒီလုိ အစြန္းေရာက္ ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးမႈေတြကုိ ျပတ္ျပတ္သားသား ႏွိမ္နင္းဖို႕သတိေပးလိုက္ေပမယ့္ ၊ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႕အာဏာေရးမွာ  ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈက ထာ၀စဥ္ရိွေနပါတယ္။

    ဒီေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ (old monsters) လက္ေဟာင္းမေကာင္းဆိုးဝါးေတြကုိ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရင္ သမၼတရဲ႕အခန္းက႑ဟာ တေျဖးေျဖး ေမွးမွိန္ခ်ည့္နဲ႕သြားမယ္လုိ႔ သုေတသီမ်ားက သုံးသပ္ျပထားပါတယ္။

    **၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂ ရက္ ေန႔ The Straits Times သတင္းစာပါ “Old monsters stirring up trouble” ေဆာင္းပါးကို ကိုေလး  ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိပါသည္။

  • သံဃာမ်ားထဲမွ အဆိပ္တစ္ခြက္ (By Francis Wade)

    သံဃာမ်ားထဲမွ အဆိပ္တစ္ခြက္ (By Francis Wade)

    ေမ-၃၁-၊၂၀၁၃
    M-Media
    ဘာသာျပန္- သာကီထက္ေကာင္း

    မႏ ၱေလးၿမိဳ႕၊ သစ္ရြက္မ်ားေ၀ဆာေသာ လမ္းတစ္လမ္း၏ ေနာက္၀ယ္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဦးေဏွာက္ေဆးေၾကာေနေသာ ဘူမိနက္သန္ဗဟုိဌာနတစ္ခု တည္ရိွေနသည္။ ၄င္း၏ေခါင္းေဆာင္ သည္ကား အမူအယာေကာင္း၍ သကၤန္းရံုထားကာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အစၥလာမ္က အႏ ၱရာယ္ေပးၿခိမ္းေျခာက္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေသာ လက္ကမ္းစာရြက္/စာေစာင္မ်ား ေ၀ငွလ်က္ရိွသည္။ တစ္ဖက္မွာေတာ့ ေနအိမ္အေဆာက္အဦမ်ားကို ဓမၼေတးမ်ား ထြင္းေဖာက္လႊမ္းမိုးေနေပသည္။

    နားလည္ရခက္ေသာ ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္တည္း။ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အေၾကာင္းရွာ အပုပ္ခ်ေရး လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္၊ ၄င္းျပင္ သူ၏ေနာက္လိုက္မ်ားက ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကို ဒုကၡသည္စခန္းသို႕ တြန္းပို႕ထားသူမွာ ဦး၀ီရသူ ျဖစ္၏။ သူသည္ ေက်ာ္ေစာ စာရင္း၀င္ သံဃာတစ္ဦးျဖစ္ကာ သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္သည္လည္း တစ္ခါတုန္းက အစိုးဆန္႕က်င္ေရး ဗဟုိစုရပ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶ၀ါဒကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အျမဳေတအျဖစ္ လက္ခံၾကသူမ်ားအဖို႕ ဦး၀ီရသူမွာ အစြန္းေရာက္ေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေနသူတစ္ဦး အျဖစ္ ရႈျမင္ၾကသည္။

    ဧၿပီလအတြင္း မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္တြင္ သူႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းစဥ္က “ မိမိ၏ ဆန္းစစ္ေလ့လာမႈအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ျဖစ္ပြားေသာ မုဒိန္းမႈ၏ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ လက္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးတစ္ေလမွ် ယင္းကဲ့သို႕မျပဳ ”ဟူ၍ သူက ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပခဲ့သည္။  သူ၏ မွတ္ခ်က္ေပးမႈမ်ားမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး အတြက္ ဆက္လက္မီးေမႊးေနသည့္ႏွယ္ ျဖစ္ေန၏။ ထိုအခ်ိန္က မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအ လယ္ပိုင္းမိတၱီလာၿမိဳ႕၌ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ မတ္လ လေႏွာင္းပိုင္းက မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေရႊဆိုင္ တစ္ဆိုင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လင္မယားႏွစ္ဦးအၾကား ျဖစ္ပြားၿပီးသည့္ေနာက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကို မြတ္စ္လင္မ္အုပ္စုတစ္စုမွ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာ ကပ္ဆိုက္ေတာ့၏။ ႏွစ္ရက္တာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၄၀ ေသဆံုးၿပီး လူေပါင္း ၁၂၀၀၀ ခန္႕ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယမန္ႏွစ္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ ၁၂၅၀၀၀ ဦးကို ေမြးရပ္ေျမမွႏွင္ထုတ္ခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္တူညီေနသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမဳိ႕ေတာ္ စစ္ေတြရိွ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္မ်ားအားလံုး ျပာပံု ဘ၀ေရာက္ခဲ့ပံုႏွင့္လည္း သ႑ာန္တူျဖစ္ေနသည္။  မၾကာေသးမီက ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕ HRW ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမ်ဳိးစုသုတ္သင္ေရး အစီရင္ခံစာေၾကာင့္ လက္ရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၌ ေရာက္ေနေသာ မိတၳီလာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အတြက္ ပို၍စိုးရိမ္စရာျဖစ္လာသည္။

    ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရကာစ သမိုင္းေဟာင္းတစ္ခုကို ရည္ၫႊန္းလ်က္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈႀကီး ပြင့္ထြက္လာမႈအေပၚ ဦး၀ီရသူမွ ဂုဏ္ယူ၀ံ့ၾကြားစြာ စကားဆိုေနဆဲျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်မ်ားထြက္ခြာသြားၿပီး ကိုလိုနီေခတ္လြန္ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈသည္ အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ ျမွားဦးလွည့္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႕သည္ လုပ္သားမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဌာနဆိုင္ရာ၀န္ထမ္းမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႕ သိန္းဂဏန္းအထိ ေခၚသြင္းလာခဲ့သည္။ ယင္း အိႏိၵယသားအမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုသည္ ဗမာမြတ္စ္လင္မ္ ကြန္ကရက္အား ဖ်က္သိမ္းေစျခင္းျဖင့္ မုန္းတီးမႈကို ႀကီးထြားလာေစခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ဦးႏုထံမွ အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူလိုက္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ပထမဦးဆံုး အာဏာရွင္ျဖစ္လာသည္။ ၄င္းေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား အစိုးရပိုင္းေနရာမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းရန္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။

    ဦး၀ီရသူသည္ လႈံ႕ေဆာ္မႈ လမ္းေၾကာင္း၏ထြက္ကုန္မ်ားကို ေကာင္းစြာ ႀကိဳျမင္ထားသူျဖစ္၏။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕ကိုတိုက္ခိုက္ေနသည့္ ျခေသ့ၤဆိုးႀကီးမ်ား သဖြယ္ ရုပ္လံုးေဖာ္လိုက္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕သည္ ၿဗိတိသွ်တို႕ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ဂ်ပန္တို႕အား တိုက္ထုတ္ျခင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မြတ္စ္လင္မ္အုပ္စုမ်ား၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အစၥလာမ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ပံုသြင္းရန္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ကတည္းက လွ်ဳိ႕၀ွက္ႀကံစည္ခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေျပာလ်က္ရိွသည္။ ယင္းေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ DVD မ်ားျဖင့္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႕ခ်ိလ်က္ရိွသည္။ ယမန္ႏွစ္က ရိုဟင္ဂ်ာ ၈ သိန္းခန္႕ကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္ ကုလသမဂၢ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို တုန္႕ျပန္ေသာအားျဖင့္ သံဃာေတာ္ ရာေပါင္းမ်ားစြာကို ၄င္းဦး၀ီရသူမွ ဦးေဆာင္ကာ သမၼတဦးသိန္းစိန္အား ေထာက္ခံဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း၊ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းမျပဳရဟူသည့္ တားျမစ္ခ်က္ျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ ထိထိေရာက္ေရာက္သပိတ္ေမွာက္ရန္ ၄င္းမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို ေစခိုင္းသည္။

    သူသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုဆန္႕က်င္ေသာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး၌ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပခဲ့ၾကသည့္ သံဃာေတာ္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအနက္ ပါ၀င္ခဲ့သူမဟုတ္။ ျမန္မာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး အသိုင္းအ၀ိုင္းကိုလည္း ကိုယ္စားျပဳခဲ့သူ မဟုတ္။ ယင္းေတာ္လွန္ေရးတြင္ သံဃာမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံရသည္။ ရက္စက္စြာႏွိမ္ႏွင္းခံလိုက္ရသည့္ ၄င္းတို႕၏ အနစ္နာခံထုတ္ေဖာ္ခ်က္မ်ားက ယေန႕ကမာၻ႕သူရဲေကာင္းလုပ္ရပ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသည္။ ထိုစဥ္က ေထာင္နန္းစံေနေသာ ဦး၀ီရသူမွာ ၄င္းတို႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ႏိုင္ျခင္းမရိွခဲ့။ သူသည္  ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးမႈေၾကာင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္ထြက္လာ၏။

    သူ၏ ပစ္မွတ္ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသာ ျဖစ္၏။

    ဦး၀ီရသူသည္ ၁၁ ရာစု ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ ဘာသာေရးသန္႕စင္ရွင္းလင္းမႈဖက္သို႕ ဆြဲေခၚေသာနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳထားသည္။ ယင္းကာလ၌ အေနာ္ရထာဘုရင္သည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို ဗမာလူမ်ဳိးတို႕၏ဘာသာတရား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးေစခဲ့သည္။ ေစတီပုထိုးႏွင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ရာေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။  သို႕ႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒသည္ ဗမာလူမ်ဳိးအသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ခြဲျခားမရေအာင္ျဖစ္လာၿပီး ကခ်င္၊ မြန္ ႏွင့္ အိႏိၵယလူမ်ဳိးတို႕ႏွင့္ ထိပ္တိုက္တိုးခဲ့သည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းပညာေရးစံနစ္သည္ ဗုဒၶ၀ါဒအား ထိန္းသိမ္းေဖာ္ေဆာင္ရန္ျဖစ္ၿပီး၊ ရဟန္းသံဃာမ်ားမွာ ျမန္မာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို အထြဋ္အျမတ္ထားေအာင္ လူငယ္မ်ားကို ၫႊန္ၾကားသည့္ လူမႈကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ တစ္စစျဖင့္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္ အျခားလူမ်ဳိးႏြယ္မ်ားအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုးလာသည္။ ဥပမာ ရွမ္းဘုရင္တို႕သည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတိုးပြားမႈအတြက္ ပံ့ပိုးကူညီရာ၌ အထူး ေရပန္းစားခဲ့သည္။

    ယင္းသို႕ အာဏာႏွင့္ဘာသာေပါင္းစပ္ထားေသာ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒသည္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ အေျခတည္လာခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုအဆံုးသတ္ေစမည့္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္မ်ားကာလ ေရွ႕ေျပးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္လည္း သံဃာမ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ယေန႕မွာေတာ့ ယင္း၀ါဒကို မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ အစြန္းေရာက္သံဃာမ်ားက ပံုသြင္းလိုက္ၾကသည္။ ၉/၁၁ အၾကမ္းဖက္မႈသည္ ကမာၻ႕မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ ဆိုးသြမ္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း ရုပ္လံုးေဖာ္သည္။ အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္သည္ အဓမၼဘာသာ သြတ္သြင္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကာက္လန္႕ရြံရွာသြားေအာင္ မႈိင္းတိုက္ၾကသည္။ စင္စစ္၌ ျမန္မာစစ္စစ္ျဖစ္ရန္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ရမည္ ဟူေသာ အဓမၼစံနစ္ကို ၄င္းတို႕ကိုယ္တိုင္မွ က်င့္သံုးေနၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းႏွင့္အေရွ႕ပိုင္းရိွ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္လူနည္းစုမ်ားကို ဖိႏွိပ္ၫွင္းပန္းျခင္းက ဤ၀ါဒ၏ အႏွစ္သာရကို ထုတ္ျပေနျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရအေနႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္သူမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရွင္းထုတ္၍ (ဗုဒၶဘာသာဟူသည့္) အလံတစ္ခုတည္းေအာက္၌ စုစည္းရန္ ႀကိဳးပမ္းေနျခင္းတည္း။

    ယင္းလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒအေတြးအေခၚမ်ားသည္ ျမန္မာရဟန္းသံဃာမ်ားအၾကား က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ေခတ္စားသြားသည္။

    “ ကၽြန္ေတာ့္ကို မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ မၾကာခဏ မႈိင္းလာတိုက္ၾကပါတယ္ ” ဟု ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္အေရးအခင္းဦးေဆာင္၍အက်ဥ္းက်ခဲ့သူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေဟာင္း ဦးဂမီၻရက မတ္လေႏွာင္းပိုင္း တစ္ညေနခင္း၌ မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ဆံုေတြ႕ေသာေနရာႏွင့္ကပ္လ်က္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ ဦး၀ီရသူသည္ ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လာေရာက္ခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္၍ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕လံုးမွာ ၉၆၉ နံပါတ္ပါ စေတကာမ်ား ပလူပ်ံသြားခဲ့သည္။ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး၊ ဓမၼဂုဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါး၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါးကို ထင္ဟပ္ေစသည္ ဟုဆိုကာ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္၀န္ႀကီးမ်ားက ယင္းနံပါတ္အား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သြတ္သြင္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာၾကေတာ့သည္။ ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားကိုေလ့လာျခင္း၊ ဖခင္ျဖစ္သူႏွင့္ေဆြးေႏြးျခင္းတို႕မွ တဆင့္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ မွားယြင္းေသာလမ္းစဥ္ဟု သိရိွလာၿပီးေနာက္ မိမိမွ စြန္႕လႊတ္ေက်ာခိုင္းလိုက္ပါေၾကာင္း ဦးဂမီၻရက ဆိုသည္။ သူ႕အား အဓမၼလူ၀တ္လဲေစ၍ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားသို႕ ၀င္ေရာက္ျခင္းကို ပိတ္ပင္ထားေစကာမူ မြတ္စ္လင္မ်ားကိုအၾကမ္းဖက္မႈက႑၌ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈအေပၚ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသူမ်ား အနက္ ထင္ရွားေနဆဲျဖစ္သည္။

    သို႕ေသာ္ ဦး၀ီရသူမွာကား လႈံ႕ေဆာ္ေနဆဲပင္။ သူ၏ေဟာေျပာမႈ DVDမ်ား၊ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ားႏွင့္တစ္ကြ ဗုဒၶ၀ါဒကို ကာကြယ္ရန္ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးထားသည့္စာအုပ္မ်ားကို သူ႕ေနာက္လိုက္တို႕က မႏၱေလးၿမိဳ႕၏ လူစည္ကားရာေစ်းမ်ား တြင္ လုိက္လံေ၀ငွေနၾကသည္။ သို႕ပါေသာ္လည္း ဦး၀ီရသူကိုယ္တုိင္ကမူ သူ၏အမုန္းပြားေဟာေျပာမႈမ်ားကို ဖံုးကြယ္ထား၏။ “ တကယ္လို႕မ်ား (မိတၳီလာမွာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကိုတိုက္ခိုက္တဲ့) သံဃာေတြဟာ ဦးဇင္းရဲ႕စကားကို နားေထာင္ခဲ့ယင္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး ” ဟု သူက ေျပာဆိုတတ္၏။ သို႕ေသာ္ အင္တာဗ်ဴးတိုင္း၌ သူ၏ မွတ္ခ်က္မွန္သမွ်မွာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ေဒါသူပုန္ထေအာင္ ဆြေနသည္ခ်ည္းျဖစ္ေနျပန္၏။ “ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် မြတ္စ္လင္မ္ေတြက တစ္အိမ္တက္ဆင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို လိုက္သတ္ေနၾကတယ္။ ပစၥည္းေတြ ခုိးယူလုယက္တာမဟုတ္ဘဲ သတ္ျဖတ္ဖို႕သက္သက္ျဖစ္တယ္ ” ဟုေျပာ၏။ သူသည္ သူကိုယ္တိုင္ဆင္ယင္ျခယ္သထားသည့္ နံရံတစ္ခု၏ေရွ႕တြင္ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ရန္ ေနရာေရြးေလ့ရိွ၏။ အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး သူ႕အနီးရိွလူမ်ားက ကၽြႏ္ုပ္အား ဓာတ္ပံုႏွင့္ဗီဒီယိုရိုက္ခဲ့ၾက၏။ မ်ားမၾကာမီ သူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာေပၚ ဤအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို တင္လိုက္၏။ အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ လူအားလံုးတို႕သည္ မိမိကဲ့သို႕ျဖစ္ပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ထြန္းမည္ဟုလည္း ဆိုထားရာ – ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားသည္ သူ႕ထံလာ၍ တရားနာျခင္း၊ သူ၏၀ိညာဥ္ေရး၌ခိုလႈံျခင္းဟု ၄င္းဖာသာအထင္ေရာက္ေနပံုရေပသည္။

    ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွ ထြက္လာေသာအခါ ဥပေဒဘြဲ႕ရဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ကၽြႏ္ုပ္၏စကားျပန္မွ “ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဒီေလာက္သိထားတာ အံ့ၾသစရာဘဲ။ ေလးစားဖို႕ေကာင္းလိုက္တာ ” ဟု ေျပာဆုိခဲ့၏။ အင္တာဗ်ဴးၿပီး ႏွစ္ရက္အၾကာ ကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္ဦး၀ီရသူအား မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူက “ ဦး၀ီရသူရဲ႕ CD ကို ကၽြန္ေတာ္ၾကည့္ၿပီးၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္အရမ္းစိတ္ဆိုးတယ္ဗ်ာ။ သူတို႕ဟာက အၾကမ္းဖက္၀ါဒဘဲဗ် ” ဟူ၍ စာေရးသတင္းပို႕လာေလသည္။

    ဦး၀ီရသူသည္ သံဃာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ပါလ်က္  သူတစ္ပါးခံစားမႈကိုမ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး ယင္းသို႕ေသာ လီဆည္စကားမ်ားစြာျဖင့္ ပံ့ပိုးကူညီသူမ်ားရေအာင္ ဆြဲေဆာင္တတ္သည္။ ဘာသာေရးပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး၏  စကားမ်ားမွာ မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္ေနသည္ဟု မည္သူထင္ႏိုင္မည္နည္း ?  အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶ၀ါဒသည္ ကိုယ္က်င့္တရားအတြက္ အဆင့္အျမင့္ဆံုးဟု ရာစုေပါင္းမ်ားစြာ သြန္သင္မႈကိုခံယူလာၾကေသာ ျမန္မာလူထု၏အျမင္၌  မည္သို႕ရိွမည္နည္း ?

    စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစတင္ခ်ိန္မွစၿပီး သံဃာတို႕၏ဦးတည္ခ်က္မွာ ဘယ္အရာျဖစ္သြားသည္ကို ဆန္းစစ္ရန္ အခ်ိန္တန္ေပၿပီ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းလက္ထက္တြင္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚထားရိွေသာအျမင္မ်ား မတူညီၾက။ မတူကြဲျပားမႈကိုလက္ခံၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားအား သကၤန္းခၽြတ္ကာ လူ၀တ္လဲေစခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအနက္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ရပ္တည္ေထာက္ခံေပးသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား အဆင့္ျမွင့္တင္ ေနရာေပးခဲ့သည္။ ၄င္းကို ဗုဒၶ၀ါဒအားကယ္တင္ျခင္းဟု အမည္တပ္ခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာၾသဇာ ႏွင့္ အျခား ဘာသာတရားမ်ားျပန္႕ပြားမႈတို႕ကို ၿဖိဳခြင္းရန္မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏လုိအပ္ခ်က္ျဖစ္သျဖင့္ ယင္းသို႕ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။

    အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ေၾကာင့္ ျမန္မာလူငယ္အေျမာက္အမ်ားသည္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈမွလြတ္ကင္းရန္ သာသနာ့ေဘာင္ထဲသို႕ ၀င္လာၾကသည္။ ၄င္းမွာ သာသနာေရးယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ မဟုတ္ေခ်။ ရလဒ္မွာ သံဃာေတာ္မ်ား မလိုအပ္ဘဲ အဆမတန္မ်ားျပားလာျခင္း ႏွင့္ လိုအပ္ပါက ဘာသာေရးအခြံစြပ္အမိန္႕ေပးႏိုင္ျခင္း တို႕ျဖစ္ပြားသြားေစသည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအၾကား စာရိတၱပ်က္စီးမႈက ႀကီးထြားက်ယ္ျပန္႕လာသည္။ ယမန္ႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ မိမိ၏မူလေက်ာင္းတိုက္သို႕ ျပန္လည္၀င္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ ဦးဂႏီၻရအား ထပ္မံဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ ဘုရားေက်ာင္းကန္တစ္ခုသို႕ရဲမ်ားက သူ႕အား ေခၚေဆာင္သြားသည္။ ၄င္း၌ မဟာသံဃာ့နာယကဆရာေတာ္မ်ားကို ေတြ႕ရသည္။ မဟာသံဃာ့နာယကအဖြဲ႕ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ဖြဲ႕စည္းေပးၿပီး သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္၌ ထားရိွလ်က္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္အနီးကပ္ဆက္ဆံမႈရိွသူတို႕ကိုသာ ခန္႕အပ္ထားသည္။ ေနာက္တစ္ေန႕တြင္ အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ၌ ဦးဂႏီၻရအား တရား၀င္အေရးယူရန္ အစိုးရအားတိုက္တြန္းသည့္အေၾကာင္း ပါလာခဲ့သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးကိုေပါင္းစပ္ထားမႈက အကြက္ခ်၀ါဒျဖန္႕မႈႏွင့္အတူ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ယမန္ႏွစ္တြင္ ပြင့္ထြက္သြားသည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပရိွဗမာလူမ်ဳိးတို႕၏ ေထာက္ခံကူညီမႈမ်ားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို ေအာင္ျမင္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ယင္းသူတို႕အမ်ားစုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္ မည္သူတစ္ဦးႏွင့္မွ် ပတ္သက္ဆက္ဆံဖူးၾကသည္မဟုတ္ဘဲ ခါးသည္းစက္ဆုပ္ဖြယ္ရာအျမင္ကို ဆုပ္ကိုင္၍ ၄င္းတို႕အား လူမဆန္စြာဆက္ဆံေအာင္ အားေပးခဲ့ၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးမရရိွေစျခင္းျဖင့္ အစိုးရက အရိွန္အဟုန္ကို ျမွင့္တင္ခဲ့ၾကၿပီး ညည္းတြားသံမ်ားထြက္လာေစသည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ေတာ့ သူတို႕အား အလိုမရိွသူမ်ားစာရင္းသြင္းလိုက္ေလသည္။
    သို႕ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္သူမ်ားသည္ ျပႆနာေကာင္မ်ားသာျဖစ္သကဲ့သို႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအျမင္အား လွည့္ပတ္ေဆာ့ကစားေဟာေျပေနေသာပုဂၢိဳလ္၏ ေျခေထာက္ေအာက္၌ မိတၳီလာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျပားျပား၀ပ္ခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္မိတၳီလာမွ်သာ ရပ္တန္႕မသြားဘဲ ရန္ကုန္ႏွင့္မိုင္၆၀မွ်သာကြာေ၀းေသာ ဥကၠံအထိ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈလိႈင္း ရိုက္ခတ္သြားသည္။ ေျမာက္ပိုင္းကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ ဖားကန္႕သို႕တိုင္ ဂယက္ရိုက္ခဲ့သည္။

    ယခုေသာ္ မိတၳီလာမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအတြက္ အကန္႕သတ္ခံနယ္ေျမျဖစ္ေနသည္။ ဘာသာတရားႏွစ္ခု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ခဲ့ေသာ ရပ္၀န္းႀကီးသည္ ယခုအခါ အသက္ႏႈတ္ရာ စစ္မက္ဇံုအလား ျဖစ္ေန၏။ ၿဖိဳဖ်က္ခံလိုက္ရသည့္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ အပ်က္အစီးပံုမ်ားအၾကား ကၽြႏ္ုပ္ ျဖတ္သန္းထြက္လာခိုက္ လမ္းေပၚတြင္ လူတစ္စုႏွင့္ ပက္ပင္းတိုးခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕သည္ ဧည့္သည္မ်ားကိုအလိုမရိွေၾကာင္း ေပၚလြင္ေနခဲ့သည္။

    ၿမိဳ႕ေနလူထုသည္ (အမ်ားအားျဖင့္)ေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္နယ္ေျမမ်ားရိွ ဒုကၡသည္စခန္းသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသည္။ အစိုးရမွတရား၀င္စီစဥ္ေပးမႈမဟုတ္ေသာ မိတၳီလာျပင္ပ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုတြင္ လူေပါင္း ၃၄၀၀ ရိွၿပီး ရိကၡာနပ္မမွန္ၾကသည့္အျပင္ စခန္း၀န္းက်င္၌ ေျမြမ်ားကလည္း ေပါေသးသည္။ ေမလကုန္လြန္လွ်င္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအဖို႕ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ရွည္ ကုန္ဆံုးၿပီ။ ဒုကၡသည္မ်ားအား စခန္းမွထြက္ေစရန္ လိုအပ္လာၿပီ။ မီးေလာင္ျပင္ရပ္ကြက္မ်ားအား ျပန္လည္ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္မႈကို အရိပ္အေယာင္မွ် မျမင္ရေသး။ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းႀကီးႏွစ္ရပ္ကို မစုစည္းမိေအာင္ ခြဲျခမ္းထားရိွဆဲ။ ေမလေနာက္ပိုင္း ဒုကၡသည္မ်ား၏လံုၿခံဳမႈဟူသည္
    အႏ ၱရာယ္၏အနံ႕ ထြက္ေပၚလ်က္ပင္။

    ***    Francis Wade ၏ Poison in the Sangha ေဆာင္းပါးကို သာကီ ထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။ Francis Wade သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာႏွင့္အာရွပစိဖိတ္ေရးရာကို ေလ့လာေရးသားသည္။ သူ၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊  Al Jazeera English ၊  Asia Times Online ႏွင့္ New Internationalist တို႕၌ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။ ေဆာင္းပါးအေထာက္အကူျပဳဓာတ္ပံုပ့ံပိုးသူ Vincenzo Floramo သည္ အလြတ္တန္းသတင္းဓာတ္ပံုဆရာျဖစ္ၿပီး၊ လက္ရိွတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အေျခစိုက္သည္။ သူ၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊ The Bangkok Post ၊ Witness Journal ၊ Life Force Magazine ၊ Der Spiegel ၊ Irrawaddy ႏွင့္  Io Donna တို႕တြင္ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။   ***

  • သည္မုိး သည္ေလ သည္လူေတြ (ေဆာင္းပါး)

    သည္မုိး သည္ေလ သည္လူေတြ (ေဆာင္းပါး)

    ဇြန္လ-၃၊၂၀၁၃
    ေဆာင္းပါးရွင္-ေအာင္တင္

    ဇြန္လ(၂)ရက္ ၂၀၁၃ခု မနက္ပုိင္း RFAမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥကုိ ကေနဒါက ေဒါက္တာခင္ေစာဝင္းနဲ႔ အေမရိကက ကုိေအာင္မုိးဝင္းတုိ႔ ေထာက္ခံ ေဆြးေႏြးသြားတာကုိ စိတ္မသက္မသာ နားေထာင္ရတယ္။ အဲဒီမတုိင္ခင္ကလည္း ေဒါက္တာခင္ေစာဝင္းရဲ့ ေထာက္ခံေဆြးေႏြးခ်က္ကုိ RFAက အႀကိမ္ႀကိမ္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။

    ေဒၚခင္ေစာဝင္းက အမ်ားရဲ့အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ အနည္းရဲ့ အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္ႏုိင္တယ္ဆုိျပီး အမ်ားနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္တားျမစ္ျခင္းကုိ ဥပမာေပး ေထာက္ျပသြားခဲ့တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဆုိတာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္(၆၀)ေက်ာ္က ေထာက္ျပခဲ့တဲ့ လမ္းေပၚမွာ ေဆးရုိးလွမ္းတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ိဳးျဖစ္ျပီး လူသားေတြရဲ့ မူလဘူတ အေျခခံအခြင့္အေရးျဖစ္တဲ့   လူသားမ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြါးပုိင္ခြင့္နဲ႔ မႏႈိင္းယွဥ္အပ္ မႏိႈင္းယွဥ္ေကာင္းတဲ့အရာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးနယ္ပယ္မွာ အေတြ႔အၿကုံရွိတဲ့ ဆရာမႀကီးက ေမ့ေလ်ာ့သြားဟန္တူပါတယ္။ ရွိေစေတာ့။

    ကုိေအာင္မုိးဝင္းက သူဟာ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၊ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒေတြကုိ အထူးျပဳေလ့လာသူျဖစ္တဲ့အတြက္ ရုရွားအေၾကာင္းကုိ မရွိမျဖစ္ ေလ့လာရပါတယ္တဲ့။ ဆုိဗီယက္အင္ပါယာျပိဳကဲြရတာ ခ်က္ခ်နီးယား(မြတ္စလင္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေဒသ)က လူဦးေရ မ်ားျပားလာျခင္းကလည္း တစ္ေၾကာင္းပါတယ္တဲ့။ ရင္သတ္ရႈေမာ အ့ံၾသဘြယ္ရာ သုံးသပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္ျဖတ္လုိ႔ တံတားႀကီး တုန္သြားတဲ့အခါ ဆင္နားရြက္ထဲက မႊားေကာင္ရဲ့ အေလးခ်ိန္ကလည္း သက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္ဆုိတဲ့ ျပင္ညာရွိႀကီးေပဘဲ။ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလုံး မြတ္စလင္ မုန္းတီးေရး လႈံ႕ေဆာ္မႈေတြ၊ မြတ္စလင္ေတြကုိ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျပင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ ဆိုင္ဆိုင္ မဆုိင္ဆုိင္ ရတဲ့အေပါက္က မြတ္စလင္မုန္းတီးေရး တုတ္ထဲ့လုိက္မေဟ့ဆုိတဲ့ စိတ္ေစတနာဆုိးက တံတားေပၚ ဆင္သြားသလုိ ထင္ရွားလွတယ္။ ရွိေစေတာ့။

    ႏုိင္ငံတကာ အေတြ႔အၿကုံေတြ မ်ားျပားလွပါတယ္ဆုိတဲ့ ေဒါက္တာယဥ္ယဥ္ႏြယ္ကလည္း (သူ႔ရဲ့ ၾကည္ညိဳစရာေကာင္းတဲ့ မ်က္ႏွာဟန္ေပးေတြနဲ႔) ေခတ္ေနာက္က်ေနတဲ့ တနည္းအားျဖင့္ဆုိရင္ အစြန္းေရာက္ေနတဲ့ မြတ္စလင္ဘာသာေရး ဆရာေတြက သားသမီးကန္႔သတ္ေရးကုိ ရခုိင္ျပည္မွာ ကန္႔ကြက္ဟန္႔တားေနသတဲ့။ ကမၻာေပၚမွာ လူဦးေရ အမ်ားဆုံးျဖစ္တဲ့ အျပင္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ပညာတတ္အေက်ာ္အေမာ္ေတြ ေထာင္ေသာင္းသိန္းခ်ီေအာင္ ရွိေနႏုိင္တဲ့ ကက္သုိလစ္ ဂုိဏ္းဝင္ေတြကလည္း  လူသိ၊ ကမၻာသိ ယေန႔တုိင္ေအာင္ သားသမီးတားဆီးျခင္းကုိ ခါးခါးသီးဆန္႔က်င္ေနၾကဆဲျဖစ္တာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ေဒါက္တာမႀကီးက သိဟန္မတူဘူး။ အဲဒီကက္သုိလစ္ေတြကုိ ပညာမတတ္ဘူး။ အစြန္းေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆရာမႀကီး ေျပာရဲသလားဆုိတာကုိ သိခ်င္မိတယ္။ ကက္သုိလစ္ဘာသာႀကီးစုိးတဲ့ ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ သားသမီးကန္႔သတ္ျခင္းကုိ လက္မခံၾကေပမဲ့ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အပါအဝင္ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြမွာ သားသမီးကန္႔သတ္ျခင္းကုိ က်င့္သုံးေနၾကတယ္ဆုိတာကုိလည္း ပညာရွင္ဆရာမႀကီးက ေမ့ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနျပန္တယ္။ သူ႔မစ္ရွင္(Mission)က မီးျငိမ္းတဲ့ မစ္ရွင္ မဟုတ္ဘူး။ ဓါတ္ဆီေလာင္းတဲ့ မစ္ရွင္ျဖစ္ဟန္တူတယ္။ ရွိေစေတာ့။

    ရွိေစေတာ့ေတြ မ်ားလာရင္ေတာ့ ကိစၥရွိလာႏုိင္ပါတယ္။

    ဒီေန႔ ဦးသိန္းစိန္အစုိးးရရဲ့ လူဦးေရထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြႏွင့္ ကုသသမဂၢက ကန္႔ကြက္ေနတာလား။ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့နည္းစနစ္၊ ပုံသ႑ာန္ကုိ ကန္႔ကြက္ေနတာလားဆုိတဲ့ အင္မတန္အခရာက်တဲ့ ေမးခြန္းႀကီးကုိ RFAမွာ ေဆြးေႏြးသူ ပညာရွင္ႏွစ္ေယာက္ေကာ၊ သတင္းေမးသူ ဦးခင္ေမာင္ျငိမ္းတုိ႔ သာကမ ျမန္မာျပည္သူ အမ်ားအျပားက နားလည္သေဘာေပါက္ဟန္ မတူၾကတာက ဝမ္းနည္းစရာပါ။

    ကမၻာႀကီးမွာ လူဦးေရ ေပါက္ကဲြမႈ မ်ားျပားေနျပီး အစာေရစာနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးမႈေတြ မ်ားျပားေနလုိ႔ ကုလသမဂၢကုိယ္တုိင္က ေငြကုန္ေၾကးက်ခံ၊ အဖဲြ႔အစည္းေတြဖဲြ႕၊ ပညာရွင္ေတြအကူအညီနဲ႔ လူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးေနတာကုိ မျမင္ၾကဘူးလား။ အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားဒက္ႏုိင္ငံေတြအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံအားလုံးေလာက္လုိလုိ (လူဦးေရတုိးႏႈံး အႏႈတ္ျပေနတဲ့ စီးပြားတုိးတက္ေသာ ႏုိင္ငံအနည္းငယ္ကလဲြလုိ႔)က လူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းကုိ ကုိယ့္နည္းကုိယ့္ဟန္နဲ႔ လုပ္ေနၾကတာကို မေတြ႕ၾကဘူးလား။ ဆင္းရဲျပီး သားသမီးမ်ားရင္ ခေလးေကာ၊ မိခင္သာ ထိခုိက္ရုံမက လူ႔အဖဲြ႔အစည္းကုိပါ ဝန္ထုပ္ဝန္ပုိးျဖစ္ေနလုိ႔ လူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (Family Planning)ကုိ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔အစည္း၊ က်န္းမာေရးအဖဲြ႔အစည္း အားလုံးလုိလို ေထာက္ခံကူညီေနၾကတာကုိ ဒီပညာရွင္ႀကီးမ်ား မသိၾကဘူးလား။

    ဦးသိန္းစိန္ကုိ ေထာက္ခံခ်င္ေဇာေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဘာေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္ရသလဲဆုိတာကုိ မစဥ္းစားႏုိင္ၾကဘူး ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီ ခရီးလမ္းက ၾကမ္းေနအုံးမွာပါ။

    ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာအစိုးရေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢတုိ႔က ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ခေလးႏွစ္ေယာက္ထက္ ပုိမယူရဆုိတဲ့အမိန္႔ကုိ ကန္႔ကြက္ရျခင္းက အမိန္႔အာဏာနဲ႔ လုပ္လုိ႔ျဖစ္တယ္။ အမိန္႔အာဏာနဲ႔ လုပ္ရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မျဖစ္ေအာင္ စည္းရုံးျခင္း၊ ပညာေပးျခင္း၊ အေထာက္အကူေပးျခင္းအားျဖင့္သာ လုပ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။

    ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ဆင္းရဲတယ္။ ဆင္းရဲမွာေပါ့။ ဆင္းရဲေအာင္ အလုပ္ခံထားရတာကုိး။ သူတုိ႔ထြက္ကုန္ေတြ သူတုိ႔ လြတ္လပ္စြာ ေရာင္းဝယ္ခြင့္ မရွိဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ခရီးသြား ကုန္သြယ္ခြင့္ မရွိဘူး။ အစုိးရကလည္း ဘာအေထာက္အကူ (Infrastructures)မွ မလုပ္ေပးဘူး။ ဒီၾကားထဲ သူတုိ႔လယ္ေတြ၊ ကၽြဲႏြားေတြကုိလည္း မၾကာခဏ အဓမၼ အသိမ္းခံၾကရတယ္။ အသစ္ေနရာခ်ေပးတဲ့ နတလရြာသားေတြအတြက္ သူတုိ႔ လယ္၊ သူတုိ႔ ႏြားကုိ ေပးရတယ္။ အလုပ္ခြင္မွာလည္း ေပၚတာ အဆဲြခံရတယ္။

    ရုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ ပညာမတတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ေက်ာင္းအင္မတန္ နည္းတယ္။ ဘာသာစကား ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဆရာ မခန္႔ဘူး။ ရခုိင္ဆရာေတြကုိ အမ်ားဆုံး ခန္႔တယ္။ ဆရာအမ်ားစုႀကီးက အိမ္မွာေနျပီး လခထုိင္ထုတ္၊ ေက်ာင္းမလာ။ ေစတနာနည္း။

    ရုိဟင္ဂ်ာေတြမွာ ပညာတတ္ရွားတယ္။ နည္းနည္းပါးပါး စာသင္ႏိုင္သူေတြ ဆယ္တန္းေအာင္ရင္ တကၠသုိလ္တက္ခြင့္ရေရးက အုိင္ယာလန္ထီေပါက္တာထက္ ပုိခက္ခဲတယ္။ ပညာတတ္ေတြ မျဖစ္လာေအာင္ စနစ္တက်ပိတ္ဆုိ႔ထားတာ ၁၉၈၂ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ ျပဌာန္းျပီး ေနာက္ပုိင္းကတည္းကဘဲ။

    ရုိဟင္ဂ်ာေတြ လူဦးေရမ်ားတယ္ေျပာတယ္။ လြန္ခဲ့ေသာ ဘယ္ႏွစ္ခုႏွစ္က လူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိခဲ့ျပီး အခုဘယ္ေလာက္ရွိလာလို႔ လူဦးေရတုိးႏႈံး ဘယ္ေလာက္ျမင့္တက္လာပါတယ္လုိ႔ ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ မခ်ျပဘဲ ဘယ္လုိလုပ္ လူဦးေရမ်ားတယ္ ေျပာႏုိင္ၾကတာလဲ။ ဘာအေထာက္အထားနဲ႔ ေျပာေနတာလဲ။ ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ လက္ထပ္ရမယ္။ ခေလးႏွစ္ေယာက္ထက္ ပုိမယူရဘူးဆုိတာ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေနျပီ။ ဘယ္လုိလုပ္ျပီး လူဦးေရ မ်ားတယ္ ေျပာႏုိင္ရတာလဲ။

    မိသားတစ္စုမွာ ၅၀ – ၆၀ ေလာက္ရွိတယ္။ ဟုတ္လား။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကုိ အဖုိး အဖြား၊ အမိ အဘ၊ သား သမီး၊ ေျမးျမစ္အထိေအာင္ အိမ္ေထာင္စုစာရင္း တစ္ခုဘဲ လုပ္ေပးထားရင္ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း ၅၀ – ၆၀ မျဖစ္သြားႏုိင္ဘူးလား။

    အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ဌာနဆုိင္ရာမွာ ရုိဟင္ဂ်ာကုိ အလုပ္မခန္႔ေတာ့ဘူး။ အႏွိမ္ခံ အဖိခံလုပ္ထားတယ္။ ဒီလူမ်ိဳးမွ မနိမ့္က်ရင္ ဘယ္လူမ်ိဳး နိမ့္က်အုံးမွာလဲ။ ဒီလုိလူမ်ိဳးမွ ေခတ္ေနာက္မက်ရင္ ဘယ္လူမ်ိဳး ေခတ္ေနာက္က်အုံးမွာလဲ။ သူတုိ႔ကုိ လြတ္ေျမာက္ေအာက္ အကူအညီေပးမွာလား။ ပုိဆုိးေအာင္ ပိုဖိႏွိပ္မွာလား။

    ဒါေၾကာင့္ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာေတြမွာ တစ္ကယ္ဘဲ လူဦးေရး တုိးပြါးမႈႏႈံး ျမင့္ေနသလား။ အျခားျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြမွာေကာ လူဦးေရ တုိးပြါးႏႈံးျမင့္ေနသလား။ လူဦးေရတုိးႏႈံးမ်ားေနတာမွန္ရင္၊ မိသားစု စီမံကိန္းလုပ္ဖို႔ လုိအပ္တာမွန္ရင္ သက္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္ေတြ၊ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ့ ထင္သာျမင္သာေသာ ေထာက္ခံမႈႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကုိ ရယူျပီးမွ သားသမီး ဦးေရကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ မိသားစုစီမံကိန္း (Family Planning)ကုိ လုပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ အမိန္႔အာဏာနဲ႔ လုပ္လုိ႔ မရပါဘူး။ အမိန္႔အာဏာနဲ႔ ခုိင္းရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ခ်င္ရင္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ စည္းရုံးပါ။ ပညာေပးပါ။ ရုိဟင္ဂ်ာ လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ပါ။ ဒီနည္းဘဲ ရွိပါတယ္။

    လက္ပံေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္း အစီရင္ခံစာႏွင့္ ရခုိင္ပဋိပကၡစုံစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာထဲက သေျပသီးေကာက္သလုိ ကုိယ္ၿကုိက္တာေရြးျပီး အေကာင္အထည္ေဖၚေနတာေတြ၊ ကုိယ္မၿကုိက္တာေတြကုိ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတာေတြက သိပ္သိသာလြန္းေနပါျပီ။ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရအေနနဲ႔ ရွက္တတ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။

    ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကုိ လိုခ်င္တယ္ဆုိရင္ သူတို႔ကုိ လူလုိျမင္ၾကပါ။ လူလုိဆက္ဆံၾကပါ။ လူလို ေလးစားျပပါ။ လူလုိ လူလို မျမင္ရင္ လူသားအျဖစ္မွ တစ္ကယ္တန္း ဆုံးရႈံးသြားသူက ဘယ္သူေတြလဲဆုိတာကုိ သိပါ။

  • ရ၀မ္ဒါမ်ိဳးျဖဳတ္ သုတ္သင္မွဳႏွင့္ ဆင္တူေနသည့္ ျမန္မာျပည္ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    ဇြန္-၂၊၂၀၁၃
    ဘာသာျပန္-သာကီထက္ေကာင္း

    မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္း၏ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေသာ လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရးႏွင့္  လူသားျဖစ္မွဳကိုဆန္ ့က်င္ က်ဴးလြန္သည့္ျပစ္မွဳမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚလြင္ ထင္ရွားလ်က္ရိွသည္။ သို ့ေသာ္ ျမန္မာအမ်ားစုက ျငင္းဆန္ပယ္ခ်ေနဆဲ။

    49
    လားရိႈးအၾကမ္းဖက္မႈ

    လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားလည္း ၄င္းတို႕အထဲပါ၀င္ေနသည္။ Human Rights Education Institute of Burma (HREIB) ၏ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း က လြန္ခဲ့ေသာလ အတြင္း ထုတ္ျပန္သည့္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႕ Human Rights Watch ၏ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္မႈအစီရင္ခံစာ၌ ပါ၀င္ေသာ      လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရး (“ethnic cleansing”) ဟူသည့္ အသံုးအႏႈန္းကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

    ထိုအသံုးအႏႈန္းကို ကန္႕ကြက္ျငင္းဆိုျခင္း (၀ါ) HRW အစီရင္ခံစာကို သြယ္၀ိုက္ျငင္းဆိုျခင္း သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ စိတ္တိုင္းက် အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားရွိႏိုင္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို ့ျဖင့္ ရာဇ၀တ္သားတို႕ကို ကာကြယ္ေပးရာေရာက္ေစသည့္ အျပင္ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မွဳမ်ားကို စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္ႏွင့္ ကာကြယ္သင့္ ကာကြယ္ထိုက္သည္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ျပီဟူေသာ သတိေပးခ်က္ကို ႀကိဳတင္ ပိတ္ဆို ့လိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။

    ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ားထင္ရွားေနပါလ်က္ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းက လူမိုက္အားေပးအ ဆိပ္ပင္ေရေလာင္းျခင္းျဖစ္သည္။

    ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ သည္  “ျဖစ္ရပ္”ခ်ည္းမဟုတ္၊ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္

    ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ “လူမ်ဳိးစုသန္စင္ဖယ္ရွားေရး” ႏွင့္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ကို ေရာေထြးကာ အတူတူဟုပင္ ထင္ျမင္ႀကသည္။ ဤမွ်မက မ်ိဳးျဖတ္သုတ္သင္မွဳသည္ ရုတ္ျခည္း ပြင့္အံျဖစ္ေပၚေသာ၊ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ တခ်ိန္တည္း အသတ္ခံရေသာ ျဖစ္ရပ္ဟုအျမင္မွားႀကသည္။

    ယင္းသို႕အျမင္မွားေစျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားစြာတို႕မွာ မိမိတို႕တိုင္းျပည္၌ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္ သင္မႈ မရိွဟု ယူဆသြားေစသည္။ သို ့ရွိရာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္လာေအာင္ လွဳပ္ရွားေနသည့္ “ျဖစ္စဥ္” ကို အေလးမျပဳေတာ့ေပ။

    တနည္းဆိုရေသာ္ မ်ိဳးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရး (genocide) ဆိုသည္မွာ ရုတ္တရက္ထျဖစ္ေသာ၊ တခ်ိန္တည္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအသတ္ခံရေသာ “ျဖစ္ရပ္”(outbreak) မဟုတ္။ လူေပါင္းမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေန ရရွိလာေအာင္ အခ်ိန္တစံုတရာယူကာ ဖန္တီးေသာ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္သည္။

    သို႕ေသာ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာေတာ့ သတ္ျခင္းထက္ ပို၍ က်ယ္၀န္းသည္။ လူမ်ဳိးႏြယ္တစ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး သို႕မဟုတ္ ဘာသာေရးအုပ္စုတစ္စုအား တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဖ်က္ဆီးလုပ္ေဆာင္ျခင္းက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide က်ဴးလြန္ျခင္း အထေျမာက္သည္ဟု 1948 Genocide Convention မွ သတ္မွတ္ထားသည္။ ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္တြင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း၊ ေမြးဖြားမႈကို တားဆီးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ အုပ္စုတစ္စု၏တည္ရိွမႈကို ပ်က္စီးေစရန္ ကေလးငယ္မ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း စသည္တို႕လည္း ပါ၀င္ေန၏။

    3
    ဥကၠံ

    ဧၿပီလ ၂၉ ရက္တြင္ထုတ္ျပန္ေသာ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ ရခိုင္ပဋိပကၡစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာသည္ပင္လွ်င္ အထက္ပါဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားအရ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းပံုဟန္ တစ္ရပ္အျဖစ္ ယူဆသံုးသပ္၍ ရေနသည္။ အစီရင္ခံစာပါ ပ်က္လိုဖ်က္ဆီးျဖစ္ေစသည့္မွတ္ခ်က္မ်ားစြာအနက္တစ္ခုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အၾကား ေမြးဖြားႏႈန္းကို တိုးျမွင့္ကန္႕သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ တမင္ရည္ရြယ္ႀကံေဆာင္သည္ျဖစ္ေစ မရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ ရိုဟင္ဂ်ာတို ့၏ ေမြးဖြားႏွဳန္းမ်ားရသည့္ အေျခအေနကို ဘက္ေပါင္းစံုမွမႀကည့္ပဲ ေမြးဖြားႏွဳန္းထိန္းခ်ဳပ္ေစျခင္းသည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈစာရင္း၀င္ေနပါေတာ့သည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ဆင္တူေနသည့္ ျမန္မာျပည္

    ၿမိဳ႕ႀကီးၿမိဳ႕ငယ္မ်ားတြင္လည္း အၾကမ္းဖက္ျခင္းမ်ား၊ လူ႕ျမင္ကြင္း၌သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို မယံုၾကည္ႏိုင္ေအာင္ ေတြ႕ေနရသည္။ ဤသည္မွာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံ၌ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လူေပါင္း ၈ သိန္းေက်ာ္ သတ္ျဖတ္သည့္ ျဖစ္ရပ္္ အလားသ႑ာန္မ်ဳိးျဖစ္ေနသည္။ ယင္းသတ္ျဖတ္ခံရသူအမ်ားစုမွာ တြတ္စီ လူနည္းစု၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါ၏ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈသည္လည္း ရုတ္ျခည္းပြင့္အံခဲ့ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ တစ္အံုတစ္က်င္း အျပည့္အ၀စိတ္တိုင္းက်သတ္ျဖတ္မႈအေနအထားျဖစ္ေပၚလာေစေအာင္ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ၊ အထူးသျဖင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မီ လေပါင္း ၄၀ ကတည္းက  ႀကိဳတင္စီမံထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    Aiding Violence စာအုပ္ေရးသားသူ ကုလသမဂၢအရာရိွေဟာင္း Peter Uvin မွ ဤျဖစ္ရပ္ကို ရွင္းျပထားသည္။ တုန္လွဳပ္ဖြယ္ရာမ်ားမွာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသာမဟုတ္၊ မ်ဳိးျဖဳတ္ သုတ္သင္မႈ၏ လကၡဏာမ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ျခင္းသည္ အႀကီးအက်ယ္ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းသည္။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေတြ႕ျမင္လာရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရ၀မ္ဒါကဲ့သို႕ မလြဲမေသြျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု မဆိုလိုေသာ္လည္း   ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မွီ ရ၀မ္ဒါရိွ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယေန႕ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္ေဆးေတြ႕ရိွေနရသည္။

    by Sithu Lwin  1
    မိတၳီလာ

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး

    ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ မတိုင္မီက ဟူတူးလူမ်ဳိးစုႀကီးစိုးေသာ ရ၀မ္ဒါအစိုးရကို ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ေစေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့မ်ားစြာျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳအားေပးခဲ့သည္။ မည္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ခ်ီးျမွင့္ကူညီၾကပါသနည္း ? စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဟူေသာအေၾကာင္းရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒၚလာ လိႈင္းလံုးတို႕သည္ ႏိုင္ငံတြင္းသို႕ အေတာမသတ္ စီး၀င္လာၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါအစိုးရက ယင္းဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အေထာက္ အကူျပဳ ႏိုင္ငံျခား ကူညီေထာက္ပံ့ေငြမ်ား အေပၚ အျပည့္အ၀ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့ၾကသည္။ ၈၀ % ႏႈန္းအထက္မွာ အစိုးရပိုင္းသို႕ ေရာက္ရိွသြားၿပီး က်န္ေငြမ်ား သံုးစြဲရန္ အစိုးရ ေထာက္ခံခ်က္ပါရသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ယင္းသို႕အသားတင္အျမတ္ထုတ္ေနျခင္းအေပၚ အေမရိကန္က ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈ မျပဳသည့္အျပင္ စစ္တပ္ဆက္ဆံေရး၊ စစ္ေရးကူညီေရးတို ့ကိုပင္ မေလ်ာ့ခ်ခဲ့။

    လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပတ္သက္မႈလက္ရိွအေနအထား၊ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ား စီး၀င္ေနမႈ၊  International Crisis Group မွ သမၼတဦးသိန္းစိန္အား ဆုခ်ီးျမွင့္မွဳ၊ အေမရိကန္၏စစ္ေရးအရပါ၀င္လာမွဳတို ့မွာ ရ၀မ္ဒါ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထပ္တူနီးပါး ျဖစ္ေနသည္။

    ရ၀မ္ဒါ၌ US ၊ EU ၊ ကမာၻ႕ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံအတြင္းအျပင္အလွဴရွင္မ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ လူထုႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကိုဖယ္ခြာ၍ အစိုးရႏွင့္သာ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အစီအမံပရိုဂရမ္မ်ားမွာ အစိုးရ၏အားေကာင္းေရးအတြက္သာ ဆင္ယင္ခံရသည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးကိစၥကို ဌာနဆုိင္ရာအစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေဆြးေႏြးစီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ဒလေဟာတိုး၀င္လာေသာ ႏိုင္ငံတကာလွဴဒါန္းပံ့ပိုးေငြမ်ားမွာမူ အစိုးရကို ပိုမိုခိုင္မာအားေကာင္းေအာင္ အဆံုးစြန္ထိ ကူညီရာေရာက္သြားခဲ့သည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း သစ္ခုတ္ဓားကဲ့သို႕လူသတ္လက္နက္ေပါင္း ၅၈၁,၀၀၀ ကို တရုတ္ျပည္မွ ၀ယ္ယူတင္သြင္းသည္။ ၿဗိတိသွ် ဂ်ာနယ္လစ္ Linda Melvern ၏အဆိုအရ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၂၆ သန္း တန္ေၾကးရိွလက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္တစ္ ရပ္ကို အီဂ်စ္၌ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။

    ၄င္းေနာက္ တူစီလူမ်ဳိးတို႕အေပၚမုန္းတီးဆန္႕က်င္ေရးကို ႏိုင္ငံပိုင္ေရဒီယိုမ်ားမွ ထင္သာျမင္သာစြာ ေၾကျငာထုတ္လႊင့္ၾကသည္။  ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက တုန္႕ျပန္ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္သာမက အစိုးရ၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပံုရိပ္ကိုပင္လွ်င္ အေကာင္းျမင္ပံုစံျဖင့္ ဆက္လက္ရုပ္လံုးေဖာ္ေပးေနခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္အေနအထားကဲ့သို ့ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ တူစီလူမ်ဳိးမ်ား ရက္စက္စြာ လက္စတုန္းခံလိုက္ရၿပီျဖစ္၏။

    A body is seen on a street in Meikhtila 21 match
    မိတၳီလာ

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – လူ ့အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာမ်ား

    ရ၀မ္ဒါ၌ ျဖစ္ပ်က္ေနမႈကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား ၾသဇာထြားသူမ်ား မည္ေရြ႕မည္မွ် သိမသိကို အတိအက်မသိႏိုင္ေသာ္လည္း  ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ NGO အဖြဲ႕ႀကီးေလးဖြဲ႕မွလည္း ေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ထံမွ လည္းေကာင္း အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္စီ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕၌ တအံုတက်င္းလက္နက္ျဖန္႕ေ၀ေနမႈ၊ တူစီဆန္႕က်င္ေရး အစြန္းေရာက္ေနမႈ၊ အစိုးရမွေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ၍ တူစီတို႕အား အဓိကဦးတည္သတ္ျဖတ္ေနမႈ မ်ားကို အေသးစိပ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႕ေသာ္ မည္သူတစ္ဦးမွ် မတုန္႕ျပန္ အေရးမယူခဲ့ၾကေခ်။

    ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ဆင္တူသည္မွာ ကုလသမဂၢသံတမန္မ်ားျဖစ္ေသာ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ ကင္တားနား ႏွင့္ မစၥတာ ဗီေဂ်းနမ္ဘီးယား တို႕၏ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုခ်က္အျပင္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈ အဖြဲ႕ HRW ၏ အစီရင္ခံစာလည္း မၾကာေသးမီက ထြက္ရိွလာသည္။ ၄င္းတို႕၌ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစုအား ဆန္႕က်င္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႕ႀကီးထြားလာသည့္အေၾကာင္း၊ အစီအစဥ္ရိွရိွအကြက္ခ်၍ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္းကို အႏုစိပ္ ေဖာ္ျပထား၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းတစ္ခြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈႀကီး၌ ႏိုင္ငံေတာ္၏ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈအေထာက္အထား အခိုင္အလံုရရိွထားေၾကာင္း မစၥတာကင္တားနားမွ ေဖာ္ျပခဲ့သလို၊ မစၥတာ နမ္ဘီးယားမွလည္း အၾကမ္းဖက္မႈမွာ လူမဆန္ေအာင္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့၏။

    ဆက္၍ဆိုရပါလွ်င္ UN ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈအႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ Romeo Dallaire  က ရ၀မ္ဒါတြင္ ျပင္းထန္ေသာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈအေၾကာင္းကို အထူးအစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း လ်စ္လ်ဴရႈခံခဲ့ရသည္။

    CIA သုေတသနဌာနမွ သန္းတစ္၀က္ခန္႕ လူအေသအေပ်ာက္ ရိွႏိုင္သည္ဟု ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ၌ ခန္႕မွန္းသံုးသပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနသည္ဟု ဘယ္လ္ဂ်ီယံမွ သံုးသပ္ေၾကာင္း၊ ျပင္သစ္သည္လည္း အလားတူသိရိွခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ ဧၿပီလေႏွာင္းပိုင္းအထိ ၄င္းတို႕သည္ မည္သည့္ တုန္႕ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရိွခဲ့ေၾကာင္း HRW ၏ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္က ေထာက္ျပထား၏။

    ႏွဳတ္ဆိတ္ေနမွဳမ်ား

    ရ၀မ္ဒါရိွ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ကူညီမႈအဖြဲ ့မ်ားမွ ႏိုင္ငံျခားသား ၀န္ထမ္းတို႕သည္လည္း ႏွိပ္စက္ေစာ္ကားျခင္းမ်ား၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ သိရိွေနခဲ့၏။ သို႕ေသာ္ ၄င္းတို႕သည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရးႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္း အက်ဳိးေၾကာင့္ တစ္ခြန္းတစ္ပါဒမွ် မေျပာဆိုခဲ့ၾက။ ဧရာမအၾကမ္းဖက္မႈအဆင့္သို႕ မေရာက္သည့္ အလား ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆို ပယ္ခ်ေနခဲ့မႈမ်ားမွာ ယေန႕ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏အေနအထားအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို ့ ႏွဳတ္ဆိတ္ေနခ်ိန္အတြင္း  လူသတ္ေကာင္မ်ားကို တျဖည္းျဖည္းေမြးထုတ္ေပး ေနျပီျဖစ္သည္။

    kyo pin kyout copy

    ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ ကမ္ပိန္း

    သို ့ေသာ္ သာမန္လူမွ လူသတ္သမားမ်ား၊ ရက္စက္ႀကမ္းႀကဳတ္သည့္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားအ ျဖစ္ အလိုအေလ်ာက္မျဖစ္သြားပါ။ ထိုလူမ်ားကို လူသတ္အမားမ်ားျဖစ္ေအာင္ သိမ္းသြင္းရ သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္၌ Alison Desforges က Genocide ကို အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္ လူသတ္သမားမ်ားျဖစ္လာရန္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် သိမ္းသြင္းေနေသာ လႈပ္ရွားမႈဟု ဖြင့္ဆိုသည္။ သို ့ရွိရာ ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ကာလတခုအတြင္း လူသတ္ေကာင္မ်ားစည္းရံုးသည့္၊ လူမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ လွဳပ္ရွားသည့္ ကမ္ပိန္းျဖစ္သည္။

    လူထုသည္ သာမန္အားျဖင့္ လူသတ္သမားမ်ား ျဖစ္မသြားႏိုင္။ လိမ္ညာမုသားမ်ား၊ ပံုဖ်က္သတင္း/အျမင္မွားေစမႈတို႕ျဖင့္ ၄င္းတို႕၏စိတ္ဓာတ္မ်ားကို မႈိင္းတိုက္သည့္ စံနစ္တက်အကြက္ခ်လႈံ႕ေဆာ္မႈအစီအစဥ္ေၾကာင့္ လူသတ္သမားမ်ားဘ၀သို႕ တအံုတက်င္း ကူးေျပာင္းသြားရျခင္း ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာမွ Alison Desforges ေထာက္ျပခဲ့သည့္ ပင္မအခ်က္အခ်ဳိ႕အား အထူးသတိျပဳအပ္သည္။ အလားတူ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေတြ႕ျမင္ေနရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာ မီဒီယာ

    ရ၀မ္ဒါတြင္ “ လူထုႏိုးၾကားေရး ” ကင္ပြန္းတပ္ သတင္းစာသည္ အမုန္းတရားသြတ္သြင္းရာ၌ အက်ယ္ေလာင္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ ေဒသဆိုင္ရာ ခရိုနီ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ အျခားဂ်ာနယ္ႏွင့္ ခရိုနီ သတင္းစာမ်ားမွ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ေရဒီယိုသတင္းဌာနမ်ားကိုလည္း ထူေထာင္လာသည္။ လူထုကို မမွန္သတင္းမက္ေမာသူမ်ား၊ ေသြးဆာသူမ်ားျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ႀကံသတင္းလႊင့္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒသြတ္သြင္းေပးျခင္း  လုပ္ငန္းစဥ္တို႕ကို ဦးတည္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ဆန္႕က်င္ရန္ ေမႊေႏွာက္လႈံ႕ေဆာ္လ်က္ ရိွေနသည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာရွင္

    အမုန္းတရားသြတ္သြင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္၌ ပညာရွင္မ်ား၊ ပေရာ္ဖက္ဆာမ်ား၏ ေရးသားခ်က္တို႕ကို မွီျငမ္း၍ တရား၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈမ်ား၊ မိႈင္းတုိက္ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား လိုအပ္သည္။ ပညာရွင္မ်ား၏ အား၊ ပေရာဖက္ဆာမ်ား၏ အသံမ်ားလိုအပ္သည္။ ရ၀မ္ဒါတြင္ ပါေမာကၡႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ Nahimana ႏွင့္ Leon Mugesera တို႕က ယင္းအခန္းက႑၏အဓိကဇာတ္ေကာင္မ်ား ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ဦးစလံုး အေနာက္တိုင္းမွ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ အမာခံ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား မျဖစ္မီက ရ၀မ္ဒါတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သင္ၾကားေရးျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႕ေသာလူစားမ်ား ပညာရင္ဆိုသူမ်ားကုိ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာယူရန္ မလိုအပ္ေခ်။

    အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့ခ်ိေရး

    အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့သူမ်ားသည္ ရ၀မ္ဒါတြင္ ဟူတူးမ်ားသည္ အိမ္ရွင္မ်ားျဖစ္ၿပီး၊ တြတ္စီမ်ားသည္ နယ္ေျမသူခိုး တိုင္းတစ္ပါးဧည့္သည္မ်ားျဖစ္သည္ဟုု ရုပ္လံုးေဖာ္ၾကသည္။  တြတ္စီတို႕၏စည္းလံုးမႈ (Tutsi Unity) ဆိုသည့္ အေတြးအေခၚသည္ တြတ္စီတို႕က ရ၀မ္ဒါကို လႊမ္းမိုးရန္သိမ္းသြင္းျဖစ္သည္ဟု အမုန္းပြားေစရန္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေစရန္ လႈံ႕ေဆာ္ စြပ္စြဲသမုတ္ခဲ့ၾကသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုကိုသာမက ယခုအခါ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္မ်ားအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႕စြာပံုေဖာ္ေနၾကသည္။ ၄င္းတို႕သည္ ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ဳိး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ရန္ႀကံစည္ေနသည္ဟု သမုတ္ခံေနရသည္။ (Tutsi Unity) ကဲ့သို ့ပင္  “၇၈၆” ဟူေသာ နံပါတ္အား အသံုးျပဳသည္ဟုစြပ္စြဲသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးေဟာေျပာလႈံ႕ေဆာ္သူတို႕က ၇၈၆ ဟူသည္ ၂၁ ရာစုတြင္ ျမန္မာႏို္င္ငံႏွင့္ကမာၻကို မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ သိမ္းယူမည့္ ကိုယ္စားျပဳခ်က္ဟု ဆိုၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏အဆိုအရမူ ကုရ္အာန္က်မ္းဂန္၏ပါဒေတာ္တစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ “ အလြန္တရာသနားၾကင္နာေတာ္မူေသာ အနႏ ၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္(အစျပဳပါ၏)” ဟူသည္ကို ကိုယ္စားျပဳထားခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ၏။

    ရ၀မ္ဒါရိွ တြတ္စီတို႕ကို ပိုးဟပ္မ်ားဟု တံဆိပ္တပ္ခံရၿပီး၊ ျမန္မာႏို္င္ငံရိွ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားႏွင့္၄င္းတို႕၏ဘက္ေတာ္သားမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို ဗိုင္းရပ္စ္မ်ား၊ ေခြးမ်ားဟု ေခၚဆိုၾကသည္။

    ဟူတူးတို႕ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ အလြန္ပင္ ေကာက္က်စ္ရက္စက္ေၾကာင္း ရ၀မ္ဒါျဖစ္အင္က ျပသေနသည္။ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားက ျပည္သူတို႕ကို လြဲမွားေသာအခ်က္အလက္မ်ားတိုက္ေကၽြးလ်က္ အသိမဲ့ပါးကြက္သားမ်ားအျဖစ္သို႕ ဘ၀ေျပာင္းေအာင္ ႀကံေဆာင္မပ်က္ ရိွခဲ့ၾကသည္။ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် လူေပါင္းမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံေနရေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ ေထာက္ပံ့မႈ မျပတ္ခဲ့။ အေနာက္တိုင္းမွ အာဏာပိုင္တို႕သည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးျဖစ္လာေတာ့မည္ကို သိပါေသာ္လည္း အခါလြန္သည့္တိုင္ေအာင္ မည္သည့္ အေရးယူမႈမ်ားကို မလုပ္ႏိုင္ခဲ့။ ရ၀မ္ဒါ၌ေနထိုင္ေနၾကသည့္ အေနာက္တိုင္းသားတို႕ကလည္း တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္မႈ  မျဖစ္ႏိုင္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့သည္။ သို႕ရာတြင္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ရသည္။

    maketila

    ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို ့ ျမန္မာျပည္သူမ်ားတာ၀န္ျဖစ္

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူအမ်ားစုတို႕သည္ တိုင္းျပည္ခ်စ္သေယာင္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းအား ကန္႕ကြက္ၾက၏။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆိုမႈက တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို အားေပးရာေရာက္ေၾကာင္း မစဥ္းစားမိၾက။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာတို႕ကို ျငင္းဆန္ကန္႕ကြက္ျခင္းမွာ ၄င္းတို႕၏  အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မဟုတ္ေခ်။ စင္စစ္မွာကား ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးမႈမ်ားကို ပိတ္ဆို႕လိုက္ျခင္းသာျဖစ္၏။ သို႕မွသာ မေတြး၀ံ့စရာ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈမ်ား အတားအဆီးမဲ့ ပြင့္ထြက္လာႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ကြာျခားသည္ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေရွ႕ေျပးလမ္းခင္းစကားမ်ား ႀကိဳတင္ထြက္ရိွေန၏။ ကာကြယ္တားဆီးမႈ အစီအမံမ်ားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဆာင္ရြက္ရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္လွသည္။ ယင္းသို႕ေသာ လူမဆန္စြာသတ္ျဖတ္အၾကမ္းဖက္ေနမႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕ျဖစ္ေပၚလာပါက ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရးအေပၚ ပိတ္ဆို႕ထားသူအေပါင္းတို႕ထံ တစ္ေျပးညီ တာ၀န္ရိွသြားေပမည္။ ခ်ဳပ္၍ဆိုရပါလွ်င္ ႏိုင္ငံ၏ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားႏိုင္စြမ္းရိွသူတို႕မွာ လူမ်ားစုျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

    The Irrawaddy မွ Signs of Coming Genocide in Burma? ေဆာင္းပါးကို သာကီ ထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

  • လူငယ္ေတြၾကားက စိတ္ဒါဏ္ရာေတြ

    ေမ-၂၆၊၂၀၁၃
    M-Media
    ေရးသူ-ဖိုးေသာၾကာ

    no jutice no peace

    ဒီေန႕သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္နဲ႕ စကားအေတာ္ၾကာေျပာမိရင္း ျပီးသြားတဲ့ ၂ႏွစ္ ၃ႏွစ္စာေလာက္ကိုျပန္လွန္မိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ႏွစ္ေလာက္တုန္းက ကြၽန္ေတာ္တို႕ မြတ္ဆလင္လူငယ္ေတြထဲမွာ လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာမေရြးပဲ လူမႈေရးေတြလုပ္မယ္ ျမန္မာျပည္က မြတ္ဆလင္လူထုအတြက္ ပညာေရးအဆင့္ျမႇင့္တင္မႈေတြ ကမာၻနဲ႕ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္တဲ့ အသိအျမင္က်ယ္မႈေတြျဖစ္လာဖို႕ ဘယ္လိုၾကိဳးစားၾကမယ္ Minority နဲ႕ Majority ၾကားမွာကြာဟမႈက်ဥ္းေျမာင္းျပီး အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး အတြက္ ေျပာၾကမယ္ ဆိုၾကမယ္ေဟ့ဆိုရင္ အသိအျမင္တင္ျပႏိုင္တဲ့ လူငယ္ေတြ အျမင္က်ယ္ျပီး လက္ေတြ႕ျပင္ပေလာကအထိ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့/ေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့ မြတ္ဆလင္လူငယ္ေတြ မမ်ားဘူးဆိုရင္ေတာင္ မနည္းလွတဲ့အေရအတြက္ကိုရႏိုင္ခဲ့တယ္။

    လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ႏွစ္ေက်ာ္ကဆိုရင္ မြတ္ဆလင္လူငယ္ေတြဟာ ဘာသာလူမ်ိဳး မခြဲျခားတဲ့ လူမႈေရးအသင္းေတြအထိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္ အထိရွိေနခဲ့တယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ အရင့္အရင္အစိုးရ လက္ထက္မ်ားက ဖိႏွိပ္မႈမ်ိဳး အတန္ငယ္ေျပေလ်ာ့လာသေယာင္ အေနအထားမွာ မြတ္ဆလင္လူငယ္ေတြဟာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ့အခန္းက႑ေတြမွာ ပါဝင္ဖို႕ Ideology/သေဘာတရားေရးရာမွာ အဖုအထစ္ေတာ္ေတာ္ေလးကင္းစင္ေနျပီး လက္ေတြ႕ျပင္ပေလာကမွာလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအခ်ိဳ႕နဲ႕ လူမႈေရး/က်န္းမာေရးစတာေတြအထိ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္/ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ခ်ိဳ႕အထိေရာက္ရွိေနခဲ့တယ္။

    လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ကစျပီး အဲ့ဒီလိုဖူးသစ္စေရာင္ျခည္ဟာ တိမ္မီးခိုးတို႕ဖုံးလႊမ္းသြားျပီး ေဘာင္ေတြက်ဥ္းလာလိုက္ ဖယ္က်ဥ္မႈေတြ မသိမသာေရာ သိသိသာသာပါ ျဖစ္ထြန္းလာလိုက္တာ ၁ႏွစ္ဆိုတဲ့ကာလအတြင္းမွာ အလုံးစံုပ်က္ဆီးသြားျပီလို႕မေျပာႏိုင္ေသးရင္ေတာင္ အဲ့ဒီအေနအထားမ်ိဳးျပန္ေရာက္ဖို႕ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏိုင္က်င့္ခံလိုက္ရျပီ။

    လက္ရွိ လူငယ္ လူရြယ္ လူလတ္ လူၾကီးပိုင္းအထိ အဲ့ဒီ impact ဒါဏ္ဟာ နက္႐ိႈင္းစြာ႐ိုက္ခတ္သြားခဲ့ျပီးျပီ။ အဆုံးသတ္မဲ့ ေရာင္နီလည္းမျမင္ေသးဘူး။  ဒါဟာ ဒီမ်ိဳးဆက္အတြင္းမွာ အျပန္အလွန္နားလည္မႈကို ခက္ခက္ခဲခဲတည္ေဆာက္ဖို႕ အက်ိဳးဆက္ကလြဲလို႕ ဘာမွအျမတ္မက်န္ခဲ့မည့္အေနအထားအစစ္အမွန္ပဲ။၂၀၀၈ နာဂစ္အျပီးကတည္းက မြတ္ဆလင္လူငယ္ေတြဟာ ဘာသာလူမ်ိဳးမခြဲျခားဘဲ လူမႈကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ မထင္မွတ္ေလာက္ေအာင္ပဲ အားတက္သေရာပူးေပါင္းပါဝင္ရင္း အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိ ထူေထာင္ထားတဲ့ လူငယ္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္နားလည္မႈ ကြန္ယက္ဟာ အလုံးစံုနီးပါးျပိဳပ်က္သြားျပီ။

    ဒါေတြအတြက္ အစိုးရမွာ တာဝန္အရွိဆုံး အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာပိုင္မ်ားမွာ တာဝန္အရွိဆုံးနဲ႕ တရားစီရင္ေရးအပိုင္းက ဒုတိယတာဝန္အရွိဆုံးလို႕ သတ္မွတ္လို႕ရႏိုင္သလို အေျခအျမစ္မရွိတဲ့အေနအထားေတြမွာ အလုံးစံုပံုယံုၾကည္လိုက္ျပီး ယုန္ထင္ေၾကာင္ထင္နဲ႕ Knowledge ပိုင္းနဲ႕ Globalization ပိုင္းမွာ Upgrade မလုပ္ခဲ့တဲ့ တစ္ခ်ိန္က တြဲလက္ညီခဲ့ေသာ တစ္ဖက္က လူငယ္ထုနဲ႕ လူထုတစ္ရပ္လုံးဟာ တတိယတာဝန္အရွိဆုံးပါပဲ။  ႏိုင္ငံေရးပြင့္လင္းလာမႈနဲ႕ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာေပါက္ကြဲမႈေနာက္ကြယ္မွာ ဒီေလာက္ျပင္းထန္တဲ့ ႐ိုက္ခတ္မႈ ၾကီးၾကီးမားမားမ်ိဳးနဲ႕ လူငယ္ေတြၾကားက ဘာသာလူမ်ိဳးမခြဲျခားတဲ့  အခ်င္းခ်င္းနားလည္ယံုၾကည္မႈေတြဟာ အလွ်ားလိုက္ ခြဲခံလိုက္ရတဲ့ ဝါးလုံးလိုမ်ိဳး ထက္ျခမ္းသက္သက္ ကြဲျပားသြားလိမ့္မယ္လို႕ ၂၀၁၀ႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္မွာ ကြၽန္ေတာ့ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က လာေျပာရင္ အ႐ူးလို႕လက္ညိႈးထိုးျပီးျပန္လည္ ဟားတိုက္လိုက္မိမွာ ျဖစ္ေပမဲ့ မ်က္ဝါးထင္ထင္ျမင္ ေတြ႕လိုက္ရမႈ အေပၚမွာေတာ့ အံ့ဩမင္သက္ျခင္းနဲ႕အတူ ဘယ္အရာကမ်ား ဒီအတိုင္းအတာအထိ တြန္းအားေပးသြားသလဲဆိုတာ အေျဖရွာရင္ေတာ့ ယံုလြယ္မႈ အသိပညာ ဗဟုသုတနည္းပါးမႈ မလိုအပ္တဲ့ေနရာမွာ မာနတံခြန္ေထာင္လႊားမႈ ျဖစ္ရပ္တိုင္းမွာ အဓိကရင္းအျမစ္ကိုအျပန္အလွန္သံုးသပ္ျခင္းအားနည္းမႈ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာအျမင္က်ယ္ျခင္းအားနည္းမႈေတြဟာလုံးေထြးရစ္ပါတ္ျပီး တစ္ႏြယ္ငင္တံစဥ္ပါျဖစ္ေနတာလို႕ပဲ သံုးသပ္မိတယ္။

    ေရွ႕ေလွ်ာက္ တိုးတက္ ပြင့္လင္းလာမဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းနဲ႕ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနေတြ အရေတာ့ ဒီပံုစံ ဒီစံႏႈန္းမ်ားအတိုင္း ဆက္သြားၾကမယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္း အထိနာမွာကေတာ့ လူငယ္ထုဆိုတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ့ အနာဂါတ္ကို ပုခုံးထမ္းတင္ေပးရမဲ့ လူတန္းစားၾကီးပဲျဖစ္လိမ့္မယ္။  ညီညြတ္ေရး တရားမွ်တေရး ဆိုတဲ့ အေျခခံပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြအတြက္ အဘက္ဘက္က ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနနဲ႕ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရတာ ခက္ခဲေနျပန္ေတာ့ ထိေရာက္ဖို႕ဆိုတဲ့ အေနအထားေရာက္ဖို႕ေတာင္ ေဝးလြန္းလွတယ္။

    ဒါ့ေၾကာင့္ တစ္ခါကေရးဖူးသလိုပဲ ဘာသာတရားမ်ားၾကားက ညီညြတ္စြာနဲ႕အျပန္အလွန္ေလးစားျပီး အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈေတြက ေျခဗလာနဲ႕ဖိနပ္ လိုက္ရွာေနတုန္းမွာ အမုန္းမီးနဲ႕အေပၚယံရာသီစာ တရားသဘင္မ်ားကေတာ့ တိုင္းျပည္အႏွံ႕ ယာဥ္ေပါင္းစံုစီးျပီး ခရီးထြက္ကာ လမ္းဆံုတိုင္းမွာ မ႑ပ္ေတြထိုးျပီး တရားေတြေဟာေနၾကေလရဲ့။ တရားမွ်တမႈကို အားလည္းမေပး/ေတာင္းဆိုျခင္းလည္းမျပဳဘဲ ဆိတ္ဆိတ္ေနေသာအခါ တရားမွ်တမႈ၏ အရသာကို ဘယ္ေသာအခါမွ ျမည္းစမ္းခြင့္ပင္ရမည္ မဟုတ္ပါ။

    ဒီလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဘက္မွာလည္း မမွ်တစြာ ဆက္ဆံခံေနရမႈကို ျမင္ေတြ႕ေနရမႈ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ျခင္းဒါဏ္မွ ကာကြယ္ေပးျခင္း မခံရမႈေတြေၾကာင့္ ရရွိလာခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြၾကားက စိတ္ဒါဏ္ရာေတြကိုပဲ ဘယ္လိုဘယ္နည္းေျဖေဖ်ာက္ေပးရမယ္ဆိုတာ ၾကီးမားတဲ့ အေရးကိစၥ တစ္ခုအျဖစ္ ဝန္ပိေစျပန္ပါတယ္။

    ပညာေရးနဲ႕ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ အေျခခံလူမႈေနထိုင္ေရး အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရး အပိုင္းမွာ အသံုးျပဳရမဲ့ Train ေပးရမဲ့အင္အားေတြဟာလည္း မိမိအိမ္ရာကိုစြန္႕ခြါျပီး လမ္းေပၚမွာ ရြက္ဖ်င္တဲထဲေရာက္သြားၾကတဲ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ ဓါးစာခံလူသားေတြအတြက္ အေျခခံ စားေသာက္ေရးကိုပင္ ျပည့္မွီေအာင္ၾကိဳးပမ္းရရင္း အရင္းအျမစ္ေတြ ကုန္ဆုံးလွပါတယ္။ဒီလိုဘယ္သူ႕အတြက္မွ မေကာင္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနဆိုးၾကီးကို တိုင္းသူျပည္သားေတြကလည္း စိတ္ပါလက္ပါ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲျခင္း မျပဳခ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရကလည္းထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းမရွိ တရားစီရင္ေရးအပိုင္းကလည္း မွ်တစြာကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းမႈမရွိဘဲ ဘယ္လို အေျခအေနေရာက္သည္အထိ သယ္သြားၾကမွာလဲလို႕သာ ေမးခြင့္ရရင္ ေမးခ်င္ပါသည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ျခင္းစီ မိမိရဲ့ ႏွလုံးသားကိုပဲျပန္ေမးၾကဖို႕တိုက္တြန္းပါရေစ။