News @ M-Media

Category: သုတ၊ရသႏွင့္အေထြေထြ

ေဆာင္းပါမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ား။ ဝထၳဳမ်ား၊ ဗဟုသုတ ျဖစ္ဖြယ္ရာမ်ား စသျဖင့္

  • “ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးက လူထုကို ဘာသင္ခန္းစာေတြေပးခဲ့လဲ”

    “ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးက လူထုကို ဘာသင္ခန္းစာေတြေပးခဲ့လဲ”

    ၾသဂုတ္ ၈ ၊ ၂၀၁၇

    ျမန္မာျပည္အဝန္း ရဟန္းရွင္လူ၊ေက်ာင္းသားျပည္သူလူထုအေပါင္း၊ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ (မဆလ) တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာအားျဖင့္္ အံတုဆႏၵျပခဲ့သည့္ ရွစ္ေလးလံုး (၈-၈-၁၉၈၈) ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားႀကီးသည္လည္း ၂၀၁၇ခု ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ အဂၤါေန႔တြင္ ၂၉ႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္သည္။ ထိုရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးတြင္ လူသတ္၊ေခါင္းျဖတ္၊ မင္းမဲ့စရိုက္မ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဇာင္းေပးေဖာ္ျပၿပီးေျပာဆိုေနသူမ်ား၊ လူမႈ႕ေရးကြန္ရက္မ်ားေပၚတြင္ ထိုအေရးေတာ္ပံုႀကီးအား ေသးသိမ္ေအာင္၊ အက်ည္းတန္ေအာင္၊ လူနည္းစုအခြင့္ထူးခံ အာဏာ စနစ္ကို ခံုမင္စြဲမက္ႏွစ္သက္သူမ်ားအလိုက် ေရးသားေနသူမ်ားကိုေတြ႔ရေသာအခါ “ဆင္ေသကို ဆိတ္သားေရျဖင့္ ဖံုး၍မရ ”ဟူေသာ ဆိုရိုးစကားေလးက အမွန္တရားေဖာ္ထုတ္သူမ်ားဘက္က သက္ေသခံေနေပသည္။

    ရွစ္ေလးလံုးဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ရျခင္းသည္ မဆလတစ္ပါတီ အာဏာ ရွင္ ဦးေနဝင္းအစိုးရ၏ ေနာက္ခံသမိုင္းဆိုးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ အတိုခ်ဳပ္တင္ျပရလွ်င္ ၁၉၆၂ ခု မတ္ ၂ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းဦးေဆာင္ေသာ စစ္အစိုးရသည္ ျပည္သူလူထုႀကီးေရြး ေကာက္တင္ေျမွာက္ထားခဲ့ေသာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ အစိုးရအား အာဏာသိမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ခု ဇူလိုင္လ ၇ရက္ေန႔တြင္ သမိုင္းဝင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းအတြင္းရွိ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံုႀကီးကို ဒိုင္းနမိုက္ျဖင့္ၿဖိဳခြင္းခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဝင္းအတြင္းရွိ ဆႏၵျပ ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားအား လက္နက္အားကိုးကာ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့မႈ႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္း သားတစ္ရာနီးပါး အသက္ဆံုးပါးခဲ့ရသည္။ ၁၉၇၄ခု ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုတြင္ အဆုတ္ကင္ဆာျဖင့္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေသာ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္း ေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔၏စ်ာပဏကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ က်ိဳကၠဆံကြင္းေရွ႕ သခၤ်ိဳင္းတြင္ထားရာမွ ေက်ာင္းသားမ်ား မေက်နပ္ဆႏၵျပကာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းအတြင္း သမဂၢအေဆာက္အဦးေရွ႕ တြင္ ရုပ္ကလပ္ကို ဂူသြင္းရာမွ အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဦးေနဝင္း၏ အမိန္႔ေပးလမ္း ညႊန္မႈ႔ေၾကာင့္ စစ္အင္အားသံုးအၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းရာမွ ေက်ာင္းသားအမ်ားအျပား ေသဆံုးဒဏ္ရာ ရကာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ သမိုင္းေသြးမ်ားကား မွတ္တမ္းဝင္သြားခဲ့ေပသည္။ ထို႔အျပင္ မဆလအစိုး ရသည္ ၁၉၇၆ခု မတ္လ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ မိႈင္းရာျပည့္ အေရးအခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဆန္ရွားပါးမႈ႕ ျပႆနာကိုအာရံုလြဲလိုေသာေၾကာင့္ ၁၉၆၇ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၂ရက္ေန႔တြင္ တရုတ္၊ဗမာအေရးအခင္း ကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္၊ေတာင္ႀကီး စသည့္ၿမိဳ႕မ်ား၌ ကုလား-ဗမာ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းမ်ားကိုလည္းေကာင္း ဖန္တီးကာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို အာရုံလြဲကာ တိုင္းျပည္ကို ၂၆ ႏွစ္ၾကာအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေပသည္။

    ထို႔ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ)ပါတီႀကီးတြင္ လက္ညိႈးေထာင္ ေခါင္းညိတ္လူပုတ္သင္ညိဳမ်ား အေပၚဖား ေအာက္ဖိ အရည္အခ်င္းမရွိ အေခ်ာင္သမား လူတန္းစား မ်ား မဆလအစိုးရထဲတြင္ ဒုနဲ႔ေဒးျဖစ္လာခဲ့ေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိန္က ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္က    စကၤာပူထက္သာလြန္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးသည္ ကမာၻ႔ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ႕ အေႏွးေကြးဆံုး    (Least Developed Country- LDC ) စာရင္းဝင္ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္သြားခဲ့ရေပသည္။

    ထို႔အျပင္ ျပည္သူလူထု၏ ေခၽြးနည္းစာေငြမ်ားျဖစ္သည့္ ၁၀၀က်ပ္တန္၊ ၉၀က်ပ္တန္၊ ၄၅က်ပ္တန္၊ ၃၅က်ပ္တန္ ေငြစကၠဴမ်ား သံုးစြဲေနျခင္းကို တရားမဝင္ေငြမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း အမိန္႔အာဏာျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း၊ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ (R.I.T) ေက်ာင္းဝင္းအတြင္း ဆႏၵျပ ေက်ာင္းသား ၂ ဦးျဖစ္သည့္ ကိုဖုန္းေမာ္ႏွင့္ ကိုစိုးႏိုင္တို႔ကို လံုထိန္းရဲမ်ား၏ ပစ္ခတ္မႈ႕ေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ကို ေနာက္ေန႔ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာမ်ားတြင္ အခၽြန္ျဖင့္ထိုးမိ၍ ေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း မုသားသံုးလိမ္ညာကာ မဆလအစိုးရ တာဝန္ရွိသူမ်ားက ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားထု၏ ေလာင္ၿမိဳက္ေနေသာ ေဒါသမီးကို ေလာင္စာဆီပက္ျဖန္းသလိုျဖစ္ခဲ့ၿပီး အျခားဝိဇၨာ၊သိပၸံ တကၠသိုလ္ မ်ားကိုပါ ျပန္႕ႏွံ႕ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ားက ထိုအၾကမ္းဖက္လုပ္ရက္ကို ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး က်ဴးလြန္သူမ်ားကို အျမန္ဆံုးစံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ အေရးယူေပးရန္အစိုးရထံ ေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ထူးမျခားနားသာျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ထု႔ိအျပင္ မဆလတစ္ပါတီ အာဏာရွင္ႀကီး ဦးေနဝင္းသည္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕၊ က်ိဳကၠဆံ အားကစားကြင္းအတြင္း ျပည္နယ္တိုင္း ၁၄ခု ကိုယ္စားျပဳ အေရးေပၚညီလာခံႀကီး တြင္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားအပါဝင္၊လူထုတစ္ရပ္လံုးကို ရည္ညႊန္းကာ “စစ္တပ္ဆိုတာ ပစ္ရင္၊ တည့္တည့္ပစ္တယ္။ မိုးေပၚေထာင္မပစ္ဖူး” ဟု လူမိုက္ဆန္ဆန္ တာဝန္ယူမႈ၊တာဝန္ခံမႈ ကင္းမဲ့စြာ ေျပာဆိုခဲ့မႈ႔ေၾကာင့္ ၈-၈-၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ား ဦးေဆာင္ကာ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာင္းဆို ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ရပါသည္။ ေနာက္ဆက္တဲြရလာဒ္ အေနျဖင့္ ပါတီဥကၠ႒ ဦးေနဝင္းသည္ တရားဝင္ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး၊ ဦးစိန္လြင္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့သည္။

    အာဏာရ သမၼတဦးစိန္လြင္သည္ တပ္မ ၂၂ စစ္တပ္အင္အားကိုသံုးကာ လက္နက္ဆိုလို႔ အပ္တို တစ္ေခ်ာင္းမွ်မရွိေသာ ဆႏၵျပေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားကို “ဗကပ”ယူဂ်ီ (ဗမာျပည္၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္ ေျမေအာက္အဖဲြ႕အစည္းဝင္မ်ား)ဟု တံဆိပ္မည္းတပ္ကာ သူ႔စစ္တပ္အား အဆိပ္မိႈင္းမ်ား သြတ္သြင္းကာ မတရားဝါဒျဖန္႔ခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း အလယ္တန္း၊ အထက္ တန္း အျဖဴအစိမ္းဝတ္ ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူေလးမ်ား ရင္ဘတ္မ်ား၊ေက်ာမ်ား ပြင့္ထြက္ကာ၊ ျမင္မေကာင္း၊ ရႈ႕မေကာင္း ေၾကကြဲဖြယ္ ေသပြဲဝင္ခဲ့ရသည္ကို စာေရးသူမ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ျဖစ္ပါ သည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသြးစြန္းခဲ့ေသာ အဓမၼလုပ္ရပ္မ်ားကို မခံနိုင္လြန္းေသာ ရဟန္းရွင္လူ၊ ျပည္သူလူ ထုႀကီးသည္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားတြင္ အာဏာရွင္စနစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည့္ “လူပင္လယ္လိႈင္းလံုးႀကီးမ်ား”သည္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ေမာ္ကြန္းတင္ခဲ့ေပသည္။

    ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီအေရးေတာင္းဆိုဆႏၵျပပြဲႀကီးတြင္ မဆလအစိုးရ၏ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းမႈ႕ဒဏ္ကို အခံရဆံုးမွာ ရန္ကုန္တိုင္းရွိ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ တစ္တိုင္းျပည္လံုးရွိ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ား၏ ဆက္တိုက္ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုမႈ႔ေၾကာင့္ ဦးစိန္လြင္ သည္ (၁၇)ရက္သာ သမၼတလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဥပေဒပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္သည္ တစ္လသာ သမၼတလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပသည္။

    ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ သမၼတျဖစ္လာေသာအခါ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုရုတ္သိမ္းေပးခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း စာေပ၊ဂီတ၊ရုပ္ရွင္ေလာက၊ေရွ႕ေနေလာက၊တကၠသိုလ္၊ေကာလိပ္မ်ားအျပင္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးလက္ေအာက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕အခ်ိဳ႕၊စ.စ.စ (အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕)၊ မီးသတ္ တပ္ဖြဲ႕စသည္တို႔ပါ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာင္းဆို ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္လာၾကေတာ့သည္။

    တစ္ျပိဳင္နက္တည္းမွာပင္ မဆလအစိုးရသည္ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္အသီးသီးရွိ အက်ဥ္း ေထာင္မ်ားကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ “ခါ”ေနေပသည္။ ထိုကဲ့သို႔ မသိမသာေထာင္ခါခဲ့ရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ ခ်က္ (၁) လတ္တေလာဆႏၵျပေနသူ ဒီမိုအင္အားစုမ်ား ေထာင္ထဲထည့္ရန္ (၂) ရာဇဝင္လူဆိုး သူခိုး ဒုစရိုက္သမားမ်ားအား ျပင္ပတြင္ေရာက္ေစၿပီး၊ျပည္သူလူထုႀကီး က်ီးလန္႔စာ စားသလုိ၊ ေနရင္း ခိုး၊ဆိုး၊လု၊ယက္၊ တိုင္းျပည္မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေသာအခါ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းေစရန္ အကြက္ခ်ေပးျခင္း။ ျဖစ္သည္ကို ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားက သတိေပးခဲ့ပါေသးသည္။ သို႕ေသာ္ အရာမထင္ပါ။

    အေမကေမြး၊ ေထာင္ကေကၽြးေနသူ ရာဇဝတ္ေကာင္ေဟာင္းမ်ားသည္ ဒိမိုကေရစီအေရး ေတာင္းဆိုဆႏၵျပေနၾကသည့္ အုပ္စုမ်ားအတြင္း ျပန္႔ႏွံ႕ေရာက္ရွိသြားခဲ့ၿပီး၊ ဇာတိရုပ္မ်ားကို ျပကာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ကင္းမဲ့ေနေသာ၊အားနည္းေနေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဘီလူးဆိုင္းတီးကာ ထြက္လာၾကေတာ့သည္။ မင္းမဲ့စရိုက္ဆန္ဆန္ အမႈ႕အခင္းမ်ားကို ရွစ္ေလးလံုးဒီမိုကေရစီအေရး ေတာ္ပံုကာလ အတြင္း က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ ၈.၈.၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီးသည္ “ဆြမ္းဆန္ထဲ ၾကြက္ေခ်းေရာသြားသည့္အလား”၊ “ငခံုးမတစ္ေကာင္ေၾကာင့္ တစ္ေလွလံုး ပုပ္သြားသည့္အလား” အရုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မ်ားလည္းရွိခဲ့ပါသည္။

    သမၼတေဒါက္တာေမာင္ေမာင္၏ မာရွယ္ေလာစစ္မိန္႔မ်ား ရုတ္သိမ္းၿပီးေသာအခါ စစ္တပ္မွ TE ကားမ်ားျဖင့္ အစိုးရပိုင္ကုန္ေလွာင္ရံုမ်ားမွ ပစၥည္းမ်ားကို အႀကိမ္ႀကိမ္သယ္ခဲ့ၾကသည္။ မသယ္ ေဆာင္ပဲ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ထားခဲ့ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ထိုရပ္ကြက္အနီးအနားရွိ ေသမထူး ေနမထူး ဆင္းရဲသားမ်ားႏွင့္ ေထာင္နန္းစံခဲ့ၾကသူမ်ားက သြားယူခဲ့ၾကသည္။ ပစၥည္းမ်ားကိုယူေနစဥ္ မဆလ စစ္တပ္ႏွင့္ ေရွာင္တခင္ပက္ပင္းတိုးမိခဲ့ၿပီး ပစ္ခတ္ျဖိဳခြင္းခံခဲ့ ရသူမ်ားလည္းရွိသည္။ ထိုအခ်ိန္ မဆလအစိုးရ၏ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားကလည္း ဒီမိုအင္အားစုမ်ားအၾကား ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္ ပူကပ္၊ေသြးခြဲ၊သပ္လွ်ိဳကာ တစ္ဖြဲ႔ႏွင့္ တစ္ဖြဲ႔အထင္မွား၊အျမင္မွား သံသယမ်ား ျဖစ္ေပၚ ၿပီး စည္းလံုးညီညြတ္မႈ႕ ၿပိဳကြဲေအာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ဥပမာေျပာရလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရႊတိဂံုဘုရားဝင္းအတြင္း လူထုေဟာေျပာပြဲက်င္းပမည့္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္အတြင္း ထိုစဥ္က စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဗိုလ္ႀကီးအဆင့္ရွိသူႏွင့္ အေပါင္းပါတစ္စုအား ဒီမိုေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ပတ္သက္၍ မဟုတ္မဟ လုပ္ၾကံဝါဒျဖန္႔စာရြက္မ်ားအား လက္ပူး၊လက္ၾကပ္ဖမ္းဆီးမိခဲ့ျခင္းသည္ ထင္ရွားေသာ သက္ေသသာဓက တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။

    မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးသည္ ယူတတ္လွ်င္ သင္ခန္းစာမ်ားကို ေပးစြမ္းပါသည္။ (၁) စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏လက္သံုးစကားတစ္ခုျဖစ္သည့္ “အာဏာသည္ ေသနတ္ေျပာင္းဝမွာရွိသည္။”ဟူေသာစကားကို ေခ်ဖ်က္ခဲ့သည္။ (၂) ျပည္သူတင္း လွ်င္ ဘယ္အစိုးရမင္းမွ မခံႏိုင္ၾကေၾကာင္းကို သက္ေသထူခဲ့သည္။ (၃) ျပည္သူလူထုႀကီးသည္ အာဏာရွင္စနစ္ကို မလိုလားေၾကာင္း၊မႏွစ္သက္ေတာ့ေၾကာင္းကို ဆႏၵျပပြဲမ်ားကသက္ေသျပခဲ့ သည္။ (၄) ျပည္သူလူထု၏ ေထာက္ခံမႈ႔မရွိေသာ အစိုးရတစ္ရပ္သည္ ေရရွည္ မရပ္တည္ႏိုင္ ေၾကာင္း၊အမွန္တရားကိုလိုလားေသာ၊ ျပည္သူလူထုႀကီးသည္ မုခ်ဧကန္ တစ္ေန႔ ေအာင္ပြဲခံရမည္ ေသခ်ာေၾကာင္း စတဲ့အဖိုးတန္ သင္ခန္းစာမ်ားကို ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္လည္း ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ယခု ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ေသာ အရပ္သားအစိုးရ တစ္ရပ္ လက္ရွိ တိုင္းျပည္ကို ဦးေဆာင္ေနပါေၾကာင္း ထင္ရွားေသာ သာဓကတစ္ရပ္ကို တင္ျပလိုက္ပါသည္။

    ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း (ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသုိလ္ R.I.T)

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

  • ေလဆိပ္လုပ္ႀကံမႈအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားက အရိွန္က်လာသည္ ဦးကိုနီလုပ္ႀကံခံရမႈ စစ္ေဆးသည့္ တရားခြင္

    ေလဆိပ္လုပ္ႀကံမႈအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားက အရိွန္က်လာသည္ ဦးကိုနီလုပ္ႀကံခံရမႈ စစ္ေဆးသည့္ တရားခြင္

    ၾသဂုတ္ ၄ ရက္ေန႔ တရားခြင္သို႔ ေရာက္လာၾကေသာ ရန္ကုန္ေလဆိပ္လုပ္ႀကံမႈႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ား၊ လံုၿခဳံေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္မ်ား (ဓာတ္ပံုမ်ား – ျပည့္ျပည့္/Myanmar Now)

    ၿဖိဳးသီဟခ်ိဳ/Myanmar Now

    ရန္ကုန္ (Myanmar Now) – တရားခြင္အတြင္း လွ်ပ္စစ္မီးျပတ္ေတာက္သြားၿပီး မၾကာမီ ကြ်န္ေတာ္က ပ်င္းရိၿငီးေငြ႕မႈေၾကာင့္ အေတြးထဲ ေရာက္လာသည့္ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို ကြ်န္ေတာ္ ေျခေထာက္မ်ားက အသိစိတ္မဲ့စြာျဖင့္ စည္းခ်က္လိုက္ေနမိသည္။

    လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ရာတြင္ ပူးေပါင္းပါဝင္ခဲ့သည္ဆိုသည့္ စြပ္စြဲခ်က္ ပုဒ္မ ၃၄ ျဖင့္ ဖမ္းဆီး ထိမ္းသိမ္းျခင္းခံထားရသူ တစ္ဦး၏ အိမ္ေထာင္ဖက္ျဖစ္သူက မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္၍ ၾကည့္လိုက္ေသာအခါတြင္မွ ကြ်န္ေတာ္ သတိဝင္လာၿပီး စည္းခ်က္လိုက္ေနမႈကို ရပ္တန္႔လိုက္မိသည္။

    တရားခြင္ျပင္ပတြင္ ၾသဂုတ္လဆန္း၏ မိုးဖြဲဖြဲမ်ားက စည္းခ်က္က်က် ရြာသြန္းေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တရားခြင္ရွိရာ အခန္းကား အလြန္ပူ၏။

    ရန္ကုန္ေလဆိပ္တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥပေဒအႀကံေပး ေရွ႕ေနႀကီးဦးကိုနီကို လုပ္ႀကံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဖမ္းဆီး တရားစဲြခံထားရသူမ်ား၊ ၎တို႔ မိသားစုဝင္မ်ား၏ ရင္ထဲတြင္လည္း ပူေလာင္ေနဖြယ္ရိွသည္။ ေရွ႕ေနႀကီးဦးကိုနီ၊ ေလဆိပ္တြင္ ပစ္ခတ္ခံရသူ အငွားယာဥ္အေမာင္း ကိုေနဝင္းတို႔၏ မိသားစုဝင္မ်ားလည္း မည္သို႔ ခံစားရမည္နည္း။

    ေသနတ္သမားၾကည္လင္း ကားတားျခင္း
    ——————————–

    “ကိုၾကည္လင္းက ေသနတ္လက္ထဲမွာပါလို႔ ခ်ိန္လိုက္တာပဲ” ဆိုသည့္ တရားခံေရွ႕ေန၏ အသံက တရားခြင္အတြင္း က်ယ္ေလာင္စြာ ထြက္ေပၚလာသည့္ အခါတြင္ ကြ်န္ေတာ့္ အေတြးစမ်ားက ရပ္တန္႔သြားသည္။ မီးလည္း ျပန္လာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

    လုပ္ႀကံမႈအၿပီး ထြက္ေျပးသည့္ ေသနတ္သမားၾကည္လင္း လိုရာခရီးသို႔ို လိုက္ပို႔ရန္ ခိုင္းေစျခင္းခံရသူ သက္ေသ အငွားယာဥ္ေမာင္း ဦးေက်ာ္ဦးကို စစ္ေဆးေမးျမန္းစဥ္ တရားခံေရွ႕ေနက မွတ္ခ်က္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။

    “ေသနတ္သမားၾကည္လင္းက ေမာ္ေတာ္ ယာဥ္ကို ေမာင္းထြက္ရန္ခိုင္းေစရာတြင္ ေမာင္းႏွင္ျခင္းမျပဳပါက ရန္ျပဳမည့္ပံု၊ အႏၱရယ္ျပဳမည့္ပံု ရွိပါသလား” ဟူေသာ ေမးခြန္းကို ယာဥ္ေမာင္းက “အႏၱရာယ္ျပဳမည့္ပံု မရွိပါ” ဟု ျပန္လည္ ေျဖၾကားခဲ့သည္။

    အမွန္တကယ္ အႏၱရာယ္ျပဳလိုပါက ေသနတ္သမားသည္ ေသေစေလာက္သည့္ ခႏၱာကိုယ္ အစိတ္အပုိင္းကို အနီးကပ္ ခ်ိန္ရြယ္မည္ဟု ယူဆျခင္းေၾကာင္း ထိုသို႔ထြက္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္ဟု တရားခြင္အၿပီးတြင္ သူက ကြ်န္ေတာ့္ကို ရွင္းျပသည္။

    ေလဆိပ္လုပ္ႀကံမႈ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားထဲမွ ယာဥ္ေမာင္း ၃ ဦးကို တရားခြင္တြင္ ၂ နာရီၾကာ စစ္ေဆးခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။

    ေသနတ္သမား၏ ေရွ႕ေနကလည္း ၎၏အမႈသည္ အမႈေပါ့ေစရန္ အလို႔ငွာ အစြမ္းကုန္ ခုခံေခ်ပသည္ကုိ တရားခြင္တြင္ ေတြ႔ရသည္။

    ၾသဂုတ္ ၄ ရက္ေန႔ တရားခြင္တြင္ တရားလိုမ်ားဘက္မွ နာမည္ေက်ာ္ ေရွ႕ေနမ်ားျဖစ္သည့္ ဦးေနလ၊ ဦးေရာဘက္စန္းေအာင္တို႔ကို မေတြ႔ရေပ။

    တရားလိုေရွ႕ေန ဦးခင္ေမာင္ေ႒းက သက္ေသ ၁၄ ဦးကို စစ္ေဆးၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း တရားခြင္မွ အျပန္တြင္ ေျပာသည္။

    ၾသဂုတ္ ၁၁ တရားခြင္တြင္ မ်က္ျမင္သက္ေသ ၆ ဦး ကို စစ္ေဆးၾကဦးမည္ ဟု သိရသည္။ ေနာက္ရံုးခ်ိန္းမ်ားတြင္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈအတြင္း ပူးေပါင္း ပါဝင္ခဲ့သည္ဆိုေသာ စြပ္စြဲခ်က္ ပုဒ္မ ၃၄ ကို ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ေအာင္ဝင္းေဇာ္၊ ေဇယ်ာၿဖိဳး၊ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ေနသူ ေအာင္ဝင္းခိုင္၊ ေအာင္ဝင္းထြန္း တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေဆးပါက ပိုမို စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုရံုးခ်ိန္းမ်ားတြင္ နာမည္ေက်ာ္ေရွ႕ေနတို႔၏ ေလွ်ာက္လဲ ေမးျမန္းစဥ္ လုပ္ႀကံမႈေနာက္ကြယ္မွ အဆက္အစပ္တို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ား ပါဝင္လာဖြယ္ ရိွသည္။

    အထူးခံုရံုး
    ———
    လုပ္ႀကံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုတရားစီရင္ေရး ဥပေဒ ပုဒ္မ၂၃(ခ)အရ ျပည္ေထာင္စု တရားသူႀကီးခ်ဳပ္အမိန္႔အရ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ အထူးခံုရံုးျဖင့္ စစ္ေဆးေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္တရားရံုး ဒုတိယ ခရိုင္တရားသူႀကီး ဦးရဲထြန္းက ေျပာသည္။ အမိန္႔ကို မတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

    အထူးခံုရံုးကို ခရိုင္တရားသူႀကီးဦးတင္ေထြး၊ တြဲဖက္ ခရိုင္တရားသူႀကီး ဦးေဇာ္ထူး၊ ဒုတိယခရိုင္တရားသူႀကီး ဦးအံုးခိုင္တို႔ သံုးဦးျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္ဟု သူကေျပာသည္။

    ဇန္နဝါရီလက အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံမွ ျပန္လာေသာ ျမန္မာအစုိးရကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔တြင္ ပါဝင္သည့္ ဦးကိုနီ ရန္ကုန္ေလဆိပ္တြင္ လုပ္ႀကံခံရမႈ ေနာက္ဆက္တဲြ သတင္းကို စာနယ္ဇင္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပမႈ အရိွန္ေလ်ာ့က်လာသည္။

    ေနရာအႏံွ႔အျပားတြင္ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္ျဖင့္ အေရးႀကီးေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား အဆက္မျပတ္ ေပၚေပါက္လ်က္ရိွရာ ကမၻာ့သတင္းျဖစ္ခဲ့ေသာ ေလဆိပ္လုပ္ႀကံမႈကို အာရံုစိုက္မႈ နည္းပါးလာသည္။

    ယခင္ေခတ္မ်ားထက္ ပိုမို လြတ္လပ္မႈ ရလာသျဖင့္ သတင္းဌာန အေရအတြက္ မ်ားျပားေနခ်ိန္တြင္ လုပ္ႀကံမႈႀကီး၏ တရားစီရင္မႈသတင္းက စာနယ္ဇင္းမ်ားတြင္ အထိုက္အေလ်ာက္ ပါဝင္ေနမည္ ျဖစ္သည္။

    လုပ္ႀကံမႈႀကီး၏ေနာက္ကြယ္တြင္ မည္သူတို႔ ရိွသည္ကို ေဖာ္ျပႏိုင္သည့္ အေျခအေနႏွင့္ စာနယ္ဇင္းတို႔ ႀကဳံေတြ႔ေကာင္း ႀကဳံေတြ႔ႏိုင္သည္ဟုလည္း တရားခြင္အတြင္း ထိုင္ရင္း စဥ္းစားမိေလသည္။

    Myanmar Now မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

  • ၿဗိတိန္အေျပးသမား မုိဟာမက္ဖာရာ ၁၀ ခုေျမာက္ ကမၻာ့ခ်န္ပီယံရွစ္ေရႊတံဆိပ္  ဆြတ္ခူး

    ၿဗိတိန္အေျပးသမား မုိဟာမက္ဖာရာ ၁၀ ခုေျမာက္ ကမၻာ့ခ်န္ပီယံရွစ္ေရႊတံဆိပ္  ဆြတ္ခူး

    ၾသဂုတ္ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    – စေနေန႔က လန္ဒန္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မီတာ ၁၀၀၀၀ အေျပးၿပိဳင္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရရွိခဲ့မႈမွာ မိမိဘ၀၏ အေကာင္းဆံုး စြမ္းေဆာင္မႈျဖစ္သည္ဟု ၿဗိတိန္အေျပးသမား မုိဟာမက္ ဖာရာက ေျပာၾကားလုိက္သည္။

    ခ်န္ပီယံဘြဲ႕ကုိ ဆက္ထိန္းရန္အတြက္ ဖာရာ၏ အဓိကအဟန္႔အတားမွာ ယူဂန္ဒါအေျပးသမား ဂ်ိဳ႐ွဴ၀ါ ခ်က္ပ္တီဂီ ျဖစ္သည္။

    “ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ့္ဘ၀မွာ အႀကီးအက်ယ္ဆံုး စြမ္းေဆာင္မႈပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ ဘ၀မွာ အခက္ခဲဆံုး ၿပိဳင္ပြဲေတြထဲက တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္” ဟု အႏုိင္ရရွိၿပီးေနာက္ ၎က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး မိမိ၏ ဇာတိၿမိဳ႕၊ ပရိတ္သတ္ေရွ႕တြင္ ႐ႈံး၍မျဖစ္ဟူေသာ စိတ္သြင္းကာ ယံုၾကည္မႈရွိစြာျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရသည္ဟုလည္း ဆုိသည္။

    “႐ံႈးမယ္ဆုိတာကုိ မစဥ္းစားခဲ့ေပမယ့္ ခက္ခဲတယ္ဆုိတာကုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေတြးခဲ့ပါတယ္”

    အဆုိပါအႏုိင္မွာ ဖာရာအတြက္ ကမၻာ့ခ်န္ပီယံရွစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ၁၀ ခုေျမာက္ ေရႊတံဆိပ္လည္း ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ ႏွစ္ကအတုိင္း ၎အား အားေပးခဲ့သည့္ ပရိတ္သတ္မ်ားကုိ ဖာရာက ခ်ီးက်ဴးခဲ့သည္။

    “ပရိတ္သတ္ကေတာ့ မယံုႏုိင္စရာပါပဲ။ လန္ဒန္လုိေနရာမ်ိဳး တစ္ျခားမွာ မရွိပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ ဒီဇာတိလုိမ်ိဳး တစ္ျခားမွာ မရွိပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ လန္ဒန္ကုိခ်စ္တယ္။ ျပည္သူေတြကုိလည္း ခ်စ္ပါတယ္”

    ၿပိဳင္ပြဲအၿပီးတြင္ ၎၏ ဘယ္ေျခ၌ ပတ္တီးစီးခဲ့ရေသာ္လည္း ဖာရာက လာမည့္တစ္ပတ္တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ မီတာ ၅၀၀၀ အေျပးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္မည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    Ref: The Guardian

  • M-Media တည္ေထာင္ျခင္း ၇ ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္သို႔ ေက်းဇူးတံု႔ျပန္မႈ အစီအစဥ္

    M-Media တည္ေထာင္ျခင္း ၇ ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္သို႔ ေက်းဇူးတံု႔ျပန္မႈ အစီအစဥ္


    ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ သတင္းမီဒီယာ ဝါသနာပါတဲ့ လူငယ္တခ်ိဳ႕ စုေပါင္းျပီး M-Media လို႔ ျဖစ္တည္လာမယ့္ မီဒီယာကို အေပ်ာ္တမ္း မီဒီယာတစ္ခုအျဖစ္မွ စတင္၍ တည္ေထာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
    .
    M-Media ဟာ လာမည့္ ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ဆိုရင္ ၇ ႏွစ္ ျပည့္ပါျပီ။
    .
    M-Media ကို အစဥ္တစိုက္ အားေပးခဲ့တဲ့ စာဖတ္ပရိတ္သတ္အတြက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အခါသမယမွာ ေက်းဇူးတံု႔ျပန္ဖို႔ အစီအစဥ္ေလးတခု စီစဥ္ထားပါတယ္။
    .
    M-Media စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ားမွ ကံထူရွင္(၂၀) ဦးကို ေရြးခ်ယ္ျပီး (၁) ဦးလွ်င္ (၅၀၀၀) က်ပ္တန္ဖိုးရိွ တယ္လီဖုန္း ေငြျဖည့္တစ္ကဒ္စီ ခ်ီးျမွင့္ျပီး ေက်းဇူးတံု႔ျပန္သြားပါမယ္။
    .
    ကံထူးရွင္ျဖစ္ဖို႔အတြက္ကေတာ့ ေအာက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္(၂) ခ်က္ကို ေဆာင္ရြက္ျပိး ကံစမ္းႏိုင္ပါတယ္။
    .
    ၁။ ယခု ပိုစ္ကို Like လုပ္ေပးရပါမယ္။ (Share လုပ္ေပးစရာမလိုပါ ။ လုပ္ေပးရင္ေတာ့ အထူးေက်းဇူးတင္ပါမယ္။)
    .
    ၂။ M-Media ရဲ႕ Facebook Page ကို Like လုပ္ထားျပီး See First ယူထားရပါမည္။ See First လုပ္ထားတဲ့ Screen Shot ကို ယခုပိုစ္ရဲ႕ Comment တင္ေပး၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ M-Media ရဲ႕ Facebook Page Message Box ကို Private Message ေပးပို႔၍ ေသာလည္းေကာင္း ျပဳလုပ္ေပးရပါမည္။
    .
    ၾသဂုတ္လ (၁၂) ရက္ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္ ည (၁၂) နာရီ အထိသာ ေနာက္ဆံုး ပါဝင္ကံစမ္းႏိုင္ပါတယ္။
    .
    ေဖာ္ျပပါ စည္းကမ္းခ်က္ေတြ အတိုင္းဝင္ေရာက္ကံစမ္းသူမ်ားအနက္မွာ ကံထူးရွင္(၂၀) က Random ေရြးခ်ယ္ျပီး ၾသဂုတ္လ(၁၃) ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔ ည (၈) နာရီ (ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္) မွာ ကံထူးရွင္စာရင္းကို ေၾကညာေပးသြားပါမယ္။
    .
    ** မွတ္ခ်က္ – ျပည္တြင္းျပည္ပ မည္သည့္ ေနရာတြင္ မဆို ေနထိုင္သည့္ M-Media စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား ပါဝင္နိုင္ပါတယ္။

    Website မွ ဝင္ေရာက္ဖတ္ရႈသူမ်ား ပါဝင္ကံစမ္းရန္ ယခု Link ကို ႏွိပ္ပါ။

  • ေျမပံုေရးဆြဲျခင္း – ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၅၁)

    ၾသဂုတ္ ၄၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    ရာဇာ တင္ဆက္သည္

    (အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔တုိင္း ေဖာ္ျပသြားပါမည္)

    ၁၆ ရာစု တူရကီ ေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ပီရီ ရီအစ္ ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး ကမၻာ့သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ျပည့္စံုသည့္ ကမၻာ့ေျမပံု

    – လူေတြ သူတုိ႔သြားခ်င္တဲ့ေနရာေတြကုိ ေရာက္ရွိႏုိင္ေအာင္လုိ႔ ေျမပံုေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၀၀ အရင္ေလာက္ကတည္းက အသံုးေတာ္ခံခဲ့ၾကၿပီး အေစာဆံုးေျမပံုေတြဟာ ရြံ႕ေစးသင္ပုန္းေတြေပၚမွာ ထြင္းထားၾကတာပါ။ စကၠဴေပၚလာၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း ေျမပံုေရးဆြဲမႈနယ္ပယ္မွာ တစ္ဟုန္ထုိး တုိးတက္လာခဲ့ၿပီး၊ သိပ္မၾကာခင္ကမွ ေပၚေပါက္လာခဲ့တဲ့ ပထ၀ီေဗဒဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္စနစ္ (GIS) ဟာ ဒီနယ္ပယ္မွာ အထိေရာက္ဆံုး ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစနစ္ေၾကာင့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ယူေကမွာ ပထမဆံုး ကြန္ပ်ဴတာအေျချပဳ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ေျမပံုႀကီးေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး ၁၉၉၅ ႏွစ္မွာေတာ့ စက္မႈႏုိင္ငံေတြအားလံုးက ေျမပံုေရးဆြဲေရးစနစ္ေတြဟာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္စနစ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

    ၿဂိဳဟ္တုေတြ၊ ေျမျပင္က အခ်က္အလက္ဖမ္းယူစက္ေတြကုိ အသံုးျပဳၿပီး ကမၻာႀကီးရဲ႕အေနအထားကုိ ေဖာ္ထုတ္တဲ့ ဒီ ေခတ္သစ္နည္းပညာ မေပၚေပါက္ခင္က ေျမပံုေတြကုိ ခရီးသြားေတြ၊ ဘုရားဖူးေတြရဲ႕ မွတ္တမ္းေတြကုိ အေျခခံၿပီး ေရးဆြဲရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၇ ရာစုက မြတ္စလင္ေတြဟာ ခရီးသြားျခင္းကုိ ခံုမင္ခဲ့ၾကၿပီး ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ကိစၥေတြအတြက္ မိမိတုိ႔ဇာတိကုိစြန္႔ခြာကာ ေနထုိင္ရာကမၻာႀကီးကုိ ေလ့လာစူးစမ္းၾကပါတယ္။ သူ႕တုိ႔ သြားရာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ေနရာသစ္ေတြ၊ ျမင္ရတဲ့ျမင္ကြင္းေတြ၊ ဆက္ဆံရတဲ့ လူေတြရဲ႕ အေၾကာင္းေတြကုိ ေလ့လာခဲ့ၿပီး ျပန္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ဒါေတြကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေစာေစာပုိင္းက ႏႈတ္နဲ႔သာ လက္ဆင့္ကမ္းခဲ့ၾကေပမယ့္ ၈ ရာစု ဘဂၢဒတ္မွာ စကၠဴစသံုးလာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ေျမပံုေတြ၊ ခရီးသြားလမ္းညႊန္ေတြကုိ ေရးသား ထုတ္ေ၀ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    သူ႕တုိ႔ရဲ႕ အင္ပါယာအတြင္းက လိပ္စာေတြဆီ စာေတြေပးပုိ႔ရမွာ စာတုိက္ဗုိလ္ေတြ လြယ္ကူေစဖုိ႔အတြက္ အဘၻာစစ္မင္းေတြက သံေတာ္ဦးတင္လႊာေတြဆက္ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးခဲ့ၿပီး ဒီလုိမွတ္တမ္းေတြကေန Book of Routes (လမ္းေၾကာင္းေပါင္းခ်ဳပ္က်မ္း) စာအုပ္ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာ ေ၀းလံတဲ့ေနရာေတြ၊ ႏုိင္ငံရပ္ျခားတုိင္းျပည္ေတြရဲ႕ ပထ၀ီအေနအထား၊ ထြက္ကုန္ေတြ၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈ စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကုိ ပုိၿပီး အေသးစိတ္က်က် စုေဆာင္းဖုိ႔အတြက္ တြန္းအားလည္း ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

    အလယ္ေခတ္မြတ္စလင္ေတြက ကမၻာအႏွံ႔ ေျခဆန္႔ကာ စူးစမ္းရွာေဖြမႈေတြ လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ ဥေရာပမွာ (၈ ရာစုကေန-၁၁ရာစုအၾကား) ဗုိက္ကင္းလူမ်ိဳးေတြကလြဲလုိ႔ ဒီလုိ ေ၀းလံတဲ့ေဒသေတြကုိ သြားတဲ့လူေတြ မရွိဘဲ ကမၻာေျမႀကီးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥေရာပရဲ႕အသိပညာကလည္း သူတို႔ေဒသေလာက္မွာသာ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အစၥလာမ္ကမၻာက ပထ၀ီပညာရွင္ေတြ၊ ေျမပံုေရးဆြဲသူေတြ ေၾကာင့္သာမဟုတ္ရင္ ၁၅ ရာစုနဲ႔ ၁၆ ရာစုက ဥေရာပ စူးစမ္းရွာေဖြေရးသမားေတြဟာလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္ကုိ သြားေရာက္ႏုိင္ေျခ မရွိပါဘူး။

    ယေန႔ေခတ္အသံုးျပဳေနတဲ့ ေျမပံုေတြဟာ ဥေရာပစတုိင္ ေျမပံုေတြျဖစ္ၿပီး သက္တမ္းကေတာ့ ရာစုႏွစ္ အနည္းငယ္သာ ရွိပါေသးတယ္။ ဥေရာပက ေရေၾကာင္းခရီးသြားလာသူေတြဟာ ဓူ၀ံၾကယ္ေတြ၊ သံလုိက္အိမ္ေျမႇာင္ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ခရီးသြားတာေၾကာင့္ ဒီေျမပံုေတြမွာ ေျမာက္ဖက္ကုိ အေပၚမွာ ထားတာဟာ ႐ုိးရာျဖစ္ေနပါၿပီ။ အဲဒီမတုိင္ခင္တုန္းက ဥေရာပက ေျမပံုေတြရဲ႕ အေပၚဘက္ဟာ အေရွ႕ဖက္ကုိညႊန္းၿပီး ဒီဓေလ့ကေနပဲ ‘အေရွ႕တုိင္း’ (orientation) ဆုိတဲ့စကားလံုး ေပၚလာတာျဖစ္ပါတယ္။ အလယ္ေခတ္ဥေရာပက ေျမပံုေတြမွာ ေဂ်႐ုစလင္ကုိ အေပၚဖက္မွာထားၿပီး ျမင့္ျမတ္ရာေနရာလုိ႔ သတ္မွတ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

    အဲဒီတုန္းက ဥေရာပနဲ႔ အစၥလာမ္ကမၻာၾကားက ေျမပံုေရးဆြဲမႈမွာ ထင္ရွားတဲ့ ကြဲလြဲခ်က္ကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြဟာ ေတာင္ဘက္ကုိ အေပၚမွာထားၿပီး ေျမာက္ဘက္ကုိ ေအာက္မွာထားတာပါ။ နကၡတၱေဗဒနဲ႔ သခ်ၤာမွာ ပုိတိက်တဲ့ ေလ့လာမႈေတြ မြတ္စလင္ကမၻာမွာ ေပၚထြက္လာတာေၾကာင့္ ေျမပံုေရးဆြဲေရးကုိ သိပၸံပညာရပ္ရဲ႕ အကုိင္းအခတ္တစ္ခုအျဖစ္ မြတ္စလင္ေတြက သတ္မွတ္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ အေနာက္တုိင္းက ေျမပံုေရးဆြဲေရးသမားေတြဟာ ဒီေျမပံုကုိ ေျပာင္းျပန္လွန္ခဲ့ၿပီး ေျမာက္ဖက္ကုိ အေပၚတင္ကာ၊ ေတာင္ဘက္ကုိ ေအာက္မွာထားခဲ့ပါတယ္။

    တူရကီေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ပီရီ အစ္ဗေန႔ ဟာဂ်ီ မုိဟာမက္ ရီအစ္ (Piri ibn Hajji Mohammed Reis)

    ၁၉၂၉ ခုႏွစ္ တူရကီက ေတာ့ပ္ကာပီနန္းေတာ္ျပတုိက္ (Topkapi Palace Museum) က ပညာရွင္ေတြဟာ ဟစ္ဂ်ရီ ၉၁၉ ခု၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၁၃ ခု ရက္စြဲနဲ႔  တူရကီေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ပီရီ အစ္ဗေန႔ ဟာဂ်ီ မုိဟာမက္ ရီအစ္ (Piri ibn Hajji Mohammed Reis)  လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့ ၁၆ ရာစုအေစာပုိင္းက ေျမပံုအပုိင္းအစတစ္ခုကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျမပံုဟာ ‘အေမရိကေျမပံု’ လုိ႔ ေက်ာ္ၾကားၿပီး ကုိလံဘတ္စ္က ေျမာက္အေမရိကတုိက္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၁ ႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာပဲ ေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

    ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕ ဒီေျမပံုကုိ ရွာေဖြေတြ႕ရွိတဲ့အခါ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ေတာ္ေတာ္ေလး အံ့ၾသမွင္သက္ခဲ့ၿပီး ကုိလံဘတ္စ္က အေမရိကတုိက္ကုိ သြားေရာက္တဲ့ တတိယခရီးစဥ္အတြင္း ၁၄၉၈ ခုႏွစ္မွာ စပိန္ကုိ ျပန္ပုိ႔လုိက္တဲ့ ေျမပံုနဲ႔ ဆက္စပ္မႈေတြ ရွိတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိလံဘတ္စ္ရဲ႕ ဒီေျမပံုဟာ အခုအခ်ိန္မွာ ေပ်ာက္ဆံုးေနပါတယ္။ ေျမပံုရဲ႕ ဘရာဇီးလ္ႏုိင္ငံအပုိင္းမွာ ပီရီ ရီအစ္က –

    “ဒီအပုိင္းဟာ လက္ရွိေျမပံုကုိ ဘယ္လုိဖြဲ႕စည္းထားလဲဆုိတာကုိ ရွင္းျပေနပါတယ္။ ဘယ္သူဆီမွာမွ ဒီလုိေျမပံု မရွိပါဘူး။ ဒီလူႀကီးဟာ (သူ႕ကုိယ္သူ ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္) ေဒသတြင္း ေျမပံု ၂၀ နဲ႔ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ေျမပံုအခ်ိဳ႕ကုိ အသံုးျပဳၿပီး သူ႕ရဲ႕လက္နဲ႔ ေရးဆြဲခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ေျမပံုေတြထဲမွာ အာရပ္ေတြေရးဆြဲထားတဲ့ အိႏၵိယေျမပံုတစ္ခု၊ ေပၚတူဂီေတြ သိပ္မၾကာခင္က သခ်ၤာနည္းနဲ႔ ေရးဆြဲထားၿပီး ပါကစၥတန္၊ အိႏၵိယနဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံေတြကုိ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေျမပံု ၄ ခု၊ ကုိလံဘတ္စ္ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေနာက္တုိင္းေျမပံုတစ္ခုတုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီေျမပံု (ကမၻာသစ္ရဲ႕) ကမ္း႐ုိးတမ္းေတြ၊ ကၽြန္းေတြဟာ ကုိလံဘတ္စ္ရဲ႕ ေျမပံုကေန ရယူထားတာပါ” လုိ႔ မွတ္ခ်က္ေရးထားပါတယ္။

    သိပ္မၾကာေသးခင္ကပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ဇန္ဟီ (Zehng He) ရဲ႕ ေျမပံုတစ္ခုကုိ ရွာေတြ႕ခဲ့ၿပီး အဲဒီေျမပံုဟာ ၁၄၁၈ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပါတယ္။ ပီရီ ရီအစ္ဟာ ဒီေျမပံုကုိ ရရွိခဲ့လားဆုိတာ မသိရွိရပါဘူး။

    ၁၉၆၆ ခုႏွစ္မွာ ပညာရွင္ ခ်ားလ္စ္ ဟက္ပ္ဂြဒ္ (Chrales Hapgood) က ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕ ဒီေျမပံုမွာ (အေနာက္တုိင္းက ရွာမေတြ႕ခင္ ၃၀၇ ႏွစ္ အရင္ကတည္းက) အန္တာတိကတုိက္ (Antarctica) ကို ေဖာ္ျပခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ လက္ရွိမွာ လူေတြက ဒီအခ်က္ကုိ အေလးမထားဘဲ ေျမပံုေရးထားတဲ့ သားေရခ်ပ္နဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ကုိင္းညႊတ္ ေရးဆြဲထားတဲ့အတြက္ အန္တာတိကတုိက္ကုိ ေတာင္အေမရိက ကမ္း႐ုိးတန္းအျဖစ္ ထင္ေနပံုရတယ္လုိ႔လည္း သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျမပံုမွာ ေတာင္အေမရိကရဲ႕ အန္ဒီးစ္ေတာင္တန္း (Andes) ေတာင္တန္းေတြကုိလည္း ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားၿပီး ဒီေတာင္တန္းေတြကုိ စပိန္ေတြ ၁၅၂၇ မွာ ေတြ႕ရွိတယ္လုိ႔ ယေန႔ေခတ္မွတ္သားမႈနဲ႔ ၁၄ ႏွစ္ေစာၿပီး ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၅၃၁ ခုႏွစ္က ဒရယ္သားေရမွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕ ကမၻာ့ေျမပံုမွာ စပိန္နဲ႔ကပ္ေနတဲ့ ကမ္း႐ုိးတမ္းေတြ၊ ကမၻာသစ္နဲ႔အတူ အာဖရိကအေနာက္ျခမ္းေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

    ပီရီ ရီအစ္ဟာ ဒီေလာက္နဲ႔ မရပ္ခဲ့ဘဲ ၁၅၂၈ ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယေျမာက္ ကမၻာ့ေျမပံုတစ္ခုကုိ ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျမပံုမွာေတာ့ အတၱလန္တိတ္ရဲ႕ အေနာက္ေျမာက္ျခမ္း ပါ၀င္ၿပီး၊ ကမၻာသစ္မွာ ဗင္နီဇြဲလားကေန နယူးေဖာင္းလန္း (Newfoundland) အထိ ေဖာ္ျပထားကာ ဂရင္းလန္း (Greenland) ရဲ႕ ေတာင္ဘက္ အစြန္းပုိင္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါပေမယ့္ လက္ရွိမွာေတာ့ ေျမပံုရဲ႕ ၆ ပံု ၁ ပံုသာ က်န္ရစ္ပါေတာ့တယ္။ သမုိင္းပညာရွင္ေတြက ဒီေျမပံုရဲ႕ျပည့္စံုမႈကုိၾကည့္ၿပီး အံ့ၾသခဲ့ၾကရသလုိ၊ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ျပည့္စံုတဲ့ကမၻာ့ေျမပံုရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုကုိသာ ေတြ႕ခဲ့ရတာေၾကာင့္ ၀မ္းနည္းမႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမပံုရဲ႕ က်န္ရွိေနတဲ့အပုိင္းေတြကုိ ရွာေဖြခဲ့ေပမယ့္ မေတြ႕ပါဘူး။

    ပီရီ ရီအစ္ဆုိတာ ဘယ္သူလဲ။ ေျမပံုေရးဆြဲမႈမွာ သူ႕ရဲ႕အားထုတ္မႈေတြကိ သမုိင္းစာအုပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဘာ့ေၾကာင့္ ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိတာလဲ။

    ပီရီ ရီအစ္ကုိ ၁၄၆၅ ခုႏွစ္က ဂါလီပုိလီေဒသ (Gallipoli) မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ၁၅ ရာစုေႏွာင္ပုိင္းကစလုိ႔ ေလးစားရတဲ့ ဦးေလး ကမာလ္ ရီအစ္ (Kemal Reis) ရဲ႕ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္မွာ ေရတပ္သားဘ၀ကုိ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဦးေလးနဲ႔အတူ ေရေၾကာင္းတုိင္းပြဲမ်ားစြာမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ပင္လယ္နီနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာတုိ႔မွာ ေပၚတူဂီေတြကုိ တုိက္ထုတ္မႈအတြင္း ေအာ္တုိမန္ေရတပ္ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

    လက္ဖ်ားခါေလာက္တဲ့ ကမၻာေျမပံုတစ္ခုက အလီ မာဆာရ္ ရီအစ္ (Ali Macar Reis) ရဲ႕ ၁၅၆၇ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ေျမပံုျဖစ္ၿပီး အေသးစိတ္တဲ့ ဒီေျမပံုဟာ ဒီေန႔ေခတ္ ေျမပံုေတြနဲ႔ ဆင္တူကာ အလီ မာဆာရ္ ရီအစ္တစ္ေယာက္ လေပၚကေန ကမၻာကုိၾကည့္ၿပီး ေရးဆြဲထားလားလုိ႔ေတာင္ ထင္မွတ္မွားရပါတယ္။

    တုိက္ပြဲေတြ တုိက္ေနရင္းၾကားထဲကေနမွ ပီရီ ရီအစ္ဟာ ဂါလီပုိလီမွာ အနားယူခဲ့ၿပီး ပထမဆံုး ကမၻာ့ေျမပံု၊ (ရြက္လႊင့္ရမယ့္ လမ္းေၾကာင္းေတြကုိ ေဖာ္ျပထားတဲ့) The Book of Sea Lore လက္စြဲစာအုပ္၊ ၁၅၂၈ ခုႏွစ္ သူ႕ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ ကမၻာ့ေျမပံုေတြကုိ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယေျမာက္ ကမၻာ့ေျမပံုကုိ ေရးဆြဲၿပီးတဲ့အခ်ိန္ ၁၆ ရာစု အလယ္ပုိင္းလာက္မွာ ပီရီ ရီအစ္ဟာာ ပင္လယ္နီနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာေတြမွာ ေအာ္တုိမန္ေရတပ္ဗုိလ္အျဖစ္နဲ႔ ျပန္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႕ရဲ႕ ဘ၀နိဂံုးဟာ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းၿပီး အေရးပါတဲ့ ေရေၾကာင္းတုိက္ပြဲတစ္ခုမွာ ႐ံႈးနိမ့္သြားတာေၾကာင့္ ေအာ္တုိမန္ ဆူလ္တန္ရဲ႕ ကြပ္မ်က္ျခင္းကုိ ခံလုိက္ရပါတယ္။

    ဥေရာပဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ သမိုင္းေတြကိုပဲ အာ႐ံုစုိက္ၿပီး၊ သူတုိ႔သြားခဲ့တဲ့ သမုဒၵရာခရီးေတြ၊ ရွာေဖြေတြ႕ရွိမႈေတြ၊ စီးပြားေရးနဲ႔ ကုိလုိနီအင္ပါယာအေၾကာင္းေတြကုိပဲ အဓိကထား ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့တာေၾကာင့္ ေျမပံုေရးဆြဲမႈ အေၾကာင္း အပါအ၀င္ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ စူးစမ္းေဖာ္ထုတ္မႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကမၻာ့လူထုေရွ႕ေမွာက္ ေရာက္မလာပါဘူး။  တူရကီေတြေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ေျမပံုေတြအေၾကာင္းကုိ သိပ္ဂ႐ုမထားဘဲ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အီတလီေျမပံုလုိ႔ေတာင္ မွားယြင္းေဖာ္ျပၾကပါတယ္။

    တကယ့္လက္ေတြ႕မွာ တူရကီေတြရဲ႕ ေရေၾကာင္းသိပၸံဟာ အဲဒီေခတ္တုန္းက အေရွ႕ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၅၁၇ ခုႏွစ္မွာ ပီရီ ရီအစ္က ကမၻာ့ေျမပံုသစ္ကုိ ေအာ္တုိမန္ဆူလ္တန္ဆီ ဆက္သခဲ့သလုိ ဥေရာပ ပင္လယ္ေပ်ာ္ေတြ မတုိင္ခင္ကတည္းက တူရကီေတြဟာ အေမရိကတုိက္အေၾကာင္း၊ အာဖရိက ေရေၾကာင္းသြားလာေရးအေၾကာင္းကုိ တိက်တဲ့မွတ္တမ္းေတြ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

    အလီ မာဆာရ္ ရီအစ္ (Ali Macar Reis)

    လက္ဖ်ားခါေလာက္တဲ့ ကမၻာေျမပံုတစ္ခုက အလီ မာဆာရ္ ရီအစ္ (Ali Macar Reis) ရဲ႕ ၁၅၆၇ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ေျမပံုျဖစ္ၿပီး အေသးစိတ္တဲ့ ဒီေျမပံုဟာ ဒီေန႔ေခတ္ ေျမပံုေတြနဲ႔ ဆင္တူကာ အလီ မာဆာရ္ ရီအစ္တစ္ေယာက္ လေပၚကေန ကမၻာကုိၾကည့္ၿပီး ေရးဆြဲထားလားလုိ႔ေတာင္ ထင္မွတ္မွားရပါတယ္။

    ေနာက္ထပ္ အေရးပါတဲ့ေျမပံုေတြထဲမွာ မြတ္စလင္ပညာရွင္ႀကီး အလ္-အစ္ဒရီစီတစ္ေယာက္ စစၥလီကၽြန္းက ေနာ္မန္ဘုရင္ ေရာ္ဂ်ာ ၂ (Roger II) အတြက္ ေရးဆြဲေပးခဲ့တဲ့ ေဒသတြင္း ေျမပံု ၇၀ နဲ႔ အဲဒီတုန္းက သိရွိခဲ့တဲ့ ကမၻာႀကီးရဲ႕ ေျမပံုတစ္ခုလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အလ္-အစ္ဒရီစီဟာ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ခရီးသြားေတြကုိ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး၊ အရင္တုန္းက မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းမရွိတဲ့ ေဒသေတြကုိပါ ထည့္သြင္းကာ တိက်တဲ့ ေျမပံုေတြကုိ ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ဒီေျမပံုေတြကုိ ရာစုႏွစ္ ၃ စုေလာက္ ပထ၀ီပညာရွင္ေတြက ေျပာင္းလဲျခင္းမရွိဘဲ ကူးယူသံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။

    သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ကမၻာ့ေျမပံု

    ပီရီ ရီအစ္ ေရးဆြဲထားသည့္ ကမၻာ့ေျမပံုမွ ေတာင္အေမရိကတုိက္ကုိ ယခုသိရွိထားသည့္ ေျမပံုႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပမႈ

    ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာ တူရကီ ေတာ့ပ္ကာပီနန္းေတာ္ျပတုိက္ (Topkapi Palace Museum) က ပညာရွင္ေတြဟာ ဟစ္ဂ်ရီ ၉၁၉ ခု၊ ခရစ္သကၠရာဇစ္ ၁၅၁၃ ခု ရက္စြဲနဲ႔  တူရကီေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ပီရီ အစ္ဗေန႔ ဟာဂ်ီ မုိဟာမက္ ရီအစ္ (Piri ibn Hajji Mohammed Reis)  လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့ ၁၆ ရာစုအေစာပုိင္းက ေျမပံုအပုိင္းအစတစ္ခုကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျမပံုဟာ ‘အေမရိကန္ေျမပံု’ လုိ႔ ေက်ာ္ၾကားၿပီး ကုိလံဘတ္စ္က ေျမာက္အေမရိကတုိက္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၁ ႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာပဲ ေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

    ပီရီ ရီအစ္ကုိ ၁၄၆၅ ခုႏွစ္က ဂါလီပုိလီေဒသ (Gallipoli) မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ၁၅ ရာစုေႏွာင္ပုိင္းကစလုိ႔ သူေလးစားရတဲ့ ဦးေလး ကမာလ္ ရီအစ္ (Kemal Reis) ရဲ႕ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္မွာ ေရတပ္သားဘ၀ကုိ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဦးေလးနဲ႔အတူ ေရေၾကာင္းတုိင္းပြဲမ်ားစြာမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ပင္လယ္နီနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာတုိ႔မွာ ေပၚတူဂီေတြကုိ တုိက္ထုတ္မႈအတြင္း ေအာ္တုိမန္ေရတပ္ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ နန္းေတာ္ျပတုိက္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ေျမပံုကုိ ေရးဆြဲဖုိ႔အတြက္ ပီရီ ရီအစ္ဟာ သူရဲ႕ ခရီးသြားလာမႈ၊ ေရေၾကာင္းသြားလာမႈ အေတြ႕အႀကံဳေတြကုိသာ အားကုိးခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာရပ္ေတြေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အိႏၵိယေျမပံု၊ အိႏၵိယျပည္၊ တ႐ုတ္ျပည္တုိ႔ကုိ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေပၚတူဂီေတြရဲ႕ ေျမပံု ၄ ခု၊  ကုိလံဘတ္စ္ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေနာက္တုိင္းေျမပံုေတြကုိ ကုိးကား ေရးဆြဲခဲ့တယ္လုိ႔ ပီရီ ရီအစ္က မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။

    ကုိလံဘတ္စ္ရဲ႕ေျမပံုေတြကုိ အေျခခံထားတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္က ကမၻာ့သမုိင္းပညာရွင္ေတြကုိ အံ့ၾသေစခဲ့ပါတယ္။ ပီရီ ရီအစ္ ညႊန္းတဲ့ ကုိလံဘတ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးေျမပံုဟာ အေမရိကတုိက္ကုိသြားတဲ့ သူ႕ရဲ႕ တတိယခရီးစဥ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ၁၄၉၈ ခုႏွစ္မွာ စပိန္ကုိ ဒီေျမပံု ပုိ႔လုိက္ေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္း ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ ေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့တာပါ။ ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕ ဒီေျမပံုကုိ ရွာေတြ႕ခဲ့ၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ကုိလံဘတ္စ္အေနနဲ႔ ဘာေတြကုိ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သလဲဆုိတာ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

    ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕အေၾကာင္းကုိ သိပ္ၿပီး မသိရပါဘူး။ ေရေၾကာင္းတုိက္ပြဲေတြ တုိက္ခုိက္ေနရင္းနဲ႔ပဲ သူဟာ ဂါလီပုိလီမွာ အၿငိမ္းစားယူခဲ့ၿပီး ၁၅၁၃ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့ေျမပံုကုိ ေရးဆြဲခဲ့ကာ ရြက္လႊင့္ရမယ့္ ဦးတည္ရာေတြကုိ ေဖာ္ျပထားတဲ့ The Book of Sea Lore လက္စြဲက်မ္းကုိလည္း ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ၁၅၂၈ ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယေျမာက္ကမၻာ့ေျမပံုကုိ ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး အဲဒီအထဲက ၆ ပံု ၁ ပံုေလာက္သာ ယေန႔ေခတ္မွာ က်န္ရွိပါေတာ့တယ္။ ဒီေျမပံုမွာေတာ့ အတၱလန္တိတ္ရဲ႕ အေနာက္ေျမာက္ျခမ္း ပါ၀င္ၿပီး၊ ကမၻာသစ္မွာ ဗင္နီဇြဲလားကေန နယူးေဖာင္းလန္း (Newfoundland) အထိ ေဖာ္ျပထားကာ ဂရင္းလန္း (Greenland) ရဲ႕ ေတာင္ဘက္အစြန္ပုိင္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သမုိင္းပညာရွင္ေတြက ဒီေျမပံုရဲ႕ ျပည့္စံုမႈကုိၾကည့္ၿပီး အံ့ၾသခဲ့ၾကရသလုိ၊ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ျပည့္စံုတဲ့ကမၻာ့ေျမပံုရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုကုိသာ ေတြ႕ခဲ့ရတာေၾကာင့္ ၀မ္းနည္းမႈလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေျမပံုရဲ႕ က်န္ရွိေနတဲ့အပုိင္းေတြကုိ ရွာေဖြခဲ့ေပမယ္ မေတြ႕ပါဘူး။ ဒုတိယေျမာက္ကမၻာ့ေျမပံုကုိ ေရးဆြဲၿပီးတဲ့အခ်ိန္ ၁၆ ရာစု အလယ္ပုိင္းေလာက္မွာ ပီရီ ရီအစ္ဟာ ပင္လယ္နီနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာေတြမွာ ေအာ္တုိမန္ေရတပ္ဗုိလ္အျဖစ္နဲ႔ ျပန္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႕ရဲ႕ ဘ၀နိဂံုးဟာ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းၿပီး အေရးပါတဲ့ ေရေၾကာင္းတုိက္ပြဲတစ္ခုမွာ ႐ံႈးနိမ့္သြားတာေၾကာင့္ ေအာ္တုိမန္ ဆူလ္တန္ရဲ႕ ကြပ္မ်က္ျခင္းကုိ ခံလုိက္ရပါတယ္။

    ပီရီ ရီအစ္ရဲ႕ ဒီေျမပံုဟာ အေမရိကတုိက္ကုိ ေဖာ္ခဲ့တဲ့ ေျမပံုေတြထဲမွာ သက္တမ္းအရင့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး ၁၆ ရာစုက တူရကီရဲ႕ ေရေၾကာင္းသိပၸံပညာရပ္ဟာ အားလံုးထက္ ေရွ႕ေရာက္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ေဖာ္ျပေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၅၁၇ ခုႏွစ္မွာ ပီရီ ရီအစ္က ကမၻာ့ေျမပံုသစ္ကုိ ေအာ္တုိမန္ဆူလ္တန္ဆီ ဆက္သခဲ့သလုိ ဥေရာပပင္လယ္ေပ်ာ္ေတြ မတုိင္ခင္ကတည္းက တူရကီေတြဟာ အေမရိကတုိက္အေၾကာင္း၊ အာဖရိက ေရေၾကာင္းသြားလာေရးအေၾကာင္းကုိ တိက်တဲ့ မွတ္တမ္းေတြ ေရးသားခဲ့ၾကတာပါ။

    ပီရီ ရီအစ္ေျမပံုမွ ဆုိက္ပရက္စ္ကၽြန္း

    (ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

    (ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို  ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္