Category: သုတ၊ရသႏွင့္အေထြေထြ

ေဆာင္းပါမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ား။ ဝထၳဳမ်ား၊ ဗဟုသုတ ျဖစ္ဖြယ္ရာမ်ား စသျဖင့္

ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ ေသာင္းက်န္းသူတို႔၏ အဆိပ္သင့္အေမႊဇယား

ဧၿပီ ၁၀၊ ၂၀၁၆

M-Media

ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္တစ္ဦးမွ မိမိေရြးခ်ယ္ထားသည့္ေက်ာက္မ်ားကို ေရာင္းခ်ရန္ျပသေနစဥ္။ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

– မူးယစ္ရာဇာမ်ား၊ စစ္တပ္အခြင့္ထူးခံမ်ားႏွင့္ ေငြကစားသူတရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားကို တရားမ၀င္ၾကြယ္၀ေနေစသည္မွာ ေသြးစြန္းေနေသာျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းပင္ျဖစ္၏။

Yup Zau Hkawng သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ထင္ရွားသူတစ္ဦး၊ စစ္တပ္ႏွင့္သူပုန္မ်ားအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၌ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္သူတစ္ဦး၊ ကခ်င္လူမ်ဳိးအနက္ ရွားရွားပါးပါး ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အသက္ေသြးေၾကာတစ္ခုျဖစ္ေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ဖ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္၌ လူဦးေရ ၁.၂ သန္း မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရိွသည္။ တရားမ၀င္ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ျခင္းယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ သဘာ၀၀န္းက်င္ထိခိုက္ပ်က္စီးျခင္း၊ တရုတ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းသူတို႔ျဖင့္ လံုးေထြးေနေသာ အျငင္းပြားဖြယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကိုင္တြယ္ရအခက္ခဲဆံုးျပႆနာအခ်ဳိ႕ကလည္း ၎ျပည္နယ္အတြင္း ရိွေနၾကသည္။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဒဏ္ခံခဲ့ရၿပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အေရြးခ်ယ္ခံ အရပ္သားအစိုးရသစ္ အာဏာရလာၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤအစိုးရသစ္အတြက္ အမာေၾကာဆံုးစိန္ေခၚမႈမ်ားအနက္ ကခ်င္ျပည္နယ္လည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္လာႏိုင္ေပမည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အနိ႒ာရံုအမ်ားအျပားမွာ အဖိုးအနဂၢထိုက္တန္လြန္းေသာ ေက်ာက္စိမ္း၌ အေၾကာင္းခံလ်က္ ရိွ၏။ အာဏာအရပ္ရပ္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ စစ္တပ္၏မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္ ခရုိနီမ်ားသည္ ၎ေဒသထြက္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားအျပင္ သစ္၊ ေရႊ ကဲ့သို႔ သဘာ၀သယံဇာတမ်ားအား လက္ကုန္ႏိႈက္ယူလ်က္ရိွေၾကာင္း တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက စြပ္စြဲထားၾကသည္။ အစိုးရသစ္တက္မလာမီွ ၿပီးခဲ့ေသာႏွစ္၌ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို ရႏိုင္သမွ် ေန႔ေန႔ညည တရစပ္ထုတ္ယူခဲ့ၾကရာ ေတာင္စြယ္ေတာင္တန္းမ်ားမွာ ခ်ဳိင့္၀ွမ္းမ်ားအျဖစ္ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္း အသြင္ေျပာင္းသြားရေပသည္။

လက္နက္မ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးမ်ား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားသည္လည္း စိုက္ကြက္လယ္ခင္းတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ တရုတ္နယ္စပ္ေပၚမွလည္းေကာင္း အတားအဆီးမရိွ ယာဥ္တန္းမ်ားျဖင့္တင္ေဆာင္၍ ကုန္သြယ္လ်က္ရိွသည္။ လက္နက္ကိုင္ ေကအိုင္ေအတပ္ကလည္း ႏိုင္င့ံသယံဇာတမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာတစ္ေလွ်ာက္ ေထာင္ခ်ီေသာလူမ်ား နယ္ေျမေရႊ႕ေျပာင္း အိုးအိမ္မဲ့ဘ၀ ေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။

ေရႊဇက္ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ အသက္အႀကီးဆံုးျဖစ္သူ Hkum Lu (၉၀ ႏွစ္)အား ေတြ႕ရစဥ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္ေအအၾကား စတင္လာသည့္ ပဋိပကၡတိုက္ပြဲမ်ားအရိွန္ျမွင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ထိုေနရာသို႔ လူငါးရာခန္႔ကို အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေစခဲ့သည္။ (ဓာတ္ပံု – Washington Post )

ထိုေနရာအတြက္ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ကြန္ရက္တစ္ခုအျဖစ္ အက်ဳိးေဆာင္ေပးေနေသာ Steven Tsa Ji က “ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အတိုက္အခံဖက္က အႏိုင္ရတဲ့အေပၚ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလြန္ ၀မ္းေျမာက္ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ ၆၀ ေလာက္ ျဖစ္ပ်က္လာခဲ့တာကို သူတို႔က ငါးႏွစ္အတြင္း ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္ပါ့မလဲ” ဟု ဆိုပါသည္။

စစ္တပ္က်ားကန္ ျမန္မာအစိုးရေဟာင္းသည္ လူထုကန္႔ကြက္သံက်ယ္ေလာင္လာၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃.၆ ဘီလီယံတန္ဖိုးရိွ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းအား ဆိုင္းငံ့ခဲ့သည္။ ထိုစီမံကိန္းေၾကာင့္ နယ္ခံရြာသူရြာသားေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။ ျမစ္လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲသျဖင့္ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္မ်ား၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္မ်ားႏွင့္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးရာ ေျမႏုကၽြန္းမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လံုေလာက္မွ်အလ်ဥ္းမရိွေသးေသာ္လည္း မူလသေဘာတူညီခ်က္အရ ယင္းေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမွထြက္ရိွသည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုကို တရုတ္ျပည္သို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေပးရမည္ျဖစ္၏။

ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္သာရြာသူရြာသား ၁၅၀၀ ခန္႔ အဓမၼေနရာေရႊ႕ ဖယ္ရွားခံခဲ့ရသည္။ အဆိုပါစီမံကိန္းအား ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီ နယ္ခံအမ်ားစု ထြက္ခြာေပးခဲ့ရသည္မွာ ယေန႔တိုင္ ျဖစ္သည္ (ဓာတ္ပံု – Washington Post )

အစိုးရသစ္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္းႏွင့္အတူ တရုတ္တို႔သည္လည္း အဆိုပါတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စတင္ ဖိအားေပးလာေတာ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည္လတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ဒုႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Liu Zhenmin က “ဒီပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ေရွ႕ဆက္တိုးမယ့္ပံုဟန္က ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးအတြက္ အေရးပါတဲ့ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္” ဟု သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဤစီမံကိန္းကို ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ ေဒၚစုၾကည္သည္ ဤအေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး လက္ရိွအျမင္ကို မဆိုစေလာက္သာ ထုတ္ျပခဲ့သည္။ အစိုးရသစ္သည္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်မွတ္မီ ဤစီမံကိန္း၏ပဋိညာဥ္အေပၚ ျပန္လည္သံုးသပ္စိစစ္ဦးမည္ဟု သူမက ဆိုသည္။

“ဒီစီမံကိန္းကို ေရွ႕ဆက္ဖို႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဧရာ၀တီျမစ္ကို သတ္မယ္ဆိုရင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို သတ္ပစ္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ” ဟူ၍ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္သူ Ja Seng Hkwan (၅၀ ႏွစ္)က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းမွာ လတ္တေလာအေျခအေနတြင္ မတင္မက် ျဖစ္လ်က္ရိွသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း အမည္ပ်က္လ်က္ရိွသည့္ ယင္းစီမံကိန္းကို အေရြးခ်ယ္ခံအစိုးရသစ္မွ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္မည္ေလာ၊ ဖ်က္သိမ္းမည္ေလာ ဟူသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးေခ်။ ၎ေၾကာင့္ ေျမျပင္ဧရိယာအမ်ားအျပား ေရလႊမ္းႏိုင္သည့္အျပင္ ၎မွထြက္ေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုမွာလည္း တရုတ္ျပည္သို႔သာ ပို႔ေဆာင္မည္ျဖစ္၏ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

ကခ်င္ႏွင့္ အစုိးရအၾကား ျဖစ္ပြားရသည့္ ပဋိပကၡ၏အရင္းခံအခ်က္သည္ ေဒသ၏သဘာ၀သယံဇာတအား စိုးမိုးထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ယင္းပဋိပကၡမွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်ထံမွ ႏိုင္ငံ့လြတ္လပ္ေရး ရရိွခ်ိန္မွ စတင္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူမ်ားစုျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကခ်င္လူမ်ဳိးတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခရစ္ယ်ာန္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

၂၀၁၁ ခုနွစ္၌ ၁၇ ႏွစ္တာ အတိုက္အခိုက္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ က်ဳိးပ်က္ၿပီး ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္(ေကအိုင္ေအ)ႏွင့္ စစ္တပ္တို႔သည္ တရုတ္လူမ်ဳိးတို႔ ႀကီးၾကပ္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုအနီးတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္စတင္ခဲ့ၾကသည္။ လူေပါင္း တစ္သိန္း၀န္းက်င္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။

ထိုအခ်ိန္မွစတင္ၿပီး လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားမႈမ်ား၊ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းျခင္းမ်ား၊ ေျမျမွဳပ္မိႈင္းေထာင္ျခင္းမ်ားကို ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ က်ဴးလြန္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း Human Rights Watch ကဲ့သို႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူအုပ္စုမ်ားက တင္ျပထားၾကသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေဒၚစုၾကည္ႏွင့္ သူမ၏ NLD ပါတီ သရဖူေဆာင္းခဲ့သည့္ ႏို၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေဒသတြင္းရိွ ရြာေပါင္းမ်ားစြာ၌ မဲဆႏၵေပးျခင္း မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့။

ဧရာ၀တီျမစ္ထဲရိွ ေရေပၚစားေသာက္ဆိုင္တစ္ခုအနီး ေလွငယ္တစ္စင္းမွ ငါးမွ်ားေနသူတစ္ဦး (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

လက္ရိွႏွစ္မ်ားအတြင္း စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္အုပ္စုမ်ား၊ စစ္တပ္ခရိုနီႏွင့္မိသားစုမ်ား၏ ကုမၸဏီတို႔မွလည္းေကာင္း၊ တရားမ၀င္ တရုတ္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတို႔မွလည္းေကာင္း အတိုင္းထက္အလြန္ တူးေဖာ္/ထုတ္လုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေတာျပဳန္းျခင္း၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတိမ္ေကာျခင္း၊ လူအမ်ားအျပား ေသဆံုးေစသည့္ ေျမၿပိဳျခင္းမ်ား လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရသည္ဟု Global Witness အုပ္စု၏အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေဒသတြင္း ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုးမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလီယံမွ ၃၁ ဘီလီယံအထိ ျမင့္မားခဲ့ေၾကာင္း အဆိုပါအုပ္စုက ခန္႔မွန္းထားၿပီး၊ ယင္းထြက္ကုန္အမ်ားစုမွာ တရုတ္ျပည္နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေျခရာေပ်ာက္သြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕လည္ ေလဟာျပင္လၻက္ရည္ဆိုင္တစ္ခုတြင္ ေက်ာက္စိမ္းေကာက္သူမ်ားႏွင့္ အ၀ယ္ေတာ္မ်ားသည္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးႏွင့္ေက်ာက္မ်က္မ်ားကို အေရာင္တင္ၿပီးေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရိုင္းတံုးမ်ားအျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း တရားမ၀င္ ေရာင္း၀ယ္လ်က္ရိွၾက၏။ ၎မွာ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ေရာင္း၀ယ္ပိုင္ဆိုင္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေန၏။ သို႔ေသာ္ ယင္းေက်ာက္စိမ္းမ်ားက အနိမ့္စားအရည္အေသြးမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။

ဧရာမ တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမ်ားမွ စြန္႔ပစ္လိုက္သည့္ ေျမစာပံုမ်ားအတြင္ ေက်ာက္ေကာက္သူ ေနာ္ခမ္း (၄၄ ႏွစ္) က မိမိမွာ လစဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၀၀၀ အထိ ၀င္ေငြရရိွေၾကာင္း၊ ၎အလုပ္သည္ အျပင္းစားငွက္ဖ်ားေရာဂါ ႏွင့္ အစဥ္အၿမဲ ေျမၿပိဳျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္မ်ားလွေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ေက်ာက္စိမ္းသည္ (ကံေကာင္းပါက) တစ္ေန႔တည္းႏွင့္ သူေ႒းသူၾကြယ္ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။

ေဒၚစုၾကည္၏ ေအာင္ျမင္မႈသည္ ႏိုင္ငံ့လံုၿခံဳေရးအင္အားစု၊ အခရာက်သည့္ ၀န္ႀကီး႒ာနႏွင့္ ယႏၱရားမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲျဖစ္ေသာ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးက႑အေပၚ မူတည္ေနေၾကာင္း၊ ပါတီအေနျဖင့္ ၎ေက်ာက္စိမ္းျပႆနာကို ဦးစားေပးကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ မရိွႏိုင္ေသးေၾကာင္း သူမ၏ပါတီ၀င္မ်ားက ဆိုၾကသည္။

“ေဒၚစုၾကည္အေနနဲ႔ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို ခ်က္ျခင္း ေျပာဆိုသြားမယ္လို႔ ကၽြန္မ မထင္မိဘူး။ ေငြေရာင္က်ည္ဆံကို သံုးၿပီး အနက္ကို အျဖဴျဖစ္ေအာင္ ကၽြန္မတို႔ ေျပာင္းလိုက္လို႔ မရပါဘူး။ သူမကေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ဖ်က္ဆီးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ေစာင့္စည္းရမယ့္ က်င့္၀တ္မ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနလို႔ပါပဲ။ ဒီစီးပြားေရးေတြက ခရိုနီ၀ါဒကို ျဖစ္ထြန္းလာေစေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ လူေပါင္းမ်ားစြာကို အလုပ္အကိုင္လည္း ရရိွေစပါတယ္။ သူမအဖို႔ေတာ့ ဒါဟာ အေသးအဖြဲကိစၥေလးသာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေဒၚစုၾကည္ပါတီ၀င္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ တစ္ျဖစ္လဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ ေရႊႏွင့္ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္သူ ေဒၚသက္သက္ခိုင္က ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

(Washington Post တြင္ Annie Gowen ေရးသားေသာ Toxic mix of jade, drugs and rebels in Myanmar ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)

April 10, 2016
ဘာသာျပန္ဆုိမႈလုပ္ငန္း – ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၁၅)

ဧၿပီ ၈၊ ၂၀၁၆

M-Media

ရာဇာ တင္ဆက္သည္

(အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔တုိင္း ေဖာ္ျပသြားပါမည္)

မြတ္စလင္တုိ႔အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္က ဘာသာျပန္လုပ္ငန္း စတင္သေႏၶတည္ရာ စပိန္ႏုိင္ငံေတာ္ေလဒုိၿမိဳ႕၏ ယေန႔ျမင္ကြင္း

– အလယ္ေခတ္ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ သိပၸံပညာရပ္ေတြကုိ စူးစမ္းမႈ၊ ေဖာ္ထုတ္မႈ၊ သုေတသနျပဳမႈနဲ႔ ေရးသားျဖန္႔ခ်ီမႈေတြကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ သူတုိ႔ေတြရဲ႕ အသိပညာအေပၚ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈကုိ အထင္းသား ေတြ႕ျမင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြဟာ စာအုပ္ထဲမွာပဲ ရွိေနခဲ့တာမဟုတ္ဘဲ တကယ့္လက္ေတြ႕အသံုးခ်ႏုိင္ခဲ့ကာ လူသားေတြရဲ႕ လူေနမႈအဆင့္အတန္းကုိလည္း ျမင့္မားေစခဲ့ပါတယ္။

မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အသိအပညာအေပၚ မဆုတ္မနစ္ ရွာေဖြစူးစမ္းမႈမွာ ေနာက္ခံတြန္းအားတစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ “လူတစ္ေယာက္ဟာ ေသသြားရင္ သူ႕ရဲ႕ ေကာင္းမႈကုသုိလ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအားလံုး ရပ္တန္႔သြားမယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေတြကုိ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေနေစတဲ့ အလွဴဒါန၊ အသိပညာနဲ႔ မိဘေက်းဇူးသိတတ္တဲ့ သားသမီးရဲ႕ ဆုေတာင္းပတၱနာျပဳမႈ အဲဒီ ၃ ခုရဲ႕ ကုသုိလ္ကေတာ့ ဆက္လက္ တုိးပြားေနမွာျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္သခင္ (ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ သက္ေရာက္ပါေစ) ရဲ႕ ၾသ၀ါဒေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗဟုသုတႏွံ႔စပ္စံုလင္လွတဲ့ အလယ္ေခတ္ မြတ္စလင္ပညာရွင္ႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကုိ အလြန္ထူထဲလွတဲ့ က်မ္းစာအုပ္ႀကီးေတြအျဖစ္ မယံုႏုိင္စရာႏႈန္းနဲ႔ ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ စာမ်က္ႏွာေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ အတြဲေပါင္းမ်ားစြာပါ၀င္တဲ့ ဒီစာအုပ္ႀကီးေတြဟာ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ႀကီးေတြ ျပည့္သြားေစတဲ့အထိကုိ မ်ားျပားခဲ့ပါတယ္။ ၈ ရာစုကေန ၁၃ ရာစုအထိ ၾကာေညာင္းခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ဒီေရႊေခတ္မွာ ေရွးေဟာင္း အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြကုိ ေပ်ာက္ပ်က္သြားလုနီးနီး ျဖစ္ေနရာကေန ကယ္တင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး၊ ထပ္မံအဆင့္ျမႇင့္တာ၊ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခ်က္ အသစ္ေတြကုိ ထပ္ေပါင္းထည့္တာေတြကုိလည္း လုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲ ဒီ ၀ိဇၨာသိပၸံ ပညာရပ္ေတြကို သူမတူတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ျပန္႔ႏွံ႔ေအာင္လည္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီလုိ ေပါက္ေျမာက္ရျခင္းရဲ႕ အဓိကေသာ့ခ်က္ကေတာ့ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ရွာေဖြ စူးစမ္းမႈေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရာတစ္ခု ဘယ္လုိအလုပ္လုပ္လဲဆုိတာကုိ သိရွိဖုိ႔အတြက္ မ်က္ျမင္ဒိဌ သိရွိဖုိ႔ လုိအပ္ၿပီး အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွသာ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၀ ရာစုေႏွာင္းပုိင္းေလာက္မွာ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ အစ္ဗေန႔ အလ္-ေဟသမ္ (Ibn Al-Haytham) ဆုိတဲ့ စြယ္စံုရပညာရွင္ႀကီးဟာ စမ္းသပ္ေဖာ္ထုတ္မႈေတြကုိ စြန္႔ဦးေဆာင္ရြက္ခဲ့သူပါ။ သူဟာ သီအုိရီေတြကုိ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္အေျဖရွာခဲ့တဲ့ ကမၻာ့ပထမဆံုး သိပၸံပညာရွင္ႀကီးျဖစ္ၿပီး “ယံုၾကည္ရာကုိ သက္ေသျပပါ” လုိ႔ဆုိတဲ့ သိပၸံပညာရဲ႕အားလံုးရဲ႕ အေျခခံမူေတြထဲက တစ္ခုကုိ ခ်မွတ္ေပးခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ပညာလုိလားမႈ ဗီဇဟာ သမုဒၵရာႀကီးေတြကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြကုိ ထိေတြ႕ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ သူတုိ႔ေတြဟာလည္း မြတ္စလင္ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္ေတြ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ့ အသိပညာသုိက္ႀကီးေတြဆီကုိ စု႐ံုးေရာက္ရွိလာပါေတာ့တယ္။

သကၠရာဇ္ ၁၁၄၀ ေလာက္မွာ အဂၤလန္က ေနာ္ရ္ဖုိ႔လ္က္ (Norfolk) ဆုိတဲ့ ရြာငယ္ေလးမွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒန္နီယဲလ္ ေအာ့ဖ္ ေမာ္ေလး (Daniel of Morley) ဟာ အသိပညာေတြကုိ ရွာေဖြစူးစမ္းခ်င္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ခ်က္ေတြကုိ ႏွစ္ျမႇဳပ္ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ သမ႐ုိးက်ထဲကေန ေဖာက္ထြက္ စဥ္စားတဲ့ ဥေရာပသားေတြထဲက တစ္ေယာက္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္အခါက ကမၻာႀကီးရဲ႕ ထူးျခားဆန္းက်ယ္မႈအေၾကာင္းေတြ၊ ၀ိဇၨာသိပၸံပညာေတြကုိ အာရဘီဘာသာစကားကေန သင္ယူခဲ့ရတယ္ဆုိတာကုိ ဒန္နီယဲလ္က ဒီလုိေရးသားခဲ့ပါတယ္။

“လက္တင္ဘာသာစကားနဲ႔ ျပန္ဆုိေရးသားထားတဲ့ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကုိ ဂ႐ုတစ္စုိက္ နားလည္ေအာင္ ဖတ္႐ႈရမွာတင္မဟုတ္ဘဲ၊ ကမၻာၿဂိဳဟ္ေတြ၊ ၿဂိဳပတ္လမ္းေတြ၊ ၿဂိဳဟ္ေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားသြားလာမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာရပ္ေတြရဲ႕အယူအဆေတြကုိ နားလည္သေဘာေပါက္ဖုိ႔လည္း ဆႏၵရွိရပါမယ္။ ဒီသတၱေလာကႀကီးမွာ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းလာၿပီး ေလာကႀကီးရဲ႕ အံ့ၾသစရာေကာင္းတဲ့ အလွအပေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းအရင္းကုိ သိရွိဖုိ႔ နည္းနည္းကေလးမွ စိတ္မ၀င္စားဘူးလုိ႔ ေျပာလာရင္ေတာ့ အဲဒီလူဟာ ဒီကမၻာႀကီးမွာေနလုိ႔လည္း ဘာမွ အေၾကာင္းထူးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေလာကႀကီး၊ သူ႕ရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အာရဘီကေန ေလ့လာသင္ယူခဲ့တာေတြကုိ လက္တင္ဘာစကားနဲ႔ ေရးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္”

ဒန္နီယဲလ္ဟာ သူ႕အနာဂတ္ပညာေရးအတြက္ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါက အဂၤလိပ္လူငယ္ေတြလုိ ဇာတိကုိ စြန္႔ခြာၿပီး အေရွ႕ဘက္ကုိ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ သူ ပထမဆံုး ေျခခ်ခဲ့တာကေတာ့ ပဲရစ္တကၠသုိလ္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အေၾကာင္းမလွခဲ့ပါဘူး။ သူေရာက္ရွိတဲ့အခ်ိန္က ဒီကၠသုိလ္ရဲ႕ ပညာေရးဟာ ဆန္းသစ္မႈမရွိေတာ့ဘဲ၊ တိမ္ေကာလုျဖစ္ေနကာ အဲဒီကေနထြက္ခြာဖုိ႔ပဲ ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ခဲခဲ့တယ္လုိ႔ သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“(ပဲရစ္က) ဆရာေတြဟာ တတ္ေယာင္ကားေတြျဖစ္ၾကေတာ့ ေက်ာက္႐ုပ္လုိ ေတာင့္ေတာင့္ႀကီးေနၿပီး ပညာရွိေယာင္ ေဆာင္ၾကတယ္” လုိ႔ သူက မခၽြင္းမခ်န္ ဖြင့္ဟခဲ့ပါေသးတယ္။

သူဘယ္ကုိ သြားခဲ့သလဲ။

“အဲဒီအခ်ိန္၊ အဲဒီအခါက စပိန္ႏုိင္ငံက ေတာ္ေလဒုိ (Toledo) ၿမိဳ႕မွာ အာရဘီဘာသာစကားနဲ႔ သင္ၾကားပုိ႔ခ်မႈဟာ ေတာ္ေတာ္ေလးခရီးေရာက္ေနတာေၾကာင့္ ကမၻာေပၚက ဉာဏ္ပညာအရွိဆံုး ဒႆနပညာရွင္ေတြရဲ႕ ပညာရည္ႏုိ႔ကုိ ေသာက္စုိ႔ဖုိ႔အတြက္ အဲဒီကုိ အေျပးအလႊား သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္” လုိ႔ သူကုိယ္ပုိင္ေရးမွတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

၁၂ ရာစုတုန္းက ေတာ္ေလဒုိမွာ အနည္းဆံုး မြတ္စလင္၊ ခရစ္ယာန္၊ ဂ်ဴးဆုိတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈႀကီး ၃ ခုဟာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံု ေပါႂကြယ္၀လွတဲ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္သူတုိင္းက အသိပညာ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈ ဆႏၵကုိ မွ်ေ၀ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ဒီလုိ ခ်စ္က်ည္ရင္းႏွီးစြာေနထုိင္ၿပီး အတူတကြ လုပ္ၾက၊ ကုိင္ၾကတာကုိ စပိန္ဘာသာစကားနဲ႔ ကြန္ဗီဗန္စီယာ (convivencia) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ဘာသာျပန္လုပ္ငန္း သေႏၶတည္ရာ ေတာ္ေလဒုိ

အရစၥတုိတယ္၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းခ်က္က်မ္းမ်ားစြာ ေရးသားခဲ့သည့္ မြတ္စလင္ပညာရွင္ႀကီး အလ္-ရက္ရွ္ဒ္

၁၂ ရာစုက တုိေလဒုိဟာ သိပၸံသမုိင္းမွာရွိခဲ့တဲ့ ဘာသာျပန္ဆုိမႈလုပ္ငန္းမွာ အႀကီးအက်ယ္ဆံုးေနရာတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အာရဘီဘာသာကေန လက္တင္ဘာသာကုိ ျပန္ဆုိၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ခရစ္ယာန္ေတြရွိရာ အေနာက္ႏုိင္ငံက ပညာရွင္ေတြ၊ ဘာသာျပန္ဆရာေတြ ေျမာက္မ်ားစြာကုိ စြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းမွာ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့တဲ့ ဂရိ ဒႆနပညာရွင္ေတြ၊ သခ်ၤာပညာရွင္ေတြရဲ႕ အေရးပါတဲ့ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကုိလည္း မြတ္စလင္ေတြက စုေဆာင္းသိမ္းဆည္း တုိးပြားေအာင္ ျပဳလုပ္ထားခဲ့ၿပီး တုိေလဒုိမွာ ျပန္လည္ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အရစၥတုိတယ္ရဲ႕ ေရးသားမႈေတြကုိ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့ၿပီး ေျဖရွင္းခ်က္ေတြေပးခဲ့တဲ့ အစ္ဗေန႔ ရက္ရွ္ဒ္ (Ibn Rushd) ဟာဆုိရင္ ဥေရာပမွာ ဉာဏ္သစ္ေလာင္းအေရးေတာ္ပံု (Renaissance) မေပၚခင္ ႏွစ္ ၂၀၀ ေလာက္ကတည္းက ဥေရာပရဲ႕ အသိပညာ ရွင္သန္မႈကုိ စတင္ သေႏၶတည္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကုိ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက ေအဗာ႐ုိ႕စ္ (Averroses) လုိ႔ သိၾကပါတယ္။

အရစၥတိုတယ္ရဲ႕ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၁၂ ရာစုေႏွာင္းပုိင္းေလာက္မွာ ရက္ရွ္ဒ္က ရွင္းလင္းခ်က္၊ အႏွစ္ခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခ်က္ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကုိ ေကာ္ဒုိဘာမွာ အာရဘီဘာသာစကားနဲ႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ပညာရွင္ႀကီး ရက္ရွ္ဒ္ရဲ႕ ဒီက်မ္းေတြကုိ စေကာ့တလန္ ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မီေခးလ္ စေကာ့ (Michael Scott) က အာရဘီကေန လက္တင္ဘာသာစကားကုိ ျပန္ဆုိခဲ့ပါတယ္။ စေကာ့ဟာ ၁၂၃၆ မတုိင္ခင္မွာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၿပီး သူ႕ရဲ႕ ဘာသာျပန္အေမြကုိ ဆက္ခံခဲ့သူကေတာ့ ဟာမန္ သည္ ဂ်ာမန္ (Harman the German) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္ေလဒုိနဲ႔ စစၥလီတုိ႔မွာ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ ဒီ ၀ိဇၨာသိပၸံဆုိင္ရာ စာအုပ္စာေပေတြဟာ ဥေရာပတစ္ခြင္လံုးကုိ ပြက္ေလာ႐ုိက္သြားေစပါတယ္။

ဘီဘီစီရဲ႕ An Islamic History of Europe (ဥေရာပ၏ အစၥလာမ့္သမုိင္းေၾကာင္း) ဆုိတဲ့ အစီအစဥ္မွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ရာ့ဂ္ အုိမာရ္ (Rageh Omaar) က “သူ (ေအဗာ႐ုိ႕စ္) ဟာ ပဲရစ္ကုိ ဥေရာပရဲ႕ အသိပညာဆုိင္ရာ ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သိပၸံက ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိတဲ့ အမွန္တရားေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံမွ ဘုရားသခင္ရဲ႕ မိန္႔မွာခ်က္ေတြနဲ႔ အံ၀င္ခြင္က်မျဖစ္တာေၾကာင့္ ဥေရာပက သိပၸံပညာနဲ႔ ဘာသာေရးအၾကား ရွိေနတဲ့ပဋိပကၡကုိလည္း သူက ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြက သူ႕ရဲ႕အယူအဆေတြကုိ အာ႐ံုစုိက္လာတဲ့အခါ ဒီႀကိဳးပမ္းမႈေတြက မထင္မွတ္ထားတဲ့ ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ ခံစားလာရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီဘုရားေက်ာင္းေတြဟာ ေအဗာ႐ုိ႕စ္နဲ႔ အရစၥတုိတယ္တုိ႔ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကုိ ခ်က္ျခင္းဆုိသလုိ ပိတ္ပင္တားျမစ္ခဲ့ပါတယ္။ ပဲရစ္က အသိပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္ေတြဟာ ဒါကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တုိက္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

မီေခးလ္ စေကာ့နဲ႔ ဒန္နီယဲလ္ ေအာ့ဖ္ ေမာ္ေလးတုိ႔လုိပဲ တုိေလဒုိၿမိဳ႕ႀကီးဟာ အျခားေသာ ဘာသာျပန္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ၾကက္ပ်ံမက် စည္ကားခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ရတ္ ေအာ့ဖ္ ခရီမုိနာ (Gerard of Cremona) ဟာ အလ္-ဇဟ္ရာ၀ီ (Al-Zahrawi) ရဲ႕ အတြဲ ၃၀ ပါ၀င္တဲ့ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ စြယ္စံုက်မ္း၊ အစ္ဗေန႔ အလ္-ေဟသမ္ (Ibn al-Haytham) ရဲ႕ Book of Optics (အလင္းဆုိင္ရာက်မ္း)၊ အလ္-ကင္ဒီ (Al-Kindi) ရဲ႕ ဂ်ီၾသေမႀတီဆုိင္ရာ အလင္းပညာရပ္က်မ္း၊ အလ္-ရာဇီ (Al-Razi) ရဲ႕ A Study and Classification of Salts and Alums (Sulfates) (ဆားမ်ားႏွင့္ ဆာလ္ဖိတ္မ်ားကုိ ေလ့လာျခင္းႏွင့္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္းဆုိင္ရာက်မ္း)၊ ဘႏူမူဆာ ညီအစ္ကုိ (Banu Musa Brothers) ရဲ႕ ဂ်ီၾသေမႀတီဆုိင္ရာက်မ္း စတာေတြကုိ လက္တင္ဘာသာသုိ႔ ျပန္ဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ရတ္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ စာအုပ္ေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္ကုိ ဘာသာျပန္ဆုိခဲ့ေပမယ့္ အာရဘီဘာသာစကားကုိ လံုးေစ့ပတ္ေစ့ နားမလည္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံ မုိဇာရဘ္ (Mozarab) လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ အာရဘီဘာသာစကားကုိ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ စပိန္ခရစ္ယာန္ေတြကုိ မွီၿပီး ဘာသာျပန္ဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘီဘီစီရဲ႕ Voice from the Dark အစီအစဥ္မွာေတာ့ “ဒီဘာသာျပန္လုပ္ငန္းဟာ ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ေျပာင္းလဲ ျပန္ဆုိတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အာရဘီကုိ မိခင္ဘာသာစကားအျဖစ္ ေျပာဆုိၾကတဲ့ ေဒသခံတစ္ဦးက ကူညီေပးတဲ့ ဘာသာျပန္အဖြဲ႕တစ္ခုနဲ႔ ျပန္ဆုိၾကတယ္။ အဲဒီေဒသခံဟာ စာအုပ္ေတြကုိ က်ယ္က်ယ္ေအာ္ဖတ္ေပးၿပီး အာရဘီစကားေျပာကုိ နားလည္ကာ ေခတ္ေပၚစပိန္ဘာသာစကားထက္ ပုိေရွးက်တဲ့ ေရာမစာေပကုိလည္း တတ္ကၽြမ္းသူေတြက နားေထာင္ၾကၿပီး ေရာမဘာသာစကားနဲ႔ ျပန္လည္ေရးသားၾကပါတယ္။ အဲဒီေရာမဘာသာျပန္ကုိ ေနာက္ပုိင္းမွာ လက္တင္ဘာသာစကားကုိ ျပန္ဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ဘာသာျပန္ဆုိသူေတြကေတာ့ အဲဒီဘာသာစကား ၃ ခုစလံုးကုိ ပုိင္ႏုိင္တတ္ကၽြမ္းၾကတာေၾကာင့္ သူတုိ႔ တစ္ဦးတည္း ဘာသာျပန္ဆုိေလ့ ရွိၾကပါတယ္” လုိ႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ေတာ္ေလဒုိကုိ အလ္ဖြန္ဆုိ ၆ (Alfonso VI) က ျပန္လည္သိမ္းယူခဲ့ေပမယ့္လည္း အဲဒီေဒသမွာရွိတဲ့ မြတ္စလင္၊ ဂ်ဴးနဲ႔ မုိဇာရဘ္တုိ႔ရဲ႕အၾကားမွာ အာရဘီဘာသာစကားကုိပဲ ဘံုဘာသာစကားအျဖစ္ ဆက္လက္ သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြမွာလည္း မြတ္စလင္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေတြက တည္ၿမဲခဲ့သလုိ ဗိသုကာလက္ရာေတြကအစ အစၥလာမ့္မစ္လက္ရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေတာ္ေလဒုိရဲ႕ ရွည္လ်ားၿပီး အေကြ႕အေကာက္မ်ားတဲ့ လမ္းေတြဟာ အဲဒီေဒသကုိ ေရာက္ရွိလာတဲ့ ဘာသာျပန္ဆရာေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ကြန္းခုိစရာ၊ ေလ့လာစရာေနရာေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းက ပညာရွင္ေတြ အားလံုးအတြက္ေတာ့ ေတာ္ေလဒုိဟာ အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

ေတာ္ေလဒုိမွာေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ ဘာသာျပန္လက္ေရးမူစာအုပ္ေတြကုိ အခုအခ်ိန္အထိ ေတာ္ေလဒုိ ကက္သလစ္ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ ေမာ္ကြန္းတုိက္မွာ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး ဒန္နီယဲလ္ ေအာ့ဖ္ ေမာ္ေလးတုိ႔ လက္ထက္ကတည္းက ျပန္ဆုိခဲ့တာေတြအပါအ၀င္ ဘာသျပန္လက္ရာေပါင္း ၂၅၀၀၀ ေလာက္ ရွိေနပါတယ္။

(ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

(ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။)

April 8, 2016
လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးအရ ျငႇင္းပမ္းမႈကုိ ျမန္မာအစုိးရသစ္က အဆုံးသတ္ရန္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တစ္ခု တုိက္တြန္း

ဧၿပီ ၇၊ ၂၀၁၆

M-Media

– လူနည္းစုအခြင့္အေရးႏွင့္ လြတ္လပ္စြာယုံၾကည္ကုိးကြယ္ခြင့္တုိ႔ကုိ ရာစုႏွစ္ဝက္တစ္ခုေက်ာ္ၾကာမွ ျမန္မာ့ ပထမဦးဆုံးအရပ္သားဦးေဆာင္သည့္အစုိးရ၏ အေရးအႀကီးဆုံးတစ္ေနရာတြင္ထားရွိရမည္ဟု လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာ Minority Rights Group (MRG) က ၃၁၊၃၊၂၀၁၆ တြင္ ထုတ္ျပန္လုိက္သည္။

ျမန္မာျပည္ေျမာက္ဘက္ရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ဟန္႔တားျခင္းႏွင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူနည္းစုမ်ားခြဲျခားဆက္ဆံႏွိပ္စက္ခံရျခင္းမ်ား အဆုံးသတ္ရန္တုိ႔မွာ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္သင့္သည္။

ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းရွိ တေအာင္း၊ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္းလူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ားအေပၚ တပ္မေတာ္၏မတရားစစ္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားသည္ ႏုိင္ငံဒီမုိကေရစီအကူးအေျပာင္းကာလ၏ ခ်ီးက်ဴးရန္အေကာင္းဆုံးကာလအေပၚ အမည္းစက္တစ္ခုအျဖစ္ က်န္ရစ္ေနၿပီး ျပင္းထန္ဆဲပဋိပကၡမ်ားအဆုံးသတ္ေရးကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာအစုိးရအတြက္ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းတစ္ခုျဖစ္သင့္သည္ဟု MRG က ဆုိသည္။ ေဒသခံလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားမွ စုေဆာင္းရရွိသည့္ သက္ေသခံခ်က္မ်ားးအရ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္သည္ လက္နက္မဲ့အရပ္သားမ်ား၊ မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးၿပီးေက်းရြာမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထားၿပီး အျခားေသာကမ္းအကုန္ဆုံးလူ႔အခြြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကုိ လြန္ခဲ့ေသာရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္း၌ပင္ တစ္ကုိယ္ေတာ္က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

“ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕အာရုံဟာ ေနျပည္ေတာ္ရွိႏုိင္ငံေရးအရျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈအေပၚရွိေနခ်ိန္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ ရွမ္းေျမာက္ပုိင္းနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္က လူနည္းစုအသုိင္းအ၀ုိင္းအေပၚ ေစာ္ကားမႈေတြကုိ ဆက္လက္က်ဴးလြန္ခဲ့ပါတယ္” ဟု MRG ရဲ႕မူ၀ါဒႏွင့္ဆက္သြယ္ေရးဒါရုိက္တာ Carl Soderberghက ဆုိသည္။ “ညဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ အတင္းအဓမၼလုပ္အားေပးေစခုိင္းျခင္း၊ ခုိးမႈႏွင့္ အိမ္ၿခံေျမဖ်က္ဆီးျခင္းရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြကုိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြပါထည့္သြင္းၿပီး တက္လာမဲ့အစုိးရက အျပည့္အ၀ဘက္လုိက္မႈကင္းကင္းနဲ႔ စုံစမ္းစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္”

တပ္မေတာ္သည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးတြင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္အင္အားရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္ေနရာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းယူထားသည္။ အဓိိကအစုိးရ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။ ႏုိင္ငံ၏အျမင့္ဆုံးအာဏာပုိင္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည့္ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္လုံၿခံဳေရးေကာင္စီတြင္လည္း ေနရာအမ်ားဆုံး ရရွိထားသည္။

အျခားေသာတရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္ကုိအေရးမယူမႈ အလားအလာတစ္ရပ္ကလည္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တြင္ရွိေနၿပီး ေဘးဖယ္ခံလူနည္းစုအသုိင္းအ၀ုိင္းျပႆနာမ်ားသည္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကုိ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈျဖင့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမရွိလွ်င္ အစုိးရသစ္သက္တမ္းတြင္ ဆက္လက္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အဖုိ႔ စစ္တပ္၊ လက္နက္ကုိင္တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအပါအ၀င္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးျဖစ္စဥ္ျမွင့္တင္ရန္၊ ပဋိပကၡႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာ ဆက္စပ္ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားအဆုံးသတ္ရန္ MRGက ဆုိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ႏုိင္ငံမဲ့ရုိဟင္ဂ်ာလူနည္းစုအေပၚ ညဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈကုိလည္း အေရးတႀကီးကိစၥတစ္ခုအျဖစ္ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရမည္ျဖစ္သည္။ ၁၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္ေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမရရွိဘဲ က်န္းမာေရးႏွင့္မညီညြတ္ေသာ ေရႊ႕ေျပာင္းစခန္းမ်ားတြင္ ေနထုိင္ေနရဆဲျဖစ္ေသာ ျမန္မာျပည္အေနာက္ျခမ္း ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ေလးႏွစ္နီးပါးၾကာ အေရးေပၚအေျခအေနေၾကညာထားမႈ ရုပ္သိမ္းလုိက္သည့္ ယခုသီတင္းပတ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ MRGမွ ႀကိဳဆုိလုိက္သည္။ သုိ႔ေသာ္ လြတ္လပ္စြာသြားလာလႈပ္ရွားခြင့္ႏွင့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈအပါအ၀င္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကုိ ေသခ်ာေစသည့္၊ ႏွစ္ဖက္အသုိင္းအ၀ုိင္း ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျမွင့္တင္ေပးသည့္ ခုိင္မာတိက်ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိလည္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရေပမည္။

၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာအစုိးရသည္ လူနည္းစုဘာသာ၀င္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကုိ ကန္႔သတ္သည့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒမ်ားကုိ အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ၎ဥပေဒမ်ားသည္ ႀကီးထြားလာသည့္ ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈမွဖိအားကုိ စုိးရိမ္ရာမွတဆင့္ ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အနည္းငယ္က ၁၀၀,၀၀၀ေက်ာ္ေသာ ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား တုိင္းျပည္မွနီးရာပင္လယ္ျပင္သုိ႔ ထြက္ေျပးခဲ့သည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကၿပီး ၎သည္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ အဆုိး၀ါးဆုံးေသာ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆုိင္ရာ အၾကပ္အတည္းအျဖစ္ ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

“တက္လာမဲ့အစုိးရမွာ ကမာၻ႕အဆုိး၀ါးဆုံးဖယ္ၾကဥ္ခံထားရတဲ့ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းတစ္ခုအေပၚ ႏုိင္ငံ့ဂုဏ္သိကၡာက်ဆင္းဖြယ္ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈဆယ္စုႏွစ္ေတြကုိ အဆုံးသတ္ဖုိ႔ သမုိင္း၀င္အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ အလဟႆျဖစ္စရာ မရွိပါဘူး” ဟု Soderberghက ဆက္ေျပာသည္။

“ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္မႈအသစ္ဟာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေပၚ အေျခခံသည့္ ႏုိင္ငံေရးအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္၏ ေခတ္သစ္ကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားမႈရွိမယ္လုိ႔ ႀကီးမားတဲ့ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိပါတယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ေဘးဒုကၡအခံစားေနရဆုံးေနထုိင္သူေတြကုိ ေနာက္ခ်န္မထားခဲ့ဖုိ႔ ဒါဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္”

(minorityrights.org တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Burma: Suu Kyi-led government must end ethnic and religious persecution, says MRG ကုိ ရဲမ်ိဳးေဇာ္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)

April 7, 2016
“လူ႔အခြင့္အေရး၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ ႏွင့္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ မီဒီယာ”

(ဒီမုိကေရစီႏွင့္လူ႔အခြင့္ေရးဂ်ာနယ္) မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
မွဴးသစ္ ေရးသည္။
.
Violence ( အၾကမ္းဖက္မႈ)ေတြ ကို ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အၾကမ္းအားျဖင့္ Structure Violence နဲ႔ Culture Violence ရယ္လို႔ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ Structure Violence နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အဓိက ရည္ညြန္းခ်င္တာက လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေတြ၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡ အထိကရုဏ္းေတြ နဲ႔ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ စတာေတြပဲျဖစ္တယ္။ Culture Violence ကေတာ့ အထက္မွာ ဆုိခဲ့တဲ့ Structure Violence ထက္ ပိုျပီး နက္နဲလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
.
Structure အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ Violence ေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔က စစ္ပြဲတစ္ပြဲ လူသတ္ပြဲတစ္ပြဲ လက္နက္ကိုင္ အထိကရုဏ္းပြဲတစ္ပြဲ စတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေစ့စပ္ညိွႈႏိုင္းႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုနဲ႕ ရည္မွန္းျပီး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္။ Culture Violence ကေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ စိမ့္၀င္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္စိတ္ေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေျဖရွင္းရဖို႔ အခ်ိန္ၾကာတတ္သလို ေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ေတာင္ အၾကမ္းဖက္စိတ ္မီး ေတြဟာ အခ်ိန္မေရြး ထေလာင္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာရွိတယ္။ ဆိုရရင္ Culture Violence ေတြ အျပီးသတ္ေပ်ာက္သြားဖို႔က လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလံုးရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ နဲ႔ အမူအက်င့္ေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကိုပါ ေျပာင္းဖို႔လိုအပ္တယ္။
.
ေနာက္ထပ္ သတိထားဖို႔ လိုတာက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ မျမင္ရတဲ့ အၾကမ္းဖက္စိတ္ေတြ၊ စိမ့္၀င္ေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈ အမူအက်င့္ေတြဟာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲေတြ၊ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရး အထိကရုဏ္းေတြစသည့္ျဖင့္ (Structure) အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ (Violence) အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔ ကို အဓိက တြန္းအားေပးေနတာပဲျဖစ္တယ္။
.
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ စိမ့္၀င္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္စိတ္(Culture Violence ) ပဲျဖစ္တယ္။
.
Culture Violence ေတြျဖစ္ေပၚလာဖို႔ ဘယ္က အေျခခံလာသလဲဆိုရင္ေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ (Discrimination) ေတြေၾကာင့္လို႔ ေျပာရလိမ့္မယ္။
.
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြ စိမ့္၀င္ဆြဲကပ္ ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ Structure Violence နဲ႔ Culture Violence ေတြ ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ လြယ္ကူေနမွာပဲျဖစ္တယ္။
.
အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ ဆိုလိုက္ရင္ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အုပ္စုဖြဲ႔ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈ ၊ အုပ္စုဖြဲ႔ ဗိုလ္က် ဖိႏွိပ္မႈလို႔ ျမင္ၾကမွာအမွန္ပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းၾကားထဲမွာ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရွိေနသလို ႏူတ္အားျဖင့္အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အမူအရာအားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ေနရာတိုင္း အခ်ိန္တိုင္း လိုလို ေတြ႔ၾကံဳေနရျပန္တယ္။
.
ကြ်န္ေတာ့္တို႔ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း(Discrimination) အမူအက်င့္ေတြ အမ်ားၾကီး စြဲကပ္ေနတာ စိမ့္၀င္ေနတာကို မလြဲမေသြ ေတြ႔ရမွာပဲျဖစ္တယ္။ အနီးကပ္ဆံုး ဥပမာေပးျပရမယ္ဆိုရင္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ဆန္တဲ့ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေပၚျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း၊ အခုလို ၀ါတြင္းကာလမွာ အခ်ိဳ႔ေသာ အလွဴခံမ႑ပ္ေတြရဲ႕ အခ်ိန္ျပည့္နီးပါးဖြင့္ေလ့ရွိတဲ့ “ငါတို႔ အရိုး စည္းရိုးထိုး ” ဆိုတဲ့ စာသားေတြပါ၊ ဘာသူတူရာေစ်းဆိုင္မွာသာ ေစ်း၀ယ္ပါ၊ အိမ္ရွင္ေစာ္ကား” စတဲ့စာသားေတြပါတဲ့ သီခ်င္းေတြကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ဖြင့္ေနတာကို ျပရ မွာပဲျဖစ္တယ္။
.
ဒါဟာ တနည္းအားျဖင့္ေတြးမယ္ဆိုရင္ လူမ်ိဳးမတူ ဘာသာမတူသူေတြအေပၚ လူမ်ားစုေတြက ႏူတ္အားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈပဲျဖစ္တယ္။ သို႔ေပမဲ့လည္း ဒီသီခ်င္းေတြကို ဘာသာေရးဆိုင္ရာ မ႑ပ္ေတြမွာ ေက်ေက်နပ္နပ္ဖြင့္ေနၾကရံုသာမက ျမိဳ႔ရြာ ရပ္ကြက္အႏွံ႕ ကားနဲ႔လွည့္ျပီးလို႔ေတာင္ ဖြင့္ၾကတယ္။
.
ဒီအျပဳအမႈေတြ ဘာေၾကာင့္ ရွိေနရသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနရသလဲဆိုတဲ့ လားရာ အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက သိစိတ္၊မသိစိတ္ေတြထဲမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြ စြဲကပ္ေနတာကို အထင္အရွားေတြ႔ရလိမ့္မယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ sensitive ျဖစ္တဲ့ issue တစ္ခုလည္းျဖစ္ျပီး ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာ ရွိေနတယ္။ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကေနတဆင့္ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး၊ စတဲ့မတူညီတဲ့ Identity ေတြအေပၚ အေကာင္းဘက္က မရႈျမင္ႏိုင္တာေတြ၊ ေလးစားမႈမရွိေတာ့တာေတြနဲ႔ ရန္သူသဖြယ္ သတ္မွတ္ ျပဳမႈလာၾကေတာ့တာပဲျဖစ္တယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြဟာ ေဒါသစိတ္ေတြကို ေမြးျမဴေပးတယ္။ ေဒါသစိတ္ေတြကတဆင့္ မတူညီတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ႏွစ္ခုၾကားမွာ ပဋိပကၡမီးေတြဟာ ေတာက္ေလာင္ေစေတာ့တာပဲျဖစ္တယ္။
.
ကိုယ့္လူမ်ိဳး၊ကိုယ့္ဘာသာ သာလွ်င္ ၾကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္တယ္ ကိုယ္နဲ႔မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳး၊ဘာသာ၊ႏိုင္ငံသားေတြဟာ နိမ့္က်တယ္ ဆိုတဲ့ အစြန္းေရာက္ ဘာသာေရး အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓါတ္ေတြၾကီးထြားလာဖို႔အတြက္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြက အဓိက တြန္းအားေပးေနတယ္လို႔ဆိုရမယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြကို ဘယ္လိုအရင္းအျမစ္ေတြကေန စြဲကပ္ေစသလဲ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအမူအက်င့္ေတြ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းကို အရိုးစြဲ စိမ့္၀င္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းေတြက ဘာေတြလဲ စတဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြကို ရွာေဖြၾကည့္ရင္ေတာ့ အမ်ားၾကီးေတြ႔ႏိုင္တယ္။ စာေပေတြ၊ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းေတြ၊ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ေတြ၊ မိဘဘိုးဘြားေတြ၊ ရုပ္ရွင္ေဖ်ာ္ေျဖေရးေတြ စသည့္ျဖင့္ အမ်ားၾကီးပါပဲ။
.
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းကို ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအမူအက်င့္ေတြ စြဲကပ္ေစတဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြအားလံုးကို ေဖၚျပေရးသားရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေလ့လာမႈမ်ားစြာနဲ႔ အရမ္းက်ယ္ျပန္႔ပါလိမ့္မယ္။
.
အဲ့ဒီထဲကမွ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယို ေဖ်ာ္ေျဖေရးေတြဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းကို ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြ ဘယ္လို ရိုက္သြင္းေနတယ္၊ ဘယ္လိုဆြဲကပ္ေစတယ္ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
.
အာဏာရွင္လက္ထက္တစ္ခုလုံးမွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဗီဒီယို ဇတ္လမ္းေတြကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးတန္ဖိုးစံႏူန္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ထုတ္ေဖၚျပသႏိုင္တဲ့ ဇတ္ကားေတြဟာ မရွိသေလာက္ ရွားပါးခဲ့ေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို မသိလိုက္မသိသာနဲ႕ သိသိသာသာခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြကေတာ့ အမ်ားအျပားရွိေနတာကို ေတြ႔ျမင္ႏိုင္တယ္။
.
အထင္ရွားဆံုးညႊန္းရရင္ အခုလက္ရွိ ေအာင္ျမင္မႈရေနတဲ့ ဟာသ ဇတ္ကားေတြနဲ႔ အျငိမ့္ျပဇတ္ေတြမွာ လိင္၊ အသားအေရာင္၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာစကား စတာ ေတြကို ေလွာင္ေျပာင္တာ၊ ႏွိမ္ခ် ဟာသ လုပ္တာ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရေလ့ရွိတယ္။
.
ေဂးေတြကို ေလွာင္ေျပာင္တာ ၊ မိန္းမလ်ာပံုစံနဲ႔ ဟာသ လုပ္တာ၊ အသားမည္းတာကို ဟာသ လုပ္တာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားအသံေတြကို မပီမသအသံ တုပေျပာဆိုတာေတြက ျမန္မာ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယို၊ အျငိမ့္ေတြအတြက္ ျပတ္လံုး ဖန္တီးတဲ့ ေဖၚမ်ဴလာ တစ္ခုလိုေတာင္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆုိႏိုင္တယ္။
.
ဒီအေပၚမွာၾကည့္ရႈသူေတြအေနနဲ႔ သေဘာတက် ရယ္ေမာၾကသလို၊ ကိုယ့္ေနထိုင္တဲ့ လူမႈ ပတ္၀န္းက်င္ေတြမွာ အဲ့ဒီ ဟာသ ျပတ္လံုးေတြကို အသံုးျပဳျပီး ကိုယ္နဲ႔ မတူညီသူေတြကို ျပန္ျပီး ေလွာင္ေျပာင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒါဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္စြဲကပ္ခံရျခင္း အရာတစ္ခုလို႔လည္း ဆိုႏိုင္တယ္။
.
အထူးသျဖင့္ ဒီလို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး ေလွာင္ေျပာင္တဲ့ စကားလံုးေတြဟာ အသိဥာဏ္ႏုနယ္ေသးတယ္ ကေလးေတြအတြက္ အတုယုဖြယ္ရာ တစ္ခုျဖစ္လာျပီး၊ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းေတြထဲအထိ သယ္ေဆာင္လာေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီမွာပဲ အခန္းေဖၚေတြထဲက အသားမည္းတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ေနထိုင္မႈပံုစံမတူတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ဘာသာကြဲ လူမ်ိဳးကြဲ အတန္းေဖၚေတြအေပၚမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း စကားလံုးေတြကို အသံုးျပဳျပီး စေနာက္ ေလွာင္ေျပာင္ၾကေတာ့တာပဲျဖစ္တယ္။
.
ျမန္မာရုပ္ရွင္ဇတ္လမ္းေတြဟာ ေဖ်ာ္ေျဖေရးအရာတစ္ခုလို႔ ဆိုေပမယ့္လည္း အဲ့ဒီ ေဖ်ာ္ေျဖရုပ္ရွင္ေတြထဲက ဘယ္လိုဇတ္ကြက္ေတြကေတာ့ျဖင့္ ၾကည့္ရႈသူေတြအေပၚ ဘယ္လိုမ်ိဳး အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစတယ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဘယ္လို စရိုက္ေတြ ကူးဆက္ေစတယ္ဆိုတာကို ဇတ္ကားရိုက္ကူးသူေတြ ကိုယ္တိုင္က ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ သတိရၾကဟန္ေတာ့မရွိပါဘူး။
.
ဒါ့အျပင္ ပညာေပးဇတ္ကားလို႔ဆိုလိုက္ရင္၊ မိဘေမတၱာနဲ႔ ရိုးသားမႈ ၊မေတာ္ေလာဘရဲ႕ အက်ိဳးအျပစ္ေတြ၊ ဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ စတာေတြလာက္ကိုသာ အသားေပးျပသၾကျပီး။ လူ႔အခြင့္အေရးတန္ဖိုးေတြ၊ တရားမွ်တမႈေတြ၊ လူသားျခင္းစာနာမႈေတြ၊ လူလူျခင္းတန္ဖိုးထားမႈေတြကို ျပသႏိုင္တဲ့ ဇတ္ကားေတြက မရွိသေလာက္ ရွားေနစဲျဖစ္တယ္။
.
အစိုးရသစ္ေျပာင္းျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြနဲ႔အတ ဆင္ဆာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြရလာေပမယ့္လည္း ျမန္မာရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုဇတ္ကားေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ရွိေနတုန္းလို႔ပဲ ဆုိရမယ္။
.
ဆင္ဆာ လြတ္လပ္ခြင့္ရျပီးတဲ့ေနာက္မွာ စကားလံုးအားျဖင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းျပဳလုပ္တာေတြက ပိုလို႔ေတာင္မ်ားလာတယ္လို႔ ဆိုမယ္။
.
အင္တာနက္ေပၚမွာ ေ၀ဖန္မႈခံခဲ့ရတဲ့ ဒါရိုက္တာ ေနပိုင္ရဲ႕ “ေဂ်ာင္း”ဆိုတဲ့ ဇတ္ကားမွာဆိုရင္ လူမ်ိဳးႏွစ္မ်ိဳးကို ထိခိုက္ျပီး ဟာသလုပ္တဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းကို ေတြ႔ရမယ္။ ဒီဇာတ္္ကားကို ရခိုင္ တိုင္းရင္းသားေတြက တရား၀င္ကန္႔ကြက္ ေ၀ဖန္လို႔သာ အမ်ားျပည္သူၾကားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေရာက္လာျပီး ျပန္လည္ေတာင္းပန္မႈေတြ ရွိခဲ့တာပဲျဖစ္တယ္။ အျခားေသာ ဇာတ္ကားေတြမွာလည္း ရုပ္ရွင္ၾကည့္သူေတြၾကားမွာ မသိလိုက္မသိသာ ရယ္ပြဲေတြနဲ႔တင္ ျပီးဆံုးသြားတဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ဖိႏွိပ္ေလွာင္ေျပာင္မႈ ပါ၀င္တဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းေတြ အမ်ားၾကီး က်န္ေနႏိုင္ေသးတယ္။
.
“ေဂ်ာင္း” ဆိုတဲ့ ဇာတ္ကားက ဇာတ္၀င္ခန္းေျပာစကားနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သရုပ္ေဆာင္ ျမင့္ျမတ္ရဲ႕ ေတာင္းပန္တဲ့ စကားကို ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ရုပ္ရွင္ေလာကသား သရုပ္ေဆာင္ တစ္ေယာက္ရဲ႔ အျမင္ကို ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ေတြ႔ရလိမ့္မယ္။
.
“က်ေနာ္ ဒီဇာတ္ကားကို ရိုက္တုန္းက သိပ္ေတာင္ သတိမထားမိခဲ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အႏုပညာ တခုအေပၚမွာ ဟာသ တခုကို ဖန္တီးလိုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ထိခိုက္နစ္နာပါေစလို႔ မရည္ရြယ္ပါဘူး။” ဒါဟာ ျမင့္ျမတ္ရဲ႕ ေတာင္းပန္မႈ စကားကို ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္ရဲ႕ ေဖၚျပခ်က္ထဲက ျဖစ္ပါတယ္။
.
ဆိုရရင္ သူအေနနဲ႔ ဒီဇာတ္္၀င္ခန္းက စကားနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သတိမထားမိခဲ့ဘူး၊ ဒါကို သူက အႏုပညာ တစ္ခုအေပၚ ဟာသာတစ္ခုုအေနနဲ႔ ဖန္တီးတယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳးစု ႏွစ္ခုဟာ ဟာသ ျပဳလုပ္စရာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဒါရိုက္တာေရာ သရုပ္ေဆာင္ေရာ မသိရွာဘူး။ အႏုပညာအရလည္း မလုပ္သင့္ဘူးဆိုတာ မသိရွာဘူး။ ဒါက ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ တစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာလည္း သူတို႔ သတိမထားမိရွာဘူး။ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြက္ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနလို႔ေတာင္ ဆိုရမယ္။
ဒါဟာ ဥပမာအားျဖင့္ ထုတ္ႏုတ္ျပတာျဖစ္ျပီး အဲ့ဒီထက္ပိုမိုျပီး လူမ်ိဳးေရးအရ ေလွာင္ေျပာင္တဲ့ ဇာတ္္၀င္ခန္းေတြပါတဲ့ ဇာတ္ကားေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတယ္ဆိုတာ သတိျပဳဖို႔လိုေနမွာျဖစ္တယ္။
.
ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဗီဒီယို ဇာတ္လမ္းေတြမွာ အေလွာင္ေျပာင္ခံရဆံုး၊ ဟာသ အလုပ္ခံရဆုံးသူေတြကို ျပပါဆိုရင္၊ မိန္းမလ်ာ(ေဂး)ေတြနဲ႔ အသားမည္းသူေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဂးေတြဟာ ျမန္မာဟာသ ဇာတ္ကားေတြအတြက္ ျပက္လံုး ထုတ္ကုန္တစ္ခုလိုေတာင္ ျဖစ္ေနပါျပီ။ လူေတြ အပန္းေျဖၾကည့္ရႈၾကတဲ့ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယုိ ဇတ္လမ္းေတြကေနတဆင့္ မိန္းမလ်ာေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံဖို႔ သင္ယူၾကတဲ့အေျခအေနလို႔ ဆိုရမွာပါ။
.
သရုပ္ေဆာင္ မိုးေအာင္ရင္ ၊ ဒိန္းေဒါင္ နဲ႔ နန္းခင္ေဇယ်ာတို႔ ပါ၀င္တဲ့ ဗီဒီယို ဇာတ္ကား တစ္ခုရဲ႕ နာမည္ဆိုရင္ “အေျခာက္တို႔ရဲ႕ မာယာ”လို႔ ေပးထားတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဇာတ္္လမ္းတစ္လံုးကိုမၾကည့္ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ဇတ္ကားအမည္အရေတာ့ မိန္းမလ်ာ သဘာ၀ေတြကို ဟာသ လုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုတာ ၾကိဳတင္ မွန္းစလို႔ရေနပါျပီ။
.
သရုပ္ေဆာင္မိုးေအာင္ရင္ပဲ အဓိက မင္းသားအျဖစ္ ပါ၀င္တဲ့ ဇာတ္ကားတစ္ရဲ႕ အမည္ကိုဆိုရင္လည္း မိန္းမလ်ာေတြကို ႏွိမ္ခ်ေလွာင္ေျပာင္တဲ့အခါ သံုးေလ့ရွိတဲ့ စကားလံုး“ေဂ်ာ္ဒကီး”လို႔ ေပးထားတာေတြရျပန္တယ္။
.
ဒါရိုက္တာ ကိုေဇာ္(အာရုဏ္းဦး) ရိုက္ျပီး ေနတိုး၊ ေ၀ဠဳေက်ာ္၊သက္မြန္ျမင့္တို႔ အဓိက သရုပ္ေဆာင္ထားျပီး လူၾကိဳက္မ်ားလွတဲ့ ရံုတင္ကား “လာထား အာဘြား”ဆိုတဲ့ ဇာတ္ကားတစ္ခုလံုးမွာဆိုရင္ သရုပ္ေဆာင္ ခင္လိႈင္ဟာ မိန္းမလ်ာအျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ျပီး၊ ၾကည့္ရႈသူေတြ ရယ္ရေအာင္ ဖန္တီးထားတာ ေတြ႔ရျပန္တယ္။
.
ဒီလိုပဲ အျငိမ့္ေတြမွာလည္း ဟာသ ျပတ္လံုးထုတ္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ လိင္ကြဲျပားမႈ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ မိန္းမလ်ာေတြ။ အသားမည္းသူေတြ၊ လူမ်ိဳးျခား ၊ဘာသာျခားေတြ၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားေတြကို ဟာသလုပ္ ျပတ္လံုးထုတ္ေလ့ရွိတာကို ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
ခင္လိႈင္၊ဒိန္းေဒါင္ တို႔ အဓိက ပါ၀င္တဲ့ အျငိမ့္တစ္ခုမွာဆိုရင္ ျပတ္လံုးအေနနဲ႔ ေျပာတဲ့စကားမွာ “မင္းတို႔လို နိမ့္က်တဲ့ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ လက္ကို ဒို႔လို ျမင့္ျမတ္တဲ့ ေယာက္က်ားကေလးတစ္ေယာက္က ကိုင္တာ ဂုဏ္ေတာင္ယူရဦးမယ္ ဟိုက္ရွားး ” ဆိုျပီး က်ားမ ခြဲျခားမႈနဲ႕ ဟာသ လုပ္ၾကျပန္တာကို ေတြ႔ရျပန္တယ္။
.
ဒါကို ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ေတြကလည္း သေဘာတက် ရယ္ေမာၾကတယ္ ဆိုတာ က ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေနတဲ့ပံုစံကို သက္ေရာက္ေနတယ္။
.
အဲ့ဒီ အျငိမ့္မွာပဲ “အခု ၂၀၁၃ ေရာက္ေနျပီ မင္းတို႔ မိန္းမေတြ ရင္ထုျပီး လင္လုရမယ္”လို႔ ဆိုျပီး ပိုျပီးဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကိုေတာင္ ဟာသအေနနဲ႔ ျပက္ထားပါေသးတယ္။
.
ဒီလို နာမည္ရ သရုပ္ေဆာင္ေတြ၊ လူရႊင္ေတာ္ အေနနဲ႔ေတာင္ သူတို႔ ေျပာဆိုသရုပ္ေဆာင္လိုက္တဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းေတြ၊ သူတို႔ ဟသအျဖစ္ လုပ္လိုက္တဲ့ ျပက္လံုးေတြဟာ ဘယ္လို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြျဖစ္ေစတယ္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိေစတယ္ဆိုတာကို သတိမထားမိဘဲ ေနၾကတာဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနလို႔လည္းဆိုႏိုင္တယ္။
.
Five Star အျငိမ့္က လူရႊင္ေတာ္အခ်ိဳ႔ပါ၀င္တဲ့ ဇာတ္ကားတစ္ခုမွာ ဆိုရင္ “လူေကာင္းနဲ႔ လူမည္း မခြဲတတ္ဘူးလား”ဆိုတဲ့ စကားလံုးအပါအ၀င္ သားေရာင္မည္းတာကို ဇာတ္၀င္ခန္းတစ္ခုလံုး ဟာသ လုပ္သြားတာ ေတြ႔ရျပန္တယ္။
.
ဒီထုတ္ႏုတ္ျပတဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းေတြဟာ ဇတ္ကားအနည္းစုေတြထဲကသာ ျဖစ္ျပီး ဇတ္ကားအမ်ားစုမွာလည္း ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါေနတာကို ျမန္မာ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုေတြ မွာ သတိထားၾကည့္ရင္ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကေနတဆင့္၊ မသိစိတ္ေတြမွာ အၾကမ္းဖက္စိတ္ေတြ ျဖစ္လာမယ္၊ ကိုယ္နဲ႕ လူမ်ိဳး၊ဘာသာ မတူညီတဲ့ သူေတြကို ဖိႏွိပ္ဖို႔ ေလွာင္ေျပာင္ဖို႔၊ မုန္းတီးဖ ို႔ အၾကမ္းဖက္ဖို႔ လြယ္ကူလာမယ္ဆိုတာကို သတိျပဳရမယ့္အစား ရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုေတြက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း အမူအက်င့္ေတြ ရလာဖို႔ ပိုလို႔ေတာင္ တြန္းအားေပးေနတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။
.
တစ္ခ်ိဳ႔အျငိမ့္ျပက္လံုးေတြမွာဆိုရင္လည္း တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ပင္ကိုစကား၀ဲတတ္တဲ့ အသံကို ဟာသ လုပ္တတ္ၾကတာ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
.
ဥပမာအေနနဲ႔ ျပရရင္ အခုခ်ိန္မွာ အရမ္းရိုးသြားတဲ့ ျပက္လံုးတစ္ခုကို ျပရရင္ စပါကရင္ဆိုတဲ့ အခ်ိဳရည္အမည္ကို ကရင္တိုင္းရင္းသားေတြ စကားသံ၀ဲ၀ဲနဲ႔ ဆဲဆိုမႈအသံနဲ႔ ျပက္ၾက တယ္။ ဒါတင္မကေသးဘူး တရုတ္အႏႊယ္ေတြရဲ႕လူမ်ိဳးေရး စကားအသံဟန္ေတြ၊ အိႏိၵယအႏြယ္ေတြရဲ႕ လူမ်ိဳးေရး စကားအသံဟန္ေတြကိုလည္း ျပက္လံုးထုတ္ၾကေလ့ရွိတယ္။
.
ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ေနာက္ထပ္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ့ ဇတ္ကားမ်ိဳးကေတာ့ အာဏာရွင္အၾကိဳက္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒကို ေရွ႔တန္းတင္ထားတဲ့ ဇတ္ကားေတြနဲ႕ ၊ ေတာ္လွန္ေရးဇတ္ကားေတြပါပဲ။ ေတာ္လွန္ေရး ဇတ္ကားေတြမွာဆိုရင္ သမိုင္းေၾကာင္းေတြထက္ လူမ်ိဳးျခားမုန္းတီးမႈ အျပည့္အ၀ အသံုးျပဳထားတာေတြ႕ရမယ္။ အဲ့ဒီဇတ္ကားေတြမွာ သူတစ္ပါးလူမ်ိဳးကို အထင္ေသး ရြံမုန္းေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ကိုယ့္လူမ်ိဳး ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို တန္ဖိုးထားစိတ္ကို ျပသေလ့ရွိၾကတယ္။
.
သာမန္ခ်စ္ၾကိဳက္ကြဲညား ဇတ္လမ္းေတြမွာဆိုရင္လည္း ဗီလိန္ဇတ္ေဆာင္ ေနရာကို ဖန္တီးတဲ့ေနရာမွာ ၾကည့္ရႈသူေတြအေနနဲ႕ အဖြဲ႔အစည္း နယ္ပယ္တစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳျပီး ျမင္ေအာင္ ေဖၚျပေလ့ရွိၾကတယ္။ ဥပမာေပးေျပာရမယ္ဆုိရင္ မိဘသေဘာတူသူ ဗီလိန္သရုပ္ေဆာင္ေတြေနရာမွာ သေဘၤာသားေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းရွင္ေတြလို႔သာ ရိုက္ကူးေလ့ရွိၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ သေဘာၤသားဇာတ္ေဆာင္ဆုိရင္ ရႈပ္ေပြသူ HIV ကူးဆက္ခံရသူလို႔ေတာင္ ရိုက္ကူးျပၾကတာကိုေတြ႔ရတယ္။ ဘယ္ေသာအခါမွ ဗီလိန္သရုပ္ေဆာင္ေနရာမွာ မရွိတဲ့ ဇာတ္္ရုပ္ေတြကေတာ့ စစ္ဗိုလ္လို၊ ရဲ၀န္ထမ္းလို ဇတ္ေဆာင္မ်ိဳးေတြပဲျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ေကာင္းမႈ၊မေကာင္းမႈ၊ ေကာင္းသူ၊မေကာင္းသူ ဆိုတာကို ရိုက္ကူးျပတာမွာ ယူနီေဖါင္းနဲ႔ တြဲျပီးၾကည့္တတ္တဲ့ အမူအက်င့္ေတြရေအာင္ တြန္းပို႔ေနတဲ့ ဇာတ္ကားေတြလို႔ ဆိုရမယ္။
.
၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးကိုေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုေတြက အေကာင္းဆံုးစြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို လက္ကိုင္ထားျပီး အရင္အစိုးရရဲ႕ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရး ဇတ္ကားေတြမွာဆိုရင္လည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြအေပၚ တစ္လြဲပံုေဖၚၾကတဲ့အျပင္ ခြဲျခားဆက္ဆံတဲ့ ဇတ္ကြက္ေတြကိုလည္းေတြ႔ရႏိုင္တယ္။ အဲ့ဒီ ဇတ္ကားေတြကိုပဲ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္သံမီဒီယာေတြကေန ထုတ္လႊင့္ေနစဲျဖစ္တယ္။ တရားသူၾကီးတစ္ေယာက္မွားရင္ အျပစ္မဲ့သူတစ္ေယာက္ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ က်ခံသြားရႏိုင္တယ္။
.
ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္မွားရင္ အနည္းဆံုး လူနာတစ္ေယာက္ အသက္ဆံုးရံႈးႏိုင္တယ္။
.
အင္ဂ်င္နီယာတစ္ေယာက္မွားရင္ လူရာနဲ႔ ခ်ီေအာင္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ အသက္ဆံုးရံႈးရႏိုင္တယ္။ မီဒီယာတစ္ခုမွားရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလံုး ပ်က္ဆီးသြားႏိုင္တယ္။
.
ဒါကေတာ့ ကြ်မ္းက်င္လုပ္ကိုင္ရာ နယ္ပယ္ေတြရဲ႕ တာ၀န္ခံမႈ တာ၀န္ယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြအေပၚ သတိေပးေလ့ရွိၾကတ့ဲ ဥပမာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
.
မီဒီယာေတြရဲ႕ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈေတြက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလံုးအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈအမ်ားၾကီး ရွိေနႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုရမယ္။
.
မီဒီယာေတြထဲကမွ ေဖ်ာ္ေျဖေရးမီဒီယာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာရုပ္ရွင္ဗီဒီယို ဇာတ္လမ္းေတြဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔ေနသလဲ၊ ဘယ္လိုလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုျဖစ္လာေအာင္ ဆြဲေခၚေနသလဲဆိုတာ ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့ လိုေနပါတယ္။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ အင္စတီးက်ဴးရွင္းတစ္ခုလံုးအေနနဲ႔လည္း ျပန္ျပီး ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ ျပဳျပင္ဖို႔ လိုအပ္ေနမွာျဖစ္တယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအမူအက်င့္ေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္စိတ္ေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု အတြက္ ထိတ္လန္႔စရာအေကာင္းဆံုး အရာေတြလို႔ ဆိုရမယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု အတြင္းမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္စိတ္ေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးတန္ဖိုး စံႏူန္းေလ်ာ့က်မႈေတြ ရွိေနရင္ အဲ့ဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ကို ေရာက္ေနျပီလို႔ ပဲ ေကာက္ခ်က္ခ်ရမွာပါ။

Discrimination Act ကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ ျပဌန္းေလ့ရွိၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၈)၊ ပုဒ္မ (၃၄၈) မွာလည္း “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ မည္သည့္ႏိုင္ငံသားကိုမွ် လူမ်ိဳး၊ ဇာတိ၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ ရာထူးဌာနႏၱရ၊ အဆင့္အတန္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာတို႕ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြဲျခားမႈမရွိေစရ။” လို႔ဆိုျပီး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ျပဌန္းထားတာကို ေတြ႔ရမယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းဆိုတာဟာ “လူ႕အခြင့္အေရးတည္ရွိမႈကို တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ျငိမ္ခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႕ၾကီး က အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုမႈမွာ ထည့္သြင္းဖြင့္ဆိုထားတယ္။ ဆိုရရင္ေတာ့ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းေတြဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအျပဳအမႈေတြပါ၀င္တဲ့ ဇာတ္လမ္း ဇာတ္ကြက္ေတြ၊ ဒိုင္ယာေလာ့ေတြကို အသံုးျပဳေနဦးမယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖါက္ေနတာျဖစ္သလို႔၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုလည္း ခ်ိဳးေဖါက္ရာေရာက္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ရမယ္။ အဲ့ဒီ ဇာတ္လမ္းရုပ္ရွင္ေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖါက္ဖို႔ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေနတဲ့ အရာေတြလို႔လည္း ဆိုႏိုင္တယ္။
.
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေစတယ္။ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအမူအက်င့္ေတြကတဆင့္ လူေတြရဲ႕ မသိစိတ္ထဲကို ကိုယ္နဲ႔မတူညီတဲ႔ လူေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္လိုစိတ္၊ ႏွိမ္ခ်လိုစိတ္နဲ႔ မုန္းတီးစိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္စိတ္လို႔ ေျပာရမယ္။ ဒါဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာအၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေပၚေစဖို႔ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခ်က္လည္းျဖစ္တယ္။ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ မတူညီတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခုၾကားက ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြကို ျပန္သံုးသပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္လည္း ျဖစ္ေပၚရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းေတြထဲမွာ ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္စိတ္နဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ အမူအက်င့္ေတြက အဓိက က်တဲ့ အခ်က္ထဲမွာ ပါေနတယ္လို ဆိုရမယ္။
.
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရရင္ေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ လႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေရးမီဒီယာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုကားေတြဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိေနသလဲဆိုတာကို ရုပ္ရွင္ အင္စတီးက်ဴးရွင္းတစ္ခုလံုးက ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ လိုေနျပီလို႔ ဆိုရပါမယ္။
.
ျမန္မာရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုဇတ္ကားေတြနဲ႔ ဇတ္၀င္ခန္းသရုပ္ေဆာင္မႈေတြဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၈)၊ ပုဒ္မ (၃၄၈) ရဲ႕ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ မည္သည့္ႏိုင္ငံသားကိုမွ် လူမ်ိဳး၊ ဇာတိ၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ ရာထူးဌာနႏၱရ၊ အဆင့္အတန္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာတို႕ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြဲျခားမႈမရွိေစရ။” ဆိုတဲ့ စံနဲ႔ ကိုက္ညီမႈွရွိၾကရဲ႕လားဆိုတာ မျဖစ္မေန ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႔ လိုေနတယ္လို႔ဆိုရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥရပ္တစ္ခုျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ပါပဲ

April 4, 2016
အရိုးစြဲေနေသာ ခြဲျခားကန္႔သတ္မႈ႕မ်ားလည္း ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီ

စိုင္းလတ္ ဧရာဝတီ ၂၀၁၆ ဧျပီ ၀၄
.

လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ၀န္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ရီကို သူ၏ ႐ုံးခန္းေရွ႕တြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္းက ျမင္ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ရွမ္း-ဓႏု တိုင္းရင္းသား မြတ္ဆလင္္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ တဦးႏွင့္ အတူ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူ၀င္မႈႀကီး ၾကပ္ေရး ႐ံုးတ႐ံုးသို႔ က်ေနာ္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ အထက္တန္းေက်ာင္းမွတဆင့္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ျပား ေလွ်ာက္ထား ခဲ့ျခင္းအတြက္ စံုစမ္းရန္သြားေရာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သူ၏ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကေတာ့ မွတ္ပံုတင္ရခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း သူ႔ကို လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး႐ံုးသို႔ လာေရာက္ရန ္ေခၚသည္။
.
သူက သူ႔ကို ေခၚရသည့္ အေၾကာင္းရင္းကို ေမးသည့္အခါ သူ႔ကို “မင္းက ေသြးေရာတဲ့ ကျပားလား” ဟု ေမးပါသည္။ ေမး ခြန္းကို မိန္းကေလးက နားမလည္ပါ။ “မင္းက တ႐ုတ္လား” ဟု အဆိုပါ တာ၀န္ရွိသူက ထပ္ေမးပါသည္။ မိန္းကေလးက တ႐ုတ္လူမ်ိဳးႏွင့္ အနည္းငယ္သာ တူပါသည္။ သူ၏ ဖခင္က ဓႏုတိုင္းရင္းသား ျဖစ္ၿပီး မိခင္က ရွမ္းတိုင္းရင္းသူ တဦးျဖစ္ သည္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သလို သူတို႔၏ မိဘမ်ားကလည္း ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သည္။
.
“က်မက မြတ္ဆလင္္ပါ” ဟု မိန္းကေလးက ျပန္ေျဖသည္။
.
“ဟုတ္တယ္ အဲဒါ ကျပားေပါ့” ဟု တာ၀န္ရွိသူက စိတ္မရွည္ေသာ ေလသံျဖင့္ ေျပာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႐ံုးသို႔ လာရျခင္းျဖစ္ သည္ဟုလည္း ထပ္ေျပာသည္။
.
ေသြးေရာျခင္းက သူ သို႔မဟုတ္ သူ႔မိဘမ်ား၏ လူမ်ိဳးႏွင့္ မဆိုင္ပါ။ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ မြတ္ဆလင္္ မ်ားအတြက္ အတန္းအစား ခြဲျခား သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိသည့္ သေဘာျဖစ္ေနသည္။
.
သူ႔ကို ေသြးေရာသည့္ ကျပားတေယာက္အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေငြေၾကးအကုန္အက်ခံဖို႔ ျဖစ္လာသည္။ သူ၏ ေလွ်ာက္လႊာကို လက္ခံဖို႔အတြက္ အငယ္တန္းအရာရွိတေယာက္ကို က်ပ္ ၇၀၀၀ ေပးလိုက္ရသည္။ သူလုပ္လိုက္သည္မွာ မိန္းကေလး၏ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို ဖိုင္ အေဟာင္းတခုထဲသို႔ ထည့္လိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
.
အဆိုပါ မိန္းကေလး၏ အျဖစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မြတ္ဆလင္္ အသိုင္းအ၀ိုင္း၏ အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံေရးအရ အေျခအတင္ ကိစၥမ်ား တိုးလာေနသည္ကို ေဖာ္ျပေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အလြန္ ႐ႈပ္ေထြးပါသည္။ ျမန္မာမဟုတ္သူဟု ယူဆျခင္းခံရသူမ်ားကို ဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာထားမ်ား ျမင့္တက္လာေနသည့္ နိမိတ္ဆိုးတခုလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းမႈမ်ားလည္း အေျမာက္အျမားရွိခဲ့သည္။
.
ဆြန္နီ အမ်ားစုျဖစ္သည့္ မြတ္ဆလင္္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံလူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာရွိသည္ဟု ေနာက္ဆံုး ေကာက္ယူခဲ့သည့္ အစိုးရ သန္းေခါင္စာရင္းအရ သိရေသာ္လည္း ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရွိႏိုင္သည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အစၥလာမ္ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။ သူတို႔ကို လူဦးေရ၏ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည့္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၏ ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕က မေကာင္းဆိုးရြားမ်ားသဖြယ္ ယူဆထားၾကသည္။ လူအမ်ားအျပားက ဘဂၤလီမ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၊ ပဋိပကၡ ဖန္းတီးေနသည့္ ျပႆနာလုပ္သူမ်ား ျဖစ္ၾက၍ သူတို႔၏ ဘာသာေရးကို ႏွိပ္ကြပ္ရမည္ဟု အထပ္ထပ္ ေျပာခဲ့ၾကပါသည္။ အစိုးရ၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေနာက္ကြယ္မွ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းလိုေသာ စစ္တပ္က လံႈ႔ေဆာ္ျခင္းဟုလည္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ပဋိပကၡမ်ားကို အျမန္ဆံုးရပ္တန္႔ရမည္၊ နားလည္မႈလြဲမွားျခင္းႏွင့္ ျပႆနာမ်ားကို ရွင္းလင္းရန္ အတြက္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား လိုအပ္သည္ ဆိုျခင္းကို လူအမ်ားစုက လက္ခံၾကပံု မရပါ။
.
လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားသည့္ ေရးသားေဖာ္ျပမႈမ်ားက လူမႈကြန္ရက္၀က္ဘ္ဆိုက္မ်ားႏွင့္ ပံုႏိွပ္စာရြက္စာတမ္းမ်ားတြင္ ေန႕စဥ္လို ေပၚထြက္ခဲ့ၿပီး ျပင္းထန္ေသာ မြတ္ဆလင္္ဆန္႔က်င္ေရး ေျပာဆိုစည္း႐ံုးမႈမ်ားကို မီးထုိုးေပးခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး ႐ံုးအသီးသီးတြင္လည္း “ေျမၿပိဳ၍ လူမ်ိဳးမျပဳတ္၊ လူမ်ိဳမွ လူမ်ိဳးျပဳတ္မည္။” ဟုေရးထားသည့္ ဆိုင္းဘုတ္ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္။
.
သားေကာင္ဘဝက်ေရာက္ေနျပီဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္း၏ ႏိုင္ငံေရးသက္ေရာက္မႈက မြတ္ဆလင္္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အေပၚ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစခဲ့သည္ကို ႀကီးမားေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားက သက္ေသျဖစ္သည္။
.
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒအရ တရား၀င္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုဆိုသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ ပိုင္နက္ နယ္ေျမေဒသမ်ားတြင္ ၁၈၂၃ ခုႏွစ္ မတိုင္မီကထဲက အၿမဲေနထိုင္ခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးစုမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲမတိုင္မီ တႏွစ္ အလိုက ျဖစ္သည္။
.
ထိုအခ်ိန္က ယခုျမန္မာႏိုင္ငံဟု က်ေနာ္တို႔သိၾကသည့္ ႏိုင္ငံမရွိေသးပါ။ ထို႔ျပင္ တရား၀င္သတ္မွတ္ထားသည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ၁၃၅ မ်ိဳး ဆိုသည္မွာလည္း သမိုင္းတေလွ်ာက္တြင္ အမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ခ်က္ ကြဲျပားမႈမ်ား ရွိေနသည္။ ဥပမာ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တခုတြင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ၅၀ ခန္႔ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းေဖာ္ ျပထားေသာ္လည္း ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဦးစီးဌာနမွ ထုတ္ေ၀သည့္ လက္စြဲစာအုပ္တြင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ၁၄၄ ခု စာရင္းသြင္းထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
.
ထိုစာရင္းတြင္ မြတ္ဆလင္္ႏွင့္ ေတာင္အာရွ လူမ်ိဳးစုမ်ားကို ရခိုင္-စစ္တေကာင္း၊ ဗမာ မြတ္ဆလင္္၊ ရခိုင္-ကမန္ ႏွင့္ ဗမာ-အိႏၵိယ စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ အစိုးရက မည္သည့္အခ်ိန္မွာမွ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိခဲ့ေသာ ေနာက္ဆံုးစာရင္းတြင္မူ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ၁၃၅ ခုသာ ပါ၀င္ေတာ့သည္။ မြတ္ဆလင္္ အားလံုးႏွင့္ ေတာင္အာရွ ႏြယ္ဖြားမ်ား ဖယ္ထုတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ၃ ခုတို႔မွ ၀ိေရာဓိမ်ားေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား မိဘမ်ားမွ ေမြးဖြားေသာ ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ ဧည့္ႏို္င္ငံသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံသား အဆင့္အတန္းအတြက္ သံသယရွိသူမ်ား၊ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရွိသူမ်ား၊ ေရြးေကာက္ပ ြဲ၀င္ခြင့္ရွိသည့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ခြင့္ မရွိသည့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ဟူ၍ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား ျဖစ္ေစခဲ့သည္ဟု တရား႐ံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန ဦးကိုနီက ျပည္သူ႔ေခတ္ ဂ်ာနယ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည္။
.
ဥပေဒျပဳေရးဆုိင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ား၊ ဥပေဒ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သို႔မဟုတ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ဆိုင္ရာ ခြဲျခားမႈမ်ားအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မြတ္ဆလင္္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံျခားသား တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျဖစ္ေနႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည္။
.
ပထမဆံုး အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံသား အဆင့္အတန္း ရရွိသူတေယာက္ကို ထုတ္ေပးေသာ အသိအမွတ္ျပဳ ကတ္ျပား၏ အမည္ပင္ လွ်င္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ဟူ၍ ျဖစ္ေနသည္။ သံုးစြဲထားသည့္ စိစစ္ေရးဆိုသည့္ စကားလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ စစ္ေဆး ေနသည့္ အေျခအေနဟု အဓိပၸါယ္ထြက္ေနသည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို လူပုဂၢိဳလ္အလိုက္ စိစစ္ျခင္းသာမက လူမ်ိဳးႏွင့္ ဘာသာကို ကာကြယ္သည္ဆိုေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ျပည္သူတို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္း ကန္႔သတ္ထားသည္။
.
လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ႐ံုးမ်ားတြင္ က်ေနာ္ အေဖာ္လိုက္သြားေပးခဲ့ေသာ မိန္းကေလးကဲ့သို႔ပင္ “ေသြးေရာ ကျပား” ဆိုသည့္ အသံုးကို မၾကာခဏ ဆိုသလို သံုးစြဲလ်က္ ရွိသည္။ ေသြးေရာျခင္းက ၂၁ ရာစု၏ လူမႈႏိုင္ငံေရးတြင္ ရွက္စရာ တခု မဟုတ္ပါ။ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ၀န္ႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ရီက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံသား သတ္မွတ္မႈကို ေသြးျဖင့္ သတ္မွတ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
.
ထိုသို႕ အံ့ဩဖြယ္ ေကာင္းေသာ အလားတူျဖစ္ရပ္မွာ မြတ္ဆလင္မ်ား၏ မွတ္ပံုတင္ကတ္မ်ားတြင္ လူမ်ိဳးႏွင့္ ဘာသာကို ေဖာ္ျပသည့္နည္း ျဖစ္သည္။ ဓႏုတိုင္းရင္းသား ဖခင္ႏွင့္ အင္းသားတိုင္းရင္းသူ မိခင္တို႔မွ ေမြးဖြားသည့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား တေယာက္၏ စိစစ္ေရး ကတ္ျပားတြင္ သူ၏ လူမ်ိဳးႏွင့္ ဘာသာကို အိႏၵိယ+ဗမာ+ဓႏု+အင္းသား+ အစၥလာမ္ ဟု အျဖတ္အေတာက္မရွိ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ မြတ္ဆလင္တိုင္းက ၎တို႔သည္ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္ သို႔မဟုတ္ ဘဂၤါလီ ျဖစ္ေၾကာင္း စိစစ္ေရး ကတ္ျပားတြင္ ေဖာ္ျပရန္ လိုအပ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
.
လူမ်ိဳး အေခၚအေ၀ၚမ်ားသဖြယ္ ေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း အိႏၵိယႏွင့္ ပါကစၥတန္ တို႔သည္ ႏိုင္ငံမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ စကားလံုးမ်ားကို ႏိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳး အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ တရား၀င္ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားျခင္းမ်ိဳး မရွိေသာ္လည္း လူမ်ိဳးႏွင့္ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို ေခါင္းစဥ္တပ္ရန္ အလြယ္တကူ သံုးစြဲလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပံုရပါသည္။
.
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေလး၏ ကိစၥတြင္သူ၏ မိခင္ အေၾကာင္းမွာလည္း စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္သည္။ မိခင္ျဖစ္သူမွာ အင္းသား တုိင္းရင္းသူ ျဖစ္ၿပီး ဘဂၤလီလူမ်ိဳးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈ မရွိေသာ္လည္း ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ျပားတြင္ ဘဂၤလီဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ျပားမ်ားထုတ္ေပးသည့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူမ်ားက အင္းေလးကန္ေဒသရွိ ေက်းရြာငယ္ေလးတခုတြင္ ေနထိုင္ေသာ အဆိုပါ အမ်ိဳးသမီး၏ ဖခင္ ျဖစ္သူကို ဘဂၤလီဟု စာရင္းသြင္းရန္ ေျပာခဲ့ၾကသည္။ နားမလည္သည့္ အဘိုးအိုကလည္း “ကိစၥမရွိဘူး၊ ခင္ဗ်ားတို႔ ေရးခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေရးလိုက္” ဟု ခြင့္ျပဳခဲ့သည့္ အတြက္ ဘဂၤလီ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
.
ေနာက္ဆက္တြဲ အေနျဖင့္ သမီးအတြက္ စိစစ္ေရး ကတ္ျပားထုတ္ေပးသည့္ အခ်ိန္တြင္လည္း ဘဂၤလီဟု ေဖာ္ျပျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ဘဂၤလီဟု သတ္မွတ္ခံရျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ရမည္ကို နားလည္လိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ၿမိဳ႕နယ္တရား႐ံုးသို႔ သြား၍ သူသည္ ဘဂၤလီ မဟုတ္ဘဲ အင္းသား ျဖစ္ေၾကာင္း က်မ္းက်ိန္ ခဲ့သည္။ က်မ္းက်ိန္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူ၏ တိုင္းရင္းသား အမည္သတ္မွတ္ခ်က္ကို ၿမိဳ႕နယ္လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး အရာရွိက ေျပာင္းမေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုးတြင္ သူအႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ဘဂၤလီဆိုသည့္ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ခဲ့သည္။
.
ရွမ္းျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ေတာင္ႀကီးမွ ေနာက္ထပ္မိသားစုတစုတြင္ ကေလးငယ္တေယာက္ကို “အိႏၵိယ+ဗမာ+အစၥလာမ္” ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ကေလး တေယာက္ကို မူ“ပါကစၥတန္+ရွမ္း+ဗမာ+အစၥလာမ္” ဟု သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ သူတို႔ မွာ မိသားစုတစုတည္းမွ ျဖစ္ၾကသည္။ အစိုးရအတြက္ေတာ့ အေရးမႀကီးသည့္ အသြင္ျဖစ္သည္။
.
ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ မ်ိဳးဆက္ ၄ ခုမွ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအျဖစ္ ဖန္တီးလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔သည္ ေရႊ႕ေျပာင္း၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ား မဟုတ္ၾကပါ။ သို႔ေသာ္လည္း တရား၀င္ အမည္သတ္မွတ္ခ်က္ေၾကာင့္ “ကုလား”ဟု သိၾကသည့္ ေတာင္အာရွေဒသမွ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္သြားၾကသည္။ ပထမ ကိစၥ ၂ ခု (အထက္တန္းေက်ာင္းသူေလးႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား) တြင္ ေပၚလြင္ထင္ရွားေနသည့္ အခ်က္မွာ မိမိတို႔ေဒသတြင္ ေကာင္းစြာသိရွိ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား၏ ေျမးမ်ားကို ရွမ္းျပည္နယ္သို႔ အစိုးရတာ၀န္(မည္သူသည္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သင့္သည္ မျဖစ္သင့္သည္ကို စိစစ္ သတ္မွတ္ခ်က္)ျဖင့္ ေျပာင္းေရႊ႕လာေသာ ဗမာမ်ားက ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား၊ အျပင္လူမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္မွ ေရာက္လာသည့္ သူစိမ္းမ်ားက ေဒသခံ မိသားစုမ်ားကို အျပင္လူမ်ား အျဖစ္ ေျပာလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
.
ႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ မြတ္ဆလင္မ်ားကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလိုက္ျခင္း အျပင္ အာဏာပိုင္မ်ား က လူမ်ိဳးစုမ်ားကို စနစ္တက် ေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္းမ်ားလည္း ဆက္ရွိေနသည္။ ဥပမာ ျပရလွ်င္ ပသီလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းတြင္ အမ်ားဆံုးေနထိုင္ၾကသည့္ မြတ္ဆလင္မ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထက္ကတည္းက ေနထိုင္ခဲ့သည့္ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိသူမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကသည္။ ၁၉ရာစု ႏွစ္အလယ္ပိုင္းခန္႔မွစ၍ ွဗမာ မြတ္ဆလင္မ်ားအျဖစ္ ေယဘုယ် ရည္ညႊန္းခဲ့ၾကေသာ္လည္း ပသီလူမ်ိဳးဆိုသည့္ အမ်ိဳးအစားက ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔ကိုယ္တိုင္ကသာ ပသီ ဆိုသည့္ အသံုးကို ဆက္လက္သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။
.
၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ပသီအမည္ျဖင့္ မွတ္ပံုတင္သည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခုကို တားျမစ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ အလားတူပင္ ၎တို႔၏ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ျပားတြင္လည္း ပသီဟု စာရင္းသြင္းျခင္း မျပဳေတာ့ပါ။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ က်ေနာ္ႏွင့္ ခင္မင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္၏ ကတ္ျပား အသစ္တြင္ “အိႏၵိယဗမာ+အိႏၵိယဗမာ/အစၥလာမ္” ဟု ေရးထားသည္။ သူ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ အရြယ္က ရရွိခဲ့ေသာ ကတ္ေဟာင္းတြင္မူ သူ၏ လူမ်ိဳးက ပသီ ျဖစ္ၿပီး ဘာသာကို အစၥလာမ္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ သူ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး ကတ္သစ္လဲလွယ္ရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္သည့္အခါ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာနက ပသီ ဆိုသည့္ လူမ်ိဳးနာမည္ႏွင့္ ကတ္ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူက ကတ္သစ္လဲလွယ္ျခင္း မျပဳဘဲ ၁၂ ႏွစ္ ေက်ာ္ေအာင္ ေနခဲ့သည္။ လဲလိုက္ၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ သူ၏ ဆႏၵမပါဘဲ အိႏၵိယဗမာ အျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည့္ ကတ္ကို ကိုင္ေဆာင္ခဲ့ရသည္။
.
အာဏာပိုင္မ်ားက သူ႕ကို လွည့္ဖ်ားခဲ့သည္။ လူမ်ိဳး နာမည္ကို ပသီဟု သတ္မွတ္ေပးရန္ ေသခ်ာသည့္အခ်ိန္အထိ သူက ကတ္သစ္လဲလွယ္ျခင္း မျပဳဘဲ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာေအာင္ ေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း စာရြက္စာတမ္းမ်ား လက္မွတ္ထိုး၍ ကတ္ကို ယူလိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ “အိႏၵိယဗမာ+အိႏၵိယဗမာ/အစၥလာမ္” ဟု ေရးထားသည္ကို ေတြ႔လိုက္ရသည္။ ယခုအခါ အသက္ ၃၀ ေက်ာ္အရြယ္ ပသီလူမ်ိဳး အမ်ိဳးသမီးတေယာက္သည္ “အိႏၵိယဗမာ” လူမ်ိဳး ျဖစ္သြားသည္။
.
ယခု စနစ္တြင္ ဘာသာေရးက အဓိက ခြဲျခားခ်က္တခု ျဖစ္သည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ အမ်ိဳးသားတေယာက္၏ ကတ္တြင္ အိႏၵိယဟုေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း မိခင္ဘက္သို႔လိုက္၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ သူ႕အကို၏ ကတ္တြင္မူ ထိုသို႔ ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါ။
.
မြတ္ဆလင္မ်ားကို မႏွစ္ခ်ိဳက္ျခင္းႏွင့္ ခြဲျခားျခင္းတို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မထူးဆန္းပါ။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈက ဖန္တီးခဲ့သည့္ ေနာက္ဆံုး ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ မြတ္ဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ မြတ္ဆလင္မ်ားၾကားမွ ဆက္ဆံေရးအေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့သည္။
.
မၾကာေသးမီက ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ က်ေနာ္ ေလ့လာမႈျပဳလုပ္ခဲ့ရာတြင္ မူလတန္းေက်ာင္းမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက ကေလးငယ္မ်ားကို ခြဲျခားဆန္႔က်င္မႈႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့သည္။ ဆရာဆရာမမ်ားက ၎တို႔၏ ကေလးငယ္မ်ားကို “ကုလား” သို႔မဟုတ္ “ကုလားမ” ဟု ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲသည့္အတြက္ မြတ္ဆလင္ မိဘမ်ား စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မွ ေက်ာင္း တေက်ာင္းတြင္ ဒုတိယတန္းေက်ာင္းသူ မြတ္ဆလင္ မိန္းကေလးတဦးမွာ “ကုလား” အသြင္အျပင္ရွိသည့္အတြက္ စင္ျမင့္ ေဖ်ာ္ေျဖမႈတြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရခဲ့သည့္ အတြက္ ေက်ာင္းမသြား၀ံ့ဘဲ ျဖစ္ခဲရသည္။
.
တဘက္ႏွင့္ တဘက္ ေလးစား သည္းခံၾကရန္ ဆရာဆရာမမ်ားက သင္ၾကားေပးၾကပံုမရပါ။ သူငယ္တန္းေက်ာင္းသူေလး တဦးမွာ သူ၏႐ုပ္ရည္ (အထူးသျဖင့္ မ်က္ခံုး ၂ ခု ဆက္ေနျခင္း)ေၾကာင့္ အျခားကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းျခင္း မျပဳႏိုင္ခဲ့ပါ။
.
မြတ္ဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ အတူ အလုပ္အကိုင္ရရွိေရးတြင္လည္း မြတ္ဆလင္မ်ားအေပၚ ခြဲျခားျခင္းမ်ား တိုးလာသည္။ ယခင္ကဆိုလွ်င္ မြတ္ဆလင္မ်ားကို စစ္ဘက္ႏွင့္ အရပ္ဘက္ဌာနမ်ားတြင္ ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားျခင္း မျပဳခဲ့ပါ။ ယခုအခါ မိသားစု စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားက မြတ္ဆလင္မ်ားကို အလုပ္သမားအျဖစ္ ငွားရမ္းရန္ ဆႏၵ နည္းပါးလာၾကသည္။ မၾကာေသးမီက တကၠသိုလ္မွ ဘြဲ႔ရခဲ့ေသာ မြတ္ဆလင္ မိန္းကေလးတေယာက္ ဘဏ္တခုတြင္ အလုပ္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ သူ႔ကို ခန္႔မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ဘဏ္က သူ႔ကို ေျပာခဲ့သည္။
.
ဗမာ အားလံုး၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အားလံုးက မြတ္ဆလင္မ်ားကို မုန္းတီးေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မြတ္ဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာသည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၊ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ သာမန္ျပည္သူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔၏ သနားၾကင္နာတတ္ေသာ စိတ္ထားႏွင့္ အသံမ်ားက အင္အားနည္းေနသည္။
.
တင္းက်ပ္သည့္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒက မြတ္ဆလင္မ်ားကို ဒုတိယတန္းစား ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ေစသည့္အျပင္ ၎တို႔ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားက ဥပေဒေရးအရသာမဟုတ္ဘဲ အသိုင္းအ၀ိုင္း၏ အျပင္ကို ဖယ္ထုတ္ျခင္း အထူးသျဖင့္ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈႏွင့္ ဥေပကၡာျပဳျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည့္ ေပၚေပၚထင္ထင္ ျငင္းပယ္သည့္ အေလ့အထကို ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ မြတ္ဆလင္မ်ားကို ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းက သူတို႔၏ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးစုႏွင့္ ဘာသာေရး အေပၚတြင္ အေျခခံျခင္း ျဖစ္သည္။
.
ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည္ျဖစ္သလို ပစ္ပယ္ထားျခင္း၊ လူမ်ိဳးအမည္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းမ်ားကို လူမႈေရးအရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖရွင္းရန္လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ အျပန္အလွန္ ေလးစားျခင္း၊ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးျခင္းမ်ား နည္းတူ မြတ္ဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈမ်ားကို ရပ္တန္႔ရန္ႏွင့္ လူမ်ားစု၏ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားသည့္ အေတြးအေခၚမ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကိုလည္း မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည္ ျဖစ္သည္။
.
(စိုင္းလတ္သည္ ကေနဒါႏိုင္ငံ Simon Fraser တကၠသိုလ္တြင္ Ph.D. စာတမ္းျပဳစုေနသူ ျမန္မာသုေတသီတဦးျဖစ္သည္။ ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ Asia Sentinel အြန္လိုင္းသတင္းဌာနပါ Sai Latt ၏ Burma’s Ominous Political Debate over Ethnicity ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)

http://burma.irrawaddy.com/opinion/viewpoint/2016/04/04/111799.html

April 4, 2016