ဖေဖော်ဝါရီ ၈၊ ၂၀၂၁
M-Media
-မြန်မာလို အာဏာအပြောင်းအလဲဖြစ်တတ်တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ စီးပွားရေးလုပ်မယ်ဆိုရင် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အန္တရာယ်အတွက် သုံးသပ်မှုတွေ ပိုလုပ်သင့်တယ်လို့ တရုတ်သုတေသနပညာရှင်တွေက အစိုးရနဲ့ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းတွေကို သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
တရုတ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကြီးမားတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို တရုတ်က ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်ဖြူမြို့ ရေနပ်ဆိပ်ကမ်းကနေ တရုတ်နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်အထိ သွယ်တန်းထားတဲ့ ရေနံနဲ့ သဘာ၀ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက်ပိုင်းကတည်းက နိုင်ငံရဲ့ သတ္ထုတွင်းလုပ်ငန်းနဲ့ စွမ်းအင်လုပ်ငန်းတွေမှာ တရုတ်အစိုးရက ကြီးကြီးမားမား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့သလို ၂၀၁၀ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းမှုအပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ဖိတ်ခေါ်တဲ့အခါ တရုတ်ကုမ္ပဏီ အများအပြား ဝင်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ခါးပတ်တစ်ကွင်း လမ်းတစ်စင်းစီမံကိန်း (Belt and Road) အတွက် ကြီးကြီးမားမား လုပ်ငန်းတွေလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှိနေပါတယ်။
ဘေဂျင်းအခြေစိုက် တတ်သိပညာရှင်များအဖွဲ့ Taihe အင်စတီကျုရဲ့ သုတေသနပညာရှင် ယင်ယီဟန်က ၅ နှစ်တာအာဏာရခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လက်ထက်ဟာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ စိတ်ချရတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုလို့ လူတွေက ထင်ကြပေမယ့် တကယ်တမ်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်တပ်ဟာ အာဏာရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ပထဝီနိုင်ငံရေး အန္တရာယ်တွေကလည်း မြင့်တက်နေတုန်းပဲလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ဂျပန်တို့ထက်စာရင် တရုတ်နိုင်ငံက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ သုံးသပ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်တာ အလွန်နည်းပြီး၊ အဆင်ပြေသလို နားလည်မှုယူ လုပ်ဆောင်တာကြောင့် အာဏာအပြောင်းအလဲဖြစ်တဲ့အခါ ဆုံးရှုံးမှုတွေ ရှိလာနိုင်တယ်လို့ ယင်က သတိပေးပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေးသုတေသနအဖွဲ့ Control Risks Group နဲ့ မိတ်ဖက်အဖြစ်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပညာရှင် ဒိန်း ချာမိုရိုက ခေတ်အဆက်ဆက် မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေကို လက်နက်တွေထောက်ပံ့ပေးခဲ့တဲ့ တရုတ်အစိုးရဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီအစိုးရနဲ့ အဆင်ပြေအောင် ဆက်ဆံခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“တရုတ်က NLD အစိုးရကို အသိအမှတ်ပြုတာမျိုး ဆက်ရှိနေမှာပါ။ မြန်မာလူထုကြားမှာ NLD က အရမ်းလူကြိုက်များတာကိုး။ ဒါ့ကြောင့် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးမှာ သူတို့နဲ့ အနီးကပ်ဆက်ဆံရေးရှိတဲ့အုပ်စုက အာဏာသိမ်းတာမျိုးကိုတောင် လူသိရှင်ကြား မထောက်ခံရဲဘူး”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ တစ်ကျော့ပြန်ဖြစ်လာတဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုအတွက် အမေရိကန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချထားပြီး အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့လည်း စီစဉ်နေပါတယ်။
တရုတ် ပြည်ပလုံခြုံရေးဆိုင်ရာအသင်း China Overseas Security Research Institute က အကြီးတန်းတာဝန်ရှိသူ ကျီကိုင်က မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့မှုတွေလုပ်ရင် အမေရိကန်မှာ လိုင်စင်တင်ထားတဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ကြားညပ်နိုင်တယ်လို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
တစ်ကျော့ပြန်အာဏာသိမ်းမှုကို ရှုတ်ချတဲ့ ကြောငြာချက်တစ်ခု ကုသမဂ္ဂ လုံခြုံးရေးကောင်စီက ထုတ်ပြန်ဖို့ ဆောင်ရွက်ရာမှာ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က ကန့်ကွက်မှုကြောင့် နှောင့်နှေးခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအတွက် မြန်မာဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ တရုတ်အပေါ် ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချမှုတွေလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်ပညာရှင် ယင်ယီဟန်က အာဏာသိမ်းအစိုးရနဲ့ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ရာမှာ လူထုကဆန့်ကျင်မှုတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက ဝေဖန်မှုတွေကို တရုတ်အစိုးရက ပိုပြီး သတိထားဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဘေဂျင်းအခြေစိုက် Global Environmental Institute NGO အဖွဲ့က အတွင်းရေးမှူး ကျီလင်က တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ မြန်မာအပါအဝင် အာဏာအပြောင်းအလဲ ဖြစ်လွယ်တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေးဗျူဟာကို ပြန်လည် စဉ်းစားသုံးသပ်ဖို့လိုအပ်ပြီး ဒေသခံ ပြည်သူလူထုနဲ့ ရေရှည်ပြေပြစ်တဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုး တည်ဆောက်သင့်တယ်လို ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
Ref: South China Morning Post
