News @ M-Media

Tag: Genocide

  • ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မြတ္စ္လင္မ်ား မ်ဳိးျဖဳတ္ သုတ္သင္ျခင္း အႏ ၱရာယ္တြင္း၀သို႕ ေရာက္ေနၿပီေလာ ? (ဘာသာျပန္)

    ၾသဂုတ္လ-၂၁၊ ၂၀၁၃
    M-Media
    Source: DVB
    ဘာသာျပန္ဆိုသူ- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

    27131_4783306302136_1685146913_n
    မတ္လတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မိထၳိလာျမိဳ႕မွ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ အသတ္္ခံရသူ တဦး၏ အေလာင္းနားမွ လက္နက္ကိုင္ဆိုင္ထားသူမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ဝင္တဦး

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ စံနစ္တက်လႈံ႕ေဆာ္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအတြက္ ျမန္မာအစိုးရမွ အတိုင္းအတာ ပမာဏတစ္ရပ္အထိ လက္သင့္မခံႏိုင္စရာေကာင္းေအာင္ ပံ့ပိုးကူညီေနေၾကာင္း ေပၚလြင္လာပါသည္။ ယင္းပံ့ပိုးမႈအား စစ္ေဆး အေရးယူျခင္းမရိွပါက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈထံသို႕ ဦးတည္လာႏိုင္သည္ဟု အဂၤါေန႕ထြက္ အစီရင္ခံစာသစ္တစ္ခုမွ သတိေပးလိုက္သည္။

    အစၥလာမ္သာသနာကို တစ္ဖက္သတ္ရြံမုန္းသြားေအာင္ အမုန္းတရား၀ါဒျဖန္႕မႈ က်ယ္ျပန္႕လာျခင္းႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို တစိုက္မတ္မတ္ေစာ္ကားေနမႈမ်ားမွာ အစိုးရ၏ သေဘာတူညီမႈႏွင့္ တရား၀င္ ေဘးမဲ့ေပးထားျခင္းက အေျခခံေလာင္စာျဖစ္ေနသျဖင့္ ၫွင္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျဖစ္လာရေၾကာင္း ႏ်ဴးေယာ့ခ္ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ (Physicians for Human Rights – PHR)၏ ေလ့လာမႈ စာတမ္း၌ ေဖာ္ျပထား၏။

    “ ဤအေျခအေနမ်ားကို ၾကပ္မတ္မႈမရိွဘဲ ဆက္လႊတ္ထားပါက ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူမဆန္သည့္ျပစ္မႈမ်ား ႏွင့္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ အပါအ၀င္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး ပ်က္စီးမည့္ အၾကမ္းဖက္မႈႀကီးအား ေတြ႕ႀကံဳသြားဖြယ္ရိွေနပါသည္ ” ဟု အစီရင္ခံစာမွ သတိေပးထားသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးညႊန္ၾကားေရးဌာနမွ သတ္မွတ္ထားေသာ သတိေပးစည္းမ်ဥ္း ၈ ခ်က္ႏွင့္ ၫိွစြန္းေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အဓမၼ အင္အားသံုးခ်ဳပ္ထိန္းခံရသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ၈ သိန္း ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာေရးသူတစ္ဦးမွ DVB သို႕ ေျပာဆိုခဲ့သည္။

    “ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈႀကီးျဖစ္ေနၿပီလို႕ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ေပမယ့္ အဲ့ဒီအႏ ၱရာယ္ရဲ႕ တြင္း၀ ကို ေရာက္ေနၿပီျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္လို႕ အဲ့ဒီ စည္းမ်ဥ္းစံၫႊန္းေတြနဲ႕ၫိွစြန္းၿပီဆိုယင္ေတာ့ အေရးယူ ကာကြယ္မႈလုပ္ရေတာ့မွာပါဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ဒီစာရင္း၀င္ေအာင္ သြတ္သြင္းခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတြ႕ျမင္တဲ့အတိုင္း ေဖာ္ျပခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္ ” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရး သုေတသီ PHR တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဘီလ္ ေဒးဗစၥ (Bill Davis) က ဆိုသည္။

    အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရး အမႈေဆာင္ခ်ဳပ္ မက္သ်ဴး စမစ္(Mattew Smith) က ဤအစီရင္ခံစာသည္ ယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္ေသာ၊ မွ်တေသာ၊ အေရးပါေသာ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး၊ မျဖစ္မေနကိုင္တြယ္ရမည့္ ကိစၥျဖစ္သည္ဟု အခိုင္အမာ ဆိုလိုက္သည္။ “ ဒီကိစၥကို မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈစံၫႊန္းနဲ႕ၫိွေနၿပီ ဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးတဲ့ အဆင့္ထိေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီေဆြးေႏြးမႈပန္းတိုင္ကေတာ့ ပိုမိုၿပီးဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္မလာေအာင္ ကာကြယ္ဖို႕ (နဲ႕) မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈလို႕ သတ္မွတ္အတည္ျပဳခံရတာမ်ဳိးကေန ေ၀းကြာေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္ ” ဟု ၄င္းမွ  DVB သို႕ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    အစိုးက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ျငင္းပယ္ထားၿပီး ျပင္းထန္စြာဖိႏွိပ္ၫွင္းပန္းခံရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏ ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡ (ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လ)မွစတင္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္း ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္လိႈင္းလံုးမ်ား ရိုက္ခတ္ခဲ့သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕(Human Rights Watch – HRW) ၏ အလြတ္သေဘာ စံုစမ္းမႈတစ္ရပ္က ျမန္မာ့လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ လူနည္းစုတို႕အား ရွင္းလင္းဖယ္ရွားျခင္းလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ကိုယ္စိတ္တစ္လက္တည္း ပူးေပါင္း ပါ၀င္ခဲ့သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ကာ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပႏိုင္ခဲ့သည္။

    ဤႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ား၌ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား ႏွင့္ အိမ္ေျခ တစ္ေသာင္းမွ် ပ်က္စီးဆံုးရံႈးခဲ့သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႕က်င္ေရး သေဘာထားမွသည္ တိုင္းျပည္အႏွံ႕ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖစ္လာသည္အထိ အားေပး အားေျမွာက္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ အျပင္းထန္ဆံုး ကာလ၌ အၾကမ္းဖက္ခံရသူမ်ာကို ကာကြယ္ရန္သာမက ဒုစရိုက္သားမ်ားကို ႏွိမ္ႏွင္းရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေၾကာင္း PHR မွ စြပ္စြဲလိုက္သည္။ ၄င္းအျပင္ အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကိုင္ထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႕၏ တင္ျပမႈတို႕အေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ကိုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့သည္။

    “ အာဏာပိုင္အစိုးရက ဖန္တီးတာလို႕ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ဟာ လုပ္သင့္တာကို မလုပ္ခဲ့တာကေတာ့ အမွန္ပါဘဲ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြနဲ႕စစ္တပ္ရဲ႕လုပ္ရပ္ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈ မရပ္မနားျဖစ္ေနပါလ်က္ မတားဆီးခဲ့ၾကပါဘူး။ လမ္းမေပၚမွာ အျပန္အလွန္ သတ္ျဖတ္ေနတာကိုလည္း ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ရပ္ၿပီးသာ ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရယင္ ဒါဟာ အကာအကြယ္ေပးဖို႕ ပ်က္ကြက္တာပါဘဲ ” ဟု ေဒးဗစၥ က ဆိုေလသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕၌ မြတ္စ္လင္မ္ေက်ာင္းသားငယ္မ်ားအား စုၿပံဳသတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ PHR မွ ေမလတြင္ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၄င္း၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား လွီးျဖတ္ သတ္ျဖတ္ေနစဥ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ အရုပ္သဖြယ္ ရပ္ၾကည့္လ်က္သာရိွေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

    ၿပီးခဲ့သည့္ အဂၤါေန႕က ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏စီးပြားေရးကို သပိတ္ေမွာက္ရန္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား လႈံ႕ေဆာ္ေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၉၆၉ အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈသည္ ပြင့္ထြက္လာေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားစြာႏွင့္ အခ်ိတ္အဆက္ရိွေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈ မျဖစ္ပြားမီ တစ္ပတ္အလိုတြင္ မီးရိႈ႕မခံလိုပါက ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ားကို မိမိတို႕အိမ္မ်ား၌ ေဖာ္ျပထားရမည္ဟုဆို၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အုပ္စုမ်ားသည္ တစ္အိမ္တက္ဆင္း  ေ၀ငွခဲ့ေၾကာင္း မ်က္ျမင္သက္ေသတစ္ဦးမွ PHR သို႕ ေျပာျပခဲ့၏။

    “ တုိက္ခုိက္မႈေတြျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ ၉၆၉ စတစ္ကာကပ္ထားတဲ့အိမ္ေတြ၊ ၉၆၉ နံပါတ္ ေဆးမႈတ္ေရးသားထားတဲ့ အိမ္ေတြဟာ အကာအကြယ္ရခဲ့ၾကတယ္။ ဒါဟာ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသျပခ်က္ မဟုတ္ေပမယ့္လည္း အဲ့ဒီလို ဆက္စပ္ေနမႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ တကယ္ကို ေတြ႕ၾကရတယ္။ ၉၆၉ အဖြဲ႕က ဒီကိစၥကို ပစ္မွတ္ထား စီမံတာလားဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မေျပာတတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ဟာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈနဲ႕အတူ အမုန္းတရားျဖန္႕ခ်ိေရးအတြက္ ေဒါက္တိုင္ေတြဘဲဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါဘဲ ” ဟု ေဒးဗစၥက ေျပာဆိုသည္။

    ယင္းလႈပ္ရွားမႈ၏ နာမည္ႀကီးေဟာေျပာသူတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦး၀ီရသူမွာ သူ၏မီးေမႊးမိႈင္းတိုက္ တရားပြဲၿပီးဆံုးခဲ့ေသာ ေနရာမ်ားစြာ၌ မ်ားမၾကာမီအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း လူသိမ်ားလွေပသည္။ မိတၳီလာတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ကေလးငယ္မ်ား အသတ္ခံရျခင္းသည္ မိမိတို႕၏ အင္အားကို ခင္းက်င္းျပသျခင္းဟုလည္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။

    အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ မိမိတို႕ထံ တာ၀န္မရိွပါဟု အစိုးရမွ မျပတ္စတမ္း ျငင္းဆိုေနလ်က္ ၉၆၉ ကို  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕အျဖစ္ အကာအကြယ္ေပးေနျပန္သည္။ သို႕ေသာ္ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၏အဆိုအရ – ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္နီးပါး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမွ ခြဲျဖာထြက္ရိွလာသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႕ ယင္းသို႕ျပဳလုပ္ေနျခင္းျဖင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအား နစ္နာပ်က္သုဥ္းသြားေစႏိုင္သည္ ဟု သိရသည္။

    “ ဘာသာတရားေတြအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာေအာင္ အမုန္းသြတ္သြင္းလႈံ႕ေဆာ္တရားပြဲေတြကို ခြင့္ျပဳေနမႈအတြက္ တာ၀န္ယူဖို႕ အစိုးရအေနနဲ႕ ေရရွည္ေခါင္းေရွာင္လို႕ မရႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ဇာတ္လမ္းအဆံုးသတ္ေကာင္းလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္မွန္းလို႕ မရႏိုင္ေတာ့ပါဘူး ” ဟု HRW ၏ အာရွေဒသတာ၀န္ခံ ဒုတိယဒါရိုက္တာျဖစ္သူ ဖီးလ္ ေရာဘတ္ဆင္(Phil Robertson) မွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလိုက္သည္။

    **  ဟန္းနား ဟင္းဒ္စထေရာမ္း(HANNA HINDSTROM) ၏ Burmese Muslims at ‘great risk’ of genocide, warn activists အမည္ရိွေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားပါသည္။

    ** မူရင္းလင့္ခ္ – http://www.dvb.no/news/burmese-muslims-at-great-risk-of-genocide-warn-activists/31682

  • တရုတ္ျပည္၊ စင္းက်န္းနယ္မွ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    ဇူလိုင္- ၅ ၊ ၂၀၁၃
    M-Media

    ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

    “ တရုတ္ျပည္က လုပ္ရပ္တစ္ခ်ဳိ႕ဟာလည္း မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ အသြင္ေဆာင္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒါကို Genocide ကလြဲၿပီး ေဖာ္ျပလို႕ရတဲ့ တျခားစကားလံုး မရိွဘူး ” လို႕ တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ သြိဳင္ယစ္ဘ္ အာဒိုဂန္ ဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္ ၅ ရက္ အေရးအခင္းကာလအတြင္း စင္းက်န္းျပည္နယ္သားေတြအေပၚ ဆက္ဆံျပဳမူခဲ့တဲ့ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕ ေပၚလစီကို ရည္ၫႊန္းေျပာဆိုျခင္းျဖစ္တယ္။

    Arguing Genocide in Xinjiang

    စင္းက်န္းနယ္၊ ဥဂါးရ္ျပည္သူေတြအေပၚ ၂၀၀၉ ကိုင္တြယ္မႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အလားတူမွတ္ခ်က္မ်ဳိးကို သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျပန္ေကာက္ၾကည့္ယင္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ကတည္းက စတင္ခဲ့တာပါ။

    ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ကြန္ဗင္းရွင္း၊ အခန္း ၂၊ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဆိုင္ရာကာကြယ္ေရးႏွင့္အေရးယူျခင္းက႑မွာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide ကို “ ႏိုင္ငံသား သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးစု သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးႏြယ္ သို႕မဟုတ္ ဘာသာေရး အုပ္စုတစ္ရပ္ရပ္အေပၚ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစ၊ သိမ္းက်ဳံး၍ျဖစ္ေစ ပ်က္စီးေအာင္ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ” ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။

    တစ္ဆက္တည္းမွာဘဲ အဲ့ဒီရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္မႈ အထေျမာက္ေစတဲ့ အေျခအေနႏွစ္ရပ္ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
    (က) အုပ္စုတစ္စုရဲ႕ဘ၀အေနအထားေတြအေပၚ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေစ အားလံုးကိုျဖစ္ေစ တမင္သက္သက္အားျဖင့္ ရုပ္ပိုင္းအရ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးေအာင္ တြက္ခ်က္ႀကံေဆာင္တာ
    (ခ) အုပ္စု၀င္ေတြကို သတ္ျဖတ္တာ

    တရုတ္ႏိုင္ငံကို လူမ်ဳိးအႏြယ္၀င္အုပ္စု ေပါင္း ၅၆ မ်ဳိးနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အစိုးရရဲ႕စာရင္းဇယားအရ တရုတ္ျပည္လူဦးေရ သန္း ၁၂၀0 အနက္ ၉၁.၆ % က ဟန္လူမ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္။ လူနည္းစု၀င္ ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ပဥၥမေျမာက္ လူဦးေရအမ်ားဆံုး နဲ႕ ၈.၅ သန္း၀န္းက်င္ ရိွၾကတယ္လို႕ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆံုးေကာက္ယူစာရင္းအရ သိရတယ္။

    ကီလိုမီတာ ၁.၆၆ သန္းပတ္လည္က်ယ္၀န္းတဲ့ စင္းက်န္းနယ္မွာ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ေရနံသိုက္ႀကီးရိွတယ္။ တန္ခ်ိန္ေပါင္း ၂၇.၄ သန္းကို ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။

    ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕တန္ခ်ိန္ေပါင္း သန္း ၆၀ အထိ ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတယ္။ သတၳဳအမ်ဳိးအစားေပါင္း ၁၃၈ မ်ဳိးထဲက – တန္ခ်ိန္ေပါင္း ၂.၁၈ ထရီလီယံ ေက်ာက္မီးေသြးသိုက္ကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့ေဒသပါ။

    ပထ၀ီ၀င္အေနအထားအရ သယံဇာတေပါၾကြယ္္ၿပီး၊ အႀကီးဆံုး တာရင္မ္ျမစ္ႀကီးအပါအ၀င္ ေဒသတြင္းမွာ ျမစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္နဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ေရၾကည္ကန္အပါအ၀င္ ေရကန္ႀကီးေပါင္း ၁၀၀ ရိွတယ္။ ေရခံေျမခံေကာင္းၿပီး က်ယ္၀န္းလွတဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးထုတ္ကုန္မ်ဳိးစံုကိုလည္း ျပည္ပကို တင္ပို႕ႏိုင္ၾကတယ္။

    ထပ္ဆိုရယင္ မြန္ဂိုလိယား၊ ရုရွ၊ ကာဇက္စတန္၊ ကာဂ်စၥတန္၊ တာဂ်ီကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ပါကစၥတန္၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံရွစ္ခုနဲ႕ နယ္နမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့အတြက္လည္း တရုတ္ျပည္ကုန္းတြင္းပိုင္းအတြက္ အဓိကျပဴတင္းေပါက္တစ္ခု ျဖစ္ေနတယ္။

    ေဖာ္ျပထားမႈေတြအပါအ၀င္ အျခားေသာအခ်က္အလက္မ်ားေၾကာင့္ စင္းက်န္းျပည္နယ္ဟာ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရ အဖို႕ အလြန္အေရးပါတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေဒသလို႕ ဆိုရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လူဦးေရတိုးပြားႏႈန္း အပါအ၀င္ အရာအားလံုးကို တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ မူ၀ါဒေတြခ်မွတ္လို႕ ၾကမ္းတမ္းျပင္းထန္တဲ့အေရးယူျခင္းနဲ႕အတူ ၿငိမ္၀ပ္ေအာင္ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္။

    ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံထဲ တစ္သားတည္းက်ေအာင္ သြတ္သြင္းမရတဲ့ အဓိကအတားအဆီးႀကီးတစ္ရပ္က မားမားမတ္မတ္ ရိွေနတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးစုတို႕ရဲ႕ တမူထူးျခားကြဲျပားလွတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ပါဘဲ။ ဒီေဒသက အစၥလာမ္သာသနာကို ေအဒီ ၆၇၅ ကတည္းက ထိေတြ႕မႈရိွလာခဲ့တဲ့အတြက္ ဥဂါးရ္ယဥ္ေက်းမႈဟာ အလြန္ခိုင္မာအျမစ္တြယ္ထားၿပီး ျဖစ္တယ္။

    ခ်င္မင္းဆက္ တရုတ္မန္ခ်ဳးအင္ပါယာက အေရွ႕တာကစၥတန္ကို ၁၈၈၄ ခုႏွစ္မွာ အဓမၼက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ၿပီး စင္းက်န္း(ရွင္းက်န္း) အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းလိုက္တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး တရုတ္တို႕ရဲ႕ေဒသတစ္ခုလံုးကိုထိန္းခ်ဳပ္လိုမႈအေပၚ ဥဂါးရ္တို႕ရဲ႕ခုခံမႈဟာ မၾကာခဏဆိုသလုိ ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တာပါဘဲ။ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္မွာတည္ေထာင္လိုက္တဲ့ အေရွ႕တာကစၥတန္သမၼတႏိုင္ငံကို ပီကင္းက ၿဖိဳလဲႏိုင္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတယ္။

    ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဟန္တရုတ္ေတြဟာ ၆ % ကေန ၄၀ %အထိ တိုးပြားခဲ့တယ္လို႕ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ တရား၀င္စာရင္းက ဆိုတယ္။ ေဒသတြင္း လူဦးေရကို အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႕အတြက္ တရုတ္အစိုးရက ဟန္လူမ်ဳိးေတြကို ဒီေဒသထဲ အစီအစဥ္ရိွရိွ သြတ္သြင္းခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ စင္းက်န္းကေန ဥဂါးရ္ေတြကို ေမာင္းထုတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဘ၀ရပ္တည္မႈ အေျခအေနေတြကို ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ၾကတယ္။

    ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ည့္နဲ႕ေအာင္ ပ်က္ရာပ်က္ေၾကာင္း တမင္ႀကံစည္မႈမ်ား
    —————————————————————————
    ေျပာင္း၀င္လာၾကတဲ့ ဟန္လူမ်ဳိးေတြဟာ သြားလာေရး၊ အိုးအိမ္ နဲ႕ အာမခံကိစၥေတြမွာ အၿမဲလိုလို အခမဲ့ခံစားခြင့္ ရၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြဖို႕နဲ႕စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႕ အစိုးရဖက္က ကူညီေပးၾကတယ္။ စင္းက်န္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ အူရြမ္ကီ မွာရိွတဲ့ အစိုးရလက္ေအာက္အလုပ္သမားဌာနမွ ေၾကျငာခ်က္တစ္ခုကိုၾကည့္လိုက္ပါ “ ရံုးတြင္း ၀န္ထမ္းတစ္ဦး အလိုရိွသည္၊ အသက္ ၁၈ မွ ၄၀ ႏွစ္အတြင္းျဖစ္ရမည္၊ အထက္တန္းေအာင္လက္မွတ္ရၿပီးသူ ျဖစ္ရမည္၊ ဟန္လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္သာ ” တဲ့။ (LATimes, July 11)

    စင္းက်န္းမွာ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးအလုပ္သမား ၁.၅ သန္းေလာက္က အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ Amnesty ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလအစီရင္ခံစာအရ တရုတ္ျပည္ဥဂါးရ္တိုင္းရင္းႏြယ္ေတြဟာ ဟာရွာ hashar အမည္ရိွ စံနစ္တစ္ခုေအာက္မွာ ဒုကၡေရာက္ၾကရတယ္။ လယ္သမားမိသားစုအိမ္တိုင္းက တစ္ဦးစီကို လုပ္ခမရရိွတဲ့ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ အေျခခံတည္ေဆာက္ေရး နဲ႕ အျခားအမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာလုပ္ငန္းခြင္ထဲ အတင္းအဓမၼ ပို႕ေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္။ ရံဖန္ရံခါ တစ္ႏွစ္အတြင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ခိုင္းေစခံၾကရတယ္။

    လုပ္အားခ တစ္ျပားမွမရ၊ ေနစရာအခန္း သို႕မဟုတ္ တန္းလ်ားအေဆာင္ မေပးတဲ့အျပင္ ကိုယ့္စားရိတ္နဲ႕ကိုယ္ အကုန္က်ခံသြားလာေစခဲ့တယ္။ ေျမကြက္လပ္ဟင္းလင္းျပင္မွာ အိပ္စက္ၾကရတယ္၊ အသင့္စားေခါက္ဆြဲေတြကို အလုပ္ၾကမ္းလုပ္တဲ့ေန႕ရက္ေတြကလြဲၿပီး ဘာမွမစားေသာက္ၾကရဘူးလို႕ လူမ်ားစြာက ဆိုပါတယ္။ (Amnesty)

    ရိွပါေသးတယ္။ လူမႈ-စီးပြားဆိုင္ရာ ဘက္ညီမွ်တမႈ ရိွမေနတာကိုလည္း အခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရတယ္။ စင္းက်န္းမွာ လာၿပီးအေျခစိုက္တဲ့ ဟန္တရုတ္လူမ်ဳိးေတြထက္ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြက ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ဘ၀ေျပလည္မႈ ၁၀ ႏွစ္စာေလာက္ က်န္ရစ္ေနခဲ့တာပါဘဲ။ (Human Rights Watch)

    “ အစိုးရက ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြကို သူတို႕ရဲ႕ကၽြန္အျဖစ္ ဇာတ္သြင္းခ်င္ေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕လူမ်ဳိးေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားဖို႕ကိုလည္း သူတို႕က လုိလားေနၾကတယ္ ” ဟု အူရြမ္ကီရိွ အထည္ကုန္သည္တစ္ဦးက Christian Science Monitor ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ (CSMonitor)

    ဘာသာေရးရပ္တည္မႈအား တိုက္ခိုက္ျခင္း

    စင္းက်န္းမွာရိွတဲ့ ဟန္လူမ်ဳိးေတြအေပၚ စီးပြားေရးမ်က္ႏွာသာေပးမႈဆိုတာလည္း ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးစုရဲ႕ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ခ်ဳပ္ျခယ္မႈနဲ႕အတူ ဒြန္တြဲထားၾကတယ္။

    ဥဂါးရ္ေတြရဲ႕လူမ်ဳိးေရးရပ္တည္ခ်က္ထဲမွာ အစၥလာမ့္အေရာင္က ခိုင္ခုိင္မာမာရိွေနေၾကာင္း သိတဲ့အတြက္ အစၥလာမ္ကို အျမစ္လွန္ႏိုင္ေအာင္ တရုတ္အစိုးရက အျပင္းအထန္ ၿဖိဳလဲေနျခင္းျဖစ္တယ္။ သီးျခားရပ္တည္လိုသူမ်ားလို႕ အစိုးရက မိမိဖာသာေတြးထင္ထားသူမ်ားအတြက္ ဘာေျခကုပ္မွမရိွေအာင္ ရည္ရြယ္တာေလ။

    အဖြဲ႕အစည္းကေန လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအဆင့္အထိ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေစတယ္။

    ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ စာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းနဲ႕ကပ္လ်က္တည္ရိွတဲ့ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းတစ္ခုကို မခိုင္မာတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ေကာ္ေဇာစက္ရံုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ပစ္လိုက္ေၾကာင္း စင္းက်န္းက ဥဂါးရ္ေတြအေပၚ ဘာသာေရးဖိႏိွပ္မႈနဲ႕စပ္လ်ဥ္းၿပီး HRW အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

    တစ္ႏွစ္လြန္ၿပီးေနာက္ စင္းက်န္းတရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ေဒသတြင္းမွာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္ခြင့္ အလ်ဥ္းမရိွေတာ့ဘူးလို႕ တရား၀င္ပိတ္ပင္လုိက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ဆင့္ တက္ၿပီး ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ ဘာသာေရးက်မ္းဂန္ေတြ၊ တိတ္ေခြေတြကို သိမ္းယူခဲ့ယံုမက ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြကိုလည္း ရွင္းလင္းဖ်က္ဆီးလိုက္ၾကတယ္။

    အစိုးရ၀န္ထမ္းမြတ္စ္လင္မ္မ်ားဟာ ၀တ္ျပဳျခင္း၊ ဥပုသ္သီလေစာင့္ျခင္း စတဲ့ ဘာသာေရးက်င့္ရပ္တစ္ခုခုကို ျပဳလုပ္တာနဲ႕ အလုပ္ျပဳတ္ဖို႕ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္သြားရတဲ့အထိပါဘဲ။ ဒါဟာ စင္းက်န္းက မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ ေန႕တစ္ဓူ၀ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈကို လွစ္ဟျပသေနျခင္းျဖစ္တယ္။

    ေသာၾကာေန႕မွာဆိုယင္ မြတ္စ္လင္မ္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းထဲကေပး မထြက္ဘဲ ေက်ာင္းထဲမွာသာ ေန႕လည္စာ စားခိုင္းတယ္။ ေသာၾကာေန႕၀တ္တက္မႈ မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးပိတ္ပင္တဲ့ အဓမၼမႈတစ္ခုေပါ့။ တစ္ခါ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ မြတ္စ္လင္မ္ကေလးငယ္ေတြကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းသြားခြင့္ မျပဳဘူး။ ဘာသာေရးပညာသင္ၾကားခြင့္လည္း မေပးၾကဘူးလို႕ Amnesty အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

    စင္းက်န္းဥဂါးရ္ျပည္နယ္ဥပေဒ အခန္း ၁၄ မွာ ထည့္သြင္းထားတဲ့ လူနည္းစုျပည္နယ္မ်ားအားကာကြယ္ေရး(ႏွိပ္ကြက္ေရး)ဥပေဒပါစည္းမ်ဥ္းမ်ားဟာ တရုတ္ျပည္တြင္းထဲမွာလည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ – မိဘေတြ၊ တရား၀င္အုပ္ထိန္းသူေတြဟာ လူနည္းစု၀င္ကေလးေတြကို ဘာသာေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မျပဳရဘူး ဆိုတဲ့အခ်က္ ျဖစ္တယ္။

    ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာထုတ္ျပန္တဲ့ Amnesty ေနာက္ထပ္အစီရင္ခံစာထဲမွာ ယူနန္ျပည္နယ္၊ ေဟြ(မြတ္စ္လင္မ္)ရပ္၀န္းထဲ ေနထိုင္ၿပီး ပညာသင္ၾကားေနၾကတဲ့ အသက္ ၈ ႏွစ္က ၁၄ ႏွစ္ၾကားကေလးေတြကို ရဲေတြက ဖမ္းဆီးၿပီး ပိုင္က်ားဟူ အက်ဥ္းေထာင္ထဲ ထိန္းသိမ္းခ်ဳပ္ေႏွာင္လိုက္ၾကတယ္။ တတ္စြမ္းႏိုင္တဲ့မိဘမ်ားက တစ္ဦးကို ေဒၚလာ ၃၁၄၀ နဲ႕ ေရြးယူတဲ့အတြက္ ကေလးငယ္ ၁၀ ဦးလြတ္ေျမာက္သြားတယ္။ ေငြေပးမေရြးယူႏိုင္ၾကတဲ့ မိဘမ်ားကိုေတာ့ ဘာသာေရးအလုပ္ကို တရားမ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈနဲ႕ သူတို႕ကေလးေတြကို စီရင္သြားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (Amnesty)

    စင္းက်န္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းက မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဦးေခါင္းၿခံဳလႊာ(ဟိဂ်ာ့ဗ္)ကို စြန္႕ဖို႕ ျငင္းဆန္ယင္ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ဒဏ္ေငြ ေဒၚလာ ၃၆၀ ေပးေဆာင္ခိုင္းတယ္လို႕ ျပည္တြင္းသတင္းဌာနမ်ားက ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဒဏ္ေငြပမာဏဟာ ဥဂါးရ္လယ္သမားတစ္ဦးရဲ႕ ငါးႏွစ္စာ၀င္ေငြနဲ႕ ညီမွ်ေနပါတယ္။ (uygur.org)

    လူမ်ဳိးစု၀င္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း

    ႏ်ဴကလိယတိုးျမွင့္ေဖာ္ေဆာင္ေရးအစီအစဥ္အရ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားဟာ စင္းက်န္းနယ္၊ ေလာ့ပ္ႏူးရ္မွာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္မႈ ၄၃ ႀကိမ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္ ဟင္းလင္းျပင္ေလထုထဲစမ္းသပ္မႈက ၂၃ ႀကိမ္အထိရိွခဲ့တယ္။ ဗဟိုကြန္ျမဴနစ္အစိုးရက ဒီစမ္းသပ္မႈေတြ အဆံုးသတ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ (GreenPeace)

    ေလထုဟင္းလင္းျပင္အတြင္း ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္ျခင္းက ကင္ဆာေရာဂါ၊ အဂၤါမစံုကေလးငယ္ေမြးဖြားမႈ နဲ႕ အခ်ိန္မတန္မီ မီးဖြားၿပီး အေသေမြးဖြားမႈတို႕ကို ျဖစ္ေပၚျပန္႕ပြားေစပါတယ္။

    ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ေလာ့ပ္ႏူးရ္ (Lop Nor)မွာ တရုတ္ေတြရဲ႕စမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈ ပမာဏ ကို ” Radioactive Heaven and Earth ” စာအုပ္မွာ အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲ့ဒီစာအုပ္ကို ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က ႏ်ဴကလိယစစ္ပြဲတားဆီးေရး (Prevention of Nuclear War – IPPNW) အတြက္ ႏိုင္ငံတကာရူပေဗဒပညာရွင္မ်ားမွ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကတာပါ။

    Lop Nur ေဒသထဲ ေလထုအတြင္း ႏ်ဴကလိယစမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ ထြက္ရိွလာတဲ့ ပလူတိုနီယံ-၂၃၉ အေလးခ်ိန္ပမာဏဟာ စုစုေပါင္း ၄၈ ကီလုိဂရမ္နီးပါးရိွတယ္လို႕ ခန္႕မွန္းထားၾကတယ္။ ပလူတိုနီယံ-၂၃၉ တစ္ဂရမ္ရဲ႕ အပံုတစ္သန္းပံုတစ္ပံုေလာက္ ရွဴရိႈက္မိတာနဲ႕ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း IPPNW ကဆိုထားတယ္။

    ဒါ့အျပင္ စထရြန္တီယမ္-၉၀ ယူနစ္ေပါင္း ၁.၃ သန္းကလည္း ေလထုထဲ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားၿပီျဖစ္တယ္။ စထရြန္တီယမ္-၉၀ က အရိုးထဲအထိ ၀င္ေရာက္ၿပီး လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲ ခိုေအာင္းလို႕ ကာလအတန္ၾကာေအာင္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။

    အျပင္းစား ရိုက္ခ်ဳိးခ်က္

    ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ဗဟိုအစိုးရက မိမိတို႕ခြင့္မျပဳတဲ့ ဘာသာေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ နဲ႕ (မိမိဖာသာထင္ျမင္သတ္မွတ္ထားတဲ့) သီးျခားဆန္မႈေထာက္ခံသူေတြကို ပစ္မွတ္ထားဦးတည္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ရိုက္ခ်ဳိးမယ့္အေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီ ကမ္ပိန္းအမည္က “Strike Hard” (Yan Da) လုိ႕ ေခၚတယ္။

    စင္းက်န္းမွာ ဘာသာေရးနဲ႕ယဥ္ေက်းမႈေရးရာမ်ားအေပၚ အစိုးရရဲ႕တင္းၾကပ္ကန္႕သတ္မႈမ်ားကို ယီနင္းၿမိဳ႕ခံမ်ားစြာက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ရက္ရက္စက္စက္တုန္႕ျပန္ခဲ့ၾကတယ္။ လက္နက္မဲ့ဆႏၵျပသူေတြကို ပစ္ခတ္ခဲ့ၾကရာမွာ တရား၀င္မွတ္တမ္းမ်ားအရ လူ ၁၀ ဦးေသဆံုးၿပီး ၁၉၈ ဦးဒဏ္ရာရခဲ့တယ္။ လူေပါင္း ၅၀၀ အထိ အဖမ္းခံလိုက္ရတယ္။

    ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ Zhu Rongji က တရုတ္ျပည္ရဲ႕ညီညြတ္ေရး နဲ႕တည္ၿငိမ္ေရးထိပါးမႈအႏၱရာယ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ဖို႕အတြက္ စင္းက်န္းနယ္ထဲမွာ “သံလက္သီး”တစ္လံုးပစ္သြင္းဖို႕ လိုအပ္လာၿပီဆိုၿပီး ေၾကျငာခဲ့တယ္။

    ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ဥဂါးရ္ခြဲထြက္ေရးသမားေတြရိွေနတယ္ဆိုတဲ့ မတရားစြပ္စြဲခ်က္နဲ႕ အာဏာပိုင္မ်ားက ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြကို ရွင္းလင္းဖို႕ အၾကမ္းကိုင္လုပ္ရပ္မ်ားစြာကို ဆက္တိုက္က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႕မွာ စင္းက်န္းဥဂါးရ္ေဒသ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြင္းေရးမွဴး ၀မ္လီကြမ္းက “ေသျခင္းနဲ႕ရွင္ျခင္း ႀကိဳက္ရာေရြး”ဆိုၿပီး ေၾကျငာခဲ့တယ္လို႕ Amnesty ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြ႕ရတယ္။

    ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၅ ရက္မွာေတာ့ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြက တစ္ဖက္၊ ဟန္လူမ်ဳိးနဲ႕ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြကတစ္ဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တယ္။ ေသဆံုးသူ ၁၈၆ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၁၆၀၀ နဲ႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရသူ ၁၄၀၀ ဦး အထိ ရိွခဲ့တယ္။

    တရုတ္အစိုးရအေနနဲ႕ ေဒသတြင္းမွာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒေတြ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္လာမွာကို စိုးရိမ္ေနရၿပီျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို အျပည့္အ၀ကာကြယ္ေပးဖို႕ နဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးဖို႕ ကိုင္တြယ္သြားရပါမယ္။

    တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာဘဲ အေရွ႕တာကစၥတန္ ျဖစ္တဲ့ စင္းက်န္းနယ္မွာ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႕ ဘာသာေရးက်င့္သံုးခြင့္ကို ဥပေဒျပဳေပးရပါမယ္။

    တရုတ္ရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရိွေနလင့္ကစား စင္းက်န္းဥဂါးရ္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ အျဖစ္ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳရမွာပါ။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕အညီ လြတ္လပ္စြာယံုၾကည္ကိုးကြယ္ခြင့္၊ ျပည္သူမွ အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခြင့္၊ ေဒသႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မယ့္ ကိုယ္ပိုင္ဥပေဒျပဳခြင့္ ရိွရပါလိမ့္မယ္။

    “ ငါနဲ႕မတူ ငါ့ရန္သူ ” စံနစ္ဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကိုသာ ပိုမို ေမြးဖြားလာေစပါတယ္။ သံလက္သီး သို႕မဟုတ္ အျပင္းစား ရိုက္ခ်ဳိးခ်က္ ေပၚလစီဟာ တာရွည္ရပ္တည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေပဘူး။

    အေရွ႕တာကစၥတန္မွာ  မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈကိစၥက ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ေရွ႕ေမွာက္မွာပင္ ကာလၾကာရွည္ျဖစ္ပြားေနခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါကို အဆံုးသတ္လိုက္ဖို႕ အခ်ိန္တန္ပါၿပီလို႕ အာဒိုဂန္က မွတ္ခ်က္ျပဳသံုးသပ္ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။

    **  အီဂ်စ္ပညာရွင္ အဗ္ဒလ္ ရဟ္မာန္ ရာ့ရွ္ဒန္ (Abdelrahman Rashdan) ေရးသားေသာ Arguing Genocide in Xinjiang (East Turkestan) ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္  **

    Ref: OnIslam

  • အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒရဲ႕ အက်ည္းတန္စက္ကြင္း (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    M-Media
    ျမန္မာျပန္ဆိုသူ – ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

    မတ္လေႏွာင္းပိုင္းအထိ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းတစ္ေၾကာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈလိႈင္းလံုးေတြ ရုိက္ခတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဖက္က အေရးပါတဲ့စကားတစ္ရပ္ဆိုလာတယ္။ မတ္လ ၂၉ ရက္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ခုမွာ “ ဆူပူေသာင္းက်န္းမႈေတြက ဗုဒၶဘာသာ၀င္နဲ႕မြတ္စ္လင္မ္ေတြအၾကား အျပန္အလွန္ ပဋိပကၡကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။ စံနစ္က်က်ေလ့က်င့္ျပင္ဆင္ထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြက သြတ္သြင္းခဲ့ၾကတယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားလြန္းပါတယ္ ” လို႕ မင္းကိုႏိုင္က ေျပာခဲ့တယ္။

    အလားတူ ခါးသည္းလွတဲ့ သင္ခန္းစာတစ္ရပ္ကို ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားကာလတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ေဘာ့စ္နီးယားမွာ ရရိွနားလည္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ဳိးႏြယ္သန္႕စင္ေရး (တစ္နည္း) မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဆိုတာ လွ်ပ္တစ္ျပက္ထေပါက္ကြဲတတ္တဲ့ လူရမ္းကားတစ္စု သို႕တည္းမဟုတ္ အခ်င္းခ်င္းမုန္းတီးေနတဲ့ အေျခခံလူတန္းစားေတြက ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္တတ္ၾကေပဘူး။ စံနစ္တက်ေလ့က်င့္ျပင္ဆင္ေပးထားၿပီး လက္နက္ပစၥည္းေတြဆင္ယင္ေပးထားတဲ့ စစ္တပ္ဆန္ဆန္(ျပည္သူ႕စစ္)အုပ္စုမ်ားရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ဳိးသာ ျဖစ္ေလ့ရိွပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕လုပ္ငန္းစဥ္က ဘာလဲ။ သူတို႕နဲ႕ တိုက္ရိုက္ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့ အင္အားစုေတြ၊ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕တြဲဖက္ႏိုင္ငံေရး သမားေတြကို လွစ္ဟမျပဘဲ ေအာက္တန္းက်က်လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ဘဲ ျဖစ္တယ္။

    ျမန္မာျပည္ထဲျဖစ္ပ်က္ေနသမွ်ကို ယခင္ ယူဂိုဆလားဗီးယားမွာျဖစ္ခဲ့တာမ်ဳိးနဲ႕ အေျခခံက်က် ရွင္းျပႏိုင္ဖို႕မလြယ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံေဟာင္းထဲက စစ္ေရးဆန္ဆန္ အုပ္စု(စံနစ္တက်ေလ့က်င္ျပင္ဆင္ေပးထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ)ရဲ႕ အခန္းက႑ေတြ၊ သူတို႕နဲ႕စစ္တပ္ ကိုင္းကၽြန္းမွီ ကၽြန္းကိုင္းမွီျဖစ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ အားလံုး အဖို႕ တုန္လႈပ္စရာ သတိေပးခ်က္တစ္ခုပါဘဲ။ သူတို႕ဟာ အစိုးရထဲကျဖစ္ျဖစ္၊ လႊတ္ေတာ္ထဲကျဖစ္ျဖစ္၊ အတိုက္အခံထဲကျဖစ္ျဖစ္၊ မီဒီယာထဲကျဖစ္ျဖစ္၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းထဲကျဖစ္ျဖစ္ ဒီအေျခအေန အတိုင္းျဖစ္ေနတယ္။

    မ်ဳိးႏြယ္အုပ္စုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရးဆိုတာ အလြန္ရႈပ္ေထြးသြားေအာင္ တြက္ခ်က္ျပင္ဆင္စီစဥ္ထားတဲ့ စစ္ဆင္ေရးတစ္မ်ဳိးပါ။ အခ်ဳိ႕အခ်ဳိ႕ေသာႏိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ေတြကေန ဗ်ဴဟာနည္းက်က် ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မရိွဘဲ ဒီလိုကိစၥ ျဖစ္ပြားလာစရာအေၾကာင္း မရိွပါဘူး။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီ ပညာရွင္ေတြ၊ ကိုယ့္ဖက္ကိုယ္ယက္အစြန္းေရာက္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္မီဒီယာေတြကလည္း ဒီအခန္းက႑မွာ အလိုတူအလိုပါေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ အာဏာရွင္ေခတ္လြန္ႏို္င္ငံတစ္ခုရဲ႕ ျမင္သာေသာ၊ မျမင္သာေသာ ၾသဇာႀကီးလက္ကိုင္တုတ္ေတြျဖစ္လို႕ အလြယ္တကူ ထိန္းခ်ဳပ္မရတတ္ၾကဘူး။

    ျမန္မာျပည္ကတုန္လႈပ္ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ ဘယ္သူေတြမွာတာ၀န္ရိွသလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မသိဘူး။ ယခင္က ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံအျဖစ္ကိုအေျခခံၿပီး ႏိႈင္းယွဥ္ေထာက္ျပဖို႕ ကၽြန္ေတာ္ မစြမ္းသာဘူး။ သို႕ပင္သို႕ျငားလည္း ယူတတ္မယ္ဆိုယင္ တူညီတဲ့သင္ခန္းစာေတြ၊ သတိေပးခ်က္ေတြေတာ့ ရိွေနပါတယ္။

    အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီဆိုတာ အာဏာရွင္စံနစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးခံစစ္ေၾကာင္းတစ္ခု

    ဒီမိုကေရစီေလာကတစ္ခုလံုးရဲ႕ ပထမဆံုးပင္မေက်ာရိုးက လူ႕အုပ္စုအသီးသီးရဲ႕ ပတ္သက္ဆက္ဆံမႈေတြ ျဖစ္တယ္။ ႏို္င္ငံေရးပြင့္လင္းလာျခင္းနဲ႕အတူ အဖိႏွိပ္ခံ၊ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံခံရတဲ့ အုပ္စုမ်ားရဲ႕ ပရိေဒ၀ေတြ၊ ေတာင္းဆိုမႈေတြက လူ႕ျမင္ကြင္းမွာ ေပၚလြင္လာေလ့ရိွတယ္။ ပါတီစံုစံနစ္၊ မီဒီယာလြတ္လပ္မႈ၊ လြတ္လပ္စြာအသင္းအဖြဲ႕ ထူေထာင္ႏိုင္ျခင္း တို႕ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာင္းဆိုခ်က္၊ နစ္နာခ်က္မ်ားစြာက ခံစားခ်က္ျပင္းတဲ့အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို မီးေမႊးေပးတယ္။ မီးေမႊးခံရတဲ့အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒက ဒီမိုကေရစီနည္းက် အသိတရားထြက္ေပၚလာေရးအတြက္ ဧရာမ ဖိအားႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္သြားေစတယ္။

    miketae lar case3
    မိတၳီလာ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ခ်ိန္ အမ်ိဳးသားေရး အမည္ခံ လံႈေဆာ္မႈမ်ား –
    Screen Shot Credit Lu Cifer FB

    ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းမႈအေပၚ အႏ ၱရာယ္ျဖစ္သြားေစမယ့္ ေနာက္ထပ္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒတစ္မ်ဳိး ရိွေနတယ္။ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာရိွတဲ့ အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒကိုၾကည့္လိုက္ယင္ တစ္ခ်ိန္ကအာဏာရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ေနာက္ဆံုးခံစစ္ေၾကာင္းျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရေလ့ရိွတယ္။ ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံေဟာင္းက ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သက္ဆိုးရွည္ေအာင္ စလုိဘိုဒန္ မီလိုစီဗစ္က အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒနဲ႕ ဘယ္လိုဆြဲဆန္႕ခဲ့တယ္ – ျပည္သူေတြရဲ႕ဒဏ္ခတ္မႈ ဘာျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ေျပာပါရေစ။

    ယူဂိုဆလားဗီးယားဟာ ဆိုဗီယက္လက္ေအာက္ ခံစစ္စစ္ မဟုတ္ေပမယ့္ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံတစ္ခုပါ။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္အတြင္း ဗဟိုဥေရာပနဲ႕အေရွ႕ဥေရာပမွာ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒၿပိဳလဲျခင္းနဲ႕အတူ ယူဂိုဆလားဗီးယားထဲက မေလာက္မလား ကြန္ျမဴနစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာလည္း ဆက္လက္ဆုပ္ကိုင္ထားလို႕ မျဖစ္ေတာ့တဲ့အေျခအေနေရာက္သြားပါတယ္။

    ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စုေတြက ေယဘူယ်အားျဖင့္ အေၾကာင္းႏွစ္ရပ္ကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ဖို႕ အလြန္ေသြးေၾကာင္ေလ့ရိွတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ ဒီလုိပါ။ မိမိတို႕ရဲ႕ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း နဲ႕ မိမိကိုယ္ကို ဆိုရွယ္လစ္ (လူထုနဲ႕တစ္သားတည္းျဖစ္တဲ့)အုပ္စုအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းယူျခင္း ျဖစ္တယ္။ သူတို႕တစ္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ယွဥ္ၿပိဳင္အေရြးခံမႈကို လက္ခံေကာင္းလက္ခံမယ္။ ပထမဆံုးေရြးေကာက္မႈေတြမွာ အႀကီးအက်ယ္ ရႈႈံးနိမ့္ႏိုင္ေခ်ကိုလည္း ရင္ဆိုင္ေကာင္းရင္ဆိုင္ႏိုင္မယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအေနနဲ႕ အဓမၼ၀ါဒီေဟာင္းေတြဟာ မိမိရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ရာထူးရာခံေတြကို ဖယ္ရွားလို႕ ၿပိဳင္ဖက္ဗ်ဴဟာရွင္ေတြအျဖစ္ ရပ္တည္ေကာင္းရပ္တည္လာပါမယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာဘဲ ပထမဆံုး လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တတဲ့ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အုပ္စုသစ္ပါတီသစ္ေတြကို ဆႏၵမဲထည့္၀င္သူေတြအေပၚ မ်ားမၾကာမီ ၿငိဳးေတးစိတ္ကြက္လာၾကတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ဆိုရွယ္လစ္ အသြင္ေျပာင္း (အာဏာရွင္)ကြန္ျမဴနစ္ေဟာင္းေတြက လက္ခြဲအရံအုပ္စုေတြဖန္တီးၿပီး ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲအလြန္ ဒုတိယ သို႕မဟုတ္ တတိယေရြးေကာက္ ပြဲေတြမွာ ျပန္လည္ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းတစ္ခုကို ေဖာ္ေဆာင္ၾကတယ္။

    ဥေရာပကြန္ျမဴနစ္တိုင္းျပည္မ်ားစြာမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ စပ္ကူးမတ္ကူးအေျပာင္းအလဲကာလကို ၾကည့္ရႈေလ့လာၾကည့္ယင္ ဒီပံုအတိုင္းျဖစ္ခဲ့တာခ်ည္းပါဘဲ။

    ေနာက္ထပ္အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဒီလုိပါ။ (အာဏာရွင္)ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စုေတြဟာ ရတဲ့နည္းလမ္းနဲ႕ အာဏာၾသဇာကို အာသာငမ္းငမ္းဖက္တြယ္ထားေလ့ရိွၾကတယ္။ စလိုဘိုဒန္ မီလိုစီဗစ္နဲ႕ သူ႕ရဲ႕ ဆာဗီးယားကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဒီလမ္းေၾကာင္းကိုေလွ်ာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒဆိုတာကေတာ့ အေငြ႕ပ်ံေပ်ာက္ကြယ္သြားေပမယ့္ စံနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းျပင္ဆင္ထားတဲ့ သူတို႕ရဲ႕ ယႏ ၱရားကေတာ့ တည္ရိွေနဆဲပါ။ စီးပြားေရး၊ မီဒီယာ၊ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ ေထာက္လွမ္းေရး စတဲ့ က႑မ်ားအေပၚမွာလည္း ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၿမဲျဖစ္တယ္။

    အတိုက္အခံေတြအေပၚ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဖိႏွိပ္ခဲ့ၾကတဲ့ – စက္ရံုမွဴးေတြ၊ လယ္ယာနဲ႕စိုက္ပ်ဳိးေရးစီမံသူေတြ၊ ဘဏ္အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရး အႀကီးအကဲေတြ၊ ျပည္တြင္းေရဒီယိုနဲ႕ရုပ္ျမင္သံၾကားကို ကိုင္တြယ္ညြန္ၾကားသူေတြ၊ စစ္တပ္ကဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ ရဲမွဴးရဲခ်ဳပ္ေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးေအးဂ်င့္ေတြက မိမိတို႕အေပၚျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေသလုမတတ္ေၾကာက္ရြံ႕ၾကတယ္။ မီလိုစီဗစ္ကလည္း သူတို႕တစ္ေတြ ဆက္လက္ရွင္သန္ဖို႕၊ ၾသဇာအာဏာတည္ၿမဲေနဖို႕ သီးသန္႕လမ္းေၾကာင္းတစ္စ ေဖာ္ထားေပးခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလူေတြအားလံုးကလည္း တစ္ႏြယ္ငင္ တစ္စင္ပါ ေကာက္ေကာက္ပါေအာင္ လိုက္ခဲ့ၾကတယ္။

    တစ္ခ်ိန္က အခြင့္ထူးခံ အထက္တန္းနဲ႕အလယ္အလတ္တန္းရာထူးပိုင္ရွင္ေတြ၊ ဗ်ဴဟာရွင္ေတြရဲ႕ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားကာကြယ္မႈမ်ားက ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲမွာ လံုေလာက္တဲ့မဲမ်ားကို မရေစေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာက႑တိုင္းမွာ သူတို႕ရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္မႈစံနစ္ကလည္ပတ္ေနဆဲျဖစ္ေသာ္လည္း ျပည္သူေတြကို မဲဆြယ္ႏိုင္ဖို႕ ပံုရိပ္ေကာင္းေတြ၊ အျမင္ေကာင္းေတြ တစ္စံုတစ္ရာမွ မရိွၾကေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ အလြယ္ကူဆံုး နဲ႕ အထိေရာက္ဆံုး နည္းလမ္းသစ္ကေတာ့ အႀကံကုန္ဂဠဳန္ဆားခ်က္မယ့္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို အသံုးျပဳၾကပါေတာ့တယ္။

    rakhine case 2012
    ၂၀၁၂ ဇြန္လအတြင္း ရခိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈ စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရံုး ညြန္ၾကားေရးမႈး၏ FB စာမ်က္နွာမွ မဟုတ္မမွန္ လႈံေဆာ္ခဲ့မႈမ်ား
    မွတ္ခ်က္- အဆိုပါအခ်က္အလက္မ်ား အားလုံုး ျပန္ဖ်က္သြားျပီျဖစ္သည္။
    Screen Shot Credit -Maung Khin FB

    အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီပညာရွင္မ်ား နဲ႕ မ်ဳိးခ်စ္မီဒီယာ အခန္းက႑

    သမၼတနဲ႕အာဏာရပါတီေနာက္ကြယ္ကလူေတြကို စုစည္းႏိုင္ဖို႕အတြက္ အေၾကာက္တရားနဲ႕အာဃာတတရား၀န္းက်င္ တစ္ခုကို ဖန္တီးဖို႕လိုအပ္တယ္ေလ။ ပထမဆံုး လႈပ္ရွားမႈေျခလွမ္းကေတာ့ အမာခံ အရံ တပ္သားေတြပါဘဲ။ သူတို႕ဟာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ လက္သပ္ေမြးျခင္းခံထားရသလို ၊ မီဒီယာနဲ႕လူ႕၀န္းက်င္အတြင္း ထိန္းခ်ဳပ္ စိုးမိုးထားဆဲျဖစ္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီပညာတတ္/ပညာရွင္ေတြ နဲ႕ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္ၾကတယ္သူတို႕ကို ဇက္လႊတ္ေပးလိုက္ၾကတဲ့အခါ တစ္ခ်ိန္က ဖိႏွိပ္ၫွင္းဆဲခံထားရတဲ့ျပည္သူမ်ားက မထင္မွတ္ဘဲ အာရံုေျပာင္းသိမ္းသြင္းခံၾကရေတာ့တယ္။ သူတို႕ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရးနဲ႕ဘာသာေရးဆိုင္ရာယံုၾကည္ခ်က္ေတြဟာ ရုပ္ျမင္သံၾကားမွာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္လာၾကတယ္။ လူထုတရားပြဲေတြ လုပ္ေစတယ္။ အျငင္းပြားစရာျဖစ္မယ့္ အေၾကာင္းေတြ၊ စာေတြကို ပံုႏွိပ္မီဒီယာကေနတစ္ဆင့္ ေရးသားေဖာ္ျပေစတယ္။ သူတို႕တစ္ေတြဟာ အဓိကအားျဖင့္ အတိတ္သမိုင္းေဟာင္းက မေၾကလည္မႈေတြ၊ ခံစားခ်က္ေတြ၊ “ ငါတို႕ခံရတဲ့မတရားမႈနဲ႕က်ဴးလြန္မႈမွန္သမွ်ဟာ တျခားသူ(လူမ်ဳိးျခား)ေတြေၾကာင့္ ”ဆိုတဲ့စကားမ်ဳိးေတြကိုသာ မရိုးအီႏိုင္ေအာင္ တသြင္သြင္ေျပာဆိုၾကတယ္။

    သူတို႕လိုခ်င္ေနတဲ့ ၀န္းက်င္တစ္ခုက လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ ေခါင္းေထာင္လာပါေတာ့တယ္။ မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္၀ါဒဆိုတာ အျခားသူေတြအေပၚ မိမိတို႕ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ အမ်ဳိးသားေရးအျမင္ကို တစ္ဖက္သတ္ လက္ခံေအာင္ လုပ္ေနျခင္းသာျဖစ္တယ္။ အျခားသူမ်ားဆီမွာလည္း သမိုင္းေၾကာင္းေတြ၊ နာၾကည္းမႈေတြ၊ စာေပပညာရွင္ေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္အမွတ္သညာ/ျဖစ္တည္မႈကိုထိန္းသိမ္းသူေတြ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ရိွေနတာခ်ည္းဘဲျဖစ္တယ္။ ထို႕နည္းတူ အာဏာရွင္ေခတ္လြန္ ဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အေတြးအျမင္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြလည္း ရိွေနၾကတာပါဘဲ။

    အတိတ္သမိုင္းေဟာင္းက မေၾကလည္မႈေတြ၊ ခံစားခ်က္ေတြ၊ ဂုဏ္ထယ္မႈေတြ၊ “ ငါတို႕ခံခဲ့ရတဲ့ မတရားမႈနဲ႕က်ဴးလြန္မႈမွန္သမွ်ဟာ တျခားသူ(လူမ်ဳိးျခား)ေတြေၾကာင့္ ”ဆိုတဲ့စကားမ်ဳိးေတြဟာ လူထုၾကားထဲ အတိုင္းထက္အလြန္ ေအာင္ျမင္တြင္က်ယ္သြားၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ မီဒီယာကေန အသစ္အဆန္းပံုစံနဲ႕ အရွိန္အဟုန္ျပင္းျပင္း ပမာဏႀကီးႀကီး တင္ျပေဖာ္ေဆာင္လိုက္လို႕ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုလုပ္ႀကံတိုက္ခိုက္မႈေတြကို လူထုေတြအေနနဲ႕ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မထားႏိုင္ခဲ့ၾကဘူး။ သူတို႕ဟာ ေရွးရိုးစြဲမႈိင္းသြင္းမႈထဲမွာ အသားက်ေနရာကေန ေခတ္သစ္မီဒီယာမ်ဳိးစံုရဲ႕ဆြဲေဆာင္မႈေတြေၾကာင့္ တမဟုတ္ခ်င္း ႏိုင္ငံေရးဆင္လံုးျဖစ္တဲ့ မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္ေလွာင္အိမ္ထဲ ေရာက္မွန္းမသိ သက္ဆင္းေရာက္ရိွသြားပါေတာ့တယ္။

    အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီအုပ္စုမ်ားကို ပိုမိုအင္အားႀကီးလာေအာင္ လႊတ္ထားၾကတယ္။ သူတို႕ထဲက အခ်ဳိ႕ကို ေထာက္လွမ္းေရးေအးဂ်င့္ေဟာင္းေတြနဲ႕ ဦးေဆာင္ေစခဲ့တယ္။ သူတို႕ရဲ႕မႈိင္းသြင္းမႈကို မေျပာသာေတာ့တဲ့အဆင့္အထိ တိုးျမွင့္ႀကီးထြားေစတယ္။ ေခြးေပါက္ေလးေတြကို ေဟာင္လာေအာင္လုပ္ၿပီး အသံက်ယ္သထက္က်ယ္ေအာင္ လႊတ္ေပးထားတာက အာဏာရွင္စံနစ္ဖက္ျပန္လွည့္လိုတဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီေတြရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းပါဘဲ။ ဒါမွ လူမ်ဳိးစုအမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားမွာ မယံုၾကည္မႈေတြ၊ သံသယေတြ ဖြံ႕ထြားအျမစ္တြယ္လာမွာကိုးဗ်။

    miketae lar case
    မိတၳီလာ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ခ်ိန္ လံႈေဆာ္ေရး သတင္းဆိုဒ္မ်ား လူထုကို ေသြးထိုးလံႈေဆာ္ခဲ့ပံု
    Screen Shot Credit Lu Cifer FB

    ညစ္စုတ္တဲ့ မုဒိမ္းမႈကို ေမာင္းခလုတ္အျဖစ္ အသံုးခ်မယ္

    ဒါေတြအားလံုးသံုးရံုနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲမွာႏိုင္ဖို႕ မလံုေလာက္ေသးဘူး။ တျမည့္ျမည့္နဲ႕မေမ့ႏိုင္တဲ့ဒဏ္ရာ ေပးတဲ့နည္းကို ထပ္သံုးဖို႕လိုအပ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ညစ္စုတ္လြန္းတဲ့ အက်ည္းတန္လြန္းတဲ့ ရြံစရာေကာင္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို အသံုးခ်မွာေပါ့။ အဲ့ဒီလိုအရာေတြကို မီဒီယာကေနတစ္ဆင့္ အျပန္တလဲလဲ ထုတ္လႊင့္ေဖာ္ျပပါမွ ပိုဆိုးတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္လာမယ္ မဟုတ္လား။ ဒီလိုနဲ႕ ပံုမွန္အသိရိွသူေတြ၊ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ထားသူေတြ၊ သမမွ်တတဲ့လူေတြပင္လွ်င္ အမွန္တရားကို မ်က္ကြယ္ျပဳလာၿပီး ကာကြယ္ေရးဆိုၿပီး အုပ္စုဖြဲ႕လာၾကေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာ ကိုယ္နဲ႕မတူ ကိုယ့္ရန္သူအျဖစ္သေဘာထားၿပီး တစ္ပါးသူေတြကို သတ္ျဖတ္ဖို႕၊ အိုးအိမ္ေတြကို မီးေလာင္တိုက္သြင္းဖို႕ ၀န္မေလးၾကေတာ့ဘူးေလ။

    ဆာဗီးယားရြာသား Djordje Martinovic ကို မုဒိမ္းက်င့္တယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥဟာ မီလိုစီဗစ္ရဲ႕ေက်ာ္ၾကားမႈကို ပိုမိုအားျဖည့္ေပးလိုက္ယံုသာမက သူ႕ေနာက္ကြယ္ရိွ ဆာဗီးယားလူမ်ဳိး အားလံုးနီးပါးကိုလည္း စည္းရံုးၿပီးသား ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ စြပ္စြဲသတင္း လႊင့္ခဲ့ပံုက ကိုဆိုဗို အယ္လ္ေဘးနီးယန္း အစြန္းေရာက္မ်ားက အဲ့ဒီဆာဗီးယားရြာသားကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားၿပီး ဘီယာပုလင္းတစ္လံုးနဲ႕ သူ႕ကို မဖြယ္မရာ မုဒိမ္းက်င့္ခဲ့တယ္ လို႕ဆိုတယ္။ ထုတ္ျပလုိက္တဲ့ဇာတ္လမ္းတစ္ခုလံုးမွာ ညစ္စုတ္ရြံရွာမႈမ်ားနဲ႕့ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့ၿပီး အျဖစ္မွန္ကိုေတာ့ ယေန႕ထက္ထိ ဘယ္္သူမွွ မသိခဲ့ၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဆာဗီးယားမ်ဳိးခ်စ္ေတြ၊ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီေတြရဲ႕ မီဒီယာေတြမွာေတာ့ အယ္လ္ေဘးနီးယန္းလူမ်ဳိးေတြဟာ ဆာ့ဘ္ေတြကို အႏ ၱရာယ္ေပးေနတဲ့ အၾကြင္းမဲ့ဒုစရိုက္သားေတြ အျဖစ္ ရုပ္လံုးေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။

    ကိုဆိုဗိုက မီလုိစီဗစ္ရဲ႕ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒေတြကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေ၀ဖန္ခ်က္က ျပည္တြင္းေရာျပည္ပပါ အႏ ၱရာယ္၀ိုင္းရံေနပါေပါ့လား ဆိုၿပီး ဆာ့ဘ္အမ်ားစုရဲ႕ ရင္ထဲကိုစူး၀င္သြားခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲမွာ မီလိုစီဗစ္ရဲ႕ေပၚလစီကို ေ၀ဖန္ရဲတဲ့သူ မည္သူ႕ကိုမဆို အမ်ဳိးသားသစၥာေဖာက္/ႏိုင္ငံ့သစၥာေဖာက္ လုိ႕ တံဆိပ္တပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီယွဥ္ၿပိဳင္မႈ သို႕မဟုတ္ ဒီမိုကေရစီေဆြးေႏြး၀ိုင္းေတြဟာ ဒီအျမင္ေတြအၾကား ေခါင္းမျပဴ၀ံ့ေတာ့ဘူး။ “သူတို႕ ” နဲ႕ “ငါတို႕” ဆိုတာဘဲ က်န္ရစ္ေတာ့တယ္။ “ငါတို႕”ဆိုတာက အဲ့ဒီႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားေနာက္ကြယ္က မေ၀ဖန္မသံုးသပ္ၾကတဲ့ (အထက္ပါ အခ်က္ေတြကို မ်က္ေစ့မွိတ္ယံုလိုက္ၾကတဲ့) လူေတြအားလံုးကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္တယ္။

    စစ္တပ္နဲ႕ျပည္သူ႕စစ္ အခန္းက႑ မရိွမျဖစ္လိုတယ္လို႕ ထင္ျမင္ေစတယ္

    မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ရွင္းလင္းေရးမွာ တရား၀င္စစ္တပ္ နဲ႕ တရားမ၀င္စစ္တပ္တို႕ရဲ႕ အျပန္အလွန္ဆက္ႏႊယ္ပတ္သက္မႈက အဓိကဇာတ္ေကာင္ပါဘဲ။ ၂၀ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ဥေရာပ ရာဇ၀င္ထဲက တုန္လႈပ္ဖြယ္ ဒီ အျဖစ္သနစ္ဟာ ထာ၀စဥ္ တိုက္ခိုက္ သတ္ျဖတ္ေနခဲ့ၾကတဲ့ ေရွးေဟာင္း ေဗာ္လကန္မ်ဳိးႏြယ္အုပ္စုအခ်င္းခ်င္းအၾကားက ရန္ၿငိဳးေၾကာင့္ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္တယ္လို႕  ႏိုင္ငံျခားသုေတသီမ်ားက အလြယ္တကူ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကတယ္။ သို႕ေသာ္ ခရိုေအးရွားမွာျဖစ္တဲ့ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးမွာေတာ့ ဒီအခ်က္နဲ႕ ေၾကာင္းက်ဳိးညီညြတ္မႈ မရိွတာေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကိုဆိုဗို နဲ႕ ေဘာ့စ္နီးယားမွာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ဒီအေၾကာင္းရင္းနဲ႕ဆန္႕က်င္လုိ႕ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ရွင္းလင္းေရးဆိုတာ အလြန္အင္မတန္ က်ဳိးေၾကာင္းက်နေအာင္ စီစဥ္ထားတဲ့- အကြက္ခ်စီမံထားတဲ့- ေသေသခ်ာခ်ာျပင္ဆင္ထားတဲ့ အားထုတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္ရွားေပါက္ေရာက္လာတဲ့ အျခားအျခားေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္ကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ေျဗာင္က်က် ရက္စက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၾကမယ္၊ ပိုင္ဆိုင္မႈရယ္လို႕ မက်န္ရစ္ေအာင္ ေနအိမ္ေတြကို မီးေလာင္တိုက္သြင္းမယ္ ဒါမွမဟုတ္ ၿဖိဳလဲဖ်က္ဆီးၾကမယ္။ “သူတို႕”ရဲ႕ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႕ သမိုင္း၀င္အေထာက္အထားေတြ တစ္စမက်န္ဖို႕ ေျမျမဳပ္ပစ္မယ္၊ အဲ့ဒီေျမေပၚမွာ “ငါတို႕”ရဲ႕ဟာေတြပဲ က်န္ရိွေနရမယ္၊ “ငါတို႕”ရဲ႕ ပိုင္နက္သာျဖစ္ရမယ္။ ဒါဟာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္းပါဘဲ။

    တရား၀င္စစ္တပ္က က်ားကန္ေပးထားတဲ့ တရားမ၀င္စစ္တပ္ေတြကို စံနစ္တက် လက္နက္တပ္ဆင္ေပးထားတယ္။ ေထာက္လွမ္းေရးအရာရိွေဟာင္းေတြ၊ ေၾကးစားစစ္သားေတြ၊ အက်ဥ္းေထာင္ကေနတမင္လႊတ္ေပးထားတဲ့ ဒုစရိုက္ေကာင္ေတြ၊ အေတြးတိမ္တဲ့လူငယ္ေတြနဲ႕ ေရာစပ္ဖြဲ႕စည္းေပးထားၾကတယ္။

    ဒီလိုစစ္တပ္မ်ဳိးကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးျခင္းမွာ မပါ၀င္ရလို႕ လမ္းေၾကာင္းခ်ေပးထားတယ္။ ဒါကလည္း အစပိုင္းမွာပါဘဲ။ လုံၿခံဳေရးနဲ႕ကာကြယ္ေရးအတြက္၊ တည္ၿငိမ္ေအာင္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းေပးတာလို႕ ေျပာဆိုေလ့ရွိတတ္ၾကတယ္။ အမွန္တကယ္တမ္းက်ေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑ဟာ စစ္ေရးအရ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ေနရာေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္ရတယ္၊ လမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႕အျခားအေရးႀကီးအရင္းအျမစ္ေတြရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို တာ၀န္ယူရတယ္။ က်ဴးေက်ာ္နယ္ခ်ဲ႕လာသူေတြကို တားဆီးပိတ္ဆို႕ရမယ္ စသျဖင့္ အကန္႕အသတ္ရိွေနတယ္။ တရားမ၀င္စစ္တပ္ေတြက်ေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွားလို႕ရေနတယ္ေလ။ သူတို႕ဟာ သူတို႕ဦးတည္ထားတဲ့ လူနည္းစုေတြအေပၚ လက္နက္ကိုင္တြယ္ခြင့္၊ စုရံုးခြင့္ ပိတ္ပင္လို႕ရတယ္။ လူေပါင္းမ်ားစြာကို စီမံကိုင္တြယ္ခြင့္ရိွေနတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္အေနနဲ႕ ပိုင္နက္လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ “သူတို႕”ဆိုတာကို လက္စတုန္းရွင္းထုတ္တဲ့အထိ လုပ္ခြင့္ရၾကတယ္။

    အဲ့ဒီတရားမ၀င္စစ္တပ္အုပ္စုေတြက ေအာက္တန္းက်စြာလုပ္ေဆာင္ၾကေလတိုင္း စစ္တပ္၊ အစိုးရ နဲ႕ သမၼတ မီလုိစီဗစ္တို႕က မိမိတို႕မွာ တာ၀န္မရိွေၾကာင္း၊ မိမိတို႕အေနႏွင့္ အေျခအေနကိုထိန္းသိမ္းေပးရန္သာ တတ္စြမ္းႏိုင္ေၾကာင္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ျပည္တြင္း“ပရိသတ္”ကို အခါခပ္သိမ္း ေျပာဆိုေနေလ့သာရိွခဲ့တယ္။ သူတို႕အဆိုအရ ႏွိပ္စက္ခံရသူေတြက မိမိကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္တဲ့အတြက္ တိုက္ခိုက္မႈပိုမိုအရိွန္ျမွင့္တက္လာရတယ္တဲ့ေလ။

    အခ်ိန္တန္တဲ့အခါ မုဒိမ္းမႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႕ထြင္လံုးဆင္ထားတဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြ မလိုအပ္ေတာ့ဘူး။ သူတို႕လိုခ်င္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ဟာ အမွန္တကယ္အေကာင္အထည္ေပၚလာၿပီး ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရပြင့္အံလာတယ္။ “ငါတို႕”အင္အားစုက “သူတို႕”အေပၚ ေသြးပ်က္ဖြယ္က်ဴးလြန္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကတယ္။ “သူတို႕” နဲ႕“တျခားသူေတြ”ကလည္း ေရရွည္မွာ ငံု႕ခံလို႕ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အခါ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္ေရးအတြက္ “ငါတို႕”အေပၚ အလားတူ တန္ျပန္လုပ္ေဆာင္လာၾကေတာ့တယ္။ ျပည္တြင္းက မ်ဳိးခ်စ္၊ အမ်ဳိးသားေရးမီဒီယာေတြက “ငါတို႕အုပ္စု”ေတြရဲ႕ တစ္ဖက္သတ္အၾကမ္းဖက္မႈေတြအေၾကာင္း ဘယ္ေတာ့မွ မေဖာ္ျပခဲ့ၾကဘူး။ “တျခားသူေတြ”ရဲ႕ အျပစ္ေတြကိုေတာ့ မတုန္႕မဆိုင္းအလြန္ျမန္ဆန္စြာ တင္ျပေလ့သာရိွခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအေျခအေနက စိုးရိမ္ေသာကနဲ႕အမ်က္ေဒါသကို ပိုမို ႀကီးထြားလာေစၿပီး၊  (“ငါတို႕” လို႕ မိႈင္းမိသြားတဲ့ ျပည္သူေတြကို)  “ကာကြယ္ျခင္း”ေခါင္းစဥ္နဲ႕ “တျခားသူေတြ”ကို ေမာင္းထုတ္ၾကေအာင္၊ ေသြးေခ်ာင္းစီးသတ္ျဖတ္ေစေအာင္ တြန္းပို႕လိုက္ျခင္းသာျဖစ္တယ္။

    ဒါဟာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြက္ ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံတစ္၀ွန္း အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို လွိမ့္သြင္းခဲ့တဲ့နည္းလမ္းပါဘဲ။ အဲ့ဒီေခတ္မွာ မီလိုစီဗစ္နဲ႕အေပါင္းအပါတစ္စုဟာ ၁၉၉၀၊ ၁၉၉၂ နဲ႕ ၁၉၉၇ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ အတားအဆီးမရိွ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး သမၼတေနရာအတြက္ ျပႆနာမေပၚခဲ့ဘူး။ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ အာဏာဆုပ္ကိုင္မႈ အတြက္ ေပးဆပ္လိုက္ရတာကေတာ့ ႏိုင္ငံၿပိဳကြဲျခင္း နဲ႕ ရန္ၿငိဳးစစ္ပြဲႀကီး ၄ ခုဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕အသက္ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ ဆံုးရႈံးခဲ့တယ္။ ေထာင္နဲ႕ခ်ီတဲ့ရြာေတြ ျပာပံုဘ၀ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕ျပႀကီးေတြမွာ က်ည္ခြံေတြဖံုးလႊမ္းခဲ့တယ္။ သန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့သူေတြ နယ္ေျမစြန္႕ရတယ္။ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့တယ္။ စီးပြားေရး အဖတ္ဆည္မရေအာင္ ပ်က္စီးသြားခဲ့တယ္။

    အဆံုးသတ္မွာေတာ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူခိုးႀကီးထပ္လုပ္ဖို႕ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ မီလိုစီဗစ္ကို ဆာဗီးယားလူငယ္တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕( Serbian youth movement Otpor ) နဲ႕ စုေပါင္းအတိုက္အခံအင္အားစုက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္။ လူမဆန္ေအာင္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္ေကာင္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးတင္ခဲ့ၾကတယ္။ စီရင္ခ်က္မခ်ခင္မွာဘဲ သူ႕အခန္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ သူ႕အကုသိုလ္နဲ႕သူ ႏွလံုးရပ္ၿပီး နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့တယ္။

    ေဗာ္လကန္ရဲ႕သားသတ္သမားႀကီး မီလိုစီဗစ္ နဲ႕ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ခ်ိန္ထိုးတာမဟုတ္ေၾကာင္း နားလည္မႈ မလြဲမွားဖို႕ ကၽြန္ေတာ္ေျပာလိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ေ၀မွ်ေပးခ်င္တဲ့ အခ်က္က လူမ်ဳိးစုရွင္းလင္းသန္႕စင္ေရးတို႕၊ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈတို႕ဆိုတာ အျပန္အလွန္အၾကမ္းဖက္မႈအဆက္မျပတ္ျဖစ္ပြားရာကေန ပြင့္ထြက္လာတတ္တဲ့ အရာမ်ဳိး မဟုတ္ေၾကာင္း သိေစခ်င္တာျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ မြတ္စ္လင္မ္အားလံုးအထိ ၿခံဳလႊမ္းဦးတည္လာေနတဲ့ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈဆိုတာမ်ဳိးဟာ “စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရး”အားျဖင့္ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ႀကိဳတင္ႀကံစည္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ ႏို္င္ငံေတာ္ရဲ႕ထိပ္သီးယႏ ၱရားတစ္ခ်ဳိ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈမရိွဘဲနဲ႕ ဘယ္လိုမွျဖစ္ေပၚလာစရာအေၾကာင္းမရိွဘူး ဆိုတာပါဘဲ။

    အခ်ိန္မလြန္ခင္ အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒရဲ႕အက်ည္းတန္စက္ကြင္းကို ခ်ဳိးဖ်က္ဖို႕ဆိုတာ မင္းကိုႏိုင္နဲ႕၈၈မ်ဳိးဆက္ တို႕လို႕ သတၱိေကာင္းတဲ့၊ တာ၀န္ယူရဲတဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕တင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ေလးစားလက္ခံအပ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ သမွ်တအျမင္ရိွတဲ့ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့မီဒီယာေတြ၊ အတိုက္အခံေတြအားလံုး လက္တြဲညီညီနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈကို တန္ျပန္ဆန္႕က်င္သြားရမွာျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္တားဆီးရမွာျဖစ္တယ္။ အဆံုးသတ္အားျဖင့္ မိမိႏို္င္ငံနယ္နမိတ္အတြင္း အလားတူအျဖစ္မ်ဳိး ထပ္မံမျဖစ္ပြားေတာ့ေအာင္ အစိုးရပိုင္းနဲ႕ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္ေတြသာလွ်င္ အဓိကတာ၀န္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လႈံ႕ေဆာ္ေနၾကတဲ့ တရား၀င္၊ တရားမ၀င္ အင္အားစုအားလံုးအေပၚ ထိေရာက္ျပတ္သားတဲ့ အေရးယူမႈကို အျမန္ဆံုးျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ၿပီး အဆံုးသတ္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
    ***  ေဆာင္းပါးရွင္ Igor Blazevic သည္ ေဘာ့စနီးယားႏို္င္ငံသားတစ္ဦး၊ ခ်က္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္လူ႕အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ တစ္ဦး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ျမန္မာ့လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္ ပညာေရးဦးေဆာင္မႈအဖြဲ႕ဒါရိုက္တာတစ္ဦးျဖစ္သည္။  ***

    ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္းသတင္းဆိုဒ္တြင္ ေဆာင္းပါးရွင္Igor Blazevic ေဖာ္ျပခဲ့သည့္  The Vicious Cycle of Extreme Nationalism ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္။

  • ရ၀မ္ဒါမ်ိဳးျဖဳတ္ သုတ္သင္မွဳႏွင့္ ဆင္တူေနသည့္ ျမန္မာျပည္ (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

    ဇြန္-၂၊၂၀၁၃
    ဘာသာျပန္-သာကီထက္ေကာင္း

    မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ျခင္း၏ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေသာ လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရးႏွင့္  လူသားျဖစ္မွဳကိုဆန္ ့က်င္ က်ဴးလြန္သည့္ျပစ္မွဳမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚလြင္ ထင္ရွားလ်က္ရိွသည္။ သို ့ေသာ္ ျမန္မာအမ်ားစုက ျငင္းဆန္ပယ္ခ်ေနဆဲ။

    49
    လားရိႈးအၾကမ္းဖက္မႈ

    လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားလည္း ၄င္းတို႕အထဲပါ၀င္ေနသည္။ Human Rights Education Institute of Burma (HREIB) ၏ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္း က လြန္ခဲ့ေသာလ အတြင္း ထုတ္ျပန္သည့္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႕ Human Rights Watch ၏ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္မႈအစီရင္ခံစာ၌ ပါ၀င္ေသာ      လူမ်ဳိးစုသန္႕စင္ဖယ္ရွားေရး (“ethnic cleansing”) ဟူသည့္ အသံုးအႏႈန္းကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

    ထိုအသံုးအႏႈန္းကို ကန္႕ကြက္ျငင္းဆိုျခင္း (၀ါ) HRW အစီရင္ခံစာကို သြယ္၀ိုက္ျငင္းဆိုျခင္း သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ စိတ္တိုင္းက် အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားရွိႏိုင္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို ့ျဖင့္ ရာဇ၀တ္သားတို႕ကို ကာကြယ္ေပးရာေရာက္ေစသည့္ အျပင္ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မွဳမ်ားကို စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္ႏွင့္ ကာကြယ္သင့္ ကာကြယ္ထိုက္သည္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ျပီဟူေသာ သတိေပးခ်က္ကို ႀကိဳတင္ ပိတ္ဆို ့လိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။

    ႀကီးမားေသာခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ားထင္ရွားေနပါလ်က္ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းက လူမိုက္အားေပးအ ဆိပ္ပင္ေရေလာင္းျခင္းျဖစ္သည္။

    ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ သည္  “ျဖစ္ရပ္”ခ်ည္းမဟုတ္၊ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္

    ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ “လူမ်ဳိးစုသန္စင္ဖယ္ရွားေရး” ႏွင့္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ကို ေရာေထြးကာ အတူတူဟုပင္ ထင္ျမင္ႀကသည္။ ဤမွ်မက မ်ိဳးျဖတ္သုတ္သင္မွဳသည္ ရုတ္ျခည္း ပြင့္အံျဖစ္ေပၚေသာ၊ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ တခ်ိန္တည္း အသတ္ခံရေသာ ျဖစ္ရပ္ဟုအျမင္မွားႀကသည္။

    ယင္းသို႕အျမင္မွားေစျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားစြာတို႕မွာ မိမိတို႕တိုင္းျပည္၌ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္ သင္မႈ မရိွဟု ယူဆသြားေစသည္။ သို ့ရွိရာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္လာေအာင္ လွဳပ္ရွားေနသည့္ “ျဖစ္စဥ္” ကို အေလးမျပဳေတာ့ေပ။

    တနည္းဆိုရေသာ္ မ်ိဳးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရး (genocide) ဆိုသည္မွာ ရုတ္တရက္ထျဖစ္ေသာ၊ တခ်ိန္တည္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအသတ္ခံရေသာ “ျဖစ္ရပ္”(outbreak) မဟုတ္။ လူေပါင္းမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေန ရရွိလာေအာင္ အခ်ိန္တစံုတရာယူကာ ဖန္တီးေသာ လွဳပ္ရွားမွဳ “ျဖစ္စဥ္” ျဖစ္သည္။

    သို႕ေသာ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာေတာ့ သတ္ျခင္းထက္ ပို၍ က်ယ္၀န္းသည္။ လူမ်ဳိးႏြယ္တစ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး သို႕မဟုတ္ ဘာသာေရးအုပ္စုတစ္စုအား တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဖ်က္ဆီးလုပ္ေဆာင္ျခင္းက မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ – Genocide က်ဴးလြန္ျခင္း အထေျမာက္သည္ဟု 1948 Genocide Convention မွ သတ္မွတ္ထားသည္။ ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္တြင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း၊ ေမြးဖြားမႈကို တားဆီးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ အုပ္စုတစ္စု၏တည္ရိွမႈကို ပ်က္စီးေစရန္ ကေလးငယ္မ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း စသည္တို႕လည္း ပါ၀င္ေန၏။

    3
    ဥကၠံ

    ဧၿပီလ ၂၉ ရက္တြင္ထုတ္ျပန္ေသာ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ ရခိုင္ပဋိပကၡစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာသည္ပင္လွ်င္ အထက္ပါဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားအရ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းပံုဟန္ တစ္ရပ္အျဖစ္ ယူဆသံုးသပ္၍ ရေနသည္။ အစီရင္ခံစာပါ ပ်က္လိုဖ်က္ဆီးျဖစ္ေစသည့္မွတ္ခ်က္မ်ားစြာအနက္တစ္ခုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အၾကား ေမြးဖြားႏႈန္းကို တိုးျမွင့္ကန္႕သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ တမင္ရည္ရြယ္ႀကံေဆာင္သည္ျဖစ္ေစ မရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ ရိုဟင္ဂ်ာတို ့၏ ေမြးဖြားႏွဳန္းမ်ားရသည့္ အေျခအေနကို ဘက္ေပါင္းစံုမွမႀကည့္ပဲ ေမြးဖြားႏွဳန္းထိန္းခ်ဳပ္ေစျခင္းသည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈစာရင္း၀င္ေနပါေတာ့သည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ဆင္တူေနသည့္ ျမန္မာျပည္

    ၿမိဳ႕ႀကီးၿမိဳ႕ငယ္မ်ားတြင္လည္း အၾကမ္းဖက္ျခင္းမ်ား၊ လူ႕ျမင္ကြင္း၌သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို မယံုၾကည္ႏိုင္ေအာင္ ေတြ႕ေနရသည္။ ဤသည္မွာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံ၌ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လူေပါင္း ၈ သိန္းေက်ာ္ သတ္ျဖတ္သည့္ ျဖစ္ရပ္္ အလားသ႑ာန္မ်ဳိးျဖစ္ေနသည္။ ယင္းသတ္ျဖတ္ခံရသူအမ်ားစုမွာ တြတ္စီ လူနည္းစု၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါ၏ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈသည္လည္း ရုတ္ျခည္းပြင့္အံခဲ့ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ တစ္အံုတစ္က်င္း အျပည့္အ၀စိတ္တိုင္းက်သတ္ျဖတ္မႈအေနအထားျဖစ္ေပၚလာေစေအာင္ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ၊ အထူးသျဖင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မီ လေပါင္း ၄၀ ကတည္းက  ႀကိဳတင္စီမံထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    Aiding Violence စာအုပ္ေရးသားသူ ကုလသမဂၢအရာရိွေဟာင္း Peter Uvin မွ ဤျဖစ္ရပ္ကို ရွင္းျပထားသည္။ တုန္လွဳပ္ဖြယ္ရာမ်ားမွာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသာမဟုတ္၊ မ်ဳိးျဖဳတ္ သုတ္သင္မႈ၏ လကၡဏာမ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ျခင္းသည္ အႀကီးအက်ယ္ တုန္လႈပ္ဖြယ္ေကာင္းသည္။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေတြ႕ျမင္လာရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရ၀မ္ဒါကဲ့သို႕ မလြဲမေသြျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု မဆိုလိုေသာ္လည္း   ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမတိုင္မွီ ရ၀မ္ဒါရိွ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ယေန႕ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္ေဆးေတြ႕ရိွေနရသည္။

    by Sithu Lwin  1
    မိတၳီလာ

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး

    ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ မတိုင္မီက ဟူတူးလူမ်ဳိးစုႀကီးစိုးေသာ ရ၀မ္ဒါအစိုးရကို ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ေစေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့မ်ားစြာျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳအားေပးခဲ့သည္။ မည္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ခ်ီးျမွင့္ကူညီၾကပါသနည္း ? စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဟူေသာအေၾကာင္းရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒၚလာ လိႈင္းလံုးတို႕သည္ ႏိုင္ငံတြင္းသို႕ အေတာမသတ္ စီး၀င္လာၾကသည္။ ရ၀မ္ဒါအစိုးရက ယင္းဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အေထာက္ အကူျပဳ ႏိုင္ငံျခား ကူညီေထာက္ပံ့ေငြမ်ား အေပၚ အျပည့္အ၀ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့ၾကသည္။ ၈၀ % ႏႈန္းအထက္မွာ အစိုးရပိုင္းသို႕ ေရာက္ရိွသြားၿပီး က်န္ေငြမ်ား သံုးစြဲရန္ အစိုးရ ေထာက္ခံခ်က္ပါရသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ယင္းသို႕အသားတင္အျမတ္ထုတ္ေနျခင္းအေပၚ အေမရိကန္က ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈ မျပဳသည့္အျပင္ စစ္တပ္ဆက္ဆံေရး၊ စစ္ေရးကူညီေရးတို ့ကိုပင္ မေလ်ာ့ခ်ခဲ့။

    လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပတ္သက္မႈလက္ရိွအေနအထား၊ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ား စီး၀င္ေနမႈ၊  International Crisis Group မွ သမၼတဦးသိန္းစိန္အား ဆုခ်ီးျမွင့္မွဳ၊ အေမရိကန္၏စစ္ေရးအရပါ၀င္လာမွဳတို ့မွာ ရ၀မ္ဒါ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထပ္တူနီးပါး ျဖစ္ေနသည္။

    ရ၀မ္ဒါ၌ US ၊ EU ၊ ကမာၻ႕ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံအတြင္းအျပင္အလွဴရွင္မ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ လူထုႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကိုဖယ္ခြာ၍ အစိုးရႏွင့္သာ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အစီအမံပရိုဂရမ္မ်ားမွာ အစိုးရ၏အားေကာင္းေရးအတြက္သာ ဆင္ယင္ခံရသည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးကိစၥကို ဌာနဆုိင္ရာအစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေဆြးေႏြးစီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ဒလေဟာတိုး၀င္လာေသာ ႏိုင္ငံတကာလွဴဒါန္းပံ့ပိုးေငြမ်ားမွာမူ အစိုးရကို ပိုမိုခိုင္မာအားေကာင္းေအာင္ အဆံုးစြန္ထိ ကူညီရာေရာက္သြားခဲ့သည္။ အစိုးရပိုင္းကလည္း သစ္ခုတ္ဓားကဲ့သို႕လူသတ္လက္နက္ေပါင္း ၅၈၁,၀၀၀ ကို တရုတ္ျပည္မွ ၀ယ္ယူတင္သြင္းသည္။ ၿဗိတိသွ် ဂ်ာနယ္လစ္ Linda Melvern ၏အဆိုအရ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၂၆ သန္း တန္ေၾကးရိွလက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္တစ္ ရပ္ကို အီဂ်စ္၌ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။

    ၄င္းေနာက္ တူစီလူမ်ဳိးတို႕အေပၚမုန္းတီးဆန္႕က်င္ေရးကို ႏိုင္ငံပိုင္ေရဒီယိုမ်ားမွ ထင္သာျမင္သာစြာ ေၾကျငာထုတ္လႊင့္ၾကသည္။  ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက တုန္႕ျပန္ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္သာမက အစိုးရ၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပံုရိပ္ကိုပင္လွ်င္ အေကာင္းျမင္ပံုစံျဖင့္ ဆက္လက္ရုပ္လံုးေဖာ္ေပးေနခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္အေနအထားကဲ့သို ့ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ တူစီလူမ်ဳိးမ်ား ရက္စက္စြာ လက္စတုန္းခံလိုက္ရၿပီျဖစ္၏။

    A body is seen on a street in Meikhtila 21 match
    မိတၳီလာ

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ျမန္မာ – လူ ့အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာမ်ား

    ရ၀မ္ဒါ၌ ျဖစ္ပ်က္ေနမႈကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား ၾသဇာထြားသူမ်ား မည္ေရြ႕မည္မွ် သိမသိကို အတိအက်မသိႏိုင္ေသာ္လည္း  ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ NGO အဖြဲ႕ႀကီးေလးဖြဲ႕မွလည္း ေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ထံမွ လည္းေကာင္း အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္စီ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕၌ တအံုတက်င္းလက္နက္ျဖန္႕ေ၀ေနမႈ၊ တူစီဆန္႕က်င္ေရး အစြန္းေရာက္ေနမႈ၊ အစိုးရမွေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ၍ တူစီတို႕အား အဓိကဦးတည္သတ္ျဖတ္ေနမႈ မ်ားကို အေသးစိပ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႕ေသာ္ မည္သူတစ္ဦးမွ် မတုန္႕ျပန္ အေရးမယူခဲ့ၾကေခ်။

    ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ဆင္တူသည္မွာ ကုလသမဂၢသံတမန္မ်ားျဖစ္ေသာ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ ကင္တားနား ႏွင့္ မစၥတာ ဗီေဂ်းနမ္ဘီးယား တို႕၏ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုခ်က္အျပင္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈ အဖြဲ႕ HRW ၏ အစီရင္ခံစာလည္း မၾကာေသးမီက ထြက္ရိွလာသည္။ ၄င္းတို႕၌ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစုအား ဆန္႕က်င္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႕ႀကီးထြားလာသည့္အေၾကာင္း၊ အစီအစဥ္ရိွရိွအကြက္ခ်၍ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္းကို အႏုစိပ္ ေဖာ္ျပထား၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းတစ္ခြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈႀကီး၌ ႏိုင္ငံေတာ္၏ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈအေထာက္အထား အခိုင္အလံုရရိွထားေၾကာင္း မစၥတာကင္တားနားမွ ေဖာ္ျပခဲ့သလို၊ မစၥတာ နမ္ဘီးယားမွလည္း အၾကမ္းဖက္မႈမွာ လူမဆန္ေအာင္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့၏။

    ဆက္၍ဆိုရပါလွ်င္ UN ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈအႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ Romeo Dallaire  က ရ၀မ္ဒါတြင္ ျပင္းထန္ေသာ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈအေၾကာင္းကို အထူးအစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း လ်စ္လ်ဴရႈခံခဲ့ရသည္။

    CIA သုေတသနဌာနမွ သန္းတစ္၀က္ခန္႕ လူအေသအေပ်ာက္ ရိွႏိုင္သည္ဟု ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ၌ ခန္႕မွန္းသံုးသပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနသည္ဟု ဘယ္လ္ဂ်ီယံမွ သံုးသပ္ေၾကာင္း၊ ျပင္သစ္သည္လည္း အလားတူသိရိွခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ ဧၿပီလေႏွာင္းပိုင္းအထိ ၄င္းတို႕သည္ မည္သည့္ တုန္႕ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရိွခဲ့ေၾကာင္း HRW ၏ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္က ေထာက္ျပထား၏။

    ႏွဳတ္ဆိတ္ေနမွဳမ်ား

    ရ၀မ္ဒါရိွ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ကူညီမႈအဖြဲ ့မ်ားမွ ႏိုင္ငံျခားသား ၀န္ထမ္းတို႕သည္လည္း ႏွိပ္စက္ေစာ္ကားျခင္းမ်ား၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ သိရိွေနခဲ့၏။ သို႕ေသာ္ ၄င္းတို႕သည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရးႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္း အက်ဳိးေၾကာင့္ တစ္ခြန္းတစ္ပါဒမွ် မေျပာဆိုခဲ့ၾက။ ဧရာမအၾကမ္းဖက္မႈအဆင့္သို႕ မေရာက္သည့္ အလား ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆို ပယ္ခ်ေနခဲ့မႈမ်ားမွာ ယေန႕ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏အေနအထားအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို ့ ႏွဳတ္ဆိတ္ေနခ်ိန္အတြင္း  လူသတ္ေကာင္မ်ားကို တျဖည္းျဖည္းေမြးထုတ္ေပး ေနျပီျဖစ္သည္။

    kyo pin kyout copy

    ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ ကမ္ပိန္း

    သို ့ေသာ္ သာမန္လူမွ လူသတ္သမားမ်ား၊ ရက္စက္ႀကမ္းႀကဳတ္သည့္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားအ ျဖစ္ အလိုအေလ်ာက္မျဖစ္သြားပါ။ ထိုလူမ်ားကို လူသတ္အမားမ်ားျဖစ္ေအာင္ သိမ္းသြင္းရ သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္၌ Alison Desforges က Genocide ကို အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္ လူသတ္သမားမ်ားျဖစ္လာရန္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် သိမ္းသြင္းေနေသာ လႈပ္ရွားမႈဟု ဖြင့္ဆိုသည္။ သို ့ရွိရာ ဂ်ီႏိုဆိုဒ္ဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ကာလတခုအတြင္း လူသတ္ေကာင္မ်ားစည္းရံုးသည့္၊ လူမ်ားစြာကို သတ္ႏိုင္သည့္အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ လွဳပ္ရွားသည့္ ကမ္ပိန္းျဖစ္သည္။

    လူထုသည္ သာမန္အားျဖင့္ လူသတ္သမားမ်ား ျဖစ္မသြားႏိုင္။ လိမ္ညာမုသားမ်ား၊ ပံုဖ်က္သတင္း/အျမင္မွားေစမႈတို႕ျဖင့္ ၄င္းတို႕၏စိတ္ဓာတ္မ်ားကို မႈိင္းတိုက္သည့္ စံနစ္တက်အကြက္ခ်လႈံ႕ေဆာ္မႈအစီအစဥ္ေၾကာင့္ လူသတ္သမားမ်ားဘ၀သို႕ တအံုတက်င္း ကူးေျပာင္းသြားရျခင္း ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာမွ Alison Desforges ေထာက္ျပခဲ့သည့္ ပင္မအခ်က္အခ်ဳိ႕အား အထူးသတိျပဳအပ္သည္။ အလားတူ နိမိတ္လကၡဏာမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေတြ႕ျမင္ေနရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာ မီဒီယာ

    ရ၀မ္ဒါတြင္ “ လူထုႏိုးၾကားေရး ” ကင္ပြန္းတပ္ သတင္းစာသည္ အမုန္းတရားသြတ္သြင္းရာ၌ အက်ယ္ေလာင္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ ေဒသဆိုင္ရာ ခရိုနီ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ အျခားဂ်ာနယ္ႏွင့္ ခရိုနီ သတင္းစာမ်ားမွ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ေရဒီယိုသတင္းဌာနမ်ားကိုလည္း ထူေထာင္လာသည္။ လူထုကို မမွန္သတင္းမက္ေမာသူမ်ား၊ ေသြးဆာသူမ်ားျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ႀကံသတင္းလႊင့္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒသြတ္သြင္းေပးျခင္း  လုပ္ငန္းစဥ္တို႕ကို ဦးတည္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ဆန္႕က်င္ရန္ ေမႊေႏွာက္လႈံ႕ေဆာ္လ်က္ ရိွေနသည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာရွင္

    အမုန္းတရားသြတ္သြင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္၌ ပညာရွင္မ်ား၊ ပေရာ္ဖက္ဆာမ်ား၏ ေရးသားခ်က္တို႕ကို မွီျငမ္း၍ တရား၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈမ်ား၊ မိႈင္းတုိက္ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား လိုအပ္သည္။ ပညာရွင္မ်ား၏ အား၊ ပေရာဖက္ဆာမ်ား၏ အသံမ်ားလိုအပ္သည္။ ရ၀မ္ဒါတြင္ ပါေမာကၡႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ Nahimana ႏွင့္ Leon Mugesera တို႕က ယင္းအခန္းက႑၏အဓိကဇာတ္ေကာင္မ်ား ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ဦးစလံုး အေနာက္တိုင္းမွ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ အမာခံ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ား မျဖစ္မီက ရ၀မ္ဒါတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သင္ၾကားေရးျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႕ေသာလူစားမ်ား ပညာရင္ဆိုသူမ်ားကုိ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာယူရန္ မလိုအပ္ေခ်။

    အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့ခ်ိေရး

    အမုန္း၀ါဒျဖန္ ့သူမ်ားသည္ ရ၀မ္ဒါတြင္ ဟူတူးမ်ားသည္ အိမ္ရွင္မ်ားျဖစ္ၿပီး၊ တြတ္စီမ်ားသည္ နယ္ေျမသူခိုး တိုင္းတစ္ပါးဧည့္သည္မ်ားျဖစ္သည္ဟုု ရုပ္လံုးေဖာ္ၾကသည္။  တြတ္စီတို႕၏စည္းလံုးမႈ (Tutsi Unity) ဆိုသည့္ အေတြးအေခၚသည္ တြတ္စီတို႕က ရ၀မ္ဒါကို လႊမ္းမိုးရန္သိမ္းသြင္းျဖစ္သည္ဟု အမုန္းပြားေစရန္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေစရန္ လႈံ႕ေဆာ္ စြပ္စြဲသမုတ္ခဲ့ၾကသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုကိုသာမက ယခုအခါ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္မ်ားအျဖစ္ က်ယ္ျပန္႕စြာပံုေဖာ္ေနၾကသည္။ ၄င္းတို႕သည္ ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ဳိး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ရန္ႀကံစည္ေနသည္ဟု သမုတ္ခံေနရသည္။ (Tutsi Unity) ကဲ့သို ့ပင္  “၇၈၆” ဟူေသာ နံပါတ္အား အသံုးျပဳသည္ဟုစြပ္စြဲသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးေဟာေျပာလႈံ႕ေဆာ္သူတို႕က ၇၈၆ ဟူသည္ ၂၁ ရာစုတြင္ ျမန္မာႏို္င္ငံႏွင့္ကမာၻကို မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ သိမ္းယူမည့္ ကိုယ္စားျပဳခ်က္ဟု ဆိုၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏အဆိုအရမူ ကုရ္အာန္က်မ္းဂန္၏ပါဒေတာ္တစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ “ အလြန္တရာသနားၾကင္နာေတာ္မူေသာ အနႏ ၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္(အစျပဳပါ၏)” ဟူသည္ကို ကိုယ္စားျပဳထားခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ၏။

    ရ၀မ္ဒါရိွ တြတ္စီတို႕ကို ပိုးဟပ္မ်ားဟု တံဆိပ္တပ္ခံရၿပီး၊ ျမန္မာႏို္င္ငံရိွ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားႏွင့္၄င္းတို႕၏ဘက္ေတာ္သားမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို ဗိုင္းရပ္စ္မ်ား၊ ေခြးမ်ားဟု ေခၚဆိုၾကသည္။

    ဟူတူးတို႕ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ အလြန္ပင္ ေကာက္က်စ္ရက္စက္ေၾကာင္း ရ၀မ္ဒါျဖစ္အင္က ျပသေနသည္။ ၀ါဒျဖန္႕သူမ်ားက ျပည္သူတို႕ကို လြဲမွားေသာအခ်က္အလက္မ်ားတိုက္ေကၽြးလ်က္ အသိမဲ့ပါးကြက္သားမ်ားအျဖစ္သို႕ ဘ၀ေျပာင္းေအာင္ ႀကံေဆာင္မပ်က္ ရိွခဲ့ၾကသည္။ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် လူေပါင္းမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံေနရေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ ေထာက္ပံ့မႈ မျပတ္ခဲ့။ အေနာက္တိုင္းမွ အာဏာပိုင္တို႕သည္ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးျဖစ္လာေတာ့မည္ကို သိပါေသာ္လည္း အခါလြန္သည့္တိုင္ေအာင္ မည္သည့္ အေရးယူမႈမ်ားကို မလုပ္ႏိုင္ခဲ့။ ရ၀မ္ဒါ၌ေနထိုင္ေနၾကသည့္ အေနာက္တိုင္းသားတို႕ကလည္း တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္မႈ  မျဖစ္ႏိုင္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့သည္။ သို႕ရာတြင္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ရသည္။

    maketila

    ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို ့ ျမန္မာျပည္သူမ်ားတာ၀န္ျဖစ္

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူအမ်ားစုတို႕သည္ တိုင္းျပည္ခ်စ္သေယာင္ “မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈ” ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းအား ကန္႕ကြက္ၾက၏။ ၄င္းတို႕၏ ျငင္းဆိုမႈက တအံုတက်င္း သတ္ျဖတ္ေနမႈမ်ားကို အားေပးရာေရာက္ေၾကာင္း မစဥ္းစားမိၾက။ ယင္းနိမိတ္လကၡဏာတို႕ကို ျငင္းဆန္ကန္႕ကြက္ျခင္းမွာ ၄င္းတို႕၏  အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မဟုတ္ေခ်။ စင္စစ္မွာကား ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးမႈမ်ားကို ပိတ္ဆို႕လိုက္ျခင္းသာျဖစ္၏။ သို႕မွသာ မေတြး၀ံ့စရာ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈမ်ား အတားအဆီးမဲ့ ပြင့္ထြက္လာႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။

    ရ၀မ္ဒါႏွင့္ကြာျခားသည္ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေရွ႕ေျပးလမ္းခင္းစကားမ်ား ႀကိဳတင္ထြက္ရိွေန၏။ ကာကြယ္တားဆီးမႈ အစီအမံမ်ားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဆာင္ရြက္ရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္လွသည္။ ယင္းသို႕ေသာ လူမဆန္စြာသတ္ျဖတ္အၾကမ္းဖက္ေနမႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕ျဖစ္ေပၚလာပါက ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရးအေပၚ ပိတ္ဆို႕ထားသူအေပါင္းတို႕ထံ တစ္ေျပးညီ တာ၀န္ရိွသြားေပမည္။ ခ်ဳပ္၍ဆိုရပါလွ်င္ ႏိုင္ငံ၏ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားႏိုင္စြမ္းရိွသူတို႕မွာ လူမ်ားစုျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

    The Irrawaddy မွ Signs of Coming Genocide in Burma? ေဆာင္းပါးကို သာကီ ထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

  • လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈျဖင့္ ဂြာတီမာလာ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္း ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၈၀ ခ်မွတ္ခံရ

    ေမ-၁၁၊၂၀၁၃
    M-Media

    _67536989_017948225

    “ဂြါတီမာလာ ႏိုင္ငံမွ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ရီယို José Efraín Ríos Montt အား ဂြါတီမာလာ ခုံရုံးမွ ေထာင္ဒါဏ္ အႏွစ္ ၈၀ ခ်မွတ္”

    ဂြါတီမာလာ ႏိုင္ငံ ၏ ျမိဳ႕ေတာ္ ဂြါတီမာလာ စီးတီး ခုံရုံးမွ ေန၍ စစ္အာဏာရွင္ ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တစ္ဦးျဖစ္သူ အသက္ ၈၆ ႏွစ္ အရြယ္ရွိ ရီယို အား ၁၉၈၂ ၊ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ အတြင္း လူနည္းစုလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ေသာ မာယာလူမ်ိဳး ၁၇၇၁ ေယာက္ ေသဆုံးခဲ့ရေသာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ တြင္ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦးအျဖစ္ ဆုံးျဖတ္ကာ ေထာင္ဒါဏ္ အႏွစ္ ၈၀ ခ်မွတ္လိုက္ျပီျဖစ္သည္။

    လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားႏွင့္ သက္ေသမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္အရ ထိုအခ်ိန္က အာဏာရ ဂြါတီမာလာ စစ္တပ္သည္ မာယာလူမ်ိဳးမ်ားက အတိုက္အခံ လက္ဝဲ အင္အားစုမ်ားအား အေထာက္အပံ့ ေပးသည္ဟု စြပ္စြဲကာ ထို လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈၾကီးကို က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ထြက္ဆိုခဲ့ၾကေလသည္။

    သို႕ေသာ္လည္း အျငိမ္းစား ဗိုလ္ခ်ဴပ္ျဖစ္သူ ရီယိုကေတာ့ သူအာဏာ ရွိေနစဥ္အတြင္း ထို သတ္ျဖတ္မႉၾကီးကို အမိန္႕ေပး ေစခိုင္းသူမွာ သူမဟုတ္သလို သိလည္းမသိေၾကာင္း ျငင္းဆိုထားပါသည္။

    ဤ အမႉအတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရီယို အေနျဖင့္ ခုံရုံး ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို အယူခံ ဝင္လိုပါက ဝင္ႏိုင္ေၾကာင္း ခန္႕မွန္းရရွိပါသည္

    Ref:BBC