ဩဂုတ် ၆၊ ၂၀၂၁
M-Media
-နိုင်ငံအတွင်းရှိနေတဲ့ အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေ၊ တရားမဝင်အလုပ်သမားတွေ၊ ဒုက္ခသည်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မလေးရှားအစိုးရက ဖိတ်ခေါ်ထားပေမယ့် ဆေးသွားထိုးတဲ့အချိန် အဖမ်းခံရမှာကို နိုင်ငံခြားသားတွေက ကြောက်ရွံ့နေကြပါတယ်။
မလေးရှားမှာ အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသား ၂ သန်းကနေ ၄ သန်းလောက်ရှိတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ပြောင်းရွှေ့အခြေချသူများအဖွဲ့ (IOM) က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာအဖွဲ့ UNHCR ရဲ့ မလေးရှားရုံးခွဲမှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ဒုက္ခသည်အရေအတွက်က ၁ သိန်း ၈ သောင်းလောက် ရှိနေပါတယ်။
တစ်နိုင်ငံလုံး ကိုဗစ်ခံနိုင်ရည်စွမ်း ရရှိဖို့ မလေးရှားက လုပ်ဆောင်နေရာမှာ ဒုက္ခသည်တွေ၊ အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေပါ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ တိုက်တွန်းအားပေးတာတွေ ရှိလာပြီး ဇူလိုင်လနှောင်းပိုင်းကစလို့ အလွယ်တကူ ဝင်ထိုးလို့ရမယ့် walk-in စင်တာတွေပါ ဖန်တီးပေးလာပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါစတင်ပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံခြားသားတွေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအပေါ် ပြစ်တင်ပြောဆိုတာ၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းမှု တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်လာတာတွေ ရှိတာကြောင့် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေက ကာကွယ်ဆေးသွားထိုးဖို့ တွန့်ဆုတ်နေကြပါတယ်။
ကွာလာလမ်ပူမှာနေထိုင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသား မိုဟာမက် ဇူဘိုင်းက ဩဂုတ်လအစောပိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စာရင်းပေးထားပေမယ့် ဇနီးဖြစ်သူက ဒုက္ခသည်အဖြစ် တရားဝင်အထောက်အထား မရသေးတာကြောင့် နိုင်ငံခြားသားတွေအတွက် ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ walk-in ကာကွယ်ဆေးစင်တာမှာ သွားထိုပေးရမလား မဆုံးဖြတ်တတ်အောင် ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရမှာကိုလည်း သူက ကြောက်ရွံ့နေပါတယ်။
“ကျွန်တော့်ဇနီးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ခေါ်သွားရင် လမ်းမှာ ရဲက တားပြီး စစ်နိုင်တယ်။ သွားတဲ့လမ်းမှာ၊ ကာကွယ်ဆေးစင်တာမှာ အထောက်အထားမဲ့သူတွေကို မဖမ်းဘူးလို့ အစိုးရက အာမခံမှသာ ကျွန်တော့်ဇနီးကို ခေါ်သွားလို့ရမှာပါ ”
ကာကွယ်ဆေးစထိုးတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက နိုင်ငံအတွင်းနေထိုင်တဲ့ သန်းနဲ့ချီတဲ့ အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေနဲ့ ယုံကြည်မှုတည်ဆောင်ဖို့ မလေးရှားအစိုးရက ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် ဇွန်လအတွင်း ဖမ်းဆီးမှုတွေပြုလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် ယုံကြည်မှုတွေ ပျက်ပြားသွားခဲ့ပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါစတင်တဲ့အချိန်တုန်းကလည်း စမ်းသပ်ရေးနဲ့ ကုသရေးတို့မှာ နေထိုင်ခွင့်အထောက်အထားနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်ဆေးမှာမဟုတ်ဘူးလို့ မလေးရှားအစိုးရက ကြေငြာခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ ဖမ်းဆီးမှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ချော့တစ်လှည့်ခြောက်တစ်ခါ
အရင်က ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဖြစ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်နေတဲ့ အစ္စမာအီလ် ဆာဘရီ ယာကွဘ်က ကိုဗစ်စမ်းသပ်မှု၊ ကုသမှုတွေလုပ်တဲ့အခါ တရားမဝင် နေထိုင်နေသူတွေကို အရေးယူတာမျိုး မလုပ်သင့်ဘူးလို့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ စတဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လမှာ ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဆာဘရီကိုယ်တိုင်က လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးတဲ့ကာလ ကုန်သွားပြီလို့ပြောခဲ့ကာ ကိုဗစ်လော့ဒေါင်းကာလမှာ အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေ နေထိုင်တဲ့ အဆောက်အဦးတွေ အလုပ်လုပ်တဲ့ နေရာတွေကို အာဏာပိုင်တွေက စီးနင်းဖမ်းဆီးတာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
သိပ္ပံဆိုင်ရာဝန်ကြီးဖြစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရေးလုပ်ငန်းကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေတဲ့ ခိုင်ရီ ဂျမာလွတ်ဒင်က ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရေးမှာ နေထိုင်ခွင့် အထောက်အထား ရှိ၊ မရှိကိစ္စက အဟန့်အတားမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အစီအစဉ် စတင်တဲ့အချိန်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် တစ်ချို့ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက အထောက်အထားမရှိသူတွေကို သတိပေးပြောဆိုတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဟမ်ဇာ ဇိုင်နွတ်ဒင်က မလေးရှားနိုင်ငံသားတွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသင့်ပြီး ဒါဟာ သူတို့ကို ကူညီရာလည်းရောက်တယ်လို့ မေလနှောင်းပိုင်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မလေးရှားဟာ တရားမဝင်အလုပ်သမားတွေ၊ နေထိုင်ခွင့်အထောက်အထားမရှိတဲ့သူတွေ ဖမ်းဆီးတာကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီး ဇွန်လအတွင်းမှာပဲ UN ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူအပါအဝင် လူပေါင်း ၅၀၀ ကျော်လောက် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။
ဖမ်းဆီးထားတဲ့သူတွေကို ထားဖို့အတွက် ယာယီထိန်းသိမ်းရေးစင်တာတွေကိုလည်း မလေးရှားအစိုးရက ဆက်လက်ဆောက်လုပ်နေပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်ကဒ်(UN ကဒ်) ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ ကချင်အမျိုးသမီး မနော်နော်က ဇူလိုင်လအတွင်း ဘူကစ်ဂျာလီအားကစားကွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးသွားထိုးတဲ့အချိန် မနှစ်မြို့ဖွယ်ရာ အခြေအနေနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
မနော်နော်တစ်ယောက် ကာကွယ်ဆေးအတွက် သဘောတူကြောင်း ဖောင်ဖြည့်နေတဲ့အချိန် မလေးရှား ပြည်သူ့စစ် စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့ RELA က အဖွဲ့ဝင်တစ်ယောက် အနားကပ်လာပြီး မေးမြန်းစစ်ဆေးတာကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ RELA အဖွဲ့ဟာ မလေးရှား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ကဖြစ်ပြီး တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသားတွေကို ကိုင်တွယ်ရာမှာ ပါဝင်တဲ့အဖွဲ့လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေကို လိုက်နာစေရေး ကြပ်မတ်ဖို့အတွက် ဒီအဖွဲ့ကို ကာကွယ်ဆေးစင်တာတွေမှာ ချထားတာပါ။
“(RELA အဖွဲ့သားတစ်ဦးက) လူအုပ်ကြားထဲမှာ ကျွန်မကို အော်ကျယ်ကျယ်နဲ့ပြောတယ်။ ရာဇဝတ်သားတစ်ယောက်လို၊ ဆက်ဆံတယ် လူအုပ်ကြားထဲမှာ အရှက်ခွဲတယ်လို့ ကျွန်မ ခံစားရပါတယ်။ ကျွန်မရဲ့ UN ကဒ်ကို သူနားမလည်ဘူး။ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်မရှိဘဲ ငါတို့နိုင်ငံထဲကို ဘယ်လိုဝင်လာလဲ – လို့ သူက မလေးလို မေးပါတယ်”
အဲဒီနောက် RELA အဖွဲ့ အရာရှိတစ်ဦးက မနော်နော်ရဲ့ အထောက်အထားတွေကို စစ်ဆေးပြီးနောက် သီးခြားအခန်းတစ်ခုထဲ ခေါ်သွားကာ ရဲအရာရှိတွေက ထပ်မံ စစ်ဆေးပြီး အဲဒီနောက်မှာမှ ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။
လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနရဲ့ စစ်ကြောရေးစခန်းထဲကို ရောက်သွားသလို ခံစားရတယ်လို့ မနော်နော်က သူ့အတွေ့အကြုံကို ဖွင့်ဟပါတယ်။
“အဖမ်းများခံရမလားဆိုပြီး တော်တော်လေး စိုးရိမ်ခဲ့ရပါတယ်။ UN က အထောက်အထားရှိနေတာတောင်မှ ကျွန်မကို သူတို့ စစ်လားဆေးလားလုပ်တယ်။ အထောက်အထားမရှိတဲ့သူတွေ ဘယ်လိုလုပ် ကာကွယ်ဆေး သွားထိုးရဲမလဲ”
Ref: Aljazeera
