Tag: MiddleEast

ခ႐ုဇ္ဒံုးက်ည္သစ္ႏွင့္ ဒ႐ုန္းေလယာဥ္သစ္မ်ားကုိ အီရန္မိတ္ဆက္

ၾသဂုတ္ ၂၅ ၊ ၂၀၁၄
M-Media

– ကာကြယ္ေရးက႑ တုိးတက္မႈအျဖစ္ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ ျပည္တြင္း၌ ထုတ္လုပ္သည့္ ခ႐ုဇ္ဒံုးက်ည္မ်ားႏွင့္ ဒ႐ုန္းေလယာဥ္သစ္မ်ားကုိ ယေန႔တြင္ ထုတ္ေဖာ္ျပသလုိက္သည္ဟု သိရသည္။

တီဟီရန္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အဆုိပါအခမ္အနားတြင္ မရိန္းခ႐ုဇ္ဒံုးက်ည္မ်ားျဖစ္သည့္ Ghadir၊ Nasr-e Basir ဒံုးက်ည္မ်ားႏွင့္ ဒ႐ုန္းေလယာဥ္ Karrar-4၊ Mohajer-4 ကုိ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး အခမ္းအနားသုိ႔ အီရန္သမၼတ ဟာဆန္ ႐ူဟာနီ၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဟုိစိန္ဒဟ္ကမ္တို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

Ghadir မွာ အီရန္မွ ထုတ္လုပ္သည့္ မ်ိဳးဆက္သစ္ ဒံုးက်ည္ျဖစ္ၿပီး တိက်မႈစြမ္းရည္ ေကာင္းမြန္၍ ကီလုိမီတာ ၃၀၀ အထိ ေရာက္ရွိႏုိင္ကာ ဖ်က္ဆီးႏုိင္စြမ္းလည္း ျမင့္မားသည္။ Nasr-e Basir ဒံုးက်ည္မွာလည္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းျမင့္မားၿပီး တည္ၿငိမ္ကာ ျမင့္မားသည့္ နည္းစနစ္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းထားသည္။ အဆုိပါ ဒံုးက်ည္မ်ားကုိ ေျမေပၚႏွင့္ ေရျပင္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွ ပစ္ခတ္ႏုိင္သည္။

ယခုျပသခဲ့သည့္ ဒ႐ုန္းေလယာဥ္မ်ားမွာ စစ္ဘက္ႏွင့္ အရပ္ဘက္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအတြက္ ေ၀ဟင္မွ ေျမပံုေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး ျပည္တြင္းျဖစ္ တာေ၀းဒံုးက်ည္ Karrar ကုိ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဒံုက်ည္အမ်ားအျပားႏွင့္ ဒ႐ုန္းေလယာဥ္မ်ားကုိ ထုတ္လုပ္လာႏုိင္ခဲ့သည္။

August 25, 2014
ကုလ (သုိ႔မဟုတ္) ပါလက္စတုိင္း အေရး ထိေရာက္စြာ မေျဖရွင္းႏုိင္သူ

ၾသဂုတ္ ၂၄ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
.ေလးေမာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။

– အစၥေရးက ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္အား က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈကုိ ရပ္တန္႔ရန္ ၿပီးခဲ့သည့္ လအတြင္း ဘန္ကီမြန္က တုိက္တြန္းခဲ့ေသာ္လည္း ၎၏ တုိက္တြန္းမႈကုိ အစၥေရးက မၾကားခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနသည္။ “႐ူးသြပ္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ပါ” ဟု ဘန္က တုိက္တြန္းျပန္သည္။ အစၥေရးကမူ သန္းေ၀လ်က္ပင္ ရွိေန၏။ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေပးရန္ အပစ္ရပ္ေရးအတြက္ ေလခ်ိဳေသြးထားသည့္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္မွသာ အစၥေရးက လက္ခံေလသည္။

ထုိေၾကညာခ်က္မွာ ပါလက္စတုိင္းမ်ားႏွင့္ အာရပ္မ်ား၏ ေတာင္းဆုိမႈအနည္းငယ္ကုိ ရွားရွားပါးပါး လက္ခံခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အစၥေရး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနတန္ယာဟုကမူ ထုိေၾကညာခ်က္မွာ ဟားမက္စ္တုိ႔ကုိ အသာေပးထားသည္ဟုဆုိကာ ဆန္႔က်င္ရန္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဘန္ကီမြန္ကုိ တုိက္တြန္းခဲ့၏။ ထုိေၾကညာခ်က္တြင္ အစၥေရး၊ ဟားမက္စ္ မည္သူ႕ကုိမွ အမည္တပ္၍ ေဖာ္ျပမထားေသာ္လည္း မည္သည့္အရာက မွန္သည္၊ မည္သည့္အရာက မွားသည္ဟု ဘန္ကီမြန္ကုိပင္ ေနတန္ယာဟုက လက္ခ်ာေပးသည္။
ု
ပါလက္စတုိင္းသမၼတ မဟ္မူးဒ္အဘတ္စ္ကမူ ဘန္အား ထုိကဲ့သုိ႔ ေတာင္းဆုိမႈမ်ားမလုပ္ခဲ့။ သုိ႔ေသာ္လည္း ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွ ထင္ရွားသည့္ ပညာရွင္မ်ား၊ အန္ဂ်ီအုိအဖြဲ႕မ်ားက ဘန္ကီမြန္ထံသုိ႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ေပးပုိခဲ့သည္။ ဥပေဒႏွင့္ တရားမွ်တမႈဘက္မွ မရပ္တည္လွ်င္ ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြက္ပါဟု ထုိစာ၌ ျပတ္ျပတ္သားသားပင္ ေရးထားထားေလသည္။

အစၥေရးအား အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈကုိ လုပ္ေဆာင္သူအျဖစ္ ဘန္ကီမြန္က အမည္တပ္ မေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေၾကညာခ်က္မ်ားကုိ ထုိအိတ္ဖြင့္ေပးစာတြင္ ေဖာ္ျပထားၿပီး “က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္သူ” ႏွင့္ “က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ခံရသူ” တုိ႔ကုိ ကုလ၏ ေၾကညာခ်က္မ်ားတြင္ ခြဲခြဲျခားျခား ေဖာ္မျပဟုလည္း ၎တုိ႔က ဆုိသည္။

ုယခင္ ေတာင္ကုိရီးယား ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးျဖစ္ၿပီး ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္တုိင္ တာ၀န္ေပျခင္းခံထားရသည့္ ဘန္ကီမြန္မွာ အမ်ားျပည္သူေရွ႕ေမွာက္တြင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးသ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ “တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ပါ။ ရပ္တန္႔ၾကပါ” “ဒီလုိ ႐ူးႏွမ္းမႈမ်ိဳးကုိ ရပ္တန္႔ပစ္ပါမယ္” စသျဖင့္ ေတာင္းဆုိကာ ေဒါသႀကီးေသာ သံတမန္တစ္ဦးအျဖစ္ တစ္ဖံု၊ အေမရိကန္ အစုိးရ၏ ဦးေဆာင္မႈကုိ လုိက္ရေသာ လက္ေတြ႕ၾကသည့္ ႏုိင္ငံေရးသမား အျဖစ္တစ္မ်ိဳး၊ ကုလသမဂၢအား ဦးေဆာင္ေနသည့္ လုပ္ပုိင္ခြင့္မရွိေသာ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္တစ္ခါ ပံုစံအမ်ိဳးအမ်ိဳး ျဖစ္ေလ၏။

ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္းမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ ၎မွာလည္း ကုလသမဂၢႀကီး တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္းျဖစ္မွသာ စြမ္းအားရွိေလသည္။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္က ကမၻာတစ္၀ွမ္းတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္အဖြဲ႕ျဖစ္သည္ဟု သက္ေသျပခဲ့သည့္ ကုလမွာ ပါလက္စတုိင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ အသံုးမက်ေတာ့။

အစၥေရး၏ ဗုိလ္က်မႈအတြက္ တုံ႔ျပန္ေသာ ကုလ၏ သံတမန္ေရးရာ စကားရပ္မ်ားတြင္ “တုိက္တြန္းပါသည္” ဆုိျခင္းက “မိမိတုိ႔မႀကိဳက္ သုိ႔ေသာ္ နည္းနည္းမွ်ပင္ အေရးမယူ” ဟု ဆုိလုိသည္။ “ကန္႔ကြက္လုိက္သည္” ဟူေသာစကားလံုးက “မိမိတုိ႔ လက္မခံ သုိ႔ေသာ္ သင္တုိ႔ႀကိဳက္သလုိ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ႏုိင္သည္” ဟု အဓိပၸါယ္ရေလ၏။ “႐ႈတ္ခ်လုိက္သည္” ဆုိသည့္ စကားလံုးကမူ “မိမိတုိ႔အေနျဖင့္ အလြန္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ၀င္မပါ” ဟူ၍ပင္။ “အပစ္ရပ္ပါ” ဟူသည့္ စကားကေတာ့ “အသင္တုိ႔ မရပ္ပါက မိမိတုိ႔က သတိေပးမည္။ အျခားသူမ်ားက မိမိတုိ႔အား သတိေပးပါက ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္လာမည္” ဟူ၍ပင္ ျဖစ္ေပသည္။

ပါလက္စတုိင္းအတြက္ အရာမေရာက္

လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္၌ အစၥေရး၏ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား၊ တရားမ၀င္အိမ္ရာေဆာက္လုပ္မႈ၊ ပါလက္စတုိင္း မ်ားကုိ ေမာင္းထုတ္မႈ၊ ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္အား သိမ္းပုိက္မႈတုိ႔ႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုလသမဂၢက ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားထုတ္ျပန္ခဲ့ကာ အစၥေရး၏ လုပ္ရပ္မ်ားအား ျပစ္တင္ခဲ့သည္။ ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ မလုပ္ရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ အႀကံေပးခဲ့သည္။ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။ သုိေသာ္လည္း ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္အားလံုးက အစၥေရးက လစ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ေလသည္။

ပါလက္စတုိင္းအား အစၥေရး၏ ဗုိလ္က်မႈအတြက္ တုံ႔ျပန္ေသာ ကုလ၏ သံတမန္ေရးရာ စကားရပ္မ်ားတြင္ “တုိက္တြန္းပါသည္” ဆုိျခင္းက “မိမိတုိ႔မႀကိဳက္ သုိ႔ေသာ္ နည္းနည္းမွ်ပင္ အေရးမယူ” ဟု ဆုိလုိသည္။ “ကန္႔ကြက္လုိက္သည္” ဟူေသာစကားလံုးက “မိမိတုိ႔ လက္မခံ သုိ႔ေသာ္ သင္တုိ႔ႀကိဳက္သလုိ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ႏုိင္သည္” ဟု အဓိပၸါယ္ရေလ၏။ “႐ႈတ္ခ်လုိက္သည္” ဆုိသည့္ စကားလံုးကမူ “မိမိတုိ႔အေနျဖင့္ အလြန္စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ၀င္မပါ” ဟူ၍ပင္။ “အပစ္ရပ္ပါ” ဟူသည့္ စကားကေတာ့ “အသင္တုိ႔ မရပ္ပါက မိမိတုိ႔က သတိေပးမည္။ အျခားသူမ်ားက မိမိတုိ႔အား သတိေပးပါက ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္လာမည္” ဟူ၍ပင္ ျဖစ္ေပသည္။

၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္က ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွ ေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္တြင္ပင္ မည္သည့္ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားမႈမ်ိဳးမွ မပါခဲ့။ “ဂါဇာႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ျပႆနာတြင္ အရပ္သားမ်ား အသက္ဆံုး႐ံႈးကာ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရရွိသူမ်ား မ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသ အေျခအေေန ယုိယြင္းလာမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ မိမိတုိ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္မိပါသည္” ဟူ၍သာ ေဖာ္ျပခဲ့ေလသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ကုလတြင္ အဖြဲ႕၀င္မဟုတ္ေသာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရသည့္ ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္မ်ားကုိ အစၥေရးမွ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ေနျခင္းကုိပင္ မရပ္တန္႔ႏုိင္ခဲ့သည့္ ကုလ၏ ယခုဆံုးျဖတ္ခ်က္ကလည္း လက္ေတြ႕တြင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္မလာခဲ့။

သံတမန္ေရးေဘာလံုးကြင္းျဖစ္ေနေသာ ပါလက္စတုိင္း

အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရၿပီး၊ ေမြးရပ္ေျမအား သိမ္းပုိက္ျခင္းခံထားရသူ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ဒုကၡသုကၡႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စာရြက္ေပၚတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ကုလ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကဲ့သို႔ အျခားကိစၥရပ္မ်ားတြင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းမရွိ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ထုိေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားမွ ထြက္ေပၚလာေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ရာေပါင္းမ်ားစြာမွာ ေကာင္အထည္ေပၚမလာခဲ့။ ပုိဆုိးသည္က ဂ႐ုပင္ မစုိက္ခဲ့ၾကေခ်။

ကုလ၏ ႏုိင္ငံေရးစြမ္းအားမ်ား ႏြံနစ္ခဲ့ရျခင္းမွာလည္း ပါလက္စတုိင္းကိစၥထက္ အျခားဘယ္ကိစၥတြင္မွမရွိ။ ပါလက္စတိုင္း-အစၥေရး ျပႆနာတြင္ ကုလ၏ အရာမေရာက္မႈမွာ စစ္ေအးေခတ္ၿပိဳင္ဘက္ႏုိင္ငံမ်ားေၾကာင့္လည္း ပါ၀င္သည္။ ဒါကပင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံက အတည္ျပဳခဲ့သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၆၉၀ ၏ ထက္၀က္ေက်ာ္မွာ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္မလာခဲ့သည္ဆုိသည့္ အေျဖပင္ ျဖစ္ေလသည္။

ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္မ်ားကုိ အစၥေရးက သိမ္းပုိက္မႈအား ရပ္တန္႔ေရး ကုလ၏ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္မႈကုိ ပ်က္ျပယ္ေစရန္အတြက္ အေမရိကန္က ဦးေဆာင္ကာ ျပဳလုပ္ေနသည္။ အစၥေရး၏ ေပၚလစီမ်ားကုိ ေ၀ဖန္ထားသည့္ ကုလ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၄၀ ေက်ာ္ကုိ အေမရိကန္ တစ္ဦးတည္းက ဗီတုိသံုး၍ ပယ္ခ်ခဲ့သည္။ ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္ အေမရိကန္၏ မဟာမိတ္မ်ားကုိယ္တုိင္ တင္သြင္းခဲ့ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္၏။

ထုိေႏွာက္ယွက္မႈမ်ားက သိမ္းပိုက္မႈ အဆံုးသတ္ေရးႏွင့္ ျပႆနာေျဖရွင္းေရးတုိ႔တြင္ ကုလမွာ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ႏုိင္သည္ ဆုိေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကုိ ေလ်ာ့ပါးေစၿပီး ေပ်ာက္ပ်က္ သြားႏုိင္ေလသည္။ ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းသည္က ေနာက္ဆံုးတြင္ ရလဒ္မွာ မည္သည့္ အဖြဲ႕အတြက္မွ အက်ိဳးမရွိေစဘဲ၊ ေဒသအတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးကုိလည္း ကူညီႏုိင္မည္ မဟုတ္ေခ်။

ေဘာ့စနီးယား၊ ကုိဆုိဗုိ၊ ဆုိမာလီယာ၊ ကူ၀ိတ္၊ အီရတ္၊ အာဖဂန္၊ ဆီးရီးယား-လက္ဘႏြန္ ယခုေနာက္ဆံုး ေတာင္ဆူဒန္တုိ႔အပါအ၀င္ စစ္ေအးေခတ္အလြန္ ျပႆနာ အမ်ားစုအား ကုလမွ တုိက္႐ုိက္ပါ၀င္ ေျဖရွင္းမႈမ်ားမွာ ထင္သာျမင္သာရွိခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ အရွည္ၾကာဆံုး ျပႆနာျဖစ္သည့္ ပါလက္စတုိင္း ကိစၥမွာ ထုိအထဲတြင္ မပါ၀င္ခဲ့။

ထုိနည္းတူစြာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ၾကား၀င္ေရးအတြက္ ကုလ၏ ေမတၱာရပ္ခံမႈမ်ား၊ ေတာင္းဆုိမႈမ်ားအားလံုးမွာ မသိက်ိဳးႏြံ ျပဳခံခဲ့ရသည္။ ကုလမွ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ကိစၥမွာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အစၥေရးက မတရားသိမ္းယူထားသည့္ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ ဟီဘရြန္ေဒသသုိ႔ ကုလမွ လက္နက္မဲ့ စစ္ေဆးေရးအရာရွိ အနည္းငယ္ကုိ ေစလႊတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိအခ်ိန္က ျဖစ္ပြားေနေသာ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္မ်ားအတြက္ လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆုိရန္ ၎တုိ႔တြင္ အခြင့္အာဏာမရွိခဲ့။

၀ါရွင္တန္က ၾကား၀င္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ပ်က္ျပယ္ၿပီးေနာက္ ကုလအား ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ အီးယူ၊ ႐ုရွားတုိ႔ႏွင့္အတူ အေမရိကန္ျပဳသမွ် ႏုရသည့္ အဆင့္သာျဖစ္၏။

ရွက္စရာေကာင္းသည္

ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ တြင္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အရာအားလံုးကုိ အစၥေရးက ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့၏။ ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ေဂ်႐ုစလင္ အပါအ၀င္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွစတင္က က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ထားသည့္ အာရပ္ႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ နည္ေျမတည္ေဆာက္ပံုမ်ား၊ ပထ၀ီ အေနအထားမ်ားႏွင့္ အမွတ္သညာမ်ားကုိ ေျပာင္းပစ္ရန္ အစၥေရးတုိ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ ႐ႈတ္ခ်ထားသည့္ ၁၉၈၀ တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၄၆၅ လည္း ပါ၀င္ေလသည္။

၁၉၆၇ ခုမွစ၍ အာရပ္တုိ႔၏ နယ္ေျမမ်ားအား အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္မႈမ်ားကုိ ရပ္တန္႔ရန္ လိုအပ္သည္ဟု ထပ္မံေဖာ္ျပထားေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၄၇၆ မွာလည္း ပယ္ခ်ျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔ လက္ခံသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ကုလ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္က အတည္ျပဳခဲ့သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၂၄၂ ျဖစ္ျဖစ္ၿပီး ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အေျခခံ သံတမန္ေရး ျဖစ္စဥ္ျဖစ္၏။ ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္တြင္ “အင္အားသံုး၍ ပိုက္နက္မ်ားအား သိမ္းပုိက္မႈကုိ လက္မခံႏုိင္ပါ” ဟု ေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း အစၥေရးကမူ ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ စနစ္တက်ခ်ိဳးေဖာက္ကာ ပါလက္စတုိင္း ပုိက္နက္အတြင္း တရားမ၀င္အိမ္ရာမ်ားကုိ ဆက္လက္ ေဆာက္လုပ္ေနခဲ့ေလသည္။

အစၥေရးက အျမတ္ထြက္ေနၿပီး ပါလက္စတုိင္းက ေဘးဒုကၡႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ ထုိကိစၥတြင္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ိုင္း ဆုိသည္က “ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ ဆုိင္ေသာ” သုိ႔မဟုတ္ “လူ႕အသုိင္းအ၀ုိင္း” ကဲ့သုိ႔ေသာ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ိဳး မရွိခဲ့။ ပို၍ ဆုိး၀ါးသည္က အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားကုိ ရည္ညႊန္းသည့္ “ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္း” အတြက္ ေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားကသာ ပါလက္စတုိင္းတြင္ ကုလ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈကုိ ေႏွာက္ယွက္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ခဲ့ေလ၏။

ထုိအေျခအေနမွာပင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံက ျပဌာန္းခဲ့သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၉၄ ကုိ အစၥေရးက လက္ခံခဲ့သည္။ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ကုလ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကုိ ေလးစားရမည္ဆုိသည့္ ကတိက၀တ္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္တြင္ပါ၀င္သည့္ ပါလက္စတုိင္းဒုကၡသည္မ်ားအား အိမ္ျပန္ပုိ႔ေရးကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ေလသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တစ္သန္းေက်ာ္ေသာ ထုိဒုကၡသည္မ်ားက ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ေဒသ အစၥေရး၏ ပိတ္ဆုိ႔မႈေအာက္တြင္ ဒုကၡမ်ား ဆက္လက္ခံစားေနရစဲပင္ ျဖစ္ေလသည္။

မၾကာေသးခင္က ဂါဇာေဒသအေပၚ အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထုိျပႆနာအတြက္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက တုံ႔ျပန္မႈမ်ား လုပ္ခဲ့၏။ သုိ႔ေသာ္ မိတ္ဖက္မ်ားၾကား ျဖန္ေျဖသကဲ့သုိ႔သာျဖစ္ၿပီး ပါလက္စတုိင္းဒုကၡသည္မ်ား ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒုကၡမ်ားကုိ ခါးခါးသီးသီး ခံစားေနရသည္ဆုိသည့္အခ်က္ကုိ ထည့္သြင္းမစဥ္းစားခဲ့ေပ။

ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ကမူ ပါလက္စတုိင္း-အစၥေရး ျပႆနာအား ေျဖရွင္းရန္ႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္ေနသည့္ ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္မ်ားအား အစၥေရးက သိမ္းပုိက္မႈကုိ အဆံုးသတ္ရန္ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈက ကုလသမဂၢ၏ ဂုဏ္သိကၡာကုိ ထိခုိက္ေစၿပီး အဖြဲ႕ႀကီး၏ ဘက္မလုိက္ေရး မူ၀ါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာမည္ဟု သတိေပးခဲ့ေလသည္။

ထုိထက္ပုိအေရးႀကီးသည္က ပါလက္စတုိင္းေဒသ မတည္ၿငိမ္ျခင္း၊ အစၥေရးတုိ႔၏ အႏုိင္က်င့္မႈမ်ားကုိ ပါလက္စတုိင္း ျပည္သူမ်ား ခါးစည္းခံေနရျခင္းပင္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

အလ္ဂ်ဇီးယားသတင္းဌာနမွာ ေဆာင္းပါးရွင္ Marwan Bishara ၏ On the UN and war in Gaza ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာမႈျပဳပါသည္။

August 24, 2014
ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္ ေသဆံုးသူ ၂ သိန္းနီးပါးရွိၿပီဟု ကုလထုတ္ျပန္

ၾသဂုတ္ ၂၄၊ ၂၀၁၄
M-Media

– ၃ ႏွစ္ခြဲနည္းပါး ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း ေသဆံုးသူ အေရအတြက္မွာ ၂ သိန္းနီးပါး ရွိၿပီဟု ကုလလူ႕အခြင့္အေရး အႀကီးအကဲ နဗီပီေလးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဘာရွာ အလ္အာဆတ္အစုိးရအား ဆန္႔က်င့္သည့္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကုိ အင္အား သံုးႏွိမ္ႏွင္းရာမွ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံအတြင္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လ၌ မၿငိမ္မသက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီးေနာက္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက အစုိးရ အတုိက္အခံမ်ားအား လက္နက္ တပ္ဆင္ေပးမႈေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္ အသြင္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထုိစစ္ပြဲတြင္ ေသဆံုးခဲ့ၾကသူ အေရအတြက္မွာ ၁၉၁၃၆၉ ဦးရွိၿပီး၊ ၉၀၀၀ ခန္႔မွာ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ကုလ၏ မွတ္တမ္းမ်ားကုိ ကုိးကား၍ ပီေလးက ယမန္ေန႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထုိ႔ျပင္ စစ္ပြဲအတြင္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္မႈမ်ား၊ လူသားထုေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု စြပ္စြဲမႈမ်ားလည္း ရွိေနေၾကာင္း၊ ထုိကိစၥအား ေျဖရွင္းရန္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီတြင္ လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနျခင္းက ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုး ICC သုိ႔ လႊဲေျပာင္းေပးေရးတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈကုိျဖစ္ေစေၾကာင္း ပီေလးက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္အား ေျဖရွင္းေရး ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္း၏ တုံ႔ဆုိင္းေနမႈကုိလည္း ပီေလးက ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခဲ့သည္။

“ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ တုံ႔ဆုိင္းေနမႈက ဆီးရီးယားမွာရွိတဲ့ လူသတ္သမားေတြ၊ ဖ်က္ဆီးေရးသမားေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ျငႇင္းပန္းသူေတြကုိ အားေကာင္းေစၿပီး သူတုိ႔ကို ရဲေဆးတင္ေပးသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္” ဟု ပီေလးကဆုိသည္။

ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ရာထူးသက္တမ္းျပည့္ေတာ့မည့္ ပီေလးမွာ အင္အားႀကီးႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာတြင္ျဖစ္ပြားေနသည့္ မတည္မၿငိမ္မႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းေရးထက္ ၎တုိ႔၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကုိသာ ဦးစားေပးေနသည္ဟု ပီေလးက ထုိအစည္းအေ၀းတြင္ပင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

Al Jazeera and agencies

August 24, 2014
အစၥေရး၏ စစ္ရာဇဝတ္မႈ စံုစမ္းမည့္ ကိစၥ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုးကို အေနာက္ကမာၻက ဖိအားေပးေနျပီလား

ၾသဂုတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၄
M-Media
.ေလးေမာင္ ျမန္မာမႈျပဳသည္။

– အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ ဂါဇာ ကမ္းေျမႇာင္အတြင္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ရန္ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုး ICC က ေရွာင္ေနသည္ဟု ယခင္ ICC ၀န္ထမ္းေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ေရွ႕ေနမ်ားက ဆုိသည္။

မၾကာေသးမီေန႔မ်ားကပင္ ဂါဇာအတြင္း အစၥေရးစစ္တပ္ႏွင့္ ဟားမက္စ္တုိ႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားအတြက္ ICC မွ ျပဳလုပ္ဖြယ္ရွိသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ ဗ်ာမ်ားေသာ ႏုိင္ငံေရးတုိက္ပြဲ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ကုိင္႐ုိတြင္ ျပဳလုပ္ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ အတြက္မူ အဓိကအခ်က္ ျဖစ္လာေလသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ ျပဳလုပ္ရမည္လား၊ ျပဳလုပ္သင့္လားဆုိသည္ကုိ ICC ကုိယ္တုိင္ကပင္ ေ၀ခြဲ၍ မရေသး။

ICC ၏ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈက တာသြားႏုိင္သည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ အတြင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ကေလးမ်ားအပါအ၀င္ အရပ္သား ၂၀၀၀ ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ရမႈ၌ အစၥေရးစစ္တပ္၊ ဟားမက္စ္ႏွင့္ အျခားေသာသူမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ဖြယ္ရွိေသာ စစ္ရာဇ၀တ္မႈအား စစ္ေဆး႐ံုမွ်သာ မဟုတ္။ အစၥေရးေခါင္းေဆာင္ပုိင္းက တာ၀န္ယူရမည့္ ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္မ်ားအတြင္း တရားမ၀င္ အိမ္ရာ ေဆာက္လုပ္မႈမ်ားကိုလည္း ေျဖရွင္းႏုိင္ေပလိမ့္မည္။

ICC ကုိ ဖန္တီးေပးခဲ့သည့္ ၁၉၉၈ ေရာမသေဘာတူညီခ်က္တြင္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈအား ဤသုိ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိထားသည္။

“ေဒသတစ္ခုကုိ သိမ္းပုိက္ထားသည့္ အဖြဲ႕က ၎တုိ႔ လူဦးေရမွ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကုိ ၎တုိ႔ သိမ္းပုိက္ထားသည့္ ပုိင္နက္အတြင္းသုိ႔ တုိက္႐ုိက္၊ သုိ႔မဟုတ္ သြယ္၀ုိက္၍ ေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္း”

ထုိစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈက ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ဆုိင္သည့္ တရားမွ်တမႈအတြက္ အထိမခံေသာ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ICC ၏ အနာဂတ္လည္းျဖစ္သည္။ ICC မွာ စူပါ ပါ၀ါႏုိင္ငံမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကုိ မရခဲ့။ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔က ေရာမ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ လက္မွတ္မထုိးခဲ့ၾက။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔က လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ထြက္သြားခဲ့ၾကေလသည္။

ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈအတြက္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ ေခါင္းေရွာင္ပါက ICC အေနျဖင့္ “ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္း တစ္ခုလံုးအတြက္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ အဆုိးရြားဆံုး ရာဇတ္မႈမ်ားကုိ အျပစ္မေပးဘဲ လစ္လ်ဴ႐ႈ၍ မရ” ဆုိသည့္ ေရာမ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ ကုိက္ညီေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု ႏုိင္ငံတကာမွ ေရွ႕ေန အခ်ိဳ႕က ေစာဒကတက္ၾကေလသည္။

“ICC တရားသူႀကီးက တရားစီရင္ေရးကုိ လြယ္လြယ္ကူကူပဲ က်င့္သံုးႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဥပေဒဆုိတာ ေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုပါပဲ။ ဥပေဒေရးရာ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမႈေတြ အၿပိဳင္အဆုိင္ ရွိလာမွာျဖစ္ေပမယ့္ ဒီတရား႐ံုးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ အေရးယူမခံရဘဲ လြတ္ေျမာက္ေနတာေတြကုိ တာဆီးဖုိ႔ဆုိတဲ့ ICC စာတမ္းရဲ႕ နိဒါန္းကုိ သူမ(တရားသူႀကီး) အေနနဲ႔ ျပန္ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္”

အစၥေရး၏ လူ႕အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ မွတ္တမ္းမ်ားကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာေၾကာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည့္ ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံ လီဒန္တကၠသုိလ္ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒေရးရာ ပါေမာကၡ ဂၽြန္ ဒူဂတ္က ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ရက္မ်ားအတြင္း အျပန္အလွန္ေပးပုိ႔ေသာစာမ်ားတြင္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူမ်ား၏ ေရွ႕ေနမ်ားက စံုးစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ လုိအပ္ေသာအခြင့္အာဏာမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေမတၱာရပ္ခံမႈကုိ အေျခခံကာ ICC တရားသူႀကီး ဖာတူ ဘန္ဆူဒါတြင္ ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပ ထားေလသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဘန္ဆူဒါကမူ ဟားမက္စ္ကဲ့သုိ႔ေသာ ႏုိင္ငံေရး အဖြဲ႕မ်ားအၾကား ေတြ႕ရခဲသည့္ အမ်ားသေဘာတူမႈရွိေသာ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေၾကညခ်က္အသစ္ ေပၚထြက္ေရးကုိပင္ မေလွ်ာ့တမ္း ေျပာေနေလ၏။ ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္မ်ားအတြင္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈဆုိင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ မျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ပါလက္စတုိင္း သမၼတ မဟ္မူဒ္ အဘတ္စ္အေပၚ အေမရိကန္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔ကလည္း ဖိအားေပးထား၏။

ထုိကိစၥအတြက္ ေ၀းေ၀းမွေနရန္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ICC အေပၚ ဖိအားေပးထားမႈေၾကာင့္ ICC ရွိ တရားသူႀကီးမ်ားအၾကား သိသာသည့္ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔မွာ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္အား က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္ခဲ့သည့္ အစၥေရးတုိ႔၏ Cast Lead စစ္ဆင္ေရးအၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ဂါဇာေဒသအတြင္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေရးရန္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ကာ ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ထုိေတာင္းဆုိမႈေၾကာင့္ ပါလက္စတုိင္းႏုိင္ငံျဖစ္လာေရး ကုလ၏ အတည္ျပဳခ်က္ကုိ ေႏွာင့္ေႏွးေစခဲ့သည္။

ပါလက္စတုိင္းတုိ႔မွာ လွည့္ဖ်ားျခင္းခံလုိက္ရသည္ဟု ICC တရားသူႀကီးေဟာင္းမ်ားက ဆုိၾကသည္။

စစ္ရာဇ၀တ္မႈအတြက္ စံုစမ္းရန္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိမႈကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ပါလက္စတုိင္းႏုိင္ငံျဖစ္လာေရး ကုလ၏တည္ျပဳခ်က္မွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာမွ ရရွိခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ UNGA က ပါလက္စတုိင္းအား အဖြဲဲ႕၀င္မဟုတ္ေသာ ေလ့လာသူႏုိင္ငံအျဖစ္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကေတာ့ ျဖစ္မလာခဲ့ေခ်။

ဘန္ဆူဒါမွာ ေစာေစာပိုင္းတြင္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိမႈကုိ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္မည္ဟု ဆုိခဲ့ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ အျငင္းပြားဖြယ္ ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ကာ UNGA ၏ မဲေပးေရြးခ်ယ္မႈမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိအတြက္ “ဥပေဒအရ မခုိင္လုံမႈ” ကုိ မည္သုိ႔မွ အေထာက္အကူမျပဳဟု ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။

ပါလက္စတုိင္းတုိ႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္စဥ္က တရားသူႀကီးျဖစ္ခဲ့သည့္ လူး၀စ္ မုိရီႏုိ အုိကမ္ပုိကလည္း ဘန္ဆူဒါကုိ ေထာက္ခံ၏။ ဂါးဒီးယန္း သတင္းစာသုိ႔ ေပးပုိ႔ေသာ အီးေမးလ္တြင္ “ပါလက္စတုိင္အေနျဖင့္ တရားစီရင္မႈကုိ လက္ခံလုိပါက၊ ေၾကညာခ်က္အသစ္ ထပ္မံထုတ္ျပန္ရမည္” ဟု ေရးသားထားသည္။

ICC တရားသူႀကီးမ်ား႐ံုးမွ ပါလက္စတုိင္း၏ ေၾကညာခ်က္ႏွင့္ သက္ဆုိင္ေနသည့္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးကမူ အိုကမ္ပုိႏွင့္ သေဘာထားျခင္း လံုး၀ကြဲျပား၏။

“ႏုိင္ငံေရဒဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကို ႐ုပ္ဖ်က္ဖုိ႔၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္အဏာကုိ ျငင္းပယ္ဖုိ႔နဲ႔ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳဖုိ႔ သူတုိ႔ဟာ ဥပေဒစကားရပ္ဆိုတာကုိ အသံုးခ်ၿပီး ေနာက္ကြယ္မွာ ဖံုးကြယ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနၾကတာပါ” ဟု ဆုိေလသည္။

ဘန္ဆူဒါမွာ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံမ်ား၏ ႀကီးမားေသာ ဖိအားေအာက္တြင္ ရွိေနသည္ဟု ဒူဂတ္က ဆုိသည္။

“သူမအတြက္ေတာ့ ေရြးရခက္ေနမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ သူဟာ မျပင္ဆင္ထားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ICC ရဲ႕ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈကုိေတာ့ ထိခုိက္ပါတယ္။ သူမအေနနဲ႔ အာဖရိကမွာဆုိရင္ေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈလုပ္ဖုိ႔ ရွက္ေနမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ အာဖရိကန္ေတြက ေျပာၾကပါတယ္”

စစ္ရာဇ၀တ္မႈအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ရန္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိမႈအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္ တရားသူႀကီးေဟာင္း အိုကမ္ပုိက သံုးႏွစ္ အခ်ိန္ယူခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္အတြင္း အေရိကန္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔က ထုိကိစၥျဖစ္မလာရန္ ေလာ္ဘီလုပ္ေလသည္။ ယခုႏွစ္အတြင္း ICC မွ ထုတ္ျပန္ေသာ စာအုပ္၌ တရား႐ံုး၏ အနာဂတ္မွာ မေသမခ်ာျဖစ္မည္ဟု အေမရိကန္အာဏာပုိင္မ်ားက တရားသူႀကီးကုိ သတိေပးခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။

ေဒးဗစ္ဘုိ႔စ္ကုိ ေရးသားသည့္ Rough Justice: the International Criminal Court in a World of Power Politics စာအုပ္ျဖစ္ၿပီး ပါလက္စတုိင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈက ICC ထမ္းရမည့္ အလြန္ႀကီးေလးေသာ ႏုိင္ငံေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးႀကီး ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိအမႈအတြက္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္မႈကလည္း ICC အတြက္ အဓိက ထိခုိက္မႈမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အာဏာပုိင္မ်ားက ICC အား ျပတ္ျပတ္သားသားပင္ သတိေပးခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ICC ကုိ အေမရိကန္တုိ႔က ရန္ပံုေငြ ေထာက္ပ့ံထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း “ICC ၏ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ရံဖန္ရံခါ အေမရိကန္က ေထာက္ခံသည့္အခါ ၀ါရွင္တန္၏ ႀကီးမားသည့္ သံတမန္ေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရးပါ၀ါမ်ားေၾကာင့္ ICC အတြက္ တန္ဖုိးရွိသည့္ အကူအညီျဖစ္လာေလသည္။ ” ဟု အေမရိကန္ တကၠသုိလ္တစ္ခုမွ ႏုိင္ငံတကာ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ လက္ေထာက္ ပါေမာကၡျဖစ္သူ ဘုိ႔စ္ကုိက ေရးသားထားသည္။

ထို႔ျပင္ အစၥေရး အာဏာပုိင္မ်ားအေနျဖင့္ ICC တည္ရွိရာ ေဟ့ဂ္ၿမိဳ႕တြင္ ထုိစဥ္က တရားသူႀကီးျဖစ္ခဲ့သည္ အုိကမ္ပုိႏွင့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေတြ႕ဆံုမႈမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု ဘုိ႔စ္ကုိက ၎၏ စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ထုတ္ထား၏။ ထုိေတြ႕ဆံုမႈမ်ားမွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေလာ္ဘီလုပ္ရန္ျဖစ္ၿပီး အစၥေရးသံအမတ္၏ အိမ္တြင္ ညစာစားပြဲ ျပဳလုပ္သည္အထိ အနီးကပ္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ဟု ဆုိေလသည္။

ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ အမႈတြဲအတြင္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ICC တာ၀န္ရွိသူေဟာင္း တစ္ဦးကလည္း

“အစထဲက အုိကမ္ပုိဟာ ဒီကိစၥမွာ မပါ၀င္ခ်င္ဘူးဆုိတာ ရွင္းေနပါတယ္။ ပါလက္စတုိင္းေတြက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ အမွန္တကယ္ မေဆာင္ရြက္ခ်င္ဘူးလုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။ ၂၀၁၀ ၾသဂုတ္လမွာ ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ ၀န္ႀကီးႏွစ္ဦးနဲ႔ ေရွ႕ေနေတြပါတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ဟာ ICC ကုိ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ ၂ ရက္ေလာက္ေနၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေပမယ့္ ဒီကိစၥမွာ ဘယ္လုိပါ၀င္မႈမ်ိဳးမဆုိ အေမရိကန္နဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ရွိေနတာကုိ ပ်က္စီးေစလိမ့္မယ္ဆုိတာ အုိကမ္ပုိက သတိျပဳမိပါတယ္” ဟု ေျပၾကားခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္၏ဖိအားက မိမိအားလႊမ္းမုိးေနသည္ဆုိသည့္ သတင္းကုိ အုိကမ္ပုိက ျငင္းဆန္ေလသည္။

“ဒီကိစၥကုိ ဘက္လုိက္မႈမရွိဘဲ ကၽြန္ေတာ္ ရပ္တည္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဥပေဒအရ ကန္႔သတ္မႈေတြကုိ ေလးစားခဲ့ပါတယ္” ဟု တနဂၤေႏြေန႔က ေပးပုိ႔ေသာ အီးေမးလ္တြင္ ၎က ေရးသားခဲ့သည္။

“ျငင္းခံုမႈေတြအားလံုးကုိ ကၽြန္ေတာ္ၾကားပါတယ္။ မတူညီမႈေတြကုိ ရွင္းျပတဲ့ ေအာက္စဖုိ႔ဒ္က ပါေမာကၡေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕ခဲ့ၿပီး အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ေဆြးေႏြး ျငင္းခံု ခဲ့ၾကရၿပီး ဒီျဖစ္စဥ္ကုိ ကုလကုိ အရင္ပုိ႔ရမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ဆံုးေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ သတ္မွတ္ရမယ္ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔က ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္”

“အစၥေရးနဲ႔ေဆြးေႏြးရာမွာ တရားစီရင္ေရးကုိ လက္ခံဖုိ႔ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔က ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ ရန္သူ ၉ ေယာက္က ၀ုိင္းေနၿပီး က်ည္ဆံ တစ္ေတာင့္ပဲရွိရင္ မပစ္ဘဲ ဒီက်ည္ဆံကုိ ပုိေကာင္းေအာင္ အသံုးခ်လိမ့္မယ္လို႔ တစ္ေယာက္က ေျပာခဲ့ပါတယ္” ဟု အုိကမ္ပုိက ၎၏ အီးေမးလ္တြင္ ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့ေလသည္။

အိုကမ္ပုိ၏ေနရာကုိ ဆက္ခံသည့္ ဘန္ဆူဒါကလည္း စံုးစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ားအတြက္ တရားသူႀကီး၏ ေရြးခ်ယ္မႈတြင္ ဘက္လုိက္မႈရွိသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ကုိ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။

“ICC ကုိ ေရာမေၾကညာစာတန္းက လမ္းညႊန္ေပးထားတာပါ။ တစ္ျခားဘာမွမရွိပါဘူး။ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICC ဟာ ဘယ္လုိေနရာမ်ိဳးေတြ၊ ဘယ္လိုအခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာ ၾကား၀င္ႏုိင္တယ္ဆုိတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တင္းက်ပ္တဲ့ ဥပေဒကုိ တမင္သက္သက္ မွားယြင္းေဖာ္ျပထားတာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ပထ၀ီအေနအထားဆုိင္ရာနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရတာေတြက တရား႐ံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းေတာင္ သက္ေရာက္လုိ႔မရပါဘူး”

ပါလက္စတုိင္းျပည္သူမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳသည့္ ျပင္သစ္ေရွ႕ေန ဂီလက္စ္ ဒီဗာက ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္မ်ားတြင္ တရား႐ံုး၏ တရားစီရင္ျခင္းအေပၚ ဆံုးျဖတ္ရမည္မွာ ICC မွ တရားသူႀကီးမ်ားမဟုတ္ဟု ဆုေလသည္။

စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိမႈအသစ္ ျပဳလုပ္ရမည္လားဆုိသည့္ အခ်က္အေပၚ ပါလက္စတုိင္းရွိ ပါတီမ်ားအၾကား ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ားကုိ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနသည္ ဟု ဒီဗာက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

“စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ မျပဳလုပ္ဖုိ႔ ဖိအား ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနပါတယ္။ ဒီဖိအားဟာ ဖာတာနဲ႔ ဟားမက္စ္အဖြဲ႕ေတြမွာသာမက ICC က တရားသူႀကီးမွာလည္း ရွိေနပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္ ဒီျပႆနာေတြမွာ ဘ႑ာေရးေထာက္ပံ့မႈေတြ၊ ပါလက္စတုိင္းနဲ႔ ICC တုိ႔အေပၚ ၿငိမ္းေျခာက္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္”

ICC အား အႀကီးဆံုးေထာက္ပံ့ေနသူမ်ားတြင္ ယူေကႏွင့္ ျပင္သစ္တုိ႔ပါ၀င္ၿပီး ထုိႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးကလည္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကုိ စြန္႔လႊတ္ရန္ ပါလက္စတုိင္းအား ေဖ်ာင္းျဖ ၾကေပဦးမည္။

ref_ The Guardian

August 22, 2014
ဂါဇာ ကေလးငယ္ ၄ သိန္းနီးပါးမွာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အကူအညီမ်ား လုိအပ္ေန

ၾသဂုတ္ ၂၂ ၊ ၂၀၁၄
M-Media

– အစၥေရး၏ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈကုိ ခံေနရသည့္ ဂါဇာေဒသတြင္ ပါလက္စတုိင္း ကေလးငယ္ ၄ သိန္းနီးပါးမွာ ကနဦး စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အကူအညီမ်ားကုိ ခ်က္ျခင္း လုိအပ္ေနသည္ဟု ယူနီဆက္ဖ္က ေျပာၾကားလုိက္သည္။

“(အစၥေရးမွ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈ၏) ဆိုးက်ိဳးေတြက ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ မ်ားျပားၿပီး ေသဆံုးဒဏ္ရာရသူေတြ၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ ပ်က္ဆီးတာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ ဘယ္သူမွမသိတဲ့ ခံစားမႈပုိင္းဆိုင္ရာနဲ႔ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ မတည္မၿငိမ္မႈေတြပါပဲ။ ဂါဇာမွာ ဘယ္ေနရာမွ လံုၿခံဳမႈမရွိဘူးဆုိတဲ့ ခံစားမႈမ်ိဳးက ေကာင္းမြန္တဲ့ ဖီလင္မ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု
ဂါဇာေဒသ ဆုိင္ရာ ယူနီဆက္ဖ္ အႀကီးအကဲ ပါနီလာ အုိင္းရင္းဆုိက္က ကုလသမဂၢ ႐ံုးခ်ဳပ္တည္ရွိရာ နယူးေယာက္တြင္ ယမန္ေန႔ကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ၌ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အစၥေရးတုိ႔၏ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၄၈ နာရီအတြင္း ဂါဇာတြင္ ကေလးငယ္ ၉ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈ စတင္ခဲ့သည့္ ဇူလုိင္လအေစာပုိင္းမွစ၍ ေသဆံုးခဲ့သည့္ ကေလးငယ္ အေရအတြက္ ၄၉၆ ဦး ရွိလာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။

ယာယီအပစ္ရပ္ေရး ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ၿပီးေနာက္ အဂၤါေန႔မွ စတင္ကာ အစၥေရးက ဂါဇာေဒသအား ေလေၾကာင္းမွ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ျပန္လည္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ယမန္ေန႔ တုိက္ခုိက္မႈအတြင္းမွာပင္ ကေလငယ္မ်ားအပါအ၀င္ ပါလက္စတုိင္း ၂၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ၁ လေက်ာ္ၾကာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားအတြင္း ေသဆံုးသူ ပါလက္စတုိင္း အေရအတြက္မွာ ၂၀၉၀ ရွိလာၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ဒဏ္ရာရသူ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ရွိေနကာ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသူ သန္းခ်ီရွိေနသည္။

August 22, 2014