News @ M-Media

Tag: Minority In Myanmar

  • တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်တွေ ရိုက်ချိုးခံနေရပြီလား

    တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်တွေ ရိုက်ချိုးခံနေရပြီလား

    အောက်တိုဘာ ၂၅၊ ၂၀၂၀
    M-Media

    -မြန်မာနိုင်ငံက ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာ ဒေသတွေမှာနေထိုင်တဲ့ ဖယ်ကျဉ်ခံ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေအတွက် လာမယ့်လ ရွေးကောက်ပွဲဟာ အနည်းဆုံးတော့ ကိုယ်စားပြုခွင့်ရရေး မှိန်ပျပျ မျှော်လင့်ချက်လေးတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

    ဒါပေမယ့် သူတို့နေထိုင်ရာဒေသတစ်ချို့မှာ လုံခြုံရေးစိုးရိမ်ရမှုဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမကျင်းပဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ထွက်လာတဲ့အခါမှာတော့ လူနှစ်သန်းလောက် မဲပေးခွင့်ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားတွေမှာလည်း မျှော်လင့်ချက်ဆုံးရှုံးမှု၊ ဒေါသတွေ ဖြစ်တည်လာပါတယ်။

    နိုင်ဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဆိုး ချုပ်ငြိမ်းပြီးတဲ့နောက် ဒုတိအကြိမ်မြောက် ကျင်းပတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီကပဲ အာဏာထပ်ရလိမ့်မယ်လို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။

    တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ NLD ပါတီအပေါ် ထောက်ခံမှု ကျင်ဆင်းလာပြီး အခုအချိန်မှာတော့ မကျေနပ်မှုပါ ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။

    ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခြင်းမပြုမယ့် မဲဆန္ဒနယ်စာရင်းတွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူပေါင်း ၁ သန်းကျော်နဲ့ တစ်ခြားဒေသတွေမှာ လူသိန်းချီ မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်။

    “အလွန်ကို ဆိုးရွားပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့်လည်း စိတ်ပျက်ရပါတယ်။ ​ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ ဘယ်သူကိုမဲပေးရမလဲဆိုတာ ကျွန်တော် အစကတည်းက ဆုံးဖြတ်ထားပြီးသား မို့လိုပါ” လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတစ်ခုရဲ့အကြီးအကဲ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ဦးလှမောင်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    ရွေးကော်ရဲ့ကြေငြာချက် ထွက်မလာခင်ကတည်းက ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တင်းမာမှုတွေက မြင့်တက်နေတာပါ။

    ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပိုရရေး တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား တိုက်ပွဲတွေကြောင့် သေဆုံး၊ ဒဏ်ရာရသူ ရာချီရှိခဲ့ပြီး လူ ၂ သိန်းလောက် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။

    ကျူးလွန်မှုတွေရှိတယ်လို့ နှစ်ဖွဲ့စလုံးက အပြန်အလှန်စွပ်စွဲကြပေမယ့် တိုင်းပြည်ရဲ့ အဆင်းရဲဆုံးပြည်နယ်မှာနေထိုင်ရပြီး လူများစု ဗမာလူမျိုးတွေရဲ့ ဖယ်ကျဉ်မှုဒဏ်ကို ကြာရှည်ခံစားလာရတဲ့ ရခိုင်လူမျိုးတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုကို AA က အခိုင်အမာ ရရှိထားပါတယ်။

    ​တိုက်ခိုက်မှုတွေထဲမှာ ကြားညပ်နေပြီး၊ မဲပေးခွင့်ပါ ထပ်ဆုံးခဲ့ရတဲ့ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေ အများအပြား ရှိနေပြီး အဲဒီအထဲမှာ မြို၊ ခမီနဲ့ ဒိုင်းနက်တို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။

    “ကျွန်တော်တို့ဟာ အဖွဲ့နှစ်ခုကြားထဲမှာ ညပ်နေပြီး၊ နှစ်ဖက်စလုံးရဲ့ရန်ကိုလည်း ကြောက်ရပါတယ်။ ​တိုက်ခိုက်နေမယ့်အစား နိုင်ငံရေးအရအဖြေရှာတာကိုပဲ ကျွန်တော်တို့ လိုချင်ပါတယ်” လို့ ကျောက်တော်မြို့နယ်က မြိုတိုင်းရင်းသား ဦးစိန်လှထွန်းက ပြောပါတယ်။

    မျှော်လင့်ချက်မဲ့ပြီ

    အရင်ကတည်းက မဲပေးခွင့်ဆုံးရှုံးထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က လူမျိုးစုတစ်ခုအပေါ်မှာတော့ ရွေးကော်ရဲ့ နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ သက်ရောက်မှု မရှိပါဘူး။

    မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာမွတ်စလင်တွေဟာ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်နဲ့ အခြားအခွင့်အရေးတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့တာ ဆယ်စုနှစ်ချီ ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

    ၂၀၁၇ ခုနှစ်က စစ်တပ်ရဲ့ ကြမ်းကြုတ်တဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းခွဲလောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက် ထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး ဒီကိစ္စကြောင့်ပဲ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကုလရဲ့ အမြင့်ဆုံးတရားရုံးမှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုစွဲချက်နဲ့ တရားရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

    ဒါပေမယ့် ရိုဟင်ဂျာ ၆ သိန်းလောက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆက်လက်နေထိုင်နေကြပြီး အများစုက ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ စနစ်တကျ ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုအောက်မှာ နေထိုင်နေရတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။

    “အရင်တုန်းကလည်းကျွန်တော်တို့မှာ မျှော်လင့်ချက်မရှိခဲ့ဘူး။ အခုလည်း မရှိပါဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပခဲ့ပေမယ့်လည်း ကျွန်တော်တို့ရဲ့အခြေအနေဟာ တိုးတက်လာခြင်း မရှိပါဘူး” လို့ မင်းပြားမြို့နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသား စောအောင်က ပြောပါတယ်။

    အပြန်အလှန်အပြစ်တင်

    စုစုပေါင်း မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ ၂ သန်းနီးပါးလောက် မဲပေးခွင့်မရတော့ဘဲ ဒါဟာ မဲဆန္ဒရှင်အရေအတွက်ရဲ့ ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဖြစ်ပါတယ်။

    အခြားပြည်နယ်တွေ အထူးသဖြင့် ရှမ်းပြည်၊ ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ်မှာ အစိုးရရဲ့ ဒီထုတ်ပြန်ချက်ကို အံ့ဩကြသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။

    ကချင်ပြည်နယ် ပြည်သူ့ပါတီ လွှတ်တော်အမတ် ဒေါ်ဘွဲဘူက အစိုးရဟာ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေကို အလေးမထားဘူးလို့ စွပ်စွဲပါတယ်။

    “NLD အစိုးရဟာ ဒီမိုကရေစီအတွက် ကြိုးစားပြီး ပြည့်သူ့အတွက် အလုပ်လုပ်မယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် ပိုဆိုးလာတယ်လို့ အခု ကျွန်မ မြင်ပါတယ်”

    အစိုးရက ရွေးချယ်ခန့်အပ်ထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ မျှတမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူသိရှင်ကြား မေးခွန်းထုတ်တာတွေလည်း ရှိလာပါတယ်။

    ရွေးကောက်ပွဲဖျက်သိမ်းတဲ့ ဒေသအားလုံးနီးပါးဟာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ အားကောင်းတဲ့နေရာဖြစ်ပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ NLD ပါတီ မဲအသာရအောင် လုပ်တာမျိုး ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ လေ့လာစောင့်ကြည့်သူတွေက သုံးသပ်ပြီး ပဋိပက္ခတွေ၊ နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

    ကော်မရှင်ဟာ “လူနည်းစုတွေရဲ့ ကိုယ်စားပြုခွင့်ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ငြင်းပယ်တာဖြစ်တယ်” လို့ Burma Human Rights Network က ဦးကျော်ဝင်းက ပြောကြားခဲ့ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် ပြန်ရုပ်သိမ်းဖို့လည်း တောင်းဆိုပါတယ်။

    ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပြောကြားချက်ကို NLD က ငြင်းဆိုပါတယ်။ ရွေးကော်က ရွေးကောက်ပွဲ ဖျက်သိမ်းတာကို စစ်တပ်ထိန်းချုပ်တဲ့ ဝန်ကြီးဌာနနှစ်ခုထံကနေ အကြံပြုချက်ယူပြီး ဆုံးဖြတ်တာဖြစ်တယ်လို့ အခုတစ်ပတ်မှာ ထုတ်ပြန်ကာ ပြစ်တင်ပြောဆိုမှုတွေကို ကာကွယ်ခဲ့ပါတယ်။

    ဘယ်သူတွေကပဲ ဆုံးဖြတ်ချက်ချချ စစ်တပ်တဲ့ ကချင်လက်နက်ကိုင်တွေအကြား တိုက်ပွဲကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာခဲ့ရတဲ့ Htoi Aung တစ်ယောက် လာမယ့်လ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမပေးနိုင်တော့ပါဘူး။

    “ကျွန်တော်တို့လူမျိုးတွေဟာ ရသင့်ရထိုက်တဲ့အခွင့်အရေးတွေ ဆုံးရှုံးနေသလို၊ ကျွန်တော်တို့ တိုင်းရင်းသားပါတီကလည်း ရွေးကောက်ပွဲ မဝင်နိုင်တော့ပါဘူး”

    Ref: AFP

    (AFP သတင်းဌာနတွင် ဖော်ပြထားသည့် Myanmar’s vote ban extinguishes hope for ethnic minorities ဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်)

  • မြန်မာ့ရိုဟင်ဂျာအရေး ဖြေရှင်းမှုတွင် အာဆီယံအဖွဲ့က ထိထိရောက်ရောက် စွမ်းဆောင်နိုင်မှုမရှိ

    မြန်မာ့ရိုဟင်ဂျာအရေး ဖြေရှင်းမှုတွင် အာဆီယံအဖွဲ့က ထိထိရောက်ရောက် စွမ်းဆောင်နိုင်မှုမရှိ

    အောက်တိုဘာ ၂၀၊ ၂၀၂၀
    M-Media

    ၂၀၂၀၂ ခုနှစ် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး

    -မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာအရေးကို ဖြေရှင်းရာမှာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့ (အာဆီယံ)ဟာ ထိထိရောက်ရောက် တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်မှု မရှိဘဲ၊ ခေါင်းဆောင်မှုပျောက်ဆုံးကာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုပမာဏာကို ထည့်သွင်းသုံးသပ်မှုမျိုး မရှိဘူးလို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အာဆီယံ လွှတ်တောအမတ်များအဖွဲ့(APHR) ရဲ့ ဒီကနေ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

    ရခိုင်ပြည်နယ်က ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ ညှင်းပမ်းဖိနှိပ်မှုကြောင့် ၁၉၇၀ လောက်ကတည်းက နေရပ်စွန့်ခွာကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ခိုလှုံနေရတာပါ။ ​အာဆာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က ရဲကင်းစခန်းတွေကို တိုက်ခိုက်ပြီးတဲ့နောက် မြန်မာစစ်တပ်ကလုပ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ် စစ်ဆင်ရေးကြောင့် နောက်ထပ် ၇ သိန်းခွဲလောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက်ကို ထပ်မံထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။

    APHR ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာတော့ အာဆီယံအဖွဲ့ဟာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံး သဘောတူညီရေး၊ တစ်ခြားနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်မစွက်ရေး စတဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ စည်းမျဉ်းတွေထဲမှာ ပိတ်မိနေတာကြောင့် ဒီပြဿနာကို တုန့်ပြန်ရာမှာ ရုန်းကန်နေရပြီး၊ အကြမ်းဖက်ခံရမှု၊ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရမှု သံသရာကို အဆုံးသတ်နိုင်ရေး ပြတ်သားတဲ့ မဟာဗျူဟာ၊ ရည်မှန်းချက်မျိုး မချမှတ်နိုင်ဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

    “အာဆီယံဟာ မြန်မာနိုင်ငံကချပေးတဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ရှုထောင့်ကနေပဲ ဒီကိစ္စကို ကြည့်ရှုပါတယ်။ အာဆီယံဟာ ပိတ်မိနေတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ အရေးကြီးတဲ့ပြဿနာတွေကိုလည်း လစ်လျူရှုထားပါတယ်” လို့ APHR ဘုတ်အဖွဲ့ ဥက္ကဌ မလေးရှားလွှတ်တော်အမတ် ချားလ်စ်ဆန်တီယေဂိုက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    နိုင်ငံသားကိစ္စ၊ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်၊ မြေယာပြဿနာ စတဲ့ အဓိကကျတဲ့ ကိစ္စတွေကို အာဆီယံအဖွဲ့က ဖြေရှင်းမပေးနိုင်ဘူးလို့လည်း ဆန်တီယေဂိုက ပြောပါတယ်။

    ရိုဟင်ဂျာကိစ္စမှာ အာဆီယံရဲ့ချဉ်းကပ်မှုဟာ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးသာ ဖြစ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်က လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု ပမာဏ၊ အာဏာပိုင်တွေက ပြဿနာဖန်တီးမှု စတာတွေကို အာဆီယံအဖွဲ့က ထည့်သွင်းမစဉ်းစားဘူးလို့ APHR ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

    ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ AA နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်​နေတာကြောင့် ရခိုင်ပြည်သူတွေ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရမှု ဆက်ဖြစ်နေသလို၊ လုံခြုံမှုမရှိတဲ့အတွက် မြို့နယ်တစ်ချို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပတော့ဘူးလို့လည်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းမှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

    “စစ်ပွဲဖြစ်နေတာကြောင့် ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေး ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုဆွေးနွေးလို့ရမှာလဲ။ အာဆီယံဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကိစ္စမှာ ဘက်ပေါင်းစုံ သုံးသပ်ဖို့ တွန့်ဆုတ်နေပြီး ပြဿနာရဲ့ ကဏ္ဍအားလုံးကို မဖြေရှင်းနိုင်တာကြောင့် အာဆီယံအဖွဲ့ဟာ မယောင်ရာဆီလူးအဖွဲ့၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေမှာ တက်တက်ကြွကြွ ကူညီပံ့ပိုးပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပုံစံမျိုး ဖြစ်လာပါတယ်” လို့ ဆန်တီယာဂိုက ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

    ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ အာဆီယံကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေက သူတို့ကို ဖိနှိပ်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခုလို့ ယူဆထားတဲ့ အစိုးရဲ့ NVC ကဒ်ထုတ်ပေးမှုကို အားပေးခဲ့ပါတယ်။

    ရခိုင်ပြည်နယ်အကြံပေးကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း လာတီတီယာ ဗန် ဒန် အက်စ်ဆမ်က ရိုဟင်ဂျာတွေ ထွက်ပြေးရအောင်လုပ်တဲ့ အခြေအနေတွေကို အာဆီယံနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက လက်မခံသ၍ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူတွေအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးမျှော်လင့်ချက်ဆိုတာ မရှိဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    APHR ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ အာဆီယံအဖွဲ့ဟာ ဒေသတွင်းကပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ဖို့ တာဝန်ရှိတယ်လို့ ထည့်သွင်း ရေးသားခ့ဲပါတယ်။

    “အဖွဲ့ရဲ့ အားနည်းချက်တွေကို ကိုယ်တိုင်ဆန်းစစ် အဖြေရှာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီလိုမလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အဖွဲ့ရဲ့ တရားဝင်မှု၊ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုတွေကို ထိခိုက်စေရုံသာမက ရိုဟင်ဂျာတွေ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ကလူတွေအပြင် အာဆီယံပြည်သူတွေပါ ပိုပြီး ထိခိုက်ခံစားရမှာဖြစ်ပါတယ်”

    အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဂျကာတာမြို့က အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးရုံးဟာ ဒီအစီရင်ခံစာအတွက် မှတ်ချက်ပေးဖို့ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အာဆီယံအဖွဲ့အောက်က အခြားအဖွဲ့တွေကလည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းဖို့ တောင်းဆိုမှုကို မတုန့်ပြန်ခဲ့ကြောင်း၊ သတင်းအချက်အလက်တောင်းမှုကို မြန်မာအစိုးရကသာ ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ကြောင်း APHR က အစီရင်ခံစာမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Ref: Aljazeera

  • ရခိုင်လူမျိုးများ လူမျိုးစုလိုက် ရှင်းလင်းခံနေရသည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ရခိုင်များ ဆန္ဒပြ

    ရခိုင်လူမျိုးများ လူမျိုးစုလိုက် ရှင်းလင်းခံနေရသည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ရခိုင်များ ဆန္ဒပြ

    အောက်တိုဘာ ၁၃၊ ၂၀၂၀
    M-Media

    ဆန္ဒပြမှုမြင်ကွင်းတစ်ခု

    -ရခိုင်ပြည်နယ်က ပြည်သူတွေ ထိခိုက်ခံစားရမှုတွေအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရခိုင်လူမျိုးတွေက တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရခိုင်လူမျိုးတွေဟာ လူမျိုးစုလိုက် ရှင်းလင်းမှုကို ခံနေရတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ် အစပိုင်းလောက်ကတည်းက ပိုမိုပြင်းထန်လာပြီး အရပ်သားသေဆုံးမှုတွေ၊ အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူတွေရဲ့ အရေအတွက်လည်း မြင့်တက်လာပါတယ်။

    မြို့တော်ဒါကာက ရခိုင်လူမျိုးတွေရဲ့ ဆန္ဒပြမှုမှာတော့ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ရခိုင်လူမျိုးတွေကို လူမျိုးစုလိုက်ရှင်းလင်းမှုလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ပိုမိုဖိအားပေးဖို့လည်း တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

    “မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ရခိုင်လူမျိုးစုတစ်ခုလုံး ပပျောက်သွားရေးဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ကြိုတင်စီစဉ်ပြီး ရခိုင်ပြည်သူတွေအပေါ် ဆိုးရွားတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ စစ်ဆင်ရေးမှာ လက်နက်ကြီးတွေ၊ ရေတပ်နဲ့ လေတပ်တွေကို အသုံးပြုပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်က ၄ သန်းသော ရခိုင်လူမျိုးတွေကို ကယ်တင်နိုင်ရေး မြန်မာနိုင်ငံကို ဖိအားပေးဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ရခိုင်လူ့အဖွဲ့အစည်းက နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို တိုက်တွန်းပါတယ်” လို့ ဆန္ဒပြပွဲကို စီစဉ်သူ Kyawo Nyin က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ထွက်ပြေးရသူအရေအတွက်ဟာ ၈ သောင်းလောက်ရှိတယ်လို့ စာရင်းအရ သိရပေမယ့် အမှန်တကယ်အရေအတွက်ဟာ ဒီထက်ပိုများနိုင်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေလိုပဲ ရခိုင်တွေလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက်ကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ထွက်ပြေးရဖွယ် ရှိနေတယ်လို့ ရခိုင်ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့ Rakhine Culture Group ရဲ့ ဥက္ကဌဖြစ်သူ Maung Chit Hree က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    “စစ်တပ်က အိမ်တွေကိုမီးရှို့လိုက်တာကြောင့် တောထဲမှာနေထိုင်နေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူအရေအတွက်ဟာ အနည်းဆုံး ၂ သိန်း ၆ သောင်းလောက် ရှိပါတယ်။ အဲဒီမှာနေလို့မရရင် တိုင်းပြည်ကိုစွန့်ခွာဖို့ကလွဲပြီး သူတို့မှာ တစ်ခြားရွေးချယ်စရာ မရှိပါဘူး။ အနီးဆုံးဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဖက်ကို ထွက်ပြေးဖို့ သူတို့ စဉ်းစားကြမှာပါ”

    ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA ဟာ ရခိုင်ပြည်သူတွေကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ယုံကြည်တဲ့အတွက် ထောက်ခံတယ်လို့လည်း ဆန္ဒပြသူတွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    စစ်တပ်ရော AA ပါ ကျူးလွန်မှုရှိ

    နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Amnesty International (AI) ရဲ့ မနေ့က အစီရင်ခံစာမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်က လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေအတွင်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ AA တို့ နှစ်ဖက်စလုံးက အရပ်သားတွေအပေါ် ကျူးလွန်မှုရှိတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

    ​မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ ကြုံတွေ့ရသူတွေ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက ရရှိထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေ၊ ဗီဒီယိုတွေ၊ မီဒီယာက ဖော်ပြချက်တွေ၊ ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံတွေ၊ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်မှုတွေကို အခြေခံပြီး သုံးသပ်ထားတာဖြစ်တယ်လို့ AI က ဆိုပါတယ်။

    လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေအတွင်း မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ရွာတွေကို မီးရှို့တာ အရပ်သားတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်တာတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ အရပ်သားတွေနေထိုင်တဲ့နေရာအနီး ထောင်ထားတာတွေ့ရတဲ့ မိုင်းတွေကို မိမိတို့ရဲ့ လက်နက်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆန်းစစ်ရာမှာ မြန်မာစစ်တပ်က မကြာခဏအသုံးပြုတဲ့ MM2 မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ ဖြစ်နေကြောင်း အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

    “AA နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား ပဋိပက္ခတွေ လျော့ပါးဖို့ လက္ခဏာမရှိသေးပါဘူး။ အရပ်သားတွေကတော့ ဆက်လက်ပြီးထိခိုက်ခံစားရအုံးမှာပါ” လို့ AI အဖွဲ့က တာဝန်ရှိသူ Ming Yu Hah က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Ref: Anadolu Agency, Benar News

  • စစ်ဘေးရှောင် ရခိုင်ပြည်သူများအတွက် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များက ငွေကြေးလှူဒါန်း

    စစ်ဘေးရှောင် ရခိုင်ပြည်သူများအတွက် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များက ငွေကြေးလှူဒါန်း

    အောက်တိုဘာ ၃၊ ၂၀၂၀
    M-Media

    မြောက်ဦးမြို့ ရှစ်သောင်း စစ်ရှောင်စခန်းရှိ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများကို ဩဂုတ်လအတွင်းက တွေ့ရစဉ်

    -လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် ဘင်္ဂလာ​ေးဒ့ရှ် ဖက်က ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေထိုင်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာလူငယ်တွေက ငွေကြေးထောက်ပံ့လှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။

    မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ AA တို့အကြား တိုက်ခိုက်မှုတွေ မြင့်တက်လာတဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းကစလို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူရေအတွက်ဟာ ၂ သိန်းနီးပါး ရှိလာတာပါ။

    “ကျွန်တော်တို့အားလုံးက လူသားတွေပဲဗျ။ လူမျိုးမတူကြပေမယ့် ရခိုင်ပြည်နယ်က ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ တစ်​မြေတည်း၊ တစ်ရေတည်းမှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းလာခဲ့ကြသူတွေပါ။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် (စစ်တပ်ရဲ့) သတ်ဖြတ်မှုတွေမှာ ရခိုင်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့နဲ့အတူ မျှဝေခံစားပြီး၊ ကျွန်တော်တို့ကိုလည်း အကူအညီပေးခဲ့ပါတယ်။ အခု သူတို့ အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ တတ်နိုင်သလောက် ကူညီထောက်ပံ့ပေးတာပါ” လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဆက်ဘဇားက ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေထိုင်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာလူငယ် မိုဟာမက် ကမားလ် ဟိုစိန်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    ကူတာပါလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာလူငယ်​တွေ စုပေါင်းထည့်ဝင်တဲ့ ၅ သိန်းကျပ်ကို အခုတစ်ပတ်အစောပိုင်းမှာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် လှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။

    “ရခိုင်သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ အမြဲတမ်း အဆက်အသွယ်ရှိတယ်။ ဘာသာမတူ၊ လူမျိုးကွဲပ​ေမယ့် ရခိုင်သားအချင်းချင်း သူတို့ဖက်က အမြဲတမ်း ရပ်တည်သွားမှာပါ”

    ဇူလိုင်လအစောပိုင်းတုန်းကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့က ရိုဟင်ဂျာကျောင်းသားတွေဟာ စစ်ကြောင့် ထွက်ပြေးနေရတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် မြန်မာကျပ်ငွေ ၃ သိန်း လှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။

    “ကျွန်တော်တို့ ဆိုးဆိုးရွားရွား နာကျင်ခံစားနေရတဲ့အချိန်မှာ အိမ်နီးချင်း ရခိုင်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အိမ်မှာခေါ်ထားပြီး ကူညီစောင့်ရှောက်ပေးခဲ့ကြပါတယ်။ အခု သူတို့ နေအိမ်တွေကနေ မောင်းထုတ်ခံနေရပြီး၊ သူတို့ကို ကိုယ်ချင်းလည်း စာပါတယ်” လို့ ရိုဟင်ဂျာ လူငယ်အစည်းအရုံးကို တည်ထောင်သူ ခင်မောင်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    ရခိုင်က လူ့အဖွဲ့အစည်းနှစ်ခုအကြား ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေး၊ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး လုပ်ဆောင်ရာမှာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ပိုမိုကူညီကြဖို့လည်း ခင်မောင်က တိုက်တွန်းဆော်ဩခဲ့ပါတယ်။

    “ကျွန်တော်တို့ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရာစုနှစ်နဲ့ချီ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်လာခဲ့ကြတာပါ။ အိမ်ကိုပြန်ပြီး အရင်လို ငြိမ်းချမ်းမှု၊ ညီညွတ်မှုမျိုး ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်”

    Ref: Anadolu Agency

  • ရိုဟင်ဂျာများကို ပြန်မခေါ်လို၍ မြန်မာအာဏာပိုင်များက သတင်းမှားလွှင့်နေသည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စွပ်စွဲ

    ရိုဟင်ဂျာများကို ပြန်မခေါ်လို၍ မြန်မာအာဏာပိုင်များက သတင်းမှားလွှင့်နေသည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စွပ်စွဲ

    အောက်တိုဘာ ၁၊ ၂၀၂၀
    M-Media

    -ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ထွက်ပြေးလာရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေး နှောင့်နှေးစေဖို့အတွက် မြန်မာအာဏာပိုင်တွေက သတင်းမှားလွှင့်နေတယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် တာဝန်ရှိသူတွေက စွပ်စွဲပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

    အင်္ဂါနေ့က ကုလသမဂ္ဂမိန့်ခွန်းမှာ ကုလဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်တင့်ဆွေက အကြမ်းဖက်အဖွဲတွေဖြစ်တဲ့ AA နဲ့ ARSA တို့ဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပိုင်နက်​ကို အသုံးပြုနေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး ခြိမ်းခြောက်မှု၊ အကြမ်းဖက်မှု၊ အခြား ဥပဒေပ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူထားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ပြန်လည်လက်ခံရေး အစီအစဉ်အပေါ် အနှောက်အယှက်ပြုနေတာကို တားဆီးဖို့လိုအပ်ကြောင်း၊ ဒီလုပ်ရပ်တွေဟာ မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံစလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ​အေကေ အဘ်ဒူလ် မိုမန်က AA နဲ့ ARSA တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပိုင်နက်ကို အသုံးပြုတယ်ဆိုတဲ့ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေရဲ့ စွပ်စွဲချက်ဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေးကိစ္စ နှောင့်နှေးအောင် သတင်းမှားဖြန့်တာသာဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့က ဒါကို ယတိပြတ်ငြင်းဆိုကြောင်း မနေ့က သတင်းဌာနတွေကို ပြောကြ​ကြားခဲ့ပါတယ်။

    “ရိုဟင်ဂျာတွေကို သူတို့ရဲ့ဇာတိ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ပြန်ပို့ဖို့ ကျွန်တော်တို့ အဆင်သင့်ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံက ပြန်မခေါ်တာပါ။ ရိုဟင်ဂျာတွေ သူတို့ရဲ့အမိမြေကို လုံလုံခြုံခြုံပြန်နိုင်ဖို့အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်က အခြေအနေတွေကို တိုးတက်အောင် မြန်မာအာဏာပိုင်တွေက လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်”

    ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားရေးရာအဖွဲ့ ဥက္ကဌ ဖာရွတ်ခန်းကလည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာမှာ သဘောတူညီချက် ရခဲ့ပေမယ့် ဒီအတွက် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အခုအချိန်အထိ မတွေ့ရသေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဟာ နေရပ်ပြန်ရေးလုပ်ငန်းကို အချိန်ဆွဲဖို့ ကြိုးစားနေကြောင်း ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

    “ရိုဟင်ဂျာလူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးကို အကြမ်းဖက်သမားတွေအဖြစ် ပုံဖော်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံက အစကတည်းက ကြိုးစားခဲ့တာပါ။ နှစ်ဖက်ဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ သက်ဆိုင်သူတွေပါဝင်တဲ့ ဖိုရမ်တွေမှာ ဒီပုံဖော်မှုကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ အဖျက်သဘောဆောင် ဆောင်ရွက်မှုတွေကို ကျွန်တော်တို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချပါတယ်”

    ကုလဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်တင့်ဆွေက ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပြန်လည်ခေါ်ရေး ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံ အပြန်အလှန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှသာ ဒီကိစ္စကို ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းနိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ချင်တဲ့ စိတ်ဆန္ဒမျိုး ရှိလားဆိုတာကို မေးခွန်းထုတ်လိုကြောင်း ကုလမိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    စက်တင်ဘာနှောင်းပိုင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က မြန်မာသံအမတ်ကြီးကို ခေါ်ယူကာ နယ်စပ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်က တပ်တွေ ထပ်တိုးချထားတဲ့အကြောင်း မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ အရင်က ရိုဟင်ဂျာတွေကို မြန်မာစစ်တပ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက် မောင်းထုတ်တာမျိုး ထပ်မဖြစ်စေဖို့ ဒီလိုခေါ်ယူမေးမြန်းရတာဖြစ်တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး အဲဒီနောက်ပိုင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကလည်း နယ်စပ်မှာ တပ်တွေ ထပ်တိုးချထားခဲ့ပါတယ်။

    မြန်မာနိုင်ငံကလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ်ကြီးကို ခေါ်ယူတွေ့ဆုံကာ နယ်စပ်တစ်လျှောက် ARSA နဲ့ AA တို့ လှုပ်ရှားနေကြောင်းသတင်းရတဲ့အတွက် တပ်တွေထပ်တိုးချထားတာလို့ ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Ref: Benar News