ႏုိ၀င္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၆
M-Media
Gaza Sky Geeks မွ ပါလက္စတုိင္း အမ်ိဳးသမီး နည္းပညာရွင္မ်ား
– ဂ်ဴမာနာ ဆူ႐ူရ္တစ္ေယာက္ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အရြယ္မွစ၍ ကြန္ပ်ဴတာ ပ႐ုိဂရမ္ကုဒ္မ်ား ေရးတတ္ေနသည္။
အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ေရာက္သည့္အခါ သူမႏွင့္ ဂါဇာမွ အျခား မိန္းကေလးငယ္ ၃ ဦးမွာ Early Alert ဟုေခၚသည့္ ၀ဘ္အက္ပလီေကးရွင္းအတြက္ နမူနာတစ္ခု ဖန္တီး တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အဆုိပါ အက္ပလီေကးရွင္းက ၎တုိ႔၏ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ကားလမ္းပိတ္မႈ၊ လူစည္ကားမႈ၊ မေတာ္တဆျဖစ္မႈႏွင့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကုိ အသံုးျပဳသူအား အသိေပးသည္။
ဂါဇာတြင္ သူမ၏ နည္းပညာပါရမီအတြက္ တုိက္တြန္းအားေပးမႈကုိ အၿမဲတမ္း ရွာမေတြ႕ေသာ္လည္း သူမအေနျဖင့္ မိမိ၏ အိမ္သဖြယ္ ခံစားရသည့္ ေနရာတစ္ခု ရွိသည္ဟု ဆူ႐ူရ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိေနရာက ဂါဇာစီးတီး၏ ၾကက္ပ်ံမက် စည္ကားေသာ အလ္-ရီမဲလ္ရပ္ကြက္ရွိ Gaza Sky Geeks ဟုေခၚဆုိေသာ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးရာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္သည္။
“ဒီကလူေတြက ကၽြန္မရဲ႕ ဒုတိယမိသားစုပါပဲ” ဟူ ဆူ႐ူရ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အထပ္ခုိးကဲ့သုိ႔ အဆုိပါ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းေလးတြင္ ပါလက္စတုိင္း ဒီဇုိင္နာမ်ား၊ ၀ဘ္ဆုိက္ေရးဆြဲသူမ်ား၊ အလြတ္တန္းနည္းပညာရွင္မ်ား ေန႔စဥ္ အလုပ္လုပ္ၾကသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ဂူးဂဲလ္၏ မတည္ေငြ ကန္ေဒၚလာ ၉ သိန္းျဖင့္ စတင္ခဲ့သည့္ အဆုိပါေနရာေလးမွာ အစၥေရးက ပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင့္ အတိဒုကၡေရာက္ေနသည့္ ဂါဇာရွိ ထြန္းသစ္စ နည္ပညာက႑ တုိးတက္ႀကီးပြားရန္အတြက္ အကူအညီျဖစ္ေစေရး နည္းပညာလုပ္ငန္း အသစ္မ်ားအတြက္ အႀကံအဉာဏ္မ်ား၊ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား ေပးအပ္ေနသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကတည္းက Gaza Sky Geeks အဖြဲ႕မွ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးလုိက္သည့္ နည္းပညာလုပ္ငန္း ၄ ခုမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအျဖစ္ ကန္ေဒၚလာ ၃ သိန္းမွ ၆ သိန္းခြဲအထိ အသီးသီး ရရွိခဲ့သည္ဟု အဖြဲ႕၏ ဆုိရွယ္မီဒီယာ ညႇိႏႈိင္းေရးမွဴး ဒါလီယာ ရွာရ္ရဘ္က ေျပာၾကားခ့ဲသည္။
Gaza Sky Geeks အဖြဲ႕ကေတာ့ ၎တုိ႔၏ လုပ္ငန္းအတြင္းသုိ႔ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးႀကီးမ်ား ပုိမိုပါ၀င္လာရန္ အာ႐ံုစုိက္ေနသည္။ ၎တုိ႔အဖြဲ႕၏ အႀကံဉာဏ္ေပးမႈျဖင့္ နည္းပညာကုမၸဏီငယ္မ်ားကုိ တည္ေထာင္သူမ်ား၏ ထက္၀က္ခန္႔မွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည္ဟု အဖြဲ႕၏ အမ်ိဳးသမီးဗဟုိျပဳ စီမံကိန္းမ်ားကုိ တာ၀န္ယူကုိင္တြယ္ေနရသူ ရာနာအလ္ကေရနာ၀ီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အဖြဲ႕၏ရည္ရြယ္ခ်က္က နည္းပညာကမၻာတြင္ လက္ရွိ ရွိေနေသာ က်ား၊ မ ကြာဟခ်က္ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းေရးအတြက္ အမ်ိဳးသမီးလုပ္ငန္းရွင္ ၈၀ ရာခုိင္းႏႈန္းအထိ ျဖစ္လာရန္ဟု သူမက ဆုိသည္။
ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ နည္းပညာၿပိဳင္ပြဲတစ္ခုျဖစ္ေသာ Technovation Challenge တြင္ ဂါဇာမွ အမ်ိဳသမီးငယ္မ်ား ပါ၀င္ႏုိင္ရန္အတြက္ Gaza Sky Geeks က မၾကာေသးမီကမွပင္ စ၍ ကူညီပံ့ပုိးေနသည္။ အဆုိပါ ၿပိဳင္ပြဲက ကြန္ပ်ဴတာပ႐ုိဂရမ္မ်ား ေရးဆြဲေရးက႑ကုိ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားအား မိတ္ဆက္ေပးရန္ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ထုိၿပိဳင္ပြဲမွာပင္ ဆူ႐ူရ္ႏွင့္ ၎၏အဖြဲ႕က Early Alert အက္ပလီေကးရွင္းပံုတူကုိ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ကြန္ပ်ဴတာေနာက္ခံအသုိင္းအ၀ုိင္းမရွိသည့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္မွ မိန္းကေလးငယ္ ၂၀ မွာ ယခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ ဧၿပီလအထိ ၄ လတာ က်င္းပခဲ့သည့္ Technovation Challenge တြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။
အဖြဲ႕တစ္ခုခ်င္းစီက ဂါဇာရွိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ရွိေနသည့္ ျပႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရန္အတြက္ ၀ဘ္ အက္ပလီေကးရွင္း သုိ႔မဟုတ္ မုိဘုိင္း အက္ပလီေကးရွင္းတစ္ခု ဖန္တီးရန္ စိတ္ကူးတစ္ခုစီ ရွိေနၾကၿပီး နည္းပညာဒီဇုိင္းႏွင့္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းမ်ားျဖင့္ ထုိစိတ္ကူးကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျၾကသည္။ Gaza Sky Geeks ကေတာ့ ထုိအဖြဲ႕မ်ားအတြက္ ေနရာေပးၿပီး နည္းျပမ်ား ေထာက္ပံ့သည္ဟု အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကူညီေထာက္ပံ့ေရးဆုိင္ရာ စီမံကိန္းမွ အႀကီးအကဲေဟာင္းျဖစ္သူ မုိင္ တမ္ရက္ဇ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထုိအေယာက္ ၂၀ တြင္ မည္သည့္အဖြဲ႕ကမွ ဖုိင္နယ္သုိ႔ မတက္ေရာက္ႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၎တုိ႔၏ ရလဒ္မ်ားက အထင္ႀကီးစရာျဖစ္ေနသည္ဟု သူမက ဆုိသည္။
“အလုပ္လက္မဲ့ ႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ေနတဲ့ ဂါဇာမွာ နည္းပညာက အမ်ိဳးသမီးေတြ အလုပ္ရဖုိ႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုပါပဲ” ဟု တမ္ရက္ဇ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစၥေရးႏွင့္ အီဂ်စ္တုိ႔၏ ပိတ္ဆုိ႔ထားမႈေၾကာင့္ လူဦးေရ ၁.၈ သန္းရွိသည့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္မွာ ယိုယြင္းပ်က္ဆီးေနၿပီး အလုပ္လက္မဲ့အက်ပ္အတည္းဆီသို႔ ဦးတည္ေနသည္။ ပါလက္စတုိင္း ပုိင္နက္မ်ားအတြင္း လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ႀကီးထြားလာသည့္ နည္းပညာဆုိင္ရာ က႑က ၀ဘ္ဆုိက္ပုိင္းဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအတြက္ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းကုိ ရရွိေစသည္ဟု ရာမာလာရွိ လူငယ္မ်ားကုိ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးမႈ ျပဳလုပ္ေနေသာ အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Leaders Organisation မွ ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္သူ ရွဒီ အက္စ္ဟန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အၾကားတြင္ Leaders က နည္းပညာလုပ္ငန္းသစ္ ၄ ဒါဇင္ခန္႔ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔ထဲမွ ၂၀ ခန္႔မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ရရွိခဲ့သည္။ လာမည့္ ၃ ႏွစ္အတြင္း ထုိအေရအတြက္ ၂ ဆ ျဖစ္လာရန္ ၎တုိ႔က ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္။
“ပါလက္စတုိင္းမွာ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈေကာင္းေကာင္း ရွိမယ္ဆုိရင္ ခ်က္ျခင္း အလုပ္ရမွာပါ” ဟု အက္စ္ဟန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း အဆုိပါက႑သုိ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၀င္ေရာက္ရန္မွာ စိန္ေခၚမႈႀကီး ျဖစ္ေနသည္။
“နည္းပညာဆုိတာ အမ်ိဳးသားေတြလႊမ္းမုိးတဲ့ က႑မ်ိဳးပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ထုိးေဖာက္ဖုိ႔၊ အဆင့္တစ္ခုရဖုိ႔၊ ထိပ္ဆံုးေရာက္ဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး” ဟု ရာမာလာမွ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ အမ္ဘာရ္ အမ္ေလဟ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အိမ္ေထာင္ကုိသာ ထိန္းသိမ္းရမည္၊ သုိ႔မဟုတ္ အခ်ိန္မမ်ားေသာ အလုပ္ကုိသာ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဆုိသည့္ အယူအဆမ်ား ရွိေနသည္ဟု တမ္ရက္ဇ္ႏွင့္ အလ္ေလဟ္တုိ႔က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ Gaza Sky Geeks က အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ထား စုေဆာင္းျခင္းျဖစ္သည္။
Gaza Sky Geeks က အလ္-ရီမယ္ရွိ ၎တုိ႔ ႐ံုးခန္းသုိ႔ အသြားအျပန္ သြားလာႏိုင္ရန္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ လမ္းစားရိတ္အနည္းငယ္ေပးသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားအား ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲမႈႏွင့္ စြန္႔ဦးတီထြင္လုပ္ငန္း တည္ေထာင္ေရး သင္ၾကားေပးရန္အတြက္ ဇူလုိင္လကမွ တည္ေတာင္ခဲ့သည္ Gaza Sky Geeks ၏ အမ်ိဳးသမီးသီးသန္႔ ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲေရးကလပ္မွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ေအလာ ခတဘ္က တစ္ေန႔ေန႔တြင္ ဂါဇာ၌ ၎၏ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ငန္း တည္ေထာင္ႏုိင္ေရး ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲမႈကုိ သင္ယူခ်င္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကၽြန္မရဲ႕ အိပ္မက္က ဂါဇာက ျပႆသနာေတြကုိ ေျဖရွင္းရာမွာ အကူအညီျဖစ္ေစမယ့္ ေဆာ့ဖ္၀ဲေတြ ဖန္တီးႏုိင္မယ့္ ကုိယ္ပုိင္ ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲေရးနဲ႔ ၀ဘ္ဒီဇုိင္းကုမၸဏီ တည္ေထာင္ဖုိ႔ပါ” ဟု ခတဘ္က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး သူမအေနျဖင့္ ေပ်ာ္စရာႏွင့္ ပညာရစရာမ်ား ေပါင္းစပ္ကာ ကေလးငယ္မ်ားအား ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲနည္း သင္ေပးရန္ အက္ပလီေကးရွင္းတစ္ခု ဖန္တီးခ်င္သည္ဟု ဆုိသည္။
အဆုိပါ ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲေရးကလပ္တြင္ အမ်ိဳးမီးငယ္ ၁၄ ဦးပါ၀င္ၿပီး တစ္ပတ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ ၃ နာရီၾကာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၾကသည္။ ၎တုိ႔မွာ ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံသာမကဘဲ ပေရ္ာရွင္နယ္ အသုိက္အ၀န္းတြင္ မည္ကဲ့သုိ႔ ျပဳမႈေဆာင္ရြက္ရမည္ဆုိသည္ႏွင့္ ၎တုိ႔၏ အယူအဆမ်ားကုိ ယံုၾကည္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ မည္ကဲ့သုိ႔ ျပသရမည့္ဆုိသည့္ အရည္အေသြးမ်ားကုိ သင္ယူေနၾကသည္ဟု အလ္ကေရနာ၀ီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲနည္းကုိ တတ္ေျမာက္ထားသည့္ ခတဘ္က လက္ရွိတြင္ ပုိမုိနားလည္ေစစရန္အတြက္ အြန္လုိင္းသင္တန္းကုိ တက္ေရာက္ေနၿပီး၊ ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံနယ္ပယ္မွာ ဂါဇာအတြက္ ႀကီးမားသည့္အခြင့္အလမ္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကၽြန္မ အမရဲ႕ ကေလးေတြဟာ နည္းပညာဘက္မွာ ေတာ္ေတာ္ ေတာ္တာကုိ ကၽြန္မ ေတြ႕ပါတယ္။ ငယ္ငယ္ေလးထဲက စမတ္ဖုန္းေတြ၊ လက္ေတာ့ေတြကုိ သံုးတတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ဟာ အၿမဲတမ္း အြန္လုိင္းဂိမ္း ကစားေနၾကတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ နည္းပညာကၽြမ္းက်င္မႈေတြကုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ေကာင္းတဲ့ဘက္မွာ အသံုးမခ်တာလဲ။ အဲဒီလုိအသံုးခ်မွ ေကာလိပ္က ဘြဲ႕ရတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔ ဘာလုပ္ခ်င္လဲဆုိတာကုိ သူတုိ႔ သိလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ အလုပ္ရႏုိင္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ဂါဇာအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲကုိ လုပ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္”
အသက္ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္ရွိ အဖြဲ႕၀င္ အဘီရ္ ကရမ္ကေတာ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အစၥေရး၏ က်ဴးေက်ာ္စစ္က ဂါဇာျပည္သူမ်ား၏ ဘ၀မ်ားကုိ ထူးျခားေျပာင္းလဲေစရန္အတြက္ နည္းပညာကုိ အသံုးခ်ရမည္ဆုိသည့္ အေတြး ၀င္လာေစသည္ဟု ေျပာၾကားခ့ဲသည္။
“(စစ္ပြဲမွာ) လက္ဆံုး႐ံႈးသြားတဲ့သူေတြကုိ ကၽြန္မ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ တစ္ခုခု အိတ္ထဲက ထုတ္ဖုိ႔လုိတဲ့အခါတုိင္း သူတုိ႔ တစ္ေယာက္ေယာက္ကုိ အကူအညီလွမ္းေတာင္းရတယ္” ဟု ကရင္မ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူမက လုိခ်င္သည့္အရာကုိ အသံျဖင့္ အမိန္႔ေပးႏုိင္သည့္ ေက်ာပုိးအိတ္မ်ိဳးကုိ လက္မရွိသူမ်ား အသံုးျပဳႏုိင္ရန္ တီထြင္ခ်င္ေနသည္။ အဆုိပါ ေက်ာပုိးအိတ္က အေပၚေအာက္ ေရြ႕လ်ားႏုိင္သည့္ အိတ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။
အမ္ေလဟ္ကေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာ ပ႐ုိဂရမ္ေရးဆြဲနည္း ဘာသာရပ္ျဖင့္ ဘြဲ႕ရသည့္ ဂါဇာမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ သိပၸံ၊ နည္းပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ သခ်ၤာဘာသာရပ္မ်ားတြင္ အာ႐ံုစုိက္ၾကသည္ဟု ဆုိသည္။
“ျပႆနာကုိ သူတုိ႔ကုိ ေက်ာင္းၿပီးတာနဲ႔ အလုပ္ကို တန္းမခ်ိတ္ေပးႏိုင္တာပါ။ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းျမင့္တာေၾကာင့္ အလုပ္ခန္႔ဖုိ႔ ဦးစားေပးဆုိရင္ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာပဲ အမ်ိဳးသားေတြက ရၾကပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္မွာ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းက ေတာ္ေတာ္ေလးနည္းၿပီး ပံုမွန္အားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေတြသာ ရၾကပါတယ္”
Ref: Aljazeera
(Aljazeera မွ Meet Gaza’s female geeks ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
