ဇန်နဝါရီ ၁၅၊ ၂၀၂၁
M-Media

-နိုင်ငံအနောက်ပိုင်းက ဝီဂါမွတ်စလင်တွေအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဖိနှိပ်မှုဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုအထိ မြောက်နိုင်တဲ့ အထောက်အထားတွေ တွေ့ရတယ်လို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ လွှတ်တော်ကော်မရှင် (CECC) ဟာ ဆန်းစစ်သုံးသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် မနေ့က အစီရင်ခံစာတစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ ရရှိခဲ့တဲ့ သက်သေအထောက်အထားအသစ်တွေကိုကြည့်ရင် တရုတ်အစိုးရရဲ့လုပ်ရပ်တွေဟာ လူသားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုအထိ ဖြစ်နေပြီး လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုမြောက်နိုင်တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဟာ အမေရိကန်မှာရှိနေတဲ့ ဝီဂါတွေကိုပါ နှောက်ယှက်နေတယ်လို့ CECC က စွပ်စွဲထားပါတယ်။

ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ တရုတ်ဟာ အကျဉ်းစခန်းတွေဆောက်ပြီး ဝီဂါနဲ့ အခြား အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်လူမျိုးစု ၁ သန်းလောက်ကို ချုပ်နှောင် ညှင်းပမ်းနေတယ်လို့ အမေရိကန်၊ ကုလနဲ့ နိုင်ငံတကာမီဒီယာတွေက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရက​ ဒါတွေဟာ အသက်မွေးပညာသင်ကျောင်းတွေသာဖြစ်ပြီး ဝီဂါတွေမှာရှိနေတဲ့ အစွန်းရောက်ဝါဒကို တိုက်ဖျက်ဖို့ လုပ်ဆောင်တာဖြစ်တယ်လို့ တုန့်ပြန်ထားပါတယ်။

ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက တရုတ်အစိုးရရဲ့ ဝီဂါတွေအပေါ် ညှင်းပမ်းမငဟာ လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု မြောက်နိုင်တယ်လို့ စွပ်စွဲပြောဆိုထားပါတယ်။

ရှင်းကျန်းပြည်နယ်မှာ “ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ ဖြစ်နေလားဆိုတာ” ဆုံးဖြတ်ထုတ်ပြန်ဖို့ ​CECC ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ အမေရိကန်အစိုးရကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့က အတည်ပြုတဲ့ ဥပဒေအရ ရက် ၉၀ အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထုတ်ပြန်ရမှာပါ။

CECC ရဲ့ ပူးတွဲဥက္ကဌ ဒီမိုကရက်တစ် လွှတ်တော်အမတ် ဂျင် မက်ဂါဗန်က ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း တရုတ်ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေဟာ ‘အံ့ဩတုန်လှုပ်စရာကောင်းလွန်းတယ်’ လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး တရုတ်ကို အရေးယူဖို့ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လွှတ်တော်နဲ့ နောက်တက်မယ့် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်အစိုးရတို့ကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

“ရုန်းကန်တိုက်ပွဲဝင်နေရတဲ့ တရုတ်ပြည်သူတွေနဲ့အတူ အမေရိကန်က မားမားမတ်မတ် ရပ်တည်ဖို့လိုပြီး တရုတ်အစိုးရရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ကမ္ဘာကြီးက ညီညီညွတ်ညွတ်တုန့်ပြန်အရေးယူရာမှာ အမေရိကန်က ဦးဆောင်ရပါလိမ့်မယ်”

လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေး၊ သူလျှိုလုပ်မှု စတာတွေကြောင့် အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြားက ဆက်ဆံရေးဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက် အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်နေပါတယ်။

လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်တယ်လို့ အမေရိကန်က ဆုံးဖြတ်ထုတ်ပြန်တာဟာ တရုတ်ကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအလယ်မှာ အရှက်ရစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

သမ္မတသစ် ဂျိုးဘိုင်ဒန်က တရုတ်အစိုးရဟာ ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်နေတယ်လို့ နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုမှာ တရားဝင် ထုတ်ပြောခဲ့ပါတယ်။

အောက်တိုဘာလတုန်းက သမ္မတထရမ့်ရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကြံပေး ရောဘတ် အိုဘရိုင်ယန်က တရုတ်အစိုးရဟာ ရှင်ကျန်းပြည်နယ်မှာ ‘လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနီးနီး’ ကျူးလွန်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြောခဲ့သလို၊ အမေရိကန်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေကလည်း ရှင်ကျန်းပြည်နယ်က ​အကျဉ်းစခန်းတွေအကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ထဲမှာ “လူအုပ်စုတစ်စုကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ကလေးမွေးဖွားမှုတားမြစ်ခြင်း” ဆိုတဲ့အချက် ပါဝင်ပြီး ရှင်ကျန်းက တရုတ်အစိုးရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေက ဒီအချက်နဲ့ ငြိစွန်းနေပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရဟာ ဝီဂါအမျိုးသမီးတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး သားကြောဖြတ်တာ၊ ကလေးဖျက်ချခိုင်းတာတွေကို အဓမ္မလုပ်ဆောင်နေတာပါ။

လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တဲ့နိုင်ငံလို့ အမေရိကန်က ကြေငြာလိုက်ရင် နိုင်ငံတကာ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အဲဒီနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်ဖို့ ခက်ခဲသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဝီဂါတွေရဲ့ လုပ်အားကို ခေါင်းပုံဖြတ်အမြတ်ထုတ်ကာ လည်ပတ်နေတဲ့ စက်ရုံတွေက ထွက်ကုန်တွေကိုလည်း အမေရိကန်က အခုနောက်ပိုင်းမှာ တင်ပို့ခွင့် ပိတ်ပင်မှုတွေ ပြုလုပ်လာပါတယ်။

Ref: Reuters