ေအာက္တုိဘာ ၁၉၊ ၂၀၁၈
M-Media
Photo Credit – Frontier Myanmar
– ႏုိင္ငံလူဦးေရးရဲ႕ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေနရာေတြမွာ ကုိယ္စားျပဳေဆာင္ရြက္ခြင့္ အလြန္အမင္း နည္းပါသလုိ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကုိလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခံစားေနၾကရပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း အဓမၼက်င့္မႈ အျဖစ္အပ်က္ေတြ သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံအတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ကာကြယ္ေပးေရး အထူးဥပေဒတစ္ခု ျပဌာေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမႈလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္က ကုလရဲ ‘အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး သေဘာတူညီခ်က္’ ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ ႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုဟာ သူတုိ႔နဲ႔ သက္ဆုိင္ေနတဲ့ ဥပေဒေတြကို နားလည္မႈ အလြန္အားနည္းတဲ့အတြက္ စုိးရိမ္မိတယ္လုိ႔ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္မွာေနထုိင္တဲ့ အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ မေမဇင္ဟာ အျပင္မွာ မၾကာခဏ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ေႏွာက္ယွက္မႈကုိ ခံေနရေပမယ့္ ဒါကုိတုန္႔ျပန္လုိက္ရင္ မိန္းကေလးေတြ ဗုိင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိေနထုိင္ဖုိ႔ လုိလားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက လက္မခံမွာကုိ စုိးရိမ္တဲ့အတြက္ ဘယ္တုန္းကမွ ျပန္လည္တုန္႔ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
“သူတုိ႔က ေယာက်္ားေလး၊ ကၽြန္မက မိန္းကေလးဆုိေတာ့ ျပန္ၿပီး တုန္႔ျပန္ဖုိ႔ ဆႏၵမရွိပါဘူး” လုိ႔ သူမက Frontier သတင္းဌာနကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ဂုဏ္သိကၡာကုိ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒေတြအေၾကာင္း မသိဘူးလုိ႔ ေမဇင္က ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လက ရန္ကုန္မွာ School of Law, Gender & Politics ေက်ာင္းကုိ တည္ေထာင္ခဲ့သူ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ ဥပေဒအမ်ားစုကုိ ျပင္ဆင္တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အသစ္ျပန္ေရးတာမ်ိဳး လုိအပ္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကုိ အေရးယူႏိုင္မယ့္အခ်က္ေတြ ဥပေဒမွာ မပါ၀င္မႈက အရင္နဲ႔ လက္ရွိအစုိးရေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သူမက ဆုိပါတယ္။ ေဒၚညိဳညိဳသင္းဟာ အရင္က ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးရဲ႕ တစ္သီးပုဂၢလ လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အမတ္ေလာင္းကုိ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ပါတယ္။
အဓမၼက်င့္မႈ၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာေစာ္ကားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ ဥပေဒေတြအတြက္ စိုးရိမ္မႈ ရွိတယ္လုိ႔ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ထည့္သြင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
တရား႐ံုးမွာ သက္ေသမထြက္ခ်င္တဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုဟာ အဓမၼက်င့္ခံရတာ၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားခံရတာေတြကုိ တုိင္ၾကားဖုိ႔ တြန္႔ဆုတ္ေနတယ္လုိ႔လည္း သူမက ေျပာပါတယ္။
၁၈၇၂ ခုႏွစ္က ျပဌာန္းထားတဲ့ သက္ေသဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ျပင္ဆင္ခ်က္အရ သက္ေသဟာ တရား႐ံုးခြင့္ျပဳခ်က္ကုိ ယူၿပီး ဗီဒီယုိ မွတ္တမ္းနဲ႔ ထြက္ဆုိတာ၊ ေလလႈိင္းက တုိက္႐ုိက္႐ုပ္သံနဲ႔ ထြက္ဆုိတာေတြကို ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ ဗီဒီယုိမွတ္တမ္းနဲ႔ သက္ေသထြက္ဆုိခြင့္ ျပဳထားတဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ သက္ေသက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ ျဖစ္ရင္၊ တရားမွ်တမႈအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္မယ္လုိ႔ တရား႐ံုးက ယံုၾကည္ရင္ လက္ခံႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ဒီျပင္ဆင္ခ်က္ေတြဟာ တုိးတက္မႈတစ္ခု ျဖစ္ေပမယ့္ လံုး၀ မျပည့္စံုေသးဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျခား အတားအဆီး တစ္ခုက ေရွ႕ေနငွားဖုိ႔ ကုန္က်စားရိတ္ျဖစ္ပါတယ္။
“အဓမၼက်င့္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုဟာ ဆင္းရဲၾကတယ္ရွင့္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရွ႕ေနငွားဖုိ႔ သူတုိ႔ မတတ္ႏုိင္ၾကဘူး”
ဒီလုိအေျခအေနေတြဟာ အဓမၼက်င့္မႈ ျမင့္တက္လာဖုိ႔ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း သူမက ေျပာပါတယ္။
“ဥပေဒက တရားမွ်တမႈကုိ မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္လုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ေစာ္ကားမႈ ျမင့္တက္လာတာပါ”
အမ်ိဳးသမီးေတြ အကူအညီရႏုိင္မယ့္ အေျခအေနကို ေမးတဲ့အခါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တာေမြၿမိဳ႕နယ္မွာ ကုန္စံုဆုိင္ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ အသက္ ၄၀ အရြယ္ ေဒၚနီနီျမင့္က အမ်ိဳးသမီးေရးရာအဖြဲ႕ကုိ သိတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ အဲဒီအဖြဲ႕ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ၊ လူကုန္ကူးခံရမႈကေန တားဆီးကာကြယ္ေပးဖုိ႔အတြက္ လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေရးရာရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကုိ ေဒၚနီနီျမင့္က ခ်ီးက်ဴးခဲ့ေပမယ့္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ကာကြယ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒ တစ္ခုမွ သူမ မသိဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ကေလးငယ္ေတြ က်ဴးလြန္ခံရတာအပါအ၀င္ အဓမၼမႈေတြ ျမင့္တက္လာတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြအတြက္ စုိးရိမ္မိတယ္လုိ႔ ေဒၚနီနီျမင့္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အဓမၼက်င့္မႈအတြက္ တုိင္ၾကားမႈေပါင္း ၁၄၀၅ ခု ရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး
၈၉၇ ဦးက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ တုိင္ၾကားမႈေပါင္း ၁၁၀၀ ရွိၿပီး အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ ၆၇၁ ဦး ပါ၀င္တာေၾကာင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အေရအတြက္က ျမင့္တက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီကေန ေမလအထိ အဓမၼက်င့္တယ္လုိ႔ တုိင္ၾကားမႈေပါင္း ၆၈၂ မႈ ရွိခဲ့ၿပီး က်ဴးလြန္ခံရသူ ၄၅၈ ဦးက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ ကိန္းဂဏန္းေတြကုိ ကုိးကားၿပီး အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေနာ္ဆူဆန္နာ လွလွစုိးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ လႊတ္ေတာ္က အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးမ်ားအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“အဓမၼက်င့္မႈ ေလ်ာ့က်ေရး အစုိးရက ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖုိ႔ ကၽြန္မ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” လို႔ ေဒၚနီနီျမင့္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္က လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚၾကည္ျပာက ‘အျခားတုိင္းျပည္ေတြမွာလုိ’ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ကာကြယ္ေပးမယ့္ အထူးဥပေဒတစ္ခု လုိအပ္ေနၿပီလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လြန္လြန္က်ဴးက်ဴး အရွက္တကြဲ ျပဳခံေနရတယ္လုိ႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
“အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္ဟာ ေျပာင္ေလွာင္စရာလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူေတြက ထင္ေနၾကတယ္ရွင့္” လုိ႔ သူမက ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသားအမ်ားစုဟာ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးကို အေလးမထားဘူးလုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။
ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိရွိမႈအားနည္းတာေၾကာင့္လည္း သူတုိ႔ဟာ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ခံေနရတာကုိ အမ်ိဳးသမီးေတြက မသိရွိၾကဘူးလုိ႔ ေဒၚၾကည္ျပာက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို စြမ္းအားျမႇင့္တင္ေပးေရး ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေနတဲ့ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီးဌာနကုိ ေပးတဲ့ ဘက္ဂ်က္ဟာ မလံုေလာက္တဲ့အတြက္ အစုိးရရဲ႕ လုပ္ႏုိင္စြမ္းဟာ အကန္႔အသတ္ရွိတယ္လုိ႔လည္း သူမက ဆုိပါတယ္။
“ဥပေဒေရးရာ ကူအညီေပးတာ၊ အေရးေပၚ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးထားမယ့္ ေနရာေတြ ထားရွိေပးတာ အပါအ၀င္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကာကြယ္ေပးမႈ ပုိလုိအပ္ေနပါတယ္”
ဧရာ၀တီတုိင္းေဒသႀကီး ကုိယ္စားျပဳ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီရဲ႕ ဥကၠဌလည္းျဖစ္တဲ့ ဦခင္၀င္းက အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ကာကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံသားေတြဟာ ဥပေဒေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ သိရွိမႈ အားနည္းၾကတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြကုိ စုစည္းၿပီး ဥပေဒတစ္ခုတည္းအျဖစ္ ျပဌာန္းတာကို ပုိမုိ ႏွစ္သက္တယ္လုိ႔လည္း ဦးခင္၀င္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဥပေဒအရ တန္းတူအခြင့္အေရး အာမခံေပးထားတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ မယားၿပိဳင္ထားမႈ ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ၊ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကုိ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစု ပုိမုိေလ့လာဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔လည္း သူက ဆုိပါတယ္။
“ဥပေဒရွိတာနဲ႔တင္ မလံုေလာက္ဘူးဗ်။ ဥပေဒစုိးမုိးဖုိ႔လည္း လုိတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အားနည္းတာက အဲဒါပဲ”
အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ဥပေဒဆုိင္ရာ အသိပညာေပးဖုိ႔အတြက္ ဇြန္လမွာ လက္စြဲစာအုပ္ငယ္တစ္အုပ္ကုိ ျဖန္႔ခ်ီခဲ့ၿပီး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈေတြ ရခဲ့တယ္လုိ႔ လူငယ္ေတြဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕ Charity-Oriented Myanmar(COM) ရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါ႐ုိက္တာ ေဒၚေႏြးေႏြးထြန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕ဟာ ဒီမုိကေရစီ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးဖုိ႔ ရည္ရြယ္တာပါ။
စာမ်က္ႏွာ ၆၈ မ်က္ႏွာပါ ‘ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္ေနသည့္ အဓိက ဥပေဒမ်ား’ ဆုိတဲ့ စာအုပ္ျဖစ္ၿပီး ဆန္ဖရန္စစၥကုိ အေျခစုိက္ ႏုိင္ငံတကာ အက်ိဳးအျမတ္မယူသည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕ Asia Foundation နဲ႔ COM တုိ႔ ပူးေပါင္းကာ ထုတ္ေ၀ ျဖန္႔ခ်ီခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလက္စြဲစာအုပ္ကုိ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ေရးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ေနသူေတြ၊ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသူေတြက ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ေဒၚေႏြးေႏြးထြန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ သူတုိ႔နဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ ဥပေဒေတြအေၾကာင္း အဓိကထား ေဖာ္ျပထားတဲ့စာအုပ္ေတြ မရွိတာေၾကာင့္ ဒီစာအုပ္ကို သူတုိ႔ေတြက ႏွစ္သက္ၾကတယ္လုိ႔လည္း ေဒၚေႏြးေႏြးထြန္းက ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိမွာ လက္စြဲစာအုပ္ အုပ္ေရတစ္ေသာင္း ႐ုိက္ႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ီထားၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ အားေကာင္းလာေစေရး ဒီစာအုပ္က တြန္းအားေပးႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ သူမက ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။
Ref : Frontier Myanmar
(Frontier Myanmar တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Surge in sex crimes prompts calls for women’s rights law ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္အာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
