ဉာဏ္လွည့္စား ကိရိယာမ်ား – ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္အမ်ား (၇)

၉ ရာစု မြတ္စလင္ သိပၸံ၀ိဇၨာ ပညာရွင္မ်ားျဖစ္ေသာ ဘႏူမူဆာညီအစ္ကုိ

Rubik’s Cube လုိ႔ေခၚတဲ့ ဉာဏ္စမ္းစတုရန္းတုံးလးကုိ ေရြ႕လ်ားေဆာ့ကစားတဲ့အခါမွာ စည္းခ်က္က်က် တစ္ခ်က္ခ်က္ျမည္သံေလးေတြကို လူတုိင္း ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ စီးပြားေရးအတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္အပန္းေျဖမႈအတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုိး႐ုိး ကစားနည္းေတြ၊ ဉာဏ္စမ္းကစားနည္းေတြဟာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ စိတ္၀င္စားရာ အရာေတြျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလုိ ဉာဏ္လွည့္စားကိရိယာေတြကုိ တီထြင္ကာ လူေတြရဲ႕ေပ်ာ္ရႊင္မႈကုိ ပထမဆံုး ဖမ္းစားႏုိင္ခဲ့တာကေတာ့ ၉ ရာစုက မြတ္စလင္ ညီအစ္ကုိ ၃ ဦးပဲျဖစ္ပါတယ္။ မုိဟာမက္ အစ္ဗေန႔ မူဆာ အစ္ဗေန႔ ရွကီရ္(Muhammad ibn Musa ibn Shakir)၊ အဟ္မဒ္ အစ္ဗေန႔ မူဆာ အစ္ဗေန႔ ရွကီရ္ (Ahmed ibn Musa ibn Shakir)၊ အလ္-ဟာဆန္ အစ္ဗေန႔ မူဆာ အစ္ဗေန႔ ရွကီရ္ (Al-Hasan ibn Musa ibn Shakir) လုိ႔ အမည္တြင္တဲ့ သူတုိ႔သံုးေယာက္ကုိ ဘႏူမူဆာညီအစ္ကုိ (Banu Musa Brothers) လုိ႔လည္း သိၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ၉ ရာစုက ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ အသိပညာေက်ာင္းေတာ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ House of Wisdom ကေန ေပၚထြက္လာသူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာသခ်ၤာပညာရွင္ေတြျဖစ္ၿပီး၊ ဂရိေတြရဲ႕ သိပၸံဆုိင္ရာက်မ္းေတြကုိ ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပသူေတြျဖစ္တဲ့အျပင္ သူတုိ႔ ၃ ေယာက္ဟာ ထူးျခားဆန္းက်ယ္တဲ့ ဉာဏ္လွည့္စားကိရိယာေတြကုိလည္း တီထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြက ယေန႔ေခတ္ ဉာဏ္စမ္းကစားနည္းေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပးျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာစမွတ္ျပဳၾကပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္မွာ သူတုိ႔ရဲ႕ ၀ါသနာထံုမႈကုိ ဉာဏ္စမ္းကိရိယာေတြ တီထြင္ျခင္းနဲ႔ ဘႏူမူဆာညီအစ္ကုိေတြက ေျဖရွင္းၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ တီထြင္မႈေတြကုိေတာ့ ဆန္းက်ယ္ေသာ ကိရိယာမ်ားဆုိင္ရာက်မ္း (Book of Ingenious Devices) ဆုိတဲ့စာအုပ္မွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ အဲဒီစာအုပ္မွာ ဘႏူမူဆာ ညီအစ္ကုိေတြရဲ႕ တီထြင္ႀကံဆမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ စက္ပုိင္းဆုိင္ရာ နည္းပညာေတြ အစပ်ိဳးမႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေန႔ေခတ္ ကစားစရာအ႐ုပ္ေတြလုိပဲ ဘႏူမူဆာညီအကုိေတြကလည္း ကစားစားစရာ အ႐ုပ္ေတြကုိ တီထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ အ႐ုပ္ေတြဟာ လႈပ္ရွားသြားလာမႈ အနည္းငယ္သာ ရွိေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၁၁၀၀ ေက်ာ္လာက္က အံ့ၾသစရာေကာင္းတဲ့ လက္မႈပညာနဲ႔ နည္းပညာဆုိင္ရာအသိကုိ ေဖာ္ၾကဴးေနပါတယ္။

သူတုိ႔တီထြင္ခဲ့တဲ့ ဉာဏ္စမ္းပစၥည္းေတြ၊ ကစားစရာစရာအ႐ုပ္ေတြဟာ ေရ၊ တိရစၦာန္အရုပ္နဲ႔ အသံတုအသံေယာင္ေတြကုိ အေျခခံတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ‘ေရေသာက္တဲ့ႏြား’ (Drinking Bull) လုိ႔အမည္ေပးထားတဲ့ အ႐ုပ္ဟာ ေရငတ္ေျပသြားတဲ့အခါ ေက်နပ္တဲ့အသံနဲ႔ ေအာ္ဟစ္ေအာင္ တီထြင္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအ႐ုပ္မွာ အသံုးျပဳထားတာေတြကေတာ့ ေရျဖည့္ခန္း၊ ေဖာ့၊ ေလဟာနယ္နဲ႔ ပလပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ပံု-၁ ဘႏူမူဆာ ညီအစ္ကုိ၏ Drinking Bull အ႐ုပ္ကုိ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကားခ်ပ္

ပံု – ၁ မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ Drinking Bull ကားခ်ပ္ကုိၾကည့္ပါ။ ပထမဆံုး ညာဖက္အေပၚေထာင့္မွာရွိတဲ့ အေပါက္ကေန အခန္း A (Compartment A) ထဲကုိ ေရျဖည့္ထားရပါတယ္။ ႏြားရဲ႕ ပါးစပ္နားက ခြက္ကုိ ေရျဖည့္လုိက္တဲ့အခါမွာ ခြက္ထဲက ေဖာ့တံုးဟာ ေရမ်က္ႏွာျပင္နဲ႔အတူ ျမင့္တက္လာတာေၾကာင့္ ေဖာ့တံုးနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ ပလပ္ A (Plug A) ကလည္း ပြင့္သြားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အခန္း A ထဲကေရေတြဟာ အခန္း B (Compartment B) ထဲကုိ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၿပီး အခန္း A မွာ ေလဟာနယ္အျဖစ္ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေလဟာနယ္ရဲ႕ စုပ္အားကေနတစ္ဆင့္ ႏြားပါးစပ္နားက ခြက္ထဲမွာရွိတဲ့ေရဟာ အခန္း A ထဲ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး ေရကုန္သြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ေလကုိစုပ္ယူတာေၾကာင့္ ေရငတ္ေျပသြားလုိ႔ ႏြားေအာ္တဲ့အသံမ်ိဳး ထြက္လာပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလုိ ေရကုန္သြားတဲ့အတြက္ ခြက္ထဲကေဖာ့တုံးဟာ ေအာက္ကုိက်သြားခဲ့ၿပီး ပလပ္ A ကလည္း ျပန္ပိတ္သြားခဲ့ပါတယ္။

အခန္း B ေရျပည့္သြားတဲ့အခါ အခန္း B ထဲမွာရွိတဲ့ ေဖာ့တုံးဟာ ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး ပလပ္ B  (Plug B) ကုိ တြန္းဖြင့္သလုိျဖစ္တာေၾကာင့္ အခန္း A ထဲကေရဟာ ပလပ္ B အေပါက္ကေနတစ္ဆင့္ အခန္း B ထဲကုိ ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ အခန္း B ထဲကေရေတြကေတာ့ အေပါက္ေသးေသးေလးကေန အခန္း C (Compartment C) ထဲကုိ ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး၊ အခန္း C ထဲမွာရွိေနတဲ့ ေလက ဘယ္ဘက္မွာရွိေနတဲ့ အေပါက္ေလးကေနတစ္ဆင့္ အျပင္ကုိ ထြက္သြားကာ Drinking Bull ရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုလံုး ၿပီးဆံုးသြားပါေတာ့တယ္။

သိပ္မ႐ႈပ္ေထြးေပမယ့္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ ဒီ အ႐ုပ္ကေလးဟာ အဲဒီေခတ္အခါက လူေတြကုိ အံ့ၾသမွင္သက္ ၾကည္ႏႈးေပ်ာ္ရႊင္ေစခဲ့တာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

ဘႏူမူဆာညီအစ္ကုိရဲ႕ေတြရဲ႕ ေနာက္ထပ္ ဉာဏ္လွည့္စား ကိရိယာတစ္ခုကေတာ့ ႁပြန္ေပါက္ ၂ ေပါက္ပါ၀င္တဲ့ ဓာတ္ဗူးပါပဲ။ အေရာင္အဆင္းမတူညီတဲ့ အရည္ ၂ မ်ိဳးကုိ ႁပြန္ပါက္တစ္ေပါက္ဆီကေန ထည့္သြင္းၿပီး၊ အဲဒီႁပြန္ေပါက္ကေနပဲ ထည့္သြင္းလုိက္တဲ့ အရည္နဲ႔ အေရာင္အဆင္းမတူညီတဲ့ အရည္ကုိ ျပန္ထုတ္ေပးတဲ့ ဒီကိရိယာဟာ ဒီေန႔ေခတ္ မ်က္လွည့္ဆရာေတြ သူတုိ႔ရဲ႕ တံေတာင္ဆစ္ကေန လိေမၼာ္ရည္ထုတ္ေပးတဲ့ ျပကြက္လုိပါပဲ။

တစ္ကယ္ေတာ့ အဲဒီဓာတ္ဘူးထဲမွာ အခန္းႏွစ္ခုကုိ သီးျခားကန္႔ထားၿပီး ႁပြန္ေပါက္ႏွစ္ခုရဲ႕အတြင္းပုိင္းမွာ အဲဒီအခန္းႏွစ္ခုနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုကုိ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိရိယာရဲ႕ လွည့္စားမႈဟာ ႐ုိး႐ုိးေလးျဖစ္ေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိ သက္ေရာက္မႈ ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး လူေတြကုိ အံ့ၾသမွင္သက္ေစတုန္းပါပဲ။ ေပ်ာ္စရာရႊင္စရာအတြက္ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ ဘႏူမူဆာညီအစ္ကုိေတြရဲ႕ ဒီ လွည့္စားမႈအတတ္ပညာဟာ ေရပန္းနည္းပညာမွာလည္း အေတာ္ေလး သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းအခန္းေတြမွာ ဆက္လက္ဖတ္႐ႈရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဉာဏ္လွည့္စားဓာတ္ဘူး

(ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

(ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို  ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။)

အပိုင္း(၁)-  ေကာ္ဖီ – ဖတ္ရန္

အပိုင္း(၂) – အစားအေသာက္ဓေလ့ႏွင့္ ဖန္ထည္မ်ား ဖတ္ရန္

အပိုင္း(၃)- နာရီတုိ႔၏ အစ – ဖတ္ရန္

အပုိင္း(၄) – ေခတ္ေပၚစစ္တုရင္ကစားနည္း – ဖတ္ရန္

အပုိင္း(၅) – ဂီတ၏ အရင္းမူလ – ဖတ္ရန္