သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၅ [အိႏၵိယ ႏွင့္ ေထရဝါဒ- တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ]

M-Media
ရဲရင့္သစၥာ

• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႔တည္ အပိုင္း-၁ (စကားပလႅင္-အိႏၵိယ ႏွင့္ အာရပ္မြတ္စ္လင္မ္) ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႔တည္ အပိုင္း-၂ (အစၥလာမ္ က နယ္ခ်ဲ႕ဝါဒ လား? တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ ႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ)ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-အပိုင္း-၃ (ခလီဖြာ (Caliph) ႏွင့္ သာသနာျပန္႕ပြါးျခင္း) ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၄ [မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက-အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္- အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ]

ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

တဆက္ထဲမွာ ယခု ရက္ပိုင္းအတြင္း News Watch ဂ်ာနယ္တြင္ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အမွားမ်ားစြာႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာအား တဖက္သက္တိုက္ခိုက္ ေရးသားထားသည့္ ေရးသားသူ သရ၀ဏ္ (ျပည္) ဆိုသူရဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း –  ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ယွဥ္တြဲဖတ္ရႈ႕ၾကပါရန္။

အိႏၵိယ ႏွင့္ ေထရဝါဒ

ကုသိနာရုံမွာ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္ေတြကို မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ဂူေပါက္ ပိတ္မီးပူေဇာ္ခဲ့တယ္လို႕  ဘယ္ကမာၻေက်ာ္ သမိုင္းက်မ္းမွာ ပါရွိသလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ မသိပါ။ တစ္ကယ္လို႕ အဲဒီလိုျဖစ္႐ိုး မွန္ခဲ့ရင္လည္း အဲဒီရဟန္းေတြ ဟာေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ လုံးဝမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ကုသိနာရုံ (Kushinagar) ဟာ အိႏၵိယရဲ့ ေျမာက္ပိုင္းျပည္နယ္ဥတၱရပရာေဒ့ရွ္မွာတည္ရွိပါတယ္။ အိႏၵိယျပည္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ႕ ေနာက္ ေျမာက္ပိုင္းေတြမွာေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာဟာ (သာသနာႏွစ္ ၆၀၀၊ ေအဒီ ၁၀၀ခန္႕) က တည္းကိုက ကြယ္ပခဲ့ျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဓမၼဝါဒီ ဂိုဏ္းကြဲေတြျဖစ္ ၾကတဲ့မဟာသံဃိကဂိုဏ္း နဲ႕သဗၺတၳိဂိုဏ္းဝါဒ ေတြသာလႊမ္းမိုးခဲ့ေၾကာင္း ေမာင္အံ့ မဟာ ဝိဇၨာ (ဘုံေဘ) က သူ႕ရဲ့ ဗုဒၶ သာသနာေတာ္ ၂၅၀၀ ခရီး စာမ်က္ႏွာ ၈၂၊ ၈၃ မွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ေထရဝါဒဗုဒၶသာသနာျပဳ အေသာကမင္းၾကီးရဲ့ ေမာရိယမင္းဆက္ ေနာက္ ပိုင္းမွာသုဂၤမင္း (သုဂၤပုရွာမိၾတ)ဟာမဂဓအင္ပါယာကို စိုးစံခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမင္းဟာ ဗုဒၶဘာသာဂိုဏ္းကြဲတိုင္း ကိုျပင္းျပင္းထန္ထန္ဖိႏွိပ္ခဲ့တဲ့ျဗာဟၼဏ(ဟိႏၵဴဘာသာဝင္) မင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္းၾကီးေခါင္း တစ္လုံးျဖတ္ဆက္သလွ်င္ ဆုေငြ (၁၀၀၀) ေပးမည္ လို႕ ေၾကညာျပီး  ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တဲ့ဘုရင္ပါ။ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ နဲ႕ ေထရဝါဒ ရဟန္း ေတာ္ေတြဟာ ျဗာဟၼဏဘာသာဝင္ သုဂၤပုရွာမိၾတ ရဲ့ သုဂၤမင္းဆက္ လက္ထက္ မွာတင္ အိႏိၵယ မွာ ကြယ္ပခဲ့ျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေအဒီ ၁ ရာစု အတြင္း မွာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဟာ အိႏိၵယမွာ လုံးဝမရွိေတာ့ဘဲ သီဟိုဠွ္ နဲ႕ သုဝဏၰဘူမိ သထုံျပည္ တို႕မွာ သာ က်န္ရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ ဟိႏၵဴျဗာဟၼဏ ဘာသာဝင္ ဘုရင္ေတြ ဟာ ဗုဒၶ ဂယာ က မဟာေဗာဓိ ပင္ကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ခုတ္ထစ္တူးေဖာ္ မီး႐ိႈ႕ခဲ့ၾကေၾကာင္း ဦးစိန္ ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) က သူ႕ရဲ့ ကမာၻပတ္၍ ဘုရားရွာျခင္းစာအုပ္၊စာမ်က္ႏွာ (၂၄၂၊ ၂၄၃) မွာ အခိုင္အမာေရးျပထားပါတယ္။

ေအဒီ ၃ ရာစု မွ ၄ ရာစုအတြင္း ေပၚေပါက္လာခဲ့တဲ့ မဟာယနဂိုဏ္းဟာ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ထြန္းကားေနခဲ့ျပီး ပင္မေထရဝါဒဟာေတာ့ သီဟိုဠွ္ နဲ႕ ျမန္မာျပည္ဘက္မွာ ထြန္းကားေနခဲ့ တယ္လို႕ေရစၾကိဳအရွင္ဧသိက က သူ႕ရဲ့ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၃၁) မွာ အခိုင္အမာ ေရးသားထား ပါတယ္။ ဒီေလာက္ဆို သမိုင္း အေထာက္အထားေတြနဲ႕ ေသေသခ်ာခ်ာ သိရတာက အာဖဂန္ ဘုရင္ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ အိႏၵိယ ကို ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္တဲ့အခ်ိန္၊ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းနဲ႕အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေတြမွာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶသာသနာဟာ ကြယ္ပေနခဲ့ျပီးျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႕ မဟာသံဃိက အစရွိတဲ့ အဓမၼ ဝါဒီဂိုဏ္းကြဲေတြ နဲ႕ မဟာ ယန အယူအဆေတြသာၾကီးစိုးေနခဲ့တယ္ဆိုတာပါ။

မဟာယန အယူအဆ ေတြၾကီး စိုးေနတယ္လို႕ ဆိုရာမွာလည္း အဓိက ၾကီးစိုးေနခဲ့တာက မဟာယနအသြင္ကို ေဆာင္ထားတဲ့ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ တႏၲရ မႏၲရအယူကို ဝဇီရယာနလို႕လည္း ေခၚပါတယ္။

တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ

ဒီေနရာမွာ အလ်ဥ္းသင့္တဲ့ အတြက္ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ ဘာလဲ ဆိုတာ ကို အက်ဥ္းတင္ျပလိုပါတယ္။ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ ဆိုတာကို ပညာရွင္အခ်ိဳ႕က ဗုဒၶဘာသာနဲ႕ပတ္သက္ဆက္ႏႊယ္ ေရးသား ၾကေပမဲ့၊ တစ္ကယ္ေတာ့အဲဒီအယူဝါဒ က်င့္စဥ္ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြဟာ ေဂါတမ ဗုဒၶရဲ့ အဆုံးအမ ေတြနဲ႕ ဖီလာဆန္႕က်င္ လွ်က္ရွိပါတယ္။ တႏၲရ မႏၲရအယူဝါဒ ရဲ့ အဓိကက်င့္စဥ္ ေတြက မႏၲန္၊ အင္းအိုင္ ခါးလွဲ႕လက္ဖြဲ႕ အစီအရင္ ေတြ အေပၚအေျခခံျပီး၊ အဲဒီလိုက်င့္စဥ္ ေတြက်င့္ျခင္း အားျဖင့္ နိဗၺာန္ကိုေရာက္တယ္လို႕ အယူရွိၾကသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒရွင္ေတြဟာ အိႏၵိယျပည္ ဂုပၸတမင္းဆက္ အစပိုင္း (ေအဒီ ၃၂၀)မွ ဟႆဝဒၶနမင္း လက္ထက္ (ေအဒီ ၆၀၆) အထိ ကာလအတြင္း မႏၲရားက်မ္း အေတာ္မ်ားမ်ားကိုေရးသားျပဳစုခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီက်မ္းေတြ ထဲမွာ  မႏၲရား၊ အင္း အိုင္၊ လက္ဖြဲ႕အစီအရင္ေတြ အေၾကာင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ေမထုန္မွီဝဲျခင္း စသည့္အေၾကာင္း ေတြကို ေဖာ္ျပထားတဲ့အျပင္၊ လုယက္ျခင္း၊ လိမ္လည္ျခင္း၊ ခိုးျခင္း၊သူတစ္ပါးမယား ၾကာခိုျခင္း စတဲ့ ယုတ္ညံ့တဲ့လုပ္ရပ္ေတြကိုပါ ေထာက္ခံ အားေပးထားတယ္လို႕ဆိုၾကပါတယ္။

အဲဒီ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒရွင္ေတြ ရဲ့ ဂိုဏ္း ဟာ ဝဇီရယာန ဂိုဏ္းလို႕ေက်ာ္ၾကားပါတယ္။ သူတို႕ ဟာမဟာယန ရဟန္း အသြင္ကို ေဆာင္ထားျပီး အယုတ္ညံ့ဆုံး လုပ္ရပ္ေတြကို လုပ္တဲ့လူေတြ ျဖစ္ပါ တယ္။သူတို႕ရဲ့ အယူဝါဒဟာ တစ္ျဖည္းျဖည္းနဲ႕ က်ယ္ျပန္႕လာျပီး အဲဒီေခတ္က ဘုရင္ေတြေတာင္ စစ္ထြက္ စစ္ခ်ီတဲ့ အခါ တႏၲရ မႏၲရမန္းမႈတ္တတ္သူေတြကို ေခၚ ျပီး စစ္ခ်ီေလ့ရွိပါတယ္။ တႏၲရ မႏၲရ အယူဆရာၾကီးေတြဟာ ဘုရင့္သမီးထံက ကာမ အလႈခံတဲ့အထိ ေခတ္စားလာခဲ့ပါတယ္။

ေအဒီ (၈၀၀) ခန္႕မွာ အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ မဟာယန ေတြဟာ တႏၲရ မႏၲရ အယူဝင္ မဟာယနေတြသာ ျဖစ္တယ္ လို႕ ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) က သူ႕ရဲ့ကမာၻပတ္၍ဘုရားရွာျခင္းစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၆၈) မွာေရးသားထားပါတယ္။ ဒီ တႏၲရ မႏၲရ ဝဇီရယာန အယူဝါဒ ဟာ ေဂါတမဗုဒၶကိုယ္ေတာ္ရဲ့ တရားေတာ္ အဆုံးအမေတြနဲ႕ဖီလာဆန္႕က်င္ေနရုံမက၊ ေဂါတမဗုဒၶကိုယ္ေတာ္ရဲ့ သာသနာကို အလြန္ဆိုးဆိုးရြားရြားဖ်က္ဆီးတဲ့ အယူဝါဒသာျဖစ္ပါတယ္။ တႏၲရမႏၲရဝဇီရယာန အယူဝါဒကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ပုဂံသမိုင္း မွာ အရည္းၾကီးဝါဒ လို႕လူသိမ်ားပါတယ္။

ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?-နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ]