“ကိုေဖခင္-ခင္ဗ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ေျပာစရာရွိတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားဆိုတာ သံုးမ်ိဳးသုံးစား ရိွတယ္။ ခင္ဗ်ား သိလား။
ပထမတစ္မ်ိဳးက လက္နက္ကိုင္ၿပီးတိုက္ရဲတယ္။ သတ္ရဲျဖတ္ရဲ အေသခံရဲတယ္။ ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားက မတိုက္ရဲမခိုက္ရဲ ၊ မသတ္ရဲမျဖတ္ရဲဘူး ၊ အေသလည္းမခံရဲဘူး ၊ ဒါေပမယ့္ တစ္ရြာ၀င္ တစ္ရြာထြက္အပင္ပန္းခံ အဆင္းရဲခံၿပီး စည္းရုံးေရးလုပ္ႏုိင္တယ္၊ စားစရာရရင္စား မရရင္မစားဘဲ ဇြဲနပဲႏွင့္အငတ္ခံႏွိင္တယ္။ တတိယအမ်ိဳးအစားက တိုက္လည္းမတိုက္ရဲ အေသလည္းမခံရဲ အဆင္းရဲ အငတ္အျပတ္လည္းမခံႏွိင္ဘူး၊ ခပ္ေၾကာေၾကာေလး၀တ္စားၿပီး ဦးေႏွာက္သံုးၿပီး တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ ဘာလုပ္ေပးရမလဲ လုပ္ေပးႏုိင္တယ္ ဆိုတဲ့လူစားမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ခင္ဗ်ားက အဲဒီအမ်ိဳးအစားထဲပါတယ္။ ခင္ဗ်ားကုိ က်ဳပ္တာ၀န္ေပးစရာရိွတယ္။””
အထက္ပါစကားကို ေရႊတိဂံုအလယ္ပစၥယံ လူထုညီလာခံသို႕ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္ (ဗမက) ဒုတိယ ဥကၠဌ၊ ညီလာခံကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္တက္ေရာက္ကာ “ညီလာခံအဆိိုအမွတ္(၇) ေတာင္တန္းနယ္ေဒသႏွင့္ ျပည္မ ပူးတဲြလြတ္လပ္ေရးရယူသင့္ေၾကာင္း အဆို” တင္သြင္းခဲ့သူ ဦးေဖခင္အား ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးဗိသုကာႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေခၚေတြ႕ကာ ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးေဖခင္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕သည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ကပင္ သိကၽြမ္းၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၀ျပည့္ႏွစ္ တစ္၀ိုက္က ပဲခူးေဆာင္တြင္ အတူေနခဲ့ၾကသူမ်ား၊ အေဆာင္သဟာယ ႏွင့္ စာဖတ္အသင္း အမွဳေဆာင္ မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာေနရာ အတြက္ မဲၿပိဳင္ခဲ့ၾကဖူးသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္ကတည္းကပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ဦးေဖခင္၏ စည္းရုံးေရးစြမ္းရည္ကုိ ကိုယ္ေတြ႕သိရိွခဲ့သည္။
ေက်ာင္းကထြက္ၾကေသာအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲေရာက္သြားၿပီး ဦးေဆာင္ေနစဥ္ ဂ်ပန္ေခတ္ကာလအထိ သူတို႔ႏွစ္ဦးျပန္လည္မဆံုျဖစ္ၾက။ ဦးေဖခင္ကလည္း ယင္းကာလ တစ္ေလွ်ာက္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ ေနထုိင္ကာ ေတာင္တန္းေဒသ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အစဥ္ေတြ႕ဆုံၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားေနာင္ေရးကို စိုးရိမ္စိတ္ထားေနမိသည္။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ရန္ မူလကရည္႐ြယ္ခ်က္ မ႐ိွေသာ္လည္း စိတ္၀င္စားမႈ႐ိွသူျဖစ္ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲ ဆဲြသြင္း၍ ဖဆပလအဖဲြ႕ခ်ဳပ္အလုပ္အမႈေဆာင္ ဦးစီးအဖဲြ႕၀င္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ နယ္ျခားေဒသဌာနခဲြ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း ေ႐ြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးခန္႕အပ္ခဲ့သည္။
ထိုေခတ္အေျခအေနကို သိျမင္ႏိုင္ရန္အနည္းငယ္ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ ညီလာခံက်င္းပခ်ိန္ (၁၉၄၆ ေဖေဖာ္၀ါရီလ) သည္ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္လက္ထက္ ၿဗိတိသွ်အလိုေတာ္ရိ “ဆာေပၚထြန္း”အစိုးရေခတ္ျဖစ္ၿပီး ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႕က တုိင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားအား ေသြးခဲြအုပ္ ခ်ဳပ္သည့္ “Divide and Rule” စနစ္ တည္တံ့ေရးအတြက္ အစြမ္းကုန္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ား၊ အ႐ိွန္အဟုန္ျပင္းစြာ ေဆာင္႐ြက္ေနခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး ႐ွမ္းျပည္နယ္မွ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ထင္ထင္ေပၚေပၚ ညီလာခံမတက္ေရာက္၀့ံၾကသည့္ ကာလျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနမ်ဳိးတြင္ တာ၀န္ခံေျပာဆိုေပးသည့္ ဦးေဖခင္ အား ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ယုံၾကည္စြာ တာ၀န္ေပးခဲ့ ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ဦးေဖခင္ အဆိုတင္သြင္းရာတြင္ ဆာေဒၚမာန္စမစ္၏ ဆင္းမလားစကၠဴျဖဴ စာတမ္းသည္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို ခ်န္လွပ္ထားၿပီး ဆက္လက္ျခယ္လွယ္ဖို႕ ၄င္းတို႕၏ အလုိေတာ္ရိ ပေဒသရာဇ္တို႕ ရာသက္ပန္တည္ၿမဲေစဖို႕အတြက္ နယ္ခ်ဲ႕၏ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ေတြက ႏွစ္ေပါင္း(၇၀)နီးပါး အုပ္စိုးခဲ့ၿပီးမွ ယင္းနယ္္မ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ မထိုုက္တန္ေသးဟုဆိုလွ်င္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀)ၾကာသည္အထိ ေစာင့္ရဦးမည္လားဟု ေမးလိုေၾကာင္း၊ မိမိတို႕သည္ ကၽြန္ဘ၀ကို အတူတူေရာက္ခဲ့သည့္အတြက္ လြတ္လပ္သည့္အခါတြင္လည္း အတူတူပင္ တစ္ၿပိဳင္တည္း လြတ္လပ္ခ်င္ေၾကာင္း၊ ျပည္မႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသပူးေပါင္းေရးသည္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တို႕၏ ဆုံးျဖတ္ရန္ကိစၥ မဟုတ္ဘဲ၊ မိမိတို႕အခ်င္းခ်င္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကူးလူးဆက္ဆံ ၫိႇႏိႈင္းဆုံးျဖတ္ရမည့္ ကိစၥသာျဖစ္ေၾကာင္း ႐ွမ္းျပည္လူထုႀကီးကလည္း ပေဒသရာဇ္ေစာ္ဘြားေတြ၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားအား ဆက္လက္ သည္းမခံႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း ေျပာၾကား သြားခဲ့သည္။
ယင္းသို႕ တာ၀န္ေပးခဲ့ၿပီး တစ္ႏွစ္ခန္႕အၾကာ ၁၉၄၇ ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္ေန႕တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕သည္ အဂၤလန္သို႕ သြားေရာက္ကာ နန္းရင္း၀န္မစၥတာ အက္တလီႏွင့္ ေတြ႕ဆုံၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရယူရာတြင္ ေတာင္တန္းႏွင့္ျပည္မပူးတဲြရယူမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ျပတ္သားစြာေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးေနၾကစဥ္တြင္ ႐ွမ္းျပည္နယ္မွ ေစာ္ဘြားႏွစ္ဦးအမည္ျဖင့္ “ေအာင္ဆန္းသည္ ႐ွမ္းျပည္နယ္ကို ကိုယ္စားမျပဳ၊ ျပည္မမွ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသာျဖစ္ေၾကာင္း ” ေၾကးနန္းစာတစ္ေစာင္ ၿဗိတိသွ်အစုိးရထံသို႕ ေရာက္လာသည္။ ေတာင္တန္းေဒသလြတ္လပ္ေရးအတြက္ ရတက္မေအးဖြယ္အေျခအေနပင္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးေဖခင္၏ ဦးေဆာင္စည္း႐ုံးမႈႈ၊ စြမ္းစြမ္းတမံ စည္း႐ုံးႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္မႈေၾကာင့္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕၌က်င္းပသည့္ လူထုအစည္းအေ၀း၏ တစ္ခဲနက္ ေထာက္ခံဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ႐ွမ္းျပည္နယ္အပါအ၀င္ ေတာင္တန္းေဒသအားလုံးကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသမွ တုိင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးဆိုရန္ အႂကြင္းမဲ့ေထာက္ခံေၾကာင္း ေၾကးးနန္းတစ္ေစာင္ လန္ဒန္သို႕ ေနာက္ႏွစ္ရက္ခန္႕အၾကာတြင္ ျပတ္သားစြာ ေပးပို႕ေရးသားေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့သည္။
အဆိုပါေၾကးနန္းေၾကာင့္လည္း ေဆြးေႏြးပဲြေျပလည္ေခ်ာေမာကာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအာမခံ ခ်က္ေပးသည့္ ““ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ” ကို (၂၇-၁-၁၉၄၇)တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ ခ်ဳပ္ဆိုႏုိင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေနာက္ ျမန္မာျပည္သို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ျပန္လာၾကကာ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ႐ွမ္းျပည္နယ္၊ ပင္လုံၿမိဳ႕သို႕ ညီလာခံတက္ေရာက္ၾကကာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၁)ရက္ေန႕အထိ ကိုယ္စားလွယ္အားလုံးလက္မွတ္ေရးထိုးရန္ မေသခ်ာဘဲ လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္ေနၾကရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တုိင္ စိတ္ပ်က္လာရာမွ သူ၏အပါးေတာ္ၿမဲ ဗိုလ္ထြန္းလွအား ရန္ကုန္ျပန္ေတာ့မည္ဆိုကာ လက္မွတ္၀ယ္ခုိင္းခဲ့သည္။ ဗိုလ္ထြန္းလွက ဦးေဖခင္ႏွင့္တုိင္ပင္ကာ လက္မွတ္မ၀ယ္ေသးဘဲ ႏွစ္ဦးသား တစ္ဖက္မွ လူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားအား ႀကိဳးစားစည္း႐ုံးရင္း တစ္ဖက္မွလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္အား ရန္ကုန္မျပန္ရန္ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းသာ ေနာက္တစ္ေန႕ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၂)ရက္ေန႕တြင္ “ လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ” ဟူ၍ ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့သည့္ “ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ” ကိုေအာင္ျမင္စြာ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အေရးဆိုသည့္ ထိုအခ်ိန္ထိုကာလက ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနသည္ အလြန္ ပါးနပ္စြာ ကိုင္တြယ္ျခင္းမျပဳပါက လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ အလွမ္းေ၀းသြားႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိးပင္။ ၿဗိတိသွ်တို႕၏ ေသြးခဲြမႈေအာက္တြင္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး စိမ္းကားလ်က္႐ိွၿပီး နက္႐ိႈင္းစြာသံသယ၀င္ေန ၾကသည့္အခ်ိန္အခါတြင္ “ ျပည္ေထာင္စု ” တစ္ခုေအာင္ျမင္စြာ ေပၚထြန္းလာေရးအတြက္ အဓိက အက်ဆုံးလက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့သည့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ ထိုေန႕ကို “ ျပည္ေထာင္စုေန႕ ” အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ တိုင္းျပည္အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးသည့္ “ တုိင္းရင္းသားစည္းလုံး ညီၫြတ္ေရး ” အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တုိင္ လုထုေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ေပးခဲ့ေသာ ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ ကြန္ဂရက္(ဗမက) ၏ ဒု-ဥကၠ႒ ဦးေဖခင္ တာ၀န္ေက်ပြန္ခဲ့ျခင္း၏ ရလဒ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ေနာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ လုပ္ႀကံခံရၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ ဦးေဖခင္ သည္ ၀န္ႀကီးတစ္ဦးအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ပါကစၥတန္၊ ထိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ လာအို၊ ကေမာၻဒီးယား၊ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ (နယူးေယာက္)၊ အီဂ်စ္၊ ဆီးရီးယား၊ ႐ု႐ွ၊ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား၊ ပိုလန္၊ မေလး႐ွား၊ စကၤာပူႏုိင္ငံတို႕တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္ကာလတာမွ် တုိင္းျပည္တာ၀န္ကို ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္မွ မဟာသေရစည္သူဘဲြ႕ႏွင့္ ႏုိင္ငံဂုဏ္ရည္ပထမအဆင့္ဘဲြ႕မ်ား ခ်ီးျမႇင့္ခံယူခဲ့ရကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ပင္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္အမိန္႕ေတာ္ ခံယူသြားၿပီျဖစ္ပါသည္။
( ကိုးကား – ဦးေဖခင္ကိုယ္တုိင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ လုပ္သားျပည္သူ႕ေန႕စဥ္သတင္းစာ၌ ေရးသားခဲ့ေသာ အခန္းဆက္ေဆာင္းပါးကို ရဲေခါင္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္သည့္ ကိုယ္ေတြ႕ပင္လုံ စာအုပ္ ဆ႒မအႀကိမ္၊ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ထုတ္ )
————————————————————————————-
ဗို္လ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ေ႐ြးခ်ယ္သည့္ လူထုေခါင္းေဆာင္ေနာက္တစ္ဦးအျဖစ္ တင္ျပလိုသူမွာ ဦးရာ႐ွစ္ ျဖစ္ပါသည္။ ဦးရာ႐ွစ္သည္လည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ (ထိုစဥ္ကသခင္ေအာင္ဆန္း)၊ သခင္ႏုတုိ႕ႏွင့္္ေက်ာင္းေနဖက္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဗမာ့အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္ ကနဦးအစကတည္းက ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ၏ ပထမဆံုးအေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဥကၠ႒အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဒုဥကၠ႒အျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ။ သခင္ေအာင္ဆန္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ ထုတ္ေ၀ေသာ အိုးေ၀မဂၢဇင္းတြင္ “ ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ေနၿပီ ” အမည္႐ိွ ေဆာင္းပါးေဖာ္ျပခဲ့မႈအတြက္ သခင္ေအာင္ဆန္း ဖမ္းဆီးခံထားရခ်ိန္တြင္ သခင္ႏု ႏွင့္အတူ တစ္ႏုိင္ငံလုံးတြင္ ဒုတိယေက်ာင္သားသပိတ္ ေပါေပါက္ေရးအတြက္ အဓိကတာ၀န္ယူဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ (ထိုစဥ္က) ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဒု-ဥကၠ႒၊ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႕စည္းေသာ ဗမာႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ ၏ ပထမဆံုး ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္၏။ တကသ ကိုယ္စားလွယ္ ေကာင္စီလူႀကီး အျဖစ္ ပထမဆံုး တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္က်ဆံုးသည့္အမႈတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားဘက္မွ ေရွ႕ေန လိုက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။ ဝတ္လံုေတာ္ရေရွ႕ေန တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ ျဖစ္သည္တြင္ မိဘမ်ားက အိႏၵိယသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရာ ဂ်ပန္ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လုံး အိႏိ္ၵယႏိုင္ငံ၌ ႐ိွေနစဥ္ သခင္သိန္းေဖ ( စာေရးဆရာ တက္ဘုန္းႀကီး သိန္းေဖျမင့္ ) ႏွင့္ အျခားေျမေအာက္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအား မိမိအိမ္၌ အခမဲ့တည္းခုိ္ေနထိုင္စားေသာက္ေစ၍ ဂ်ပန္ကို ျပန္လည္ေတာ္လွန္္မည့္ မဟာမိတ္အဂၤလိပ္တို႕ႏွင့္ ဆက္သြယ္ရန္ ကူညီေပးခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ မဟာမိတ္တုိ႕ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ဂ်ပန္ကိုေမာင္းထုတ္ႏုိင္ၿပီးသည့္ေနာက္ အဂၤလိပ္ထံမွ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအရယူရန္ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္က ဦးရာ႐ွစ္ကို ဆက္သြယ္၍ “ဗမာျပည္ျပန္လာပါ။ ခင္ဗ်ားအကူအညီ က်ဳပ္တို႕လိုတယ္ ” ဟုဆိုကာ တိုင္းျပည္ တည္ေထာင္ေရးအတြက္ ျပန္လည္ေခၚယူခဲ့သည္။ ေလဆိပ္သို႕ပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳဆုိခဲ့သည္။
ဖဆပလ အဖြဲ႕၌ ပါဝင္၍ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မူၾကမ္း ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီဝင္၊ အလုပ္သမား ဥပေဒျပဳေကာ္မတီတြင္ တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ တြင္၎၊ လူမ်ိဳးစု လႊတ္ေတာ္တြင္လည္းေကာင္း အမတ္အျဖစ္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္တြင္ အဆက္မျပတ္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဖြဲ႕မ်ားတြင္ ျပည္သူ႕အိုးအိမ္၊ေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္ အလုပ္သမားဌာနဝန္ႀကီး(၁၉၅၂)၊ ကုန္သြယ္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္ အလုပ္သမားဝန္ႀကီး (၁၉၅၄)၊ သတၲဳတြင္းဌာနဝန္ႀကီး (၁၉၅၆ – ၅၈)၊ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းဝန္ႀကီးႏွင့္ စက္မႈ၊သတၲဳႏွင့္အလုပ္သမားဝန္ႀကီး (၁၉၆၀) စသည့္တာဝန္မ်ား ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ အလုပ္သမားႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေသာ ဘုတ္အဖြဲ႕ အသီးသီး၊ စံုစမ္းေရး ေကာ္မတီ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ သဘာပတိ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုအလုပ္သမားအဖြဲ႕၊ လူမႈဖူလံုေရးအဖြဲ႕၊ အမ်ိဳးသားအိုးအိမ္အဖြဲ႕၊ လူမႈဝန္ထမ္းအဖြဲ႕ႏွင့္ အမ်ိဳးသားလူငယ္ေကာင္စီ မ်ားတြင္ဥကၠ႒ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ပသို႕ သြားေရာက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ျဖင့္လည္းေကာင္း လိုက္ပါခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ သရဖူဆု ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသည္။
၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာ့ စက္မႈလက္မႈေကာင္စီ သဘာပတိ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာင္စီ တြင္လည္းေကာင္း တာဝန္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ ဖဆပလႏွစ္ျခမ္းမကြဲခင္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ TUCB (Trade Union Council of Burma – ဗမာ့ကုန္သြယ္ေရးသမဂၢေကာင္စီ ) တြင္ ဒုဥကၠဌ ျဖစ္ခဲ့ေသးသည္။ အိႏၵိယေသြးပါသူဦးရာရွစ္အား ေနရာေပးမႈအေပၚ ၾသဇာအၾကီးဆံုး အသိုင္းအ၀ိုင္းကအျပင္းအထန္ဖိအားေပးလင့္ ကစား သူ၏မဆုတ္မနစ္ ေခါင္းေဆာင္မႈေၾကာင့္ အရာမက်ခဲ့ေပ။
ဦးႏုက (အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ရန္ရွင္းသြားေအာင္) သူ႔နာမည္အား ဦးရန္ရွင္းဟု ေျပာင္းရန္တိုက္တြန္းခဲ့ရာ အမာခံမြတ္စလင္မ္ျဖစ္သူ ဦးရာရွစ္က လက္မခံပဲပယ္ခ်ခဲ့ျပီး သူ႔နာမည္ေရွ႕တြင္ “ဦး”ကိုသာတပ္ခဲ့သည္။ ဦးရာရွစ္၏အစ္ကိုျဖစ္သူ ေဒါက္တာအမ္၊ေအ၊ရအူးဖ္မွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံျခားေရးဌာနတြင္ သံအမတ္တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ငါးဆယ္ျပည့္ႏွစ္ေစာေစာပိုင္းကာလမ်ားတံုးက ဗမာႏိုင္ငံတြင္ သူ႔ႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳျပီးတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္သြားခဲ့သည္။
ဤေနရာတြင္ ဦးရာ႐ွစ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ တိမ္ျမဳပ္ေနသည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုကို ျပန္လည္မွ်ေ၀ လိုပါသည္။ သမိုင္းကို မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ အေထာက္အထား၊ အတိအက်ကိုးကားေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္း မ႐ိွသည့္အခ်က္သည္ ေမာ္ကြန္းတင္ထုိက္စရာ၊ မွတ္ေက်ာက္တင္ခံႏုိင္စရာ အေထာက္အထားမဟုတ္ ႏိုင္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာနားလည္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ မိမိဖတ္မွတ္ၾကားသိထားသည့္အခ်က္ကို မေဖာ္ထုတ္ဘဲ ထိန္ခ်န္ျခင္းသည္လည္း သမိုင္းကို သစၥာေဖာက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခံယူမိသည့္အတြက္ ဤအခ်က္ကို ေရးသားေဖာ္ထုတ္ပါမည္။ ၁၉၈၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက သခင္ ေအာင္ႀကီး(ေပါင္းတည္) ေပဖူးလႊာမဂၢဇင္းတြင္ အခန္းဆက္ေရးသားခဲ့ေသာ “ ကၽြန္ေတာ္အညာသားပါခင္ဗ်ား” ေဆာင္းပါး ႐ွည္တစ္ေနရာတြင္ ဤျဖစ္ရပ္ကို ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါသည္။
သိမီသူမ်ား ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးအတည္ျပဳေစလိုပါသည္။
ဦးႏု ဦးေဆာင္သည့္ ဖဆပလ အစိုးရတိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလက ျဖစ္ပါသည္။ တစ္တုိင္း ျပည္လုံး ေရာင္စုံသူပုန္မ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသားခဲြထြက္ေရးသူပုန္မ်ား ထႂကြေနခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ အစုိးရ၏ အာဏာစက္နယ္ပယ္က်ဥ္းေျမာင္းေနခ်ိန္ “ရန္ကုန္အစိုးရ” ဟူ၍ပင္ သမုတ္ခံေနရစဥ္ ကာလအခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ တစ္တုိင္းျပည္လုံး႐ိွ သူပုန္အေနအထားကို စိုးရိမ္ေနရခ်ိန္၊ တပ္မေတာ္ တြင္း၌လည္း လက္နက္အင္အားနည္းပါးသျဖင့္ ဒုကၡႀကဳံလ်က္႐ိွပါသည္။ ။ ဦးရာ႐ွစ္က အိႏၵိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေန႐ူးထံ လွ်ဳိ႕၀ွက္ဆက္သြယ္ေပးျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးအတြက္ တစ္တပ္တစ္အား ကူညီခဲ့ရဖူးပါသည္။ ဘာသာေရးကိုအသုံးခ်တတ္ေသာ ဦးႏုသည္ အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံမွ ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ႏွင့္ေဗာဓိပင္ ပင့္ေဆာင္သည္ဟု အေၾကာင္းျပကာ အိႏိ္ၵယမွ သေဘာၤမ်ား ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းသို႕ လာေရာက္ေစၿပီး အတိုက္အခံႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၊ သူပုန္မ်ားမသိေစဘဲ အိႏိ္ၵယမွ တပ္ရင္းသံုးခုစာမွ်စစ္လက္နက္မ်ား ျပည္တြင္းအစိုးရထံသို႕ လွ်ဳိ႕၀ွက္တင္သြင္းခဲ့ရဖူးပါသည္။ သခင္ေအာင္ႀကီးသည္ ဤလွ်ဳိ႕၀ွက္စစ္ဆင္ေရး၏ အခန္းက႑တစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္တစ္ေခတ္တြင္ ျပန္လည္ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
————————————————————————————-
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ေနာက္တစ္ဦးမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တို႕ႏွင့္အတူ က်ဆုံးသြားေသာ ျမန္မာ့အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ျဖစ္ပါသည္။
(ဆရာႀကီး၏ အတၳဳပၸတိ္ၱအက်ဥ္းကို ဤေနရာတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။)
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ ၏ အတၳဳပၸတၱိ အက်ဥ္း
ဆရာႀကီးသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တုိ႕ထက္ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္နီးပါး အသက္ႀကီးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္႐ွားခဲ့ရာတြင္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ထက္ေစာသည္။ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္မွာလည္း မႏ္ၲေလးၿမိဳ႕တြင္ျဖစ္သျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ အနီးကပ္လက္တဲြ မလုပ္ကိုင္ခဲ့ရပါ။
ဂ်ပန္ေခတ္ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ရန္ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရး၊ ျပည္သူ႕လြတ္ေျမာက္ေရး (ဖတပလ)ဖဲြ႕စည္းစဥ္က မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ (ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွေသာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္၏ အႏၲရာယ္ကို ေၾကာက္၍) မည္သူမွ် ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္မယူ၀ံျဖစ္ေနစဥ္တြင္ ဆရာႀကီးက ရဲရဲ၀့ံ၀ံ့ေခါင္းခံကာ မႏၲေလးခ႐ိုင္ဥကၠ႒တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ေနာင္ဂ်ပန္ကိုေအာင္ျမင္စြာ တုိက္ထုတ္ႏုိင္ၿပီးေနာက္ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရး၊ ျပည္သူ႕လြတ္လပ္ေရး(ဖဆပလ) ျပန္လည္ဖဲြ႕စည္းခ်ိိန္တြင္ အမ်ားစုက ဆရာႀကီးအား ဥကၠ႒အျဖစ္ ျပန္လည္အဆိုျပဳၾကခ်ိန္တြင္မူ ပုဂ္ၢိဳလ္အခ်ဳိ႕က ျမန္မာမင္းေနာက္ဆုံးစံခဲ့ရာမင္းေနျပည္ေတာ္ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာ ကျပားေသြးေႏွာတစ္ဦးက ဥကၠ႒ျဖစ္ထုိက္ပါ့မလားဟု ကန္႕ကြက္ၾကရာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ကပင္ “တျခားဘယ္သူမွ တာ၀န္မယူရဲတဲ့အခ်ိန္မွာ ရဲရဲ၀့ံ၀့ံတာ၀န္ခံခဲ့တဲ့ ဒကာႀကီး ရာဇတ္ပင္ ဥကၠ႒ျဖစ္ထုိက္ေၾကာင္း” ျပတ္သားစြာေထာက္ခံျခင္းေၾကာင့္ မႏၲေလးခ႐ိုင္ဖဆပလဥကၠ႒တာ၀န္ယူခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ေက်ာ္ၾကားထင္႐ွားၿပီး မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ရင့္သန္သည့္ ေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္ကာ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကၿပီး ဖဆပလအစိုးရအဖဲြ႕တြင္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္အား ၀န္ႀကီးတစ္ေနရာခန္႕အပ္ေပးရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းထံသို႕ ေတာင္းဆုိခဲ့ရာ ယင္းစာကို လက္ခံရ႐ိွၿပီးသည့္ေန႕ နံနက္(၁၁)နာရီတြင္ က်င္းပသည့္ ဖဆပလ အစည္းအေ၀းမွာပင္ ဆရာႀကီးအား ပညာေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့သည္။
ဖဆပလ၀န္ႀကီးအျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ႏွင့္အတူ အနီးကပ္လက္တဲြလုပ္ေဆာင္စဥ္အတြင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ဆရာႀကီး၏ ခံယူခ်က္သေဘာထား၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ႏွင့္ စြမ္းရည္တို႕ကို လက္ေတြ႕ပိုမိုသိျမင္လာခဲ့ရာ မၾကာမီပင္ “အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း ” ၀န္ႀကီးအျဖစ္ပါ ပူးတဲြခန္႕ထား ယုံၾကည္စြာတာ၀န္ေပးခဲ့ပါသည္။
“အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဆိုတာ အင္မတန္က်ယ္၀န္းတယ္။ အေရးလည္းႀကီးတယ္။ တုိင္းျပည္တစ္ခုလုံးရဲ႕ တုိးတက္ေရးကို ေ႐ွး႐ႈၿပီး ႀကီးပြားေရး၊ စီမံေရး၊ လူမႈေရး အကုန္လုံး ၿခဳံၿပီး အုတ္ျမစ္ခ်တဲ့ ဌာနႀကီးတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ဒီဌာနမွ ကိုင္ရတာ ဆရာႀကီးအဖို႕ တာ၀န္လည္းႀကီး အပင္ပန္းလည္းအခံရဆုံးပဲ။ သူမေျပာနဲ႕ဗ်ာ ဒီဌာနေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ ထမင္းလြတ္၊ ဟင္းလြတ္ ႐ုံးတက္ရတဲ့အခါလည္း႐ိွ၊ ည(၉)နာရီ (၁၀)နာရီမွ ႐ုံးဆင္းရတဲ့ အခါေတြလည္း႐ိွပုံေတြ စာေရးရင္ မ်က္လုံးထဲေပၚေနတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဟာ ဆရာႀကီးအေပၚ ဘယ္ေလာက္အထင္ႀကီးခဲ့တယ္၊ ဘယ္ေလာက္ယုံၾကည္ကိုးစားခဲ့တယ္ဆိုတာ ဒီအမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဌာနကို လႊဲအပ္ အကိုင္ခုိင္းတာသာ ၾကည့္ေပေတာ့။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ သည္ ပညာေရး၀န္ႀကီးျဖစ္တဲ့အျပင္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီးျဖစ္ေၾကာင္းကို ေၾကညာေမာင္းခတ္ေပးပါဗ်ာ ”
(ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ ၏ အတြင္းေရးအတြင္း၀န္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းသားေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးခ်စ္ေဆြ ၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္အျပည့္႐ိွတဲ့ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္ ေဆာင္းပါး၊ ဗဟိုစည္သတင္းစာ ၊ ၁၉ ဇူလိုင္၊ ၁၉၆၄ မွ)
————————————————————————————-
ဗုိ္လ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယ္တိုင္ တုိင္းျပည္အေရးအတြက္ ယုံၾကည္စြာ ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ အထက္ပါ လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေနႏွင့္ ထိုေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အတူတကြလက္တဲြကာ တုိင္းျပည္ထူေထာင္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တုိက္ပဲြ၀င္ေနစဥ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ သူတို႕၏ တိုင္းျပည္အေပၚထားသည့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကို ပိုမိုနားလည္လာမိသည္။ ရံဖန္ရံခါ ဘာသာေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ပင္ မိမိသိလုိသည္ကို ေမးျမန္းေဆြးေႏြးေလ့႐ိွခဲ့သည္။
ထို႕ေၾကာင့္ ေ႐ြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္မ႐ိွေသာ ေမြးရာပါအေနအထားအရ “ေသြးေႏွာ” ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေနၾကေသာ္လညး္ မိမိတို႕ေ႐ြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္႐ိွေသာ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားႏွင့္ အမ်ားအက်ဴိးတုိင္းျပည္အက်ဳိးတြင္မူ အမ်ားအက်ဳိးကိုေ႐ြးခ်ယ္ၾကသည့္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္မ်ား၏ အခန္းက႑ကို သတိျပဳမိလာသည္။ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္တို႕ကလည္း မိမိတုိ႕သာသနာ၏ အဆုံးအမျဖစ္ေသာ ““ဇာတိ ေျမကို ခ်စ္ျမတ္ႏုိးျခင္းသည္ သာသနာ့ယုံၾကည္မႈ၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္ ” “ သင္တို႕ထဲမွ အေကာင္းဆုံးသူသည္ ေ၀ေနယ်တို႕အက်ဳိး သယ္ပိုးသူမ်ားျဖစ္သည္ ” အစ႐ိွသည့္ တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ (ၿငိမ္းခ်မ္းပါေစ)၏ ဆုံးမၾသ၀ါဒမ်ားကို ဖ၀ါးေျခထပ္လုိက္နာလ်က္ တုိင္းျပည္ေရးအတြက္ က႑အသီးသီးမွ တက္ႂကြစြာ တစ္တပ္တစ္အားပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအခ်က္ကို ေကာင္းစြာ သိနားလည္ခဲ့ေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ လူမ်ဳိးေရးရာသေဘာထားအျမင္ကို ေ႐ႊတိဂံုေစတီ အလယ္ပစၥယံ ဖစပလ ညီလာခံသဘင္ႀကီးတြင္ မိန႕္ၾကားခဲ့ေသာ ေအာက္ပါ မိန္.ခြန္းက ထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေနပါလိမ့္မည္။
“လူမ်ိဳးဆိုသည္မွာ သုခ၊ ဒုကၡ အတူခံစားၾက၍ နီးနီးစပ္စပ္ အက်ိဳးခ်င္းထပ္ၿပီးလွ်င္ ႏွစ္ပရိေစၧဒ ရွည္လ်ားစြာ တစ္မ်ိဳးတစ္စားတည္းပင္ဟု စိတ္ထားရွိသူတို႔ကို တစ္စုတည္းေပါင္း၍ ေခၚေဝၚျခင္းသာျဖစ္ေပသည္။ အမ်ိဳးအႏြယ္ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာတရား ေျပာဆိုသည့္ ဘာသာစကားတို႔ကို အေရးထားရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း စင္စစ္မွာ ေအးအတူ ပူအမွ် ေကာင္းတူဆိုးဖက္ ပူးေပါင္းလ်က္ ေနလိုေသာ အစဥ္အလာ ဆႏၵေပၚတြင္ ဝံသာႏု ရကၡိတ တရားသည္ တည္ေနေပသည္။”
ဒီးဒုတ္သတင္းစာ ဧက ဒသမတြဲ နံပါတ္ ၄၁ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္၊ ၁၉၃၅၊ စာမ်က္ႏွာ ၅၊ ၆ တြင္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက အမ်ိဳးသားစိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ေသြးတူျခင္းထက္ စိတ္ကူးတူျခင္း ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းေခတ္တြင္ ဒိုးတူေဘာင္ဘက္ ျပဳဖူးသည္မ်ားကို မွတ္မိျခင္းတို႔က အမ်ိဳးသားစိတ္ကို ပိုမိုဖန္တီးေလသည္။” ဟု ေရးသားခဲ့ပါသည္။
ထို႕အတြက္ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ေ႐ႊတိဂုံအလယ္ပစၥယံ လူထုအစည္းအေ၀းပဲြႀကီး၌ဖဆပလအဖဲြ႕မွ ဆရာႀကီး ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိမွ အဆိုအမွတ္(၆) တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္အဆိုတင္သြင္းရာတြင္
“ ဗမာမြတ္စလင္မ္္မ်ားသည္ မိမိတို႕သည္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ျဖစ္သည္ဟု အျမင္မွန္ထားၾကသည့္အတုိင္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ကလည္း ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားခဲ့ပါသည္။
(အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၏ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္အဆို အျပည့္အစံုကို ဤေနရာတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။)
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၏ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္အဆို
အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံသို႕ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ ျမန္မာ့ကိုယ္စားလွယ္ပညာေရး ၀န္ႀကီးအျဖစ္ သြားေရာက္စဥ္ အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံမွ “ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အစ္ၥလာမ္ဘာသာ၀င္လူနည္းစု အခန္း က႑ဘယ္လို႐ိွပါသလဲ ” ဟု ေမးျမန္းသည္ကို ဆရာႀကီးက “We don’t regard ourselves as minority; we merge with the majority… ကၽြန္ေတာ္တို႕ကိုယ့္ကုိယ္ကို လူနည္းစုလို႕ သေဘာမထား လူမ်ားစုနဲ႕ ေပါင္းလိုက္တယ္ …” ဟု ျပန္ေျဖခဲ့ျခင္းသည္ ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႕၏ ရပ္တည္မႈပင္ျဖစ္ပါသည္။
တိုင္းျပည္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိေသာအျခားဘာသာ၀င္ လူနည္းစုမ်ားအေပၚတြင္ ထား႐ိွသည့္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္၏ သာတူညီမွ် အခြင့္အေရးေပးလိုမႈကို ေဖာ္ၫႊန္းသည့္ အျခားမိန္႕ခြန္းတစ္ခု ကိုလည္း ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ေမလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ေရးဆဲြေရးအတြက္ ဖဆပလပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ထိုညီလာခံတြင္ ဘာသာေရးကိုင္း႐ိႈင္းသည့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက လြတ္လပ္ေရးရသည့္အခါတြင္ ဗုဒၶဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ ဘာသာေရးကိုင္း႐ိႈင္းသည့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက လြတ္လပ္ေရးရသည့္အခါတြင္ ဗုဒ္ၶဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ျပ႒ာန္းရန္သင့္ေၾကာင္း အဆိုတင္သြင္းသည္။ ဤအဆိုႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးၾကသည့္အခါ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ဦးဘခ်ဳိကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေခ်ပေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။
“… သည္မွာ ဆရာ ၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕က လူႀကိဳက္ေအာင္ လုပ္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ သည္လို မဟုတ္မဟတ္ကိုယ္ထင္ရာေတြ ေလွ်ာက္လုပ္ေနၾကမည္ဆိုလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႕တိုင္းျပည္ဟာ မၾကာမီ ပ်က္စီးၿပိဳကဲြၿပီး ကၽြန္သားေပါက္ျဖစ္သြားမွာဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕တုိင္းျပည္မွာ အေလာင္းဘုရား လက္ထက္ကတည္းက မူဆလင္ေတြ႐ိွတယ္။ ဘရင္ဂ်ီေတြ႐ိွတယ္။ အစတုန္းက ႐ိွလာၾကတဲ့ နတ္ကိုးကြယ္တဲ့ ေတာင္းတန္းသားေတြ႐ိွတယ္။ အဲသည္ေတာင္တန္းသားေတြဟာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္တုန္းက တခ်ဳိ႕ ခရစ္ယာန္ေတြျဖစ္ၿပီး အ႐ိုးစဲြေနၾကတာ႐ိွတယ္။ သူတို႕တစ္ေတြဟာအားလုံးႏုိင္ငံသားေတြပဲ၊ တိုင္းျပည္ကို ကၽြန္တြင္းက လြတ္ေအာင္ တုိက္ထုတ္ၾကတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ခ်ည္းမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ႕တေတြ ပါၾကတယ္။ ယခု ကၽြန္တြင္းကလြတ္မည္မႀကံေသးဘူး သူတုိ႕ေတြအေပၚမွာ အႏုိင္က်င့္ၿပီး ငါတုိ႕လူမ်ားစုရဲ႕ဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာျဖစ္ရမည္လို႕လုပ္လုိက္လွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ေခြးေလာက္ေတာင္ ေသာက္သုံးမက်တဲ့အေကာင္ေတြ ျဖစ္သြားၾကမွာေပါ့ဆရာ။ တုိင္းျပည္ကို တုိင္းျပည္ေရးလို ေတြးစမ္းပါ။ ဘာသာေရးေတြ ဘာေတြညာေတြ လုပ္မေနစမ္းပါႏွင့္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ တုိင္းျပည္တစ္ခုလုံး စည္းလုံးၾကဖို႕လိုတယ္၊ … ယခုအခ်ိန္မွာလိုခ်င္တာက ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ႐ိွေနၾကတဲ့ လူမ်ဳိးအားလုံး ဘာသာအားလုံး ဘယ္ေတာ့မွ မၿပိဳကဲြဘဲ ခဲြထြက္သြားမည့္လူေတြ ေပၚမလာေစဘဲ ႏုိင္ငံေရးစိတ္ဓာတ္ တစ္ခုတည္း႐ိွေအာင္သြင္းၿပီး စည္းလုံးဖို႕လိုတယ္။ ႏုိင္္ငံေတာ္ဘာသာကို ဗုဒၶဘာသာလုပ္ခ်င္ရင္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံေတာ္လို႕ ဆရာဘာသာ ဆရာေၾကညာ၊ ကၽြန္ေတာ္ မပါဘူး။”
( ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ (ပါလီမန္)တတိယျပည္သူလႊတ္ေတာ္ညီလာခံမွတ္တမ္း၊ စာတဲြ ၅၊ အစည္းအေ၀းအမွတ္-၃၊ ရန္ကုန္၊ အစုိးရပုံႏွိပ္တိုက္၊၁၉၆၂၊ စာ ၃၇၀- ၃၇၁ ။)
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဤေဆာင္းပါး၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ သာတူညီမွ်စိတ္ဓာတ္ကို ေဖာ္ၫႊန္းလို ျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာျပ႒ာန္းျခင္း ေကာင္း၏ဆိုး၏သုံးသပ္ခ်က္ မဟုတ္သည့္အတြက္ ထိုအေၾကာင္းအရာကို မေဆြးေႏြးလိုပါ။ )
ၾကာခဲ့ပါၿပီ …ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတို႕၏ေသြးမ်ား၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ မန္းဘခုိင္တို႕၏ ေသြးမ်ား စုစည္း၍ ေသြးေခ်ာင္းစီးခဲ့ရသည္ပင္လွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ ေခတ္စနစ္အလီလီလည္း ေျပာင္းခဲ့ရၿပီးပါၿပီ …။
ထင္သာျမင္သာ႐ိွလွေသာ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲမ်ားစြာျဖင့္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး သာတူညီမွ်လူ႕အခြင့္အေရးအမ်ားအတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခတ္သစ္ကာလတြင္ …
ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ ေပးခ်င္ခဲ့သည့္ သာတူညီမွ်အခြင့္အေရး၏ အေငြ႕အသက္မွ်ျဖစ္ျဖစ္ေတာ့ ခံစားလိုပါသည္။ အနည္းဆံုးအဆင့္ ဒီေျမမွာေမြး၊ ဒီေျမမွာပင္ႀကီးကာ ဒီေျမတြင္ပင္ေသၾကရမည့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕အတြက္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရ႐ိွေစ၇န္အထူးလိုအပ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည့္ ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္မ်ား ယခုထက္လြယ္ကူစြာ ခ်ေပးခံၾကရလိုပါသည္။ ႏုိင္ငံသားမျဖစ္ထိုက္သူမ်ား ႏုိင္ငံသားကတ္ထုတ္မေပးမိေစရန္ စစ္ေဆးရမည္မွာ အမွန္ပါ။ သို႕ေသာ္ ဘိုးေဘးဘီဘင္ ဒီေျမမွာ ေနလာၾကသူတို႕အဖို႕မူ “ယခင္က ႐ိွခဲ့ေသာ၊ ယခု႐ိွမ႐ိွ မေသခ်ာလွေသးေသာ” မလိုအပ္သည့္ ၾကန္႕ၾကာမႈ၊အခက္အခဲမ်ား၊ ေလ်ာ့နည္းသြားေစလိုလွပါသည္။ ဘိုးေဘးအဆက္ဆက္ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္အတြင္း ႏိုင္ငံျခားေသြးေႏွာမႈ တိုက္႐ိုက္မည္သို႕မွ် ႐ွာမေတြ႕ႏိုင္သည့္ သူမ်ားအားလည္း မိဘဘိုးဘြားအားလံုး၏ မွတ္ပုံတင္တြင္ လူမ်ဳိးဗမာ ကိုးကြယ္ရာဘာသာအစၥလာမ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပခံခဲ့ၾကရာမွ မိမိတို႕လက္ထက္ေရာက္ကာမွ အစၥလာမ္ဘာသာသက္၀င္ယုံၾကည္မိသည့္အတြက္ ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္တြင္ အိႏိ္ၵယ သို႕မဟုတ္ ပါကစၥတန္လူမ်ဳိး၊ ေသြးေႏွာအျဖစ္ ဇြတ္အဓမၼအထည့္ခံရသည့္၀ဋ္ဒုကၡမွလည္း ကင္းေ၀းလိုပါသည္။ (ဤအေၾကာင္းကိုယ္ေတြ႕ႀကဳံခဲ့ရသည္ကိုလည္း သီးျခားထပ္မံ၍ မွ်ေ၀ပါဦးမည္။)
ကၽြန္ေတာ္တို႕ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား၊ ျမန္မာမြတ္စလင္မ်ားအေနႏွင့္ လည္း ေ႐ွးအထက္ထက္က မိမိတို႕ဘိုးေဘးမ်ား တုိင္းျပည္အေပၚ တာ၀န္ေက်ခဲ့သည့္နည္းတူ တာ၀န္ေက်ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကရပါဦးမည္။ သူတို႕ကိုေပးခဲ့ေသာ အခြင့္အေရးမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္တို႕ လက္ထက္တြင္ ခံစားလိုပါက သူတို႕ကဲ့သို႕ စိတ္မ်ဳိးထားကာ ကိုယ္က်ရာက႑မွာ အေကာင္းဆုံး တာ၀န္ေက်ပြန္ၾကရပါမည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕အၿမဲႏွလုံးသြင္း၊ ဆင္ျခင္အပ္သည့္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ၾသ၀ါဒတစ္ခုျဖစ္သည့္ “အထက္လက္သည္ ေအာက္လက္ထက္ျမတ္သည္ ” ဆုိသည့္ ၾသ၀ါဒကို မွ်ေ၀လိုပါသည္။ စာလုံးနည္းနည္းႏွင့္ အဓိပၸါယ္အလြန္ေလးနက္လွသည့္ သြန္သင္ခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ့္ဘက္က ရယူသူသက္သက္မဟုတ္ဘဲ၊ ေပးဆပ္သူ၊ မြတ္စလင္မ္ဟူေသာ ဂုဏ္ပုဒ္ႏွင့္အညီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လက္ေတြ႕ေဖာ္ၾကဴးသူ၊ မုဟ္စင္န္ ေခၚ ေလာကကို အလွဆင္သူမ်ား အမွန္တကယ္ ျဖစ္လာေစရန္ ကၽြန္ေတာ္တို႕၏ တာ၀န္ျဖစ္ပါသည္။
ပတ္ဝန္းက်င္တြင္လူပိုမ်ားမျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳးစားၾကရပါမည္။ မိမိေနထိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္အက်ိဳး၊ ရပ္ရြာအက်ိဳး၊ ေဒသအက်ိဳးအတြက္ အမ်ားႏွင့္သဟဇာတျဖစ္ကာ စံျပလက္တြဲ၍ ဦးေဆာင္ၾကရပါမည္။ အစၥလာမ့္အဆံုးအမႏွင့္ လားလားမွ် တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိေသာ တိုင္းတပါး အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမွ လူမ်ိဳးေရး ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားအား ပံုတူကူးခ် က်င့္သံုးျခင္းသည္လည္း မိမိတို႔ကို နားလည္မႈ ပိုမိုလြဲမွားေစရာဘက္သို႔ ဦးတည္ႏိုင္ေၾကာင္းကိုလည္း သတိျပဳသင့္ပါသည္။ အစၥလာမ့္အဆံုးအမအရ မိမိၾကမၼာကို မိမိသာလွ်င္ ဖန္တီးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သတိျပဳေစလိုပါသည္။
“မုခ်ဧကန္ လူ႔အစုအေဝးတစ္ရပ္သည္ မိမိကုိယ္မိမိ မျပဳျပင္ မေျပာင္းလဲသမွ် ကာလပတ္လံုး အလႅာအရွင္ျမတ္ကလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးမည္မဟုတ္” (က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၊ ၁၃း၁၁)
အခ်ိဳ႕ကလည္း ဆုိၾကပါသည္။ တို႔ဘိုးေဘးမ်ားလက္ထက္ကလည္း ဤအေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကၿပီး ႀကိဳးပမ္းခဲ့သမွ်လည္း သဲထဲေရသြန္ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး ဒံုရင္းဒံုရင္းပင္ျဖစ္သည့္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းလိုစိတ္မရွိေတာ့ပါ။ ရွိသလိုပင္ လက္ခံလိုက္ကာ ခပ္ေဝးေဝးေနၾက႐ံုေပါ့ဟု ေျပာၾကပါသည္။ ဖတ္မွတ္ခဲ့ဖူးေသာ အသံုးအႏႈန္းေလးကိုပင္ ျပန္လည္ေဝမွ်လိုပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္လည္း “ေခ်ာတိုင္တက္” ေနၾကျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပန္းတိုင္ေရာက္လုနီးပါးျဖစ္ၿပီးမွ ျပဳတ္က်ခဲ့ရဖူးေသာ္လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ မဆုတ္မနစ္ႀကိဳးပမ္းက တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ေတာ့ အေရာက္လွမ္းႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ေသခ်ာသည္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕အားလုံးယခုထက္ပိုႀကိဳးစားၾကရပါဦးမည္။
စီစဥ္တင္ျပသူ …ကိုေက်ာ္မိုးေအာင္
၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသိုလ္ အေထြေထြ သပိတ္အျပီး ပထမဆံုးအစည္းအေဝးတြင္ ဦးထြန္းစိန္က God Save the King နယ္ခ်ဲ႔ အမ်ိဳးသား သီခ်င္းကို တကၠသိုလ္ သမဂၢအေဆာက္အအံုတြင္ မဆိုၾကရန္ စိတ္လက္မာန္ပါ အဆိုတင္သြင္းကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ ဤအဆိုေၾကာင့္ သခင္ဘေသာင္းႏွင့္ MA ရရွိဒ္တို႔က လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ခဲ့ရသည္။
