ဇန်နဝါရီ ၁၈၊ ၂၀၂၂
M-Media
-အိန္ဒိယမှာ မွတ်စလင်တွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု(ဂျီနိုဆိုက်) မကြာခင်ဖြစ်လာတော့မယ်လို့ ဂျီနိုဆိုက်အရေးကျွမ်းကျင်သူ ဂရီဂိုရီ စတန်တန်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ Genocide Watch ကို တည်ထောင်ထားသူ စတန်တန်ဟာ ၁၉၉၄ ခုနှစ် ရဝမ်ဒါနိုင်ငံမှာ ဟူတူတွေက တွတ်ဆီလူမျိုးတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု မဖြစ်ခင် နှစ်အနည်းငယ်အရင်ကတည်းက ဒီကိစ္စကို သတိပေးခဲ့ဖူးသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့က အမေရိကန်လွှတ်တော်တွင်း ဆွေးနွေးပွဲမှာ အာသံပြည်နယ်နဲ့ အိန္ဒိယက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ကက်ရှ်မီးယားဒေသတို့မှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုရဲ့ အစောပိုင်း ‘လက္ခဏာတွေ၊ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ’ ကို တွေ့ရှိနေရပြီလို့ စတန်တန်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“အိန္ဒိယမှာ ဂျီနိုဆိုက် ကောင်းကောင်းဖြစ်နိုင်နေပြီလို့ ကျွန်တော်တို့ သတိပေးနေပါတယ်”
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (ဂျီနိုဆိုက်) ဆိုတာ ရုတ်တရက်ထပြီး ဖြစ်ပွားတဲ့ အဖြစ်အပျက်မျိုးမဟုတ်ဘဲ အဆင့်ဆင့် စီစဉ်ကျူးလွန်တာမျိုးဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီအစိုးရက ဖော်ဆောင်နေတဲ့ မူဝါဒတွေ၊ ရိုဟင်ဂျာမွတ်စလင်တွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်က ကျင့်သုံးတဲ့ မူဝါဒတွေဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဖြစ်ကြောင်း စတန်တန်က ပြောပါတယ်။
ကက်ရှ်မီးယားဒေသကို အိန္ဒိယအခြေခံဥပဒေက ပေးထားတဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ရုပ်သိမ်းတာ၊ အခြား ဘာသာရေးလူနည်းစုတွေအတွက်သာ အကြုံးဝင်ပြီး မွတ်စလင်တွေအတွက် အကြုံးမဝင်တဲ့ နိုင်ငံသား ဥပဒေတစ်ခုကို ပြဌာန်းတာတွေကိုလည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပထမဆုံး နိုင်ငံသားမဟုတ်ကြောင်း ကြေငြာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်၊ မောင်းထုတ်ကာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တဲ့အထိ ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေမျိုး အိန္ဒိယမှာ ဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်တယ်လို့ စတန်တန်က ဆိုပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ အခုမြင်နေရတာက တစ်ပုံစံတည်းပါ”
စတန်တန် ဦးဆောင်တဲ့ Genocide Watch အဖွဲ့ဟာ ၁၉၉၉ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ကာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ လက္ခဏာတွေကို စောင့်ကြည့်လေ့လာဖော်ထုတ်ကာ သတိပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဏာရ ဟိန္ဒူအမျိုးသားရေးပါတီ BJP နဲ့ နောက်လိုက်တွေ ကျင့်သုံးဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ Hindutva ဝါဒဟာ အိန္ဒိယသမိုင်းကြောင်း၊ ဖွဲ့အစည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ ဆန့်ကျင်နေသလို၊ မိုဒီကလည်း အစွန်းရောက်တစ်ဦးဖြစ်တယ်လို့ စတန်တန်က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။
ရဝမ်ဒါကိစ္စ
ရဝမ်ဒါမှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ အဲဒီတုန်းက ရဝမ်ဒါသမ္မတ ဂျီဗီနဲလ် ဟာဗြာရီမာနာကို စတန်တန်က သတိပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဂျီနိုဆိုက်ဖြစ်မယ့်လက္ခဏာတွေကို ‘တားဆီးဟန့်တားမှုတွေ မလုပ်ရင် နောက် ၅ နှစ်အတွင်း လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်မယ်’ လို့ စတန်တန်က ပြောခဲ့ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှာ ဟူတူတွေက တွတ်ဆီလူမျိုးတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ရ၀မ်ဒါဂျီနိုဆိုက်မှာ တွတ်ဆီလူမျိုး နည်းဆုံး ၈ သိန်းနီးပါးလောက် အသတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
“အိန္ဒိယမှာ ဒီလိုမျိုး အဖြစ်ခံလို့ မရတော့ပါဘူး”
၂၀၀၂ ခုနှစ် ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ်မှာ ၃ ရက်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး မွတ်စလင် တစ်ထောင်ကျော် အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ အဖြစ်အပျက်အပြီးကတည်းက Genocide Watch ဟာ အိန္ဒိယမှာ မွတ်စလင်တွေ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ခံရနိုင်မှုကို စတင်သတိပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
BJP ပါတီ အာဏာရတဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကစပြီး အိန္ဒိယမှာ မွတ်စလင်တွေ၊ ခရစ်ယာန်တွေနဲ့ ဒါလစ်ဇာတ်နိမ့်တွေအပေါ် ဟိန္ဒူလက်ယာစွန်း အဖွဲ့တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှု သိသိသာသာ မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မွတ်စလင်တွေကို မျိုးဖြုတ်သတ်ဖြတ်ဖို့ တိုက်တွန်းဆော်ဩမှုတွေလည်း ဟိန္ဒူလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာ ပိုမို ကြားလာရပြီး ဒီဇင်ဘာလ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဟိန္ဒူဘာသာရေးမြို့ ဟာရစ်ဒ်ဝါမှာလုပ်တဲ့ တရားပွဲအတွင်း ဟိန္ဒူဘုန်းကြီးတွေဟာ မြန်မာစစ်တပ်က မွတ်စလင်တွေကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မောင်းထုတ်မှုအတိုင်း လုပ်ဆောင်ကြဖို့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ ရဲ၊ စစ်တပ်နဲ့ ဟိန္ဒူလူထုကို တိုက်တွန်းဆော်ဩခဲ့ပါတယ်။
Ref: Aljazeera