– ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လည္ေခါင္ရွိ ကားၾကပ္ေသာလမ္းမေပၚ၌ သူ၏ အငွားယာဥ္ကေလးကုိ ေမာင္းႏွင္လႈပ္ရွားေနစဥ္ မ်ိဳးမင္းထုိက္တစ္ေယာက္ ကြမ္းသီးႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီးတုိ႔ ေရာထားေသာ ကြမ္းယာကုိ စည္းခ်က္က်က် ၀ါးေနသည္။ သူ၏ သြားမ်ားမွာလည္း နီညိဳေရာင္သန္းေန၏။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ တဟုန္ထုိး တုိးတက္လာေသာ ကုန္သြယ္ေရးအခ်က္အခ်ာၿမိဳ႕၏ မျပတ္တမ္း ကားပိတ္ေနသည့္ေနရာတြင္ သူ၏လုပ္ငန္းကုိ ေခါက္တုံ႔ေခါက္ျပန္ လုပ္ေနကာ ရွည္လ်ားသည့္ေန႔ကုိ ကုန္ဆံုးေနရသည္မွာ က်င့္သားရသည္ထက္ကုိ ပုိေနသည္။ ထုိသုိ႔ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနႏုိင္သည္မွာ ကြမ္းယာေၾကာင့္လည္း ပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ တကၠဆီစေမာင္းတုန္းက အရမ္းအိပ္ငိုက္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အိပ္မငုိက္ဖုိ႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ကြမ္းယာစားတာပါ” ဟု အသက္ ၃၂ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ၎က AFP သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ကြမ္းယာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ အလြန္လူႀကိဳက္မ်ားေသာ အာ႐ံုက်ယ္ ၿမံဳ႕စရာတစ္ခု ျဖစ္ေလသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ေဆးစြဲသကဲ့သုိ႔ စြဲသြားမႈ၊ သြားမ်ားတြင္ ဂ်ိဳးတက္မႈႏွင့္ ခံတြင္းကင္ဆာအႏၱရာယ္ ျမင့္မားမႈတုိ႔အပါအ၀င္ က်န္းမာေရးကုိ ဆုိးရြားစြာ ထိခုိက္ေစေသာ အရာတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။
ေဆးရြက္ႀကီး အပုိင္းအစ၊ ကြမ္းသီးစိတ္၊ ထုံးအရည္ႏွင့္ အျခားေဆးမ်ားကုိ ကြမ္းပင္မွရေသာ လတ္ဆတ္သည့္ ကြမ္းရြက္တြင္ထည့္ကာ ထုပ္လုိက္ေသာ ကြမ္းယာကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ေနရာတုိင္း၌ ေတြ႕ျမင္ရသည္။
ကြမ္းႀကိဳက္သူမ်ားကေတာ့ ကြမ္းမွာ ႏုိးၾကားေစသည္၊ စြမ္းအားကုိျမႇင့္တင္ေပးသည္၊ အသက္႐ႈေကာင္းေစသည္ဟု ေကာင္းကြက္မ်ားျပ၍ အမႊမ္းတင္ၾကသည္။
“သြားေတြနာတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ကြမ္း စ,စားခဲ့တာပါ။ သိပ္ေတာ့မႀကိဳက္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ သြားနာတာကုိ ေပ်ာက္ သြားေစခဲ့ၿပီး ကၽြန္ေတာ္လည္း ႀကိဳက္လာပါတယ္” ဟု မ်ိဳးမင္းထုိက္က ဆုိသည္။ သူ၏ ႏႈတ္ခမ္းတြင္ေတာ့ အနီေရာင္ ကြမ္းေခ်းမ်ားကုိ ျမင္ေနရသည္။
“ဒါ ျမန္မာေတြရဲ႕ ဓေလ့ပါပဲ”
ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အာဏာရွင္မ်ားမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစုိးရအတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့ၿပီး၊ ထုိေျပာင္းလဲမႈ၏ ရလဒ္အျဖစ္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားကုိ ေျဖေလ်ာ့ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာလည္း အေျခအေနေျပာင္းလဲသြားသည္။
ျမင့္တက္လာသည့္ မုိးေမွ်ာ္အေဆာက္အဦးမ်ားေပၚတြင္ ကရိန္းမ်ားက တုိးေ၀ွ႕ေနရာယူလာၾကသည္။ ျပည္သူမ်ားကလည္း လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္က မကုိင္ႏုိင္ေသာ မုိဘုိင္းဖုန္းမ်ာကုိ ေဖာေဖာသီသီ ကုိင္လာႏုိင္ၾကသည္။
သုိ႔ရာတြင္ အခ်ိဳ႕အရာမ်ားကေတာ့ မေျပာင္းလဲ။ ထုိအထဲတြင္ လမ္းတုိင္းနီးပါးႏွင့္ နံရံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည့္ ကြမ္းတံေတြးကြက္မ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။
ကြမ္းတစ္ထုတ္ ၂၀၀ က်ပ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်ေနေသာ ၿမိဳ႕တစ္၀ွမ္းရွိ ကြမ္းယာဆုိင္ငယ္မ်ားတြင္ ကြမ္း၀ါးသူမ်ားက တန္းစီေနၾကသည္။ လည္ပင္းတြင္ ႀကိဳးျဖင့္ သုိင္းထားသည့္ ကြမ္းယာဗန္းျဖင့္ လူ႐ႈပ္သည့္ လမ္းဆံုလမ္းခြမ်ားတြင္ ကားသမားမ်ားအား လုိက္လံေရာင္းခ်ေနသူမ်ားလည္း ရွိသည္။
ကြမ္းယာေရာင္းသူမ်ားအတြက္ေတာ့ ႏုိင္ငံ့ဓေလ့တစ္ခုကုိ ျဖည့္တင္းေပးသည့္ ထုိအလုပ္က ၎တုိ႔၏ ဘ၀ကုိ စုိေျပေစသည္။ မ်ိဳးျမင့္ထြန္းတစ္ေယာက္ ေန႔စဥ္ မနက္ ၃ နာရီထ၍ ၿမိဳ႕တြင္းရွိ ဘူတာ႐ံုတြင္ ရထားစီးသူမ်ားကုိ ကြမ္းေရာင္းသည္။
တစ္ရက္လွ်င္ ပံုမွန္ေဖာက္သည္ ၂၀ အျပင္ အျခားအေယာက္ ၈၀ ခန္႔ကုိ ေရာင္းခ်ရပါက ကန္ေဒၚလာ ၄၀ (ေလးေသာင္းေက်ာ္) ၀န္းက်င္ ၀င္ေငြရသည္ဟု သူက ခန္႔မွန္းထားသည္။ ထုိ၀င္ေငြမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က တစ္ဦးလွ်င္ တစ္လ ပ်မ္းမွ် ေဒၚလာ ၁၀၀ ေအာက္သာ ၀င္ေငြရၾကသည့္္ ျမန္မာလုိႏုိင္ငံမ်ိဳးတြင္ အေတာ္ေလး စုိေျပသည့္ ၀င္ေငြမ်ိဳးျဖစ္သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံက လူအမ်ားစုဟာ ကြမ္းစားၾကပါတယ္။ ဒါက ျမန္မာေတြရဲ႕ ဓေလ့တစ္ခုပါ။ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာကတည္းက ရွိေနခဲ့တာပါ” ဟု မ်ိဳးျမင့္ထြန္းက ေျပာသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ဆရာ၀န္မ်ားကေတာ့ ႏုိးၾကားမႈ အတြက္ဆုိသည့္ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ထုိအာသီသမွာ စနစ္က်ေသာ က်န္းမာေရး စနစ္မ်ိဳး မရွိသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ေစသည္ဟု သတိေပးခဲ့သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာမွာ ေဆးလိပ္မဟုတ္တဲ့ ေဆးရြက္ႀကီးကုိ သံုးစြဲသူအေရအတြက္ အျမင့္ဆံုး ႏုိင္ငံေတြထဲက တစ္ႏုိင္ငံပါ။ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသားေတြ ၾကားထဲမွာေပါ့” ဟု ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO မွ စပါယ္ရွယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ဒီရန္ဒရာ နာရိန္း ဆင္ဟာက AFP သုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သူ၏ သုေတသနျပဳမႈတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အမ်ိဳးသားအေရအတြက္၏ ထက္၀က္ေက်ာ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ၁၆ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစြဲၾကသည္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။
ေဆးရြက္ႀကီးႏွင့္ ကြမ္းသီး ႏွစ္ခုစလံုးမွာ ကင္ဆာေရာဂါကုိ ျဖစ္ပြားေစသည့္ အရာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားသူမ်ား၏ ငါးပံုတစ္ပံုမွာ ခံတြင္းႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။
ေဆးရြက္ႀကီးမပါဘဲ ကြမ္းစားသူမ်ားမွာ မစားသူမ်ားထက္ စအုိ၊ ပါးစပ္ႏွင့္ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏုိင္သည့္ အေျခအေန ၂၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ပုိမ်ားသည္ဟု ဆင္ဟာက ဆုိသည္။ ေဆးရြက္ႀကီးႏွင့္ ကြမ္းစားသူမ်ားကေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရာခုိင္ႏႈန္း ၇၇၀ အထိပင္ ရွိေလသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ကြမ္းမစားေရး အသိပညာေပးမႈမွာ ျပန္႔ႏွံ႔ျခင္းမရွိဟု ဆရာ၀န္မ်ားက ဆုိသည္။
“ကြမ္းစားျခင္းရဲ႕ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြ၊ က်န္းမာေရးအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံလူေတြက မသိၾကပါဘူး” ဟု ျပည္တြင္း အသိပညာေပးေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးေဖာင္ေဒးရွင္း PHF မွ ေဒါက္တာ သန္းစိန္က သတိေပးခဲ့သည္။
က်န္းမာေရးအသံုးစားရိတ္ နည္းပါးသည့္ႏုိင္ငံ
WHO ၏ ေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်န္မာေရးအတြက္ ဘက္ဂ်က္အသံုးျပဳမႈ အနည္းဆံုး ႏုိင္ငံျဖစ္သည္ဟု သိရၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ GDP ၏ ၀.၅ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ အသံုးျပဳခဲ့ကာ ေတာင္ ဆူဒန္ႏွင့္ ေဟတီႏုိင္ငံတုိ႔ထက္ပင္ ပုိမုိနည္းပါးေလသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံ GDP ၏ ၄.၃ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ စစ္အသံုးစားရိတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္ဟု စေတာ့ဟုမ္း ႏုိင္ငံတကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သုေတသနအဖြဲ႕မွ ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ျခင္းမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေႏွးေကြးၿပီး ေသဆံုးမႈကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္သည့္ ေရာဂါမ်ိဳးျဖစ္သည္။
အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ စီးကရက္ဘူးမ်ားတြင္ က်န္းမာေရးအႏၱရာယ္ကုိ သတိေပးထားေသာ ေၾကာက္စရာေကာင္းသည့္ ဓာတ္ပံုမ်ား ပါ၀င္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ကြမ္းယာအထုပ္မ်ားတြင္ေတာ့ ဘာမွမပါ။
PHF အေနျဖင့္ ထုိက်န္းမာေရး ပညာေပးမႈမ်ိဳးကုိ ျပန္႔ႏွံ႔ရန္အတြက္ လက္ကမ္းစာရြက္မ်ားႏွင့္ ပုိစတာမ်ားကုိ ႐ုိက္ထုတ္ထားသည္။ ထုိ႔ျပင္ ကြမ္းယာဆုိင္ငယ္မ်ားတြင္လည္း သတိေပးခ်က္မ်ား ကပ္ထားခ်င္သည္။ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနကမူ ထုိအဆုိျပဳခ်က္ကုိ ေလ့လာေနဆဲဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ကြမ္းစားသည့္ဓေလ့ကုိ တုိက္ထုတ္ရန္မွာ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္။ ကြမ္းစားျခင္းမွာ ေတာင္အာရွႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတုိ႔တြင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာၾကာ ရွိခဲ့သည့္ အျမစ္တြယ္ေနေသာ ႐ုိးရာဓေလ့ျဖစ္သည္။
မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ ေဒါက္တာ သန္းစိန္တစ္ေယာက္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ား၏ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ အားက်ေနသည္။
“ထုိင္းကုိသြားၾကည့္ရင္ လူေတြ ကြမ္းစားတာမ်ိဳးကုိ ေတြ႕ရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာေတာင္မွ မစားၾကေတာ့ပါဘူး။ မေလးရွားၾကည့္ရင္လည္း ဒီလုိပါပဲ။ ဒါဆုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လူမ်ိဳးေတြက ဘာ့ေၾကာင့္ ဒီဓေလ့ကုိ ဆက္ထိန္းထားတာလဲ” ဟု သူက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့သည္။
တကၠဆီ စတီယာတုိင္ေနာက္တြင္ ထုိင္ေနသည့္ မ်ိဳးမင္းထုိက္ကမူ ၎မွာ က်န္းမာေရးအႏၱရာယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိရွိေနေသာ္လည္း ၁၂ ႏွစ္တာ ကြမ္းစားလာခဲ့ၿပီးေနာက္ ျဖတ္ဖို႔မရွိေတာ့ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“(က်န္းမာေရးထိခုိက္မွာကုိ) ကၽြန္ေတာ္ ေၾကာက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြမ္းမရွိရင္ မေနႏုိင္ဘူးဗ်ာ”
Ref: AFP
ေလးေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။
