ႏုိ၀င္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၆
M-Media
– အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ကုိေက်ာ္မင္းထြန္းတစ္ေယာက္ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာပင္ ေနထုိင္ႀကီးျပင္းခဲ့သည္။ ၎၏ မိခင္ဘာသာစကားက ျမန္မာစကားျဖစ္သည္။ မိဘမ်ား၊ ႏွစ္ဖက္ဘုိးဘြားမ်ားကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာပင္ ေမြးဖြားခဲ့သူမ်ားျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၎က ဇာတိေျမဟု ယူဆထားသည့္ႏုိင္ငံ၏ တရား၀င္ႏုိင္ငံသားမျဖစ္ေသး။ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္မည္ဆုိသည္မွာလည္း ေရေရရာရာမရွိ။
ျပႆနာက တုိင္းျပည္၏ နားလည္ရန္ခက္ခဲေသာ ႏုိင္ငံသားဥပေဒႏွင့္ ကုိက္ညီမႈမရွိသည့္ တမီလ္ဟိႏၵဴလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထုိဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားဆုိသည္ကုိ ၁၈၂၃ ခု ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ၀င္ေရာက္မလာမီအခ်ိန္ တုိင္းျပည္၏ နယ္နမိတ္အတြင္း ေနထုိင္သူမ်ားဟု ယူဆေသာ တုိင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးဟု ေခၚတြင္သည့္ လူမ်ိဳးစာရင္းတြင္ ပါ၀င္မႈ ရွိ၊ မရွိအေပၚ အေျခခံသည္။ အဆုိပါဥပေဒကုိ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အာဏာရွင္က ဖန္တီးေရးဆြဲခဲ့ၿပီး ထုိတုိင္းရင္းသားစာရင္းတြင္ မပါ၀င္ေသာသူမ်ားအား ျပည့္၀ေသာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္မေပးဘဲ တစ္ဆင့္နိမ့္ၿပီး အခြင့္အေရးနည္းနည္းသာရသည့္ ႏုိင္ငံသားအမ်ိဳးစားႏွစ္ခုကုိသာ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ျပဳသည္။
တုိင္းရင္းသားျဖစ္မႈအေပၚ အလြန္အမင္း အမွီျပဳထားမႈေၾကာင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ခြဲျခားသည့္ဥပေဒဟု သမုတ္သည္။ ထုိဥပေဒကုိလည္း လုိသလုိေရြးခ်ယ္က်င့္သံုးၿပီး ဌာနမ်ား ေဖာင္းပြေနျခင္း၊ ပံုမွန္လုိျဖစ္ေနသည့္ လာဘ္စားျခင္းတုိ႔ကလည္း အေျခအေနကုိ ႐ႈပ္ေထြးေစသည္။ ထုိ႔ျပင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သီးျခားေနထုိင္ခြင့္၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈဆုိင္ရာ စာရြက္စာတမ္းမ်ိဳးစံုကိုလည္း ထုတ္ေပးခဲ့ျပန္သည္။
ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ကေတာ့ တ႐ုတ္ႏြယ္ဖြား၊ အိႏၵိယႏြယ္ဖြား၊ နီေပါႏြယ္ဖြားႏွင့္ မြတ္စလင္အမ်ားစု၊ ႏုိင္ငံျခားသားမိဘ သုိ႔မဟုတ္ ဘုိဘြားရွိေသာသူမ်ား အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသားစာရင္းတြင္ မပါ၀င္သူမ်ားက ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားရာတြင္ ႏွစ္ခ်ီေစာင့္ရျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
“ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးလုပ္ငန္းကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အျခား အစုိးရဌာနေတြလုိပဲ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းၿပီးကတည္းက ကုိးယို႔ကားယား ျဖစ္ခဲ့တာပါ” ဟု မဲလ္ဘုန္းရွိ Deakin တကၠသုိလ္မွ ႏုိင္ငံေရး အႀကံေပးႏွင့္ ပါရဂူဘြဲ႕တက္ေရာက္ေနသူ ႐ုိနန္ လီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံသား
ေအာင္ေက်ာ္မင္းထြန္းတုိ႔ မိသားစုက အဆုိပါ ႏုိင္ငံသားျပႆနာ၏ နမူနာျဖစ္သည္။
ဖခင္ျဖစ္သူက ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ ကုိင္ထားၿပီး ၁၉၈၂ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ မျပဌာန္းခင္က ရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အစ္ကုိျဖစ္သူကေတာ့ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ အဆုိပါ စီစစ္ေရးကဒ္ရရွိရန္ ၃ သိန္း၀န္းက်င္ ေပးခဲ့ရသည္။ မိခင္ႏွင့္ အစ္မျဖစ္သူတုိ႔က ေနထုိင္ခြင့္လက္မွတ္သာ ရရွိထားသည္။ ၎ႏွင့္ ညီမျဖစ္သူတုိ႔က မည္သည့္အေထာက္အထားမွ မရေသး။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ ၎တုိ႔မွာ ဒုတိယတန္းစားျဖစ္ေသာ ‘ႏုိင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ’ ျဖစ္ခြင့္ရွိေသာ္လည္း ႐ံုးေပါင္းစြာကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သြားခဲ့ရၿပီး မည္သည့္ရလဒ္မွ မထြက္ခဲ့။
ရန္ကုန္ရွိ ၎တုိ႔လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ၃ ပံု ၂ ပံုမွာလည္း ထုိျပႆနာမ်ိဳး ႀကံဳေတြ႕ရမည္ဟု သူက ခန္႔မွန္းသည္။ အမ်ားစုမွာ ေျမာက္မ်ားစြာေပးရသည့္ လက္သိပ္ထုိးေငြကုိ မတတ္ႏုိင္ၾကေသာ အလြန္ခ်ိဳ႕တဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားမရွိဘဲ သူႏွင့္အျခားသူမ်ားမွာ ႏိုင္ငံအတြင္း လြတ္လပ္စြာ ခရီးသြားလာခြင့္၊ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားခြင့္ႏွင့္ အိမ္ယာ၀ယ္ယူခြင့္ ရမည္မဟုတ္ဟု ေအာင္ေက်ာ္မင္းထြန္းက ဆုိသည္။
“တစ္ေယာက္ေယာက္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကို ေမာင္းထုတ္ရင္ သြားရမွာဗ်။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ဘာအေထာက္အထားမွ မရွိဘူးေလ။ စုိးရိမ္စရာပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ဒီမွာေမြးတယ္။ ဒီမွာပဲ ေသမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပစရာအေထာက္အထားေလးေတာ့ ရွိသင့္တာေပ့ါဗ်ာ”
ဇာတိေျမတြင္ ႏုိင္ငံေပ်ာက္သူမ်ား
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံသားကိစၥအေၾကာင္းေျပာလွ်င္ ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ ကပ္ေနသည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ေနထုိင္ၿပီး လူဦးေရ ၁ သန္း၀န္းက်င္ရွိသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္စကာ ၎တုိႏွင့္ပင္ ဆံုးၾကသည္။
၎တုိ႔ကလည္း တုိင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးစာရင္းတြင္ မပါ၀င္။ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးကုိ ခုိင္ခုိင္မာမာ ေတာင္းဆုိႏုိင္စြမ္း မရွိေသာေၾကာင့္ ရန္လုိေသာအစုိးရႏွင့္ တုိင္းရင္းသားစာရင္းတြင္ပါ၀င္ၿပီး တင္းျပည့္ႏုိင္ငံသားျဖစ္သည့္ အိမ္နီးခ်င္းရခုိင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ျပဳသမွ် ႏုၾကရသည္။ ျခားနားခ်က္တစ္ခုက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကဲ့သုိ႔ စနစ္တစ္ခုေအာက္တြင္ေနၾကရၿပီး အလုပ္အကုိင္ သုိ႔မဟုတ္ အျခားေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားအတြက္ သြားလာခြင့္ ကန္႔သတ္ခံထားရသည္။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရးတုိ႔တြင္လည္း အလြန္အမင္း အကန္႔အသတ္ရွိေနသည္။ လူမ်ိဳးစုျခင္းျဖစ္ပြားသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈသားေကာင္ အမ်ားစုမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ၎တုိ႔ေနအိမ္မ်ားမွ ေမာင္းထုတ္ခံရၿပီးေနာက္ လူဦးေရ ၁၂၀၀၀၀ နီးပါးမွာ ညစ္ညမ္းေသာ ဒုကၡသည္စခန္မ်ားတြင္ ေနထုိ
င္ေနရသည္။
႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ဒုကၡသုကၡမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏုိင္ငံတကာက ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၾကၿပီး ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈဥပေဒကုိ ဆန္းစစ္ျပင္ဆင္မႈ မလုပ္ပါက ထုိအေျခအေနမွာ တုိးတက္မည့္ပံုမရွိ။ သုိ႔ရာတြင္ ႏုိင္ငံမဲ့မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပုိမုိႀကီးမားေသာျပႆနာျဖစ္ၿပီး အစုိးရကလည္း လက္ေရွာင္သည့္သေဘာရွိသည္။
“ရခုိင္ကုိကြက္ၾကည့္႐ံုေလာက္နဲ႔ အေျခအေနကုိ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မျမင္ႏုိင္ဘူးရွင့္။ အဲဒီမွာ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ရေပမယ့္ ႏုိင္ငံအတြင္း အျခားအုပ္စုေတြလည္း ႏုိင္ငံသားဆုိင္ရာ အေထာက္အထားရဖုိ႔ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတယ္” ဟု ရန္ကုန္ရွိ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားေအဂ်င္စီမွ အႀကီးတန္းတာ၀န္ရွိသူ စီစီလီ ဖရာေဒ့ါတ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူမမွာ ႏုိင္ငံသားေရးရာ ကိစၥမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ေနသူျဖစ္သည္။
“အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာကေတာ့ ႏုိင္ငံအတြင္း ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနမႈအတြက္ ျပည့္၀တဲ့မူတစ္ခု မရွိတာပါပဲ။ ကၽြန္မတုိ႔မွာ ျပည္စံုၿပီး၊ အေသးစိတ္တဲ့ အခ်က္အလက္ မရွိပါဘူး”
လူမ်ိဳးေျပာင္းေန
လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာ Seagull Foundation က မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ ဘာသာေရးႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစု ၁၀၀ ေက်ာ္ကုိ မၾကာေသးမီက စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔ထဲမွ အားလံုးနီးပါးမွာ ႏုိင္ငံသား စီစစ္ေရးကဒ္ျပား ရရွိေရးတြင္ ျပႆနာမ်ား ကုိယ္စီရွိေနၾကသည္ကုိ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ တမင္အခ်ိန္ဆြဲထားပံုမ်ိဳးျဖင့္ တစ္ေမ့တစ္ေမာ ေစာင့္ရသည္ဟု ၎တုိ႔က ဆုိသည္။ အမ်ားစုက အေထာက္အထားရရွိေရးအတြက္ သတ္မွတ္ထားသည့္ေဘာင္၀င္ေစရန္ ဘာသာ သုိ႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးေျပာင္းရန္ ေျပာခံရသည္ဟု ေျဖၾကားခဲ့သည္။
လာဘ္လာဘအျဖစ္ က်ပ္ ၅ သိန္းအထိ ေပးရသည္ဟု ေျဖၾကားသူမ်ား၊ ေက်ာင္းတြင္ မွတ္ပံုတင္လုပ္ေပးသည့္အခါ မိမိတုိ႔ကေလးငယ္မ်ားမွာ စနစ္တက် ဖယ္ထုတ္ခံရသည္ဟု ေျဖၾကားသူမ်ားလည္းရွိသည္။ လူအမ်ားစု အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္မ်ားက အေထာက္အထားရရွိလုိလွ်င္ တတိတန္းစား ‘ဧည့္ႏုိင္ငံသား’ ကဒ္မ်ားကုိသာ ယူၾကရန္ ဖိအားေပးခံေနရသည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိကဒ္မ်ားကိုင္ေဆာင္ပါက ႏုိင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရႏုိင္သလုိ အျခားေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားလည္း ရွိေနသည္။
လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာနမွ အၿမဲတမ္းအတြင္း၀န္ ဦးျမင့္ႀကိဳင္ကေတာ့ အစုိးရအေနျဖင့္ အဆုိပါျခစားမႈျပႆနာကုိ တုိက္ဖ်က္ရန္အတြက္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာနကုိ ေရွာင္တခင္ ၀င္ရာက္စစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ရန္၊ တုိင္ၾကားမႈမ်ားအားလံုးကုိ အျမန္ဆံုး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံသားဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျခားျပႆနာမ်ားအတြက္ မွတ္ခ်က္ေပးရန္ ျငင္းဆုိခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း Seagull Foundation အႀကီးအကဲ ဟယ္ရီမ်ိဳးလြင္ကေတာ့ အေျခခံမွစ၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုိအပ္ၿပီး ျခစားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“မွတ္ပံုတင္မွာ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳးဆိုတာေတြ မထည့္သင့္ပါဘူး။ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးစနစ္မွာလည္း ႏုိင္ငံသား၊ ႏုိင္ငံျခားသား ၂ မ်ိဳးသာ ရွိသင့္ပါတယ္”
လႈပ္မရ
ရခုိင္ႏွင့္ အျခားေနရာမ်ားတြင္ မတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ေနျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာအမ်ိဳးသားေရး၀ါဒ ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းတြင္ ေခါင္းေထာင္ထလာျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ မြတ္စလင္မ်ားက အဆုိပါ ျခစားမႈအေျခအေနတြင္ ပါ၀င္ေနရျခင္းမွာ အံ့ၾသစရာေတာ့မဟုတ္။
Deakin တကၠသုိလ္မွ ပညာရွင္ျဖစ္သူ လီက ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒအရ သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ျပည့္မီသည့္ မြတ္စလင္မ်ားပင္လွ်င္ ၎တုိ႔၏ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရး ေတာင္းဆုိရာတြင္ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္ဟု ဆုိသည္။
“ရခုိင္ျပည္နယ္က ခရီးသြားလာမႈ ကန္႔သတ္တာဟာ ျပည္သူေတြ မွန္ကန္တဲ့အေထာက္အထားရွိလားဆုိတဲ့ အေပၚမွာထက္ ဘာသာတရားနဲ႔ အသားအေရာက္ကုိ အေျခခံၿပီး သတ္မွတ္ပံုရပါတယ္” ဟု သူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထုိျပႆနာမ်ား၏ သားေကာင္မ်ားထဲတြင္ ၂၀၁၂ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈေနာက္ပုိင္း စစ္ေတြရွိ သက္ကယ္ျပင္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္ေနရသည့္ အသက္ ၂၆ ႏွစ္အရြယ္ ကမန္အမ်ိဳးသမီး ေဖြးေဖြးလည္း ပါ၀င္သည္။ ကမန္ မြတ္စလင္မ်ားက တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားကဲ့သုိ႔ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား၊ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကုိ ခံစားေနရသည္။ ၂၀၁၂ မတုိင္ခင္က ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပား လုိအပ္မည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး သူမက မႀကံဳေတြ႕ခဲ့။ သူမ၏ အေျခအေနက အာမခံခ်က္ရွိခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္စြာ ခရီးသြားလာႏိုင္ခဲ့သည္။
အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ သူမ၏အိမ္ မီး႐ႈိ႕ခံလုိက္ရၿပီးေနာက္ပုိင္း ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္ခဲ့ရၿပီး ထုိစခန္းမွ ထြက္၍ မရေတာ့။ အေထာက္အထားရရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း စီစစ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္၏ ႐ႈပ္ေထြးမႈေၾကာင့္ ၂ ႏွစ္တာ ၾကာျမင့္သြားခဲ့ၿပီး၊ လာဘ္လာဘမ်ားလည္း ေပးရသည္ဟု သူမက ဆုိသည္။ ဒုကၡသည္စခန္းမွ စစ္ေတြၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ရွိ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး႐ံုးသုိ႔ သြားလာရာတြင္လည္း အဆင္မေျပမႈမ်ားရွိၿပီး ဆုိက္ကားႏွင့္ တကၠဆီမ်ားျဖင့္သြားပါက ၂ နာရီခန္႔ၾကာသည္ဟု ဆုိသည္။
“ကၽြန္မ႐ံုးသြားတုိင္း သူတုိ႔က ပုိက္ဆံေတာင္းတယ္။ တစ္ႀကိမ္ကုိ ၂ ေသာင္း၊ ၃ ေသာင္းေလာက္ေပါ့။ ၀န္ထမ္းေတြေျပာင္းသြားရင္ ထပ္ၿပီး ညႇိရျပန္ရာ။ ကၽြန္မ ပုိက္ဆံေတာ္ေတာ္ေလး ကုန္ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မက ဒုကၡသည္စခန္းမွာေနရတာပါ။ ဟုိသြားဒီသြားဆုိတာ လြယ္တဲ့ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး”
ေနာက္ဆံုး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ မွတ္ပံုတင္ရခဲ့ေသာ္လည္း ကမန္လူမ်ိဳး ခင္ပြန္းျဖစ္သူက မရေသးသည့္အတြက္ ဒုကၡသည္စခန္းမွ ထြက္၍ မရခဲ့။ ယခင္က စစ္ေတြၿမိဳ႕လည္ေကာင္တြင္ ဆုိင္ဖြင့္ခဲ့ဖူးသည့္အဆက္ေၾကာင့္ ယခုအခ်ိန္တြင္ သူမက စခန္းတြင္ လက္ခ်ဳပ္လုိက္ေနၿပီး လက္ခအျဖစ္ ဆန္အနည္းငယ္သာရကာ ဆက္လက္ ေစာင့္ဆုိင္းေနရေလသည္။
အမည္ျပႆနာ
၁၉၈၂ ဥပေဒဒဏ္ အမ်ားဆံုးခံရသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္ ၎တုိ႔ဘ၀ ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ရပ္တန္႔ေနသည္။ ဗုဒၶဘာသာအမ်ိဳးသားေရ၀ါဒီမ်ား၏ ဆန္႔က်င္မႈေၾကာင့္သာမကဘဲ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားက အစုိးရကုိ မယံုၾကည္မႈ၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိခဲ့သည့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ေပၚလစီမ်ားမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ စည္းလံုးမႈလြန္ကဲမႈတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ဘုိးေဘးအခ်ိဳ႕မွာ ရခုိင္ေဒသတြင္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့သည္ဆုိသည့္ အေထာက္အထားရွိေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွ လူအမ်ားစုက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ၀င္ေရာက္လာသူမ်ား ယူဆၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားက ၁၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ်က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သိမ္းပုိက္ကာ နယ္နမိတ္ေရးဆြဲခဲ့မႈ မတုိင္ခင္ႏွင့္ ေရးဆြဲခဲ့ၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ ထုိေဒသတစ္၀ုိက္သုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်လာသူမ်ား ျဖစ္သည္။
စစ္တပ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ ယခင္အစုိးရလက္ထက္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရး ေရွ႕ေျပးအစီအစဥ္တစ္ခုကုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို လူမ်ိဳးေနရာတြင္ ‘ဘဂၤါလီ’ ဟု အတင္းအဓမၼ ေရးသြင္းေစခဲ့ေသာေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့။ ဘဂၤါလီဆုိသည့္စကားလံုးက ၎တုိ႔မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ၀င္ေရာက္လာသူမ်ားဟု သေဘာသက္ေရာက္သည္။ ယခုႏွစ္အေစာပိုင္းကလည္း ႏုိဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ဘာသာလူမ်ိဳးမထည့္ဘဲ စာရင္းေကာက္၍ ထုိျပႆနာကုိေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိနည္းလမ္းက လူႀကိဳက္မမ်ားခဲ့။
ေမာ္သီညာ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထုိင္သည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသား ရွမ္႐ွဴလ္ အာလြန္က ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူမႈေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးစနစ္တြင္ လူမ်ိဳးဆုိသည္က အလြန္ေရးပါၿပီး မိမိအား ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ဟု မသတ္မွတ္လ်င္ သက္ေသခံအထာက္အထားကုိ လက္ခံမည္မဟုတ္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ဖုန္းတစ္ခုထဲမွာ ဆင္းကဒ္မထည့္ထားရင္ ဖုန္းက အလုပ္လုပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္သူ႕ကုိမွ ဆက္သြယ္လုိ႔ ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာလူမ်ိဳးမထည့္ဘဲ မွတ္ပံုတင္ေတြေပးဖုိ႔ႀကိဳစားရင္လည္း အလုပ္ျဖစ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္္တုိ႔ကေတာ့ လက္မခံပါဘူး”
Ref : IRIN
(IRIN သတင္းဌာနမွ ေဖာ္ျပသည့္ Bribes and bureaucracy: Myanmar’s chaotic citizenship system ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
