မ ၉၊ ၂၀၁၆
– ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံသား ဗိသုကာပညာရွင္ ယာစမင္း လာရီသည္ ေရေဘးဒဏ္သင့္ ဆင္းဒ္ေဒသ၌ ေဒသႏၲရဆိုင္ရာ ေဆာက္လုပ္ေရးနည္းပညာျဖင့္ ရြာမ်ားကို ျပန္လည္ထူေထာင္ေပးလ်က္ရိွသည္။
ယာစမင္း လာရီသည္ ပါကစၥတန္၏ ပထမဦးဆံုး အမ်ဳိးသမီးဗိသုကာပညာရွင္၊ ကမာၻ႕သဘာ၀ေဘးဒဏ္သင့္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမ်ားကို အပံ့ပိုးႏိုင္ဆံုးသူလည္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွစ၍ ပါကစၥတန္တြင္ ေရေဘးႏွင့္ ငလ်င္ဒဏ္ခံစားရသူတို႔အတြက္ အိမ္ရာေပါင္း ၃၆၀၀၀ အထက္ကို သူမက ေဆာက္လုပ္ေပးထားခဲ့ၿပီးျဖစ္၏။
ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကေပးေသာ အရံသင့္ေနအိမ္မ်ား၏ဖြဲ႔စည္းမႈအားနည္းခ်က္ကို ေရွာင္ဖယ္ေသာအားျဖင့္ လာရီသည္ ထံုးႏွင့္ ၀ါးကဲ့သို႔ေသာ ရိုးရာနည္းလမ္းႏွင့္ ျပည္တြင္းျဖစ္ပစၥည္းတို႔ကို အသံုးျပဳသည္။ သူမ၏အိမ္ယာပံုစံငယ္ေလးမ်ားမွာ လူတို႔အေနျဖင့္ ၎တို႔ဖာသာ တည္ေဆာက္ရန္ ရိုးရွင္းလြယ္ကူလွသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ဗိသုကာပညာသည္လည္း လူသားခ်င္းစာနာကူညီေရးတြင္ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာမွ အသံုး၀င္ေၾကာင္း သူမက ခင္းက်င္းေဖာ္ထုတ္ျပရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။
“ကပ္ေဘးသင့္ဒုကၡသည္ေတြကို လိုအပ္ခ်က္ရိွေနသူေတြအေပၚ စြန္႔ႀကဲသလို မဆက္ဆံပဲ ဂုဏ္သိကၡာရိွရိွ ဆက္ဆံေပးဖို႔ ကၽြန္မရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို မၾကာမၾကာေျပာတတ္ပါတယ္” ဟု သူမက ဆိုသည္။
တစ္ခ်ိန္က လယ္ရီသည္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံပိုင္ ေရနံကုမၸဏီႀကီးလို အလုပ္အပ္သူမ်ားအတြက္ ကြန္ကရစ္ႏွင့္ သံမဏိအေဆာက္အဦႀကီးမ်ားကို လက္ခံေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၅ ကပ္ေဘးသင့္ေသာအခါ သူမသည္ ေက်းလက္ေဒသျပည္သူမ်ားအတြက္ ေရလႊမ္းျခင္းႏွင့္ငလ်င္ဒဏ္ခံ အေဆာက္အဦးပံုစံထုတ္ရန္ ရိုးရာနည္းလမ္းမ်ားဖက္ လွည့္ေျပာင္းအသံုးျပဳခဲ့သည္။
သူမသည္ ဆင္းဒ္ေဒသသို႔ျပန္လာရာ သူမေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္အိမ္မ်ားမွာ ၂၀၁၃ ေရလႊမ္းမိုးမႈဒဏ္မွ ခံႏိုင္ရည္ရိွခဲ့သည္ကိုလည္းေကာင္း၊ အ၀ါရန္ရြာသားတို႔သည္ ၂၀၁၃ ဘလိုခ်စၥတန္ေျမငလ်င္ဒဏ္မွ သက္သာရာရခဲ့သည္ကိုလည္းေကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရေပသည္။
အိႏိၵယမွ ရုပ္ရွင္ဖန္တီးသူ ဖိုင္ဇာ အဟ္မဒ္ခန္းက ပါကစၥတန္သို႔သြားေရာက္၍ ၎ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို ရိုက္ကူးခဲ့ၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရားအဂၤလိပ္ပိုင္းအစီအစဥ္၌ ၂၀၁၄ ၾသဂုတ္လအတြင္း တင္ဆက္ခဲ့သည္။
၎၌ ယာစမင္း လယ္ရီႏွင့္အဖြဲ႕သည္ ရိုးရာတည္ေဆာက္ျခင္းနည္းလမ္းမ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရန္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က Heritage Foundation ကို ဆင္းဒ္ေဒသ၊ Moak Sharif ေက်းရြာတြင္ ထူေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုစင္တာတြင္ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ႒ာန၊ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ သင္ၾကားေလ့လာေရး႒ာန၊ ေက်းလက္ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေဆးေပးခန္း ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ အစိုးရထံမွ ကြန္ကရစ္အိမ္ရာေဆာက္လုပ္မႈရံပုံေငြ မရယူဘဲ ရႊံ႕၊ ၀ါး၊ သစ္ရြက္ ကဲ့သို႔ သဘာ၀ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးျပဳကာ ေနအိမ္မ်ားကို ေဆာက္လုပ္ေနၾကေၾကာင္း၊ မိမိေရာက္ရိွစဥ္က သူတို႔သည္ အစိုးရေက်ာင္းတစ္ခုဖြင့္လွစ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္း၊ ရြာသူမ်ားက မိခင္မ်ားေကာ္မတီတစ္ရပ္ကို ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ဖြဲ႕စည္းကာ စာသင္ေက်ာင္းလည္ပတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ စီစဥ္ၾကေၾကာင္း၊ အိႏိၵယသို႔ မိမိျပန္ေရာက္ေသာအခါ ၎တို႔သည္ ေအာ္ဂဲနစ္လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ ဇီ၀ဓာတ္ေျမၾသဇာႏွင့္ သဘာ၀ဆပ္ျပာအသံုးျပဳျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ေနၿပီဟု လယ္ရီမွ ၀မ္းသာအားရ ဆက္သြယ္ေျပာၾကားလာေၾကာင္း၊ ရိုးရာနည္းလမ္းမ်ားသည္ လူသားႏွင့္သဘာ၀စံနစ္ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီမွ်ေစေအာင္ ဟန္ခ်က္ထိန္းေပးရာေရာက္ေၾကာင္း၊ ယာစမင္းႏွင့္အဖြဲ႕သားမ်ားက ယင္းကြက္လပ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေ၀ေ၀ဆာဆာ ေဖာ္ျပထားေပသည္။ သူမ၏စကားတစ္ရပ္ကိုလည္း ဤသို႔ေတြ႕ရပါမည္။
“ကၽြန္မတို႔ဟာ အရာရာအားလံုးအတြက္ ဒီေျမကို မွီခိုေနရတယ္။ (ဒီထဲကေန) ကၽြန္မတို႔ သိရိွတာကို ထုတ္ယူၿပီး ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္းေပးတယ္။ ၿမိဳ႕ျပေနသူမ်ားဟာ သဘာ၀ေျမသားနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျပတ္ေတာက္ေနၾကတဲ့အတြက္ သစ္ပင္ခုတ္ပစ္ဖို႔၊ တြင္းနက္ေတြတူးဖို႔ ႏွစ္ခါျပန္ စဥ္းစားမေနၾကေတာ့ဘူး။ လူေတြက သဘာ၀နဲ႔ ကင္းကြာေနထိုင္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ျမင္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီးျခားကင္းကြာလို႔မရပါဘူး။ တကယ္လို႔ သဘာ၀စနစ္ ပ်က္သုဥ္းရင္ သူတုိ႔လည္း ပ်က္သုဥ္းကုန္မွာပါပဲ”။
Ref: Al Jazeera
(Pakistan: A Traditional Future ကို မင္းထြဋ္ေခါင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ မွီျငမ္းျပန္ဆိုသည္။)
