သရဝဏ္ (ျပည္) ၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ သစၥာ (၁)

ႏုိဝင္ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၂
M-Media
ရဲရင့္သစၥာ

၂၀.၁၁.၂၀၁၂ issue News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ  ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း” https://www.facebook.com/NewsWatchJournal/posts/448696681834805 ေခါင္းစဥ္ နဲ႕ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အေတာ္မ်ားမ်ား လြဲမွားေနရုံမက၊ ကမာၻ႕ဘာသာၾကီး တစ္ရပ္လည္းျဖစ္ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ရွိေနတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲ တစ္ရပ္လည္းျဖစ္တဲ့ “အစၥလာမ္” ဘာသာ[ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္) အခန္း (၈) ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ား။ စာမ်က္ႏွာ ၁၅၁] နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စာဖတ္သူမ်ား အထင္အျမင္လြဲမွားေစဖို႕ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ထိပါး ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ သူ႕ရဲ့ ေဆာင္းပါးေရးသားရာမွာ အဓိက ကိုးကားခဲ့တဲ့ အရင္းအျမစ္ ဟာ Dr. Sripali Vaiamon ဆိုသူေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါး “Buddhist History of Afghanistan and South India” ျဖစ္ပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ကိုးကားရုံတင္မကပါ။ အခ်ိဳ႕စာပိုဒ္ေတြ ကို အပိုဒ္လိုက္ ဘာသာျပန္ျပီး သူ႕ရဲ့ ေဆာင္းပါးမွာ ထည့္ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။

သမိုင္းအေပၚမွာ သစၥာ တည္ခ်င္ တဲ့ ကြၽန္ေတာ္ ရဲရင့္သစၥာ က သရဝဏ္ (ျပည္) ဆိုသူရဲ့ အထက္ေဖာ္ျပပါ ေဆာင္းပါးပါအလြဲအမွားေတြ ၊ ထိပါးမႈေတြ ကို ေထာက္ျပ ေပးသြားပါ့မယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ေထာက္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြကို သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ တကြ News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) က ဘယ္ပညာရွင္မဆို ျပန္လည္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ေၾကာင္း နဲ႕ အကယ္၍မ်ားကြၽန္ေတာ္႕ေထာက္ျပခ်က္ေတြ ကို ရက္ေပါင္း (၃၀) အတြင္း ျပန္လည္ ကန္႕ကြက္ မေဆြးေႏြးႏိုင္ရင္ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ေရာ၊ News Watch (ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) အေနနဲ႕ေရာ လြဲမွားတဲ့ အခ်က္ေတြ အတြက္ ဂ်ာနယ္ က တစ္ဆင့္ တရားဝင္ ေတာင္းပန္ေစလိုပါတယ္။ အဲဒီလို မွ မျပဳမူ ဆိုရင္ေတာ့ တရားဥပေဒ အရ တရားစြဲဆို သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေလးစား စြာ ကတိေပး ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ အလြဲအမွားေတြကို ေထာက္ျပျခင္းအမႈ စတင္ပါျပီ။

၁။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိကကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာမွာ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပါသည္။

ရဲရင့္သစၥာ– အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိက ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ က ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါ။ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ ရွိတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) အကိုးအကားျပဳထားတဲ့ Wikipedia မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ http://en.wikipedia.org/wiki/Buddhism_in_Afghanistan မွာသြားေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိက ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ က ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းျဖစ္ပါတယ္ လို႕ သရဝဏ္ (ျပည္) က တိုက္႐ိုက္ေရးမထားပါဘူး။ သို႕တေစလည္း စာဖတ္သူ ေတြအေနနဲ႕ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္သြားေအာင္ေရးထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားကို ဗဟုသုတ ရေစလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ public media တစ္ခုမွာ သမိုင္းေဆာင္းပါး ေရးသူ ဟာ အဲဒီလို ထင္ေယာင္ ထင္မွားျဖစ္ေစမည့္ အေရးအသားမ်ိဳးကို မေရးသင့္ပါဘူး။ တကယ္လို႕ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ စာေရး သီကုံးရာမွာ အေတြ႕အၾကဳံနည္းပါးလို႕ မွားတာဆိုရင္ ျပန္လည္ေတာင္းပန္ျခင္း အမႈကို ျပဳသင့္ပါတယ္။ ျပန္လည္ေတာင္းပန္ျခင္း အမႈမျပဳရင္ေတာ့ unethical writing “က်င့္ဝတ္ႏွင့္မညီေသာ ေရးသားမႈ”လို႕ ကြၽန္ေတာ္ အမည္တပ္ရပါလိမ့္မယ္။

၂။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီးကို အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ကဘူးခ႐ိုင္ ဂန္ဒါရာတြင္ ထည္ထားခ့ဲၾကသည္။ ယခုအခါ ထိုေဒသကို ကန္ဒါဟာ ေခၚၾကသည္။

ရဲရင့္သစၥာ– ေရွးေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ ကဘူးခ႐ိုင္ က ဂန္ဒါရာ (Gandhara) သည္ ယေန႕ေခတ္ ကန္ဒါဟာလို႕ေခၚတဲ့ ေဒသ ျဖစ္ေၾကာင္းေရးထားျခင္း ဟာ အလြဲၾကီးလြဲမွားေနျပန္ပါတယ္။ Gandhara ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ အေရွ႕ဖက္ မွာ တည္ရွိခဲ့ေၾကာင္း http://en.wikipedia.org/wiki/Gandhara မွာ ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္ ကန္ဒါဟာ (Kandahar) ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိေၾကာင္း http://en.wikipedia.org/wiki/Kandahar မွာေလ့လာၾကည့္ပါ။ ကဘူး (Kabul) ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ အေရွ႕ပိုင္းမွာရွိေၾကာင္းကိုလည္း http://en.wikipedia.org/wiki/Kabul မွာ ေလ့လာ ၾကည့္ပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကမာၻ႕ေျမပုံ တစ္ခုကိုေဆာင္ထားျပီး၊ စာေရးသားျခင္းမျပဳမီ အရင္ေလ့လာသင့္တယ္လို႕ အၾကံေပးလိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးပညာ ဝိဇၨာ ဘြဲ႕ရ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သရဝဏ္ (ျပည္) က ကမာၻ႕ ျမိဳ႕ေတြအေၾကာင္း အလြဲေတြေရးေနရင္ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ေဆာင္ သမိုင္းဝင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ၾကီး အပါအဝင္ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြ က ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ပညာရွင္ေတြ ပါ ထိခိုက္ႏိုင္ရုံ မက ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး တစ္ခုလုံးရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာပါ ထိခိုက္ဖြယ္ရာရွိလာႏိုင္လို႕ဒီလို အၾကံေပးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

၃။ သရဝဏ္ (ျပည္) -မၾကာေသးမီ အခ်ိန္ပိုင္းက ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိခ်က္မ်ားအရ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ေလာ္ဂ်ာျပည္နယ္(ကဘူးၿမိဳ႔ေတာင္ဘက္)တြင္ ဗုဒၶ၏ ဓါတ္ေတာ္ေမြေတာ္ ၄၂ ဆူကို တူးေဖာ္ေတြ႔႐ွိခ့ဲပါသည္။

ရဲရင့္သစၥာ– အာဖနစၥတန္ မွာ ေလာ္ဂ်ာ ဆိုတဲ့ျပည္နယ္ မရွိပါဘူး။ လိုဂရ္ ျပည္နယ္ (Logar Province) ဘဲရွိပါတယ္။ ဗုဒၶ ၏ ဓါတ္ေတာ္ေမြေတာ္ ၄၂ ဆူကိုတူးေဖာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ေနရာ ဟာ လိုဂရ္ ျပည္နယ္ျဖစ္ပါတယ္။အဲဒီ လိုဂရ္ အသံထြက္ကို သရဝဏ္ (ျပည္) က က်က်နန မေလ့လာဘဲ ေရးသားမိတဲ့ အတြက္ ဒီလိုလြဲမွားရျခင္းျဖစ္မွာပါ။ ဂ်ာနယ္ တစ္ခုရဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ တစ္ဦး အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားဘာသာ စကားေဝါဟာရေတြကို ေခၚေဝၚေရးသားရာမွာ အသံထြက္ မွန္ ဖို႕အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ထင္ရာျမင္ရာ အသံထြက္ေတြ ေလွ်ာက္ေရးရင္ စာဖတ္သူေတြ ကို အသိအမွား ေပးေနသလိုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ေလ့လာပါ သရဝဏ္ (ျပည္)။

၄။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ျမတ္ဗုဒၶ၏ ပထမဆံုး ဥပသကာႏွစ္ပါးျဖစ္ေသာ တဖုႆႏွင့္ ဘလိက ကုန္သည္ ညီေနာင္ႏွစ္ပါးသည္ သူတို႔၏ ဇာတိၿမိဳ႔ျဖစ္ေသာ ဘာသ္ၿမိဳ႔တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကိုေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခ့ဲရာ——-

ရဲရင့္သစၥာ– Tapassu နဲ႕ Bhallika တဖုႆႏွင့္ ဘလိက တို႕ရဲ့ ဇာတိျမိဳ႕ ဟာ Balkh ျဖစ္ပါတယ္။ “ဗလ္ခ္” လို႕အသံထြက္ရပါတယ္။ ဘာသ္ မဟုတ္ပါဘူး။

၅။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပါကစၥတန္၊ သီရိလကၤာ၊ ဂ်ပန္တို႔မွ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔မ်ားလႊတ္ကာ ထိုသို႔မလုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးခ့ဲေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခ့ဲေပ။

ရဲရင့္သစၥာ– တာလီဘန္ ေတြ ဗာမီယန္ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီး ႏွစ္ဆူ ကို ဒိုင္းနမိုက္ နဲ႕ ျဖိဳခြဲမယ္ လုပ္တုန္းက အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ် ၊ ပါကစၥတန္ နဲ႕ UAE ႏိုင္ငံ တို႕ ဟာ အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံ ၅၇ ႏိုင္ငံစုေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ OIC (ယခင္ Organization of Islamic Conference၊ ယခု Organization of Islamic Cooperation) နဲ႕အတူ တရားဝင္ ကမာၻသိ ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကျပီး၊ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီးေတြ ကို ဒိုင္းနမိုက္နဲ႕ ျဖိဳခြဲအျပီးမွာေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် နဲ႕ UAE ႏိုင္ငံ တို႕ က တာလီဘန္ေတြရဲ့ လုပ္ရပ္ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ တဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားဝင္ ကမာၻသိ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အေၾကာင္းေတြ ကိုသရဝဏ္ (ျပည္) က ေဆာင္းပါးမွာ ထည့္မေရးတဲ့ အတြက္ မ႐ိုးသားရာေရာက္ေနေၾကာင္း (သို႕) သမိုင္းေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးႏိုင္ရန္ အရည္အခ်င္းမွီသူမဟုတ္ေၾကာင္း။

၆။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ထိုေဒသတြင္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံမ်ားသည္ ဂ်ာလာလာဘတ္ အနီး႐ြာမ်ားတြင္ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္၊ အာဖဂန္ မိန္းမမ်ားစြာကိုယူကာ အစၥလာမ္ဘာသာ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ခ့ဲၾကသည္ဟု ေအဒီ ၉၈၂ ေရးသားေသာ ဟူဒတ္အယ္အလမ္ (Hudud-al-Alam)ဆိုေသာ စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပခ့ဲသည္။

ရဲရင့္သစၥာ– အထက္ပါ စာပိုဒ္ ကို သရဝဏ္ (ျပည္) က ဘယ္က်မ္း စာအုပ္ထဲ က ကူးေရးထားလဲ မသိပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ “ဟုဒူဒုလ္အာလမ္” စာအုပ္ကိုျမင္ဖူးခဲ့ျခင္း ရွိမွာေတာင္မဟုတ္ေၾကာင္းကြၽန္ေတာ္အေသအခ်ာဆိုဝံ့ပါတယ္။သရဝဏ္ (ျပည္) က က်မ္းကိုး အျဖစ္ ေဖာ္ျပထား တဲ့ Wikipedia : Islamic conquest of Afghanistan http://en.wikipedia.org/wiki/Islamic_conquest_of_Afghanistan ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ေတာ့ Willem Vogelsang ရဲ့ “The Afghans” စာအုပ္ ကို ကိုးကားျပီးဒီလိုေရးထား တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

” In a book called Hudud-al-Alam, written in 982, it mentions a village near Jalalabad, Afghanistan, where the local king used to have many Hindu, Muslim and Afghan wives” ဘာသာျပန္ျပရရင္-

[ ၁၉၈၂ ႏွစ္ မွာ ေရးသားခဲ့တဲ့ “ဟုဒူဒုလ္အာလမ္” (ကမာၻ႕နယ္စည္းမ်ား) စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ က အာဖဂန္နစၥတန္ဂ်လာလ္အာဘားဒ္ အနီး ရြာတစ္ရြာမွာ ေဒသခံဘုရင္ဟာ ဟိႏၵဴ ၊ မြတ္စ္လင္မ္ နဲ႕အာဖဂန္ မိန္းမ အေျမာက္အမ်ား ယူေၾကာင္း] ေဒသခံဘုရင္လို႕ ဆိုထားေတာ့ အဲဒီဘုရင္ေတြ ဟာ ဟိႏၵဴ (သို႕) ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာ ရာႏွုန္း အေတာ္မ်ားေနပါတယ္။ မိန္းမေတြ အမ်ားၾကီး ယူျပီး အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာလဲ မပါပါဘူး။ မူရင္း အကိုးအကားမွာမပါပဲ၊ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ မိမိစိတ္ေတြးထင္ရာ ကို ထည့္ေရးျပီး အစၥလာမ္ဘာသာကို တိုက္ခိုက္ ထားတဲ့ အတြက္ သရဝဏ္ (ျပည္) ကို “လူလိမ္” လို႕ ကြၽန္ေတာ္ သမုတ္ လိုက္တဲ့အျပင္ သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ တကြ News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) တာဝန္ရွိသူေတြ မိမိ အမွားကို တရားဝင္ဝန္ခံေတာင္းပန္ျခင္း မျပဳရင္ ကြၽန္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္ တရားလိုျပဳျပီး ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ တည္ဆဲ ဥပေဒ အရ တရားစြဲဆို ပါ့မယ္။ ေလ့လာထားေစခ်င္တာ က ျပစ္မႈဆိုင္ ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၉၅-က။

ဆက္ရန္-သရဝဏ္ (ျပည္) ၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ သစၥာ (၂)

News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း အေၾကာင္း မူရင္းေဆာင္းပါး

News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားျခင္းအေၾကာင္း မူရင္းေဆာင္းပါး