သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၆ [နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?- နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ]

M-Media
ရဲရင့္သစၥာ

• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႔တည္ အပိုင္း-၁ (စကားပလႅင္-အိႏၵိယ ႏွင့္ အာရပ္မြတ္စ္လင္မ္) ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႔တည္ အပိုင္း-၂ (အစၥလာမ္ က နယ္ခ်ဲ႕ဝါဒ လား? တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ ႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ)ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-အပိုင္း-၃ (ခလီဖြာ (Caliph) ႏွင့္ သာသနာျပန္႕ပြါးျခင္း) ဖတ္ရန္။
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၄ [မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက-အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္- အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ]
• သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၅ [အိႏၵိယ ႏွင့္ ေထရဝါဒ- တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ]

ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?

အိႏၵိယမွာ ေအဒီ (၅၀၀) ေက်ာ္ကစျပီး မဟာယနတကၠသိုလ္ၾကီးေတြ ေပၚ ေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြဟာ ေထရဝါဒ တကၠသိုလ္ၾကီး ေတြ လုံးဝမဟုတ္ဘဲ၊ ေထရဝါဒနဲ႕ မအပ္စပ္ တဲ့ မဟာယန အယူဝါဒေတြကို ျဖန္႕ခ်ီ တဲ့ တကၠသိုလ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေအဒီ (၉၀၀) ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဲဒီတကၠသိုလ္ေတြ ဟာ ဝဇီရယာန အရည္းၾကီးအယူကိုျဖန္႕ခ်ီတဲ့ ဗဟိုဌာနၾကီး ေတြျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အဲဒီတကၠသိုလ္ၾကီးေတြမွာထင္ရွားတဲ့ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြကေတာ့ဘီဟာရ္ နယ္ရွိနာလႏၵတကၠသိုလ္၊ အိႏၵိယ အေနာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ဝလဘိတကၠသိုလ္၊ ဘီဟာရ္ နယ္ရွိ ဝိကၠမသီလာ (ဗိက္ရမ္ ရွီလာ) တကၠသိုလ္ ၊ ဘဂၤလား ျပည္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ဇဂဒၵလ (Jagaddala) တကၠသိုလ္၊ ဘီဟာရ္ နယ္ရွိ ဩဒႏၲပူရီ တကၠသိုလ္ တို႕ဘဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒီတကၠသိုလ္ၾကီးေတြ ဟာ ဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ေတြလို႕ယေန႕ေခတ္ ပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ႕က ေရာခ် ဝါဒျဖန္႕ေနေပမဲ့ သမိုင္းကိုတစ္ကယ္ေလ့လာၾကည့္ရင္ သိရ မွာက အဲဒီတကၠသိုလ္ေတြ ဟာ ေထရဝါဒ အယူဝါဒကို သင္ၾကားေပးတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြ လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး ဆိုတာပါ။ ေထရဝါဒအယူဝါဒ နဲ႕လားလားမွ် မဆိုင္တဲ့ ၊ေဂါတမဗုဒၶ ကိုယ္ေတာ္ ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ သာသနာ ကို ပုံပ်က္ေစတဲ့တႏၲရ မႏၲရ ဝဇီရယာန စုန္း ကေဝ ေအာက္လမ္း ဝါဒကို ျဖန္႕ခ်ီေပးတဲ့ ဗဟိုဌာန ၾကီးေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုးကား-[ေမာင္အံ့ ၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ၂၅၀၀ ခရီး] ၊ [ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) ၏ ကမာၻပတ္၍ ဘုရားရွာျခင္း]၊ [ေရစၾကိဳ အရွင္ ဧသိက ၏ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ]၊[ေရႊက်င္ဆရာေတာ္၏ဗုဒၶႏိုင္ငံေတာ္အတြဲ(၂)။] [D.G. Apte’s Universities in Ancient India]

နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ

ရာဇျဂိဳဟ္အနီး ဘီဟာနယ္ အတြင္းမွာရွိတဲ့ နာလႏၵတကၠသိုလ္ ဟာ ေထရ ဝါဒ ကိုသင္ၾကားျဖန္႕ခ်ီတဲ့ တကၠသိုလ္လုံးဝ မဟုတ္ဘဲ၊ တႏၲရ မႏၲရ အယူေတြကို ပို႕ခ်တဲ့ မဟာယန ဝဇီရယာန တကၠသိုလ္ သာျဖစ္ ေၾကာင္း ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္မ်ားေရးတဲ့က်မ္းေတြကို ကိုးကားျပီး အထက္မွာေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ တကၠ သိုလ္ၾကီး ကို အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ တူရကီစစ္ဗိုလ္ မုဟမၼဒ္ ဘင္န္ဘခ္ သီယာရ္ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ စစ္တပ္က မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းဟာ ပါရွန္းသမိုင္းဆရာ မင္န္ဟာ ဂ်ဳဒ္ဒီးန္ဘင္န္စိရာဂ်္(မင္န္ဟာ ေဂ်စီရာဂ်္)ရဲ့ သြဗကာသိနာစိရီ မွာေရးထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ က စာေရးဆရာ အခ်ိဳ႕က ေတာ့ မသိနားမလည္စြာနဲ႕ တူရကီရာဇဝင္ ဆရာမင္ဟဇဒ္ လို႕ေရးသားၾကပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ ရာဇဝင္ စာအုပ္ကိုလည္း စာေရး ဆရာအခ်ိဳ႕က “တဗကတအင္နာဆီတီ” လို႕ ရမ္းသမ္းေရးၾကပါတယ္။  ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) က သူ႕ရဲ့ကမာၻပတ္၍ ဘုရားရွာျခင္း (၁၉၉၈ ထုတ္) စာမ်က္ ႏွာ ၂၇၃ မွာ “မင္ဟဇဒ္”၊ “တဗကတ အင္နာဆီတီ”လို႕ရမ္းမွန္းေရးထားေၾကာင္း ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

နာလႏၵတကၠသိုလ္ကိုတူရကီစစ္ဗိုလ္ဘင္န္ဘခ္သီယာရ္ခိလ္ဂ်ီကမီး႐ိႈ႕ဖ်က္ ဆီးခဲ့ေၾကာင္း တႏၲရ္မႏၲရ္ အရည္းၾကီးေမွာ္ဆရာေတြအပါအဝင္ အရည္းၾကီးတပည့္ (၁၀,၀၀၀) ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းဟာ အထက္ပါ သြဗကာသိနာစိရီ မွာဘဲပါရွိပါတယ္။ အျခားဘယ္ရာဇဝင္က်မ္းမွာမွ မပါပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ရာဇဝင္ ဆရာေတြအေနနဲ႕ အိႏၵိယျပည္ ဘဂၤလားျပည္နယ္ရဲ့ သမိုင္းကို ေရးသားရာမွာ အဲဒီ သြဗကာသိနာစိရီ ကိုဘဲ ကိုးကားေရးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ က်မ္းမွာလည္းဘဲ ပါရွန္း ရာဇဝင္ ဆရာၾကီး မင္န္ဟာေဂ်စီရာဂ်္ က တူရကီစစ္ဗိုလ္ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ လုပ္ရပ္ ကို ရွုံ႕ခ် ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။  ေထာက္ခံေရးထားတာ မဟုတ္ ပါဘူး။ မင္န္ ဟာဂ်ဳဒ္ဒီးန္ ဘင္န္စိရာဂ်္ ရဲ့ သြဗကာသိနာစိရီ ကို HG Raverty က အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္ဆိုထားပါတယ္။ Bibliotheca Indica Volume 44 မွာ အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္အျဖစ္ရွိေနပါတယ္။ လက္လွမ္းမွီ တယ္ဆိုရင္ ဖတ္႐ႈေလ့လာၾကည့္ေစ လိုပါတယ္။

ဟိႏၵဴေသနမင္းဆက္ (Sena Dynasty) ဘုရင္က နာလႏၵတကၠသိုလ္ကို ခံတပ္ၾကီးအျဖစ္ျပဳျပီး ခုခံေနလို႕သာ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ စစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ရျခင္း ျဖစ္ တယ္ လို႕အခ်ိဳ႕ပညာ ရွင္ေတြက ယူဆေရးသားထားတာေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ၾကီး မားတဲ့ အေဆာက္အအံုၾကီးကို ခံတပ္ၾကီး အျဖစ္အသုံးခ်ျပီးဟိႏၵဴဘုရင္ ရဲ့စစ္သားေတြ တပ္စြဲခုခံတာ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ တႏၲရ္မႏၲရ္ အရည္းၾကီး ေမွာ္ဆရာေတြ က အေဆာက္အအံုၾကီး ထဲကေန အစီအရင္ အမ်ိဳးစုံလုပ္ျပီး ဟန္ေရးျပေနလို႕ ခိလ္ဂ်ီ ရဲ့ စစ္တပ္ကရန္သူ႕ခံတပ္ အမွတ္နဲ႕ တိုက္ခိုက္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ နာလႏၵ တကၠသိုလ္ နဲ႕ အျပိဳင္ျဖစ္တဲ့၊ ဘီဟာရ္ နယ္မွာရွိတဲ့ ဝိကၠ မသီလာ(ဗိက္ရမ္ ရွီလာ) တကၠသိုလ္ ကို ဘင္န္ဘခ္သီ ယာရ္ခိလ္ဂ်ီရဲ့စစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့ျခင္းဟာ စစ္ ခံတပ္အမွတ္ နဲ႕ မွားယြင္းတိုက္ ခိုက္မိျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ စစ္ခံတပ္ မဟုတ္မွန္း ေနာက္မွသာ သိရွိခဲ့ၾကတယ္လို႕ D.G. Apte ကသူ႕ရဲ့ Universities in Ancient India၊ စာမ်က္ႏွာ (၅၆) မွာေရး သားထားပါတယ္။

ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [ေထရဝါဒ အိႏၵိယက ကြယ္ရျခင္း တရားခံ- ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကိုေလးစားပါ)