ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံမဲ့ ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ (အပိုင္း-၁)

ဇန္နဝါရီ ၇ ၊ ၂၀၁၃

ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဇူလိုင္လေလာက္မွာ က်ေနာ္တာ၀န္ ယူထားတဲ့ ေမးလ္ဂရု တစ္ခုမွာ ေမးလ္တစ္ေစာင္ကို ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးဖူး ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ဦးသိန္းစိန္က ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းၾကီးကိုေျပာခဲ့တဲ့စကားကို `ႏိုင္ငံတကာမွာ လူရာမ၀င္တဲ့အျမင္´ ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ေ၀ ဖန္ လိုက္ေတာ့ တခ်ိဳ႔ မိတ္ေဆြမ်ား က်ေနာ့္ အေပၚ ေဒါသ ထြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ က်ေနာ္ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျပင္းျပင္း ထန္ထန္ေ၀ဖန္ခဲ့ တယ္ဆိုတာနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ေသခ်ာျပန္ မရွင္းျဖစ္ခဲ့ပါ။ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ စကားကိုေမ့ေနသူ မ်ားလည္း ျပန္အမွတ္ ရေအာင္ အဲဒီ သတင္းကို အက်ဥ္းခ်ဳံးျပန္ေရးျပပါ့မယ္။၂၀၁၂ ဇူလိုင္လ (၁၁)ရက္ေန႔မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ UNHCR ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာ မင္းၾကီး Mr.Antinio Guterres တို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ကမာၻေက်ာ္မဲ့ သမိုင္း၀င္ စကားတစ္ခြန္း ခုလိုေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။“ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ ပက္သက္၍ သူတို႔ဟာ တိုင္းရင္းသား မဟုတ္ဘဲ တဘက္ႏိုင္ငံမွ ခိုး၀င္လာ သူမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ လက္ခံရန္ မည္သို႔ မွ်မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကို ဒုကၡ သည္ စခန္းမ်ားတြင္ ထားရွိမည္ျဖစ္ျပီး UNHCR မွ ေကၽြးေမြးထား ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ တတိယႏိုင္ငံ လက္ခံ မည္ဆိုပါက လည္း ပို႔ေဆာင္ေပးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤသည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာအတြက္ ေျဖရွင္းနည္းကို စဥ္းစားေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း” ေျပာခဲ့ပါတယ္။

သမၼတေျပာခဲ့တဲ့ စကားနဲ႔ ပက္သက္ျပီး UNHCR မဟာမင္းၾကီး Mr. Antinio Guterres က ေန႔ မကူးခင္ဘဲ ခ်က္ခ်င္း ပယ္ခ် လိုက္ပါတယ္။ (က်ေနာ္တို႔ သမၼတၾကီးရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကေတာ့ ပီတိျဖစ္စရာပဲဗ်ာ)

UNHCR မဟာမင္းၾကီးက ခုလိုအေၾကာင္းျပျပီး ပယ္ခ်ခဲ့တာပါ။ “UNHCR က တတိယႏိုင္ငံတြင္အေျခ ခ်တဲ့ အစီစဥ္ဟာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံကေန အေျခအေနအေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ရခိုင္ျပည္နယ္က ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြဟာ UNHCR က သတ္မွတ္တဲ့ဒုကၡ သည္စာရင္းမွာ မပါ၀င္ပါဘူး။ UNHCR က ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒုကၡသည္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ကိုက္ညီမွသာ တတိယႏိုင္ငံ ပို႔ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။” လို႔ ျပန္ရွင္းလင္းေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ `မစၥတာေျပာင္ ခင္ဗ်ား လူလည္မက်နဲ႔´ လို႔ ေျပာလိုက္တာပါ။ ‘လူလည္က်တယ္’ ဆိုတဲ့စကား က်ေနာ္ ဘာေၾကာင့္သံုးရသလဲဆိုတာ ရွင္းပါမယ္။ ဒါကိုရွင္းဖို႔ အရင္ဆံုး ႏိုင္ငံမဲ့ဆိုတာကို စာဖတ္သူမ်ား နားလည္လြယ္ေအာင္လို႔ ဥပေဒစကားလံုးမ်ား မဟုတ္ဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးျဖစ္ေအာင္ အတို ခ်ံဳးျပီးေျပာပါမယ္။

မည္သူသည္ ႏိုင္ငံသားနည္း။

ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ ပက္သက္၍ ျပည္တြင္း ဥပေဒပါ အခ်က္ အလက္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသျဖင့္ အလို အေလ်ာက္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံ စဥ္းစားျခင္းခံ ရသူ(သို႔) သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အပ္ႏွင္းျခင္းခံရျပီး သူကို `ႏိုင္ငံသား´လို႔ သတ္မွတ္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံ အမ်ား စုမွာေတာ့ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္၊မျဖစ္ သတ္မွတ္ရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထိုပုဂၢိဳလ္ေမြး ဖြားရာႏိုင္ငံ (jus soli) ၏ ဥပေဒမ်ားအရ (သို႔) ေမြးဖြားခ်ိန္တြင္ မိဘမ်ား ၏ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒမ်ားအရ ( jus sanguinis ) အရ လက္ခံစဥ္းစားတယ္။

မည္သူသည္ ႏိုင္ငံမဲ့နည္း။

ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ေလ်ာက္ ထားရန္ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္းက်ေရာက္ေသာ သူသည္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ေလ်ာက္ ထားရာဥပေဒအရ အရည္အခ်င္းျပည့္ မီေသာ္လည္း ယင္းေလ်ာက္လႊာ ကို ျငင္းပယ္ ခံရလွ်င္ ထိုသူသည္ ထိုႏိုင္ငံ ၏ ဥပေဒမ်ားအရ ႏိုင္ငံသားမျဖစ္ႏိုင္ပါ။ မိမိတို႔ ၏ေလ်ာက္ထားခ်က္ကို အျပည့္ အ၀ စိစစ္ လက္ခံ အတည္ျပဳျပီး ဥပေဒႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အပ္ႏွင္းျခင္းမျပဳသေရြ႕ ယင္းႏိုင္ငံ ၏ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ယူဆႏိုင္ မည္မဟုတ္ပါ။ ထိုအခါ ထိုသူသည္ ယင္းႏိုင္ငံ တြင္ ေန ထိုင္ေနေသာ္ လည္း အလိုအေလ်ာက္ `ႏိုင္ငံမဲ့´ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။။

UNHCR က သတ္မွတ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံမဲ့ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ရွိပါတယ္။

(၁) တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့
(၂) အမွန္တကယ္ ႏိုင္ငံမဲ့

(၁) တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္သူ (de jure stateless) ဆိုတာ အလိုအေလ်ာက္ တရား၀င္ႏိုင္ငံ သားျဖစ္မႈ မရရွိသူမ်ား (သို႕) ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ဥပေဒမ်ားအရ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ခြင့္ျပဳေပးႏိုင္သူ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕၏ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ မရရွိေသာ သူမ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္။တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈအေၾကာင္း စာဖတ္သူတို႔ အလြယ္တကူျမင္သာေအာင္ ရခိုင္ျပည္နယ္က ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားနဲ႔ ဥပမာေပးျပီး ရွင္းျပပါမယ္။မဆလေခတ္မွ စျပီး ျမန္မာအစိုးရ အဆက္ဆက္က ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက မဟုတ္ ဘူး။ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ မွ ၀င္လာ သူမ်ားျဖစ္တယ္´ လို႔ သတ္မွတ္ျပီး တရား၀င္ႏိုင္ငံ သားအျဖစ္ မသတ္မွတ္ဘဲ ဤေဒသ တြင္ ေနထိုင္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာအျဖစ္ စာရြက္အျဖဴတစ္ရြက္ (သို႔) အစိမ္းေရာင္ကဒ္ တစ္ခု ခုေပး ထားခဲ့ တယ္။ ဒီေတာ့ ဒီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဒီႏိုင္ငံနဲ႔ ပက္သက္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိတာ ေသခ်ာေသာ္ လည္း၊ ဒီႏိုင္ငံ ရဲ့ တရား၀င္ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသူေတြ မဟုတ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ဟာ `တရား ၀င္ႏိုင္ငံမဲ့´ ေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလူေတြဟာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာေနထိုင္ေပမဲ့ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ား မရျခင္း၊ သူတို႔ေနထိုင္ ရာေဒသမွ တျခားဘယ္ေနရာကိုမွ လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္ မရွိျခင္း၊ အသက္ေမြး ၀မ္း ေက်ာင္းမႈ ပညာသင္ၾကားခြင့္ မရျခင္း၊ အစိုးရေဆးရံုမ်ားတြင္ တရား၀င္ေဆး၀ါးကုသခြင့္ မရွိျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာ လက္ထပ္ခြင့္ မရွိျခင္း၊ ကေလးေမြးစာရင္း မရရွိျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာ စီးပြားရွာေဖြစားေသာက္ ခြင့္မရျခင္း.. စသျဖင့္ သူတို႔အတြက္ သီးသန္႔ဥပေဒမ်ားထုတ္ျပီး ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္ေဒသမွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားဟာ ျမန္မာျပည္တြင္းက အမိုးဖြင့္ေထာင္ထဲမွာ ေန ေနၾကရတဲ့ `တရား၀င္ႏိုင္ငံ မဲ့မ်ား´ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို တရား၀င္ႏိုင္ငံ မဲ့မ်ားရဲ့ အခက္အခဲမ်ားနဲ႔ပက္သက္ျပီး UNHCR က လတ္တေလာ အကူအ ညီမ်ိဳး ကိုသာ ေပးမွာျဖစ္ျပီး ေရရွည္တြင္ မိမိႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ရရွိေစျပီး ၊ ထိုႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒအရ အကာ ကြယ္ ေပးမႈေအာက္ ျပန္ေရာက္ေစရန္သာ ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ မွာျဖစ္ပါ တယ္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ အာ ဏာပိုင္မ်ား က ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္အတြင္း အစဥ္အဆက္ေနထိုင္ခဲ့ သူမ်ားကို လက္လြတ္စ ပယ္ေမာင္း ထုတ္သျဖင့္ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ ေရာက္သြားသူမ်ားအား တတိယႏိုင္ငံသို႔ ပို႕ေဆာင္ေပးျခင္းမွာ UNHCR ၏ လုပ္ရိုး လုပ္စဥ္လည္း မဟုတ္ပါ။ ေနာက္တခ်က္က UNHCR ၏ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ လိုအပ္ေသာ တရား ၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနသူ ေတြဟာ `ဒုကၡသည္မ်ား´ မဟုတ္သည့္အျပင္ ခိုလံႈခြင့္ရ ရွိရန္ ေတာင္းဆို ထားသူ မ်ားလည္း မဟုတ္ၾကပါ။ “ညွင္းပမ္းႏွိပ္ကြပ္ခံရမည္ကို အမွန္တကယ္ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕ရမႈ” သည္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဒုကၡသည္မ်ားအဆင့္ အေျခအေနဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္း ပါ `ဒုကၡသည္´ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္၏ အခရာက်ေသာ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ တရား၀င္ႏိုင္ငံ မဲ့ျဖစ္ရျခင္းသည္ ျပည္တြင္းဥပေဒမ်ား၏ အားနည္းခ်က္ မ်ားႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားေၾကာင့္ သာ ျဖစ္လာတာျဖစ္ျပီး၊ `ညွင္းပမ္းႏွိပ္ကြပ္ ခံရျခင္း´ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ မေဆာင္ပါ။

ဒီေလာက္ဆိုရင္ လက္ရွိရခိုင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားဟာ UNHCR ရဲ့ ကူညီေထာက္ပံ့မႈလိုအပ္တဲ့ တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ေတြျဖစ္တာ မွန္ေပမဲ့ UNHCR ကသတ္မွတ္ထားတဲ့ `ဒုကၡသည္မ်ား´ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို စာဖတ္သူမ်ား သေဘာေပါက္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုတရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့မ်ားကို ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ထားဖို႔ (သို႔မဟုတ္) တတိယႏိုင္ငံကလက္ခံမယ္ဆိုရင္ ပို႔ေပးမယ္လို႔ ဦးသိန္းစိန္ေျပာတာဟာ လူလည္ က်တာလို႔ က်ေနာ္အေပၚမွာသံုးႏႈန္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ဒုကၡသည္ မဟုတ္တဲ့ေဒသခံ မ်ားကို ေနရပ္ေဒသမွ အဓမၼေမာင္း ထုတ္ကာ ဒုကၡသည္ မျဖစ္ ၊ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ျပီး ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ထားမယ္ဆိုတဲ့ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ စကားဟာ ကိုယ့္အရည္ အခ်င္းကို ကမာၻ သိေအာင္ ေဖၚျပလိုက္သလိုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္ပို ရွင္းေအာင္ေျပာ ရရင္ ႏိုင္ငံ တကာမွာ `လူရာမ၀င္တဲ့ အေတြးအေခၚ´ တစ္ခုကို ခ်ျပလိုက္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လည္း ေနာက္ ပိုင္း သူ႔အေျခ အေန သူသိျပီး အတိတ္ေမ့သလိုလို၊ ဒိတ္ေပ်ာက္သလိုလို လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဒီလို အဓမၼေမာင္း ထုတ္ခံရ သူမ်ားကို တတိယႏိုင္ငံတစ္ခုက လက္ခံတဲ့အလုပ္ကလည္း လူမိုက္အားေပး သလို ျဖစ္ေစ တဲ့အျပင္ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း တစ္ခုရဲ႕ ေမြးရပ္ေျမေပ်ာက္ဆံုးကာ အစဥ္ အဆက္ ႏိုင္ငံ မဲ့လူမ်ိဳးစု တစ္ခုျဖစ္သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ရာေရာက္သျဖင့္ ဘယ္ႏိုင္ငံကမွလည္း ထိုသူမ်ား ကိုႏုိင္ငံသား အျဖစ္လက္ခံ မည္မဟုတ္ပါ။ ရွင္းရွင္းေျပာ ရရင္ ကိုယ့္ကိစၥကို ကိုယ္ တရားဥပေဒႏွင့္ အညီ လမ္းမွန္ ကမ္း မွန္ ေျဖရွင္းရမွာပါ။

ေနာက္ထပ္ သိသာေစတဲ့ အခ်က္တခ်က္ကို ေထာက္ျပပါမယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ဘက္က ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တတိယႏိုင္ငံ ပို႔ေပးပါလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တခါမွမေျပာခဲ့ ဘဲ၊ ျမန္ မာျပည္က လူေတြျဖစ္လို႔ ျမန္မာျပည္က ျပန္ေခၚဖို႔ပဲ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္တမ္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ က ဒုကၡသည္စခန္းတြမွာ ရွိေနေသးတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကိုေတာင္ အကုန္ျပန္ လက္မခံရေသးလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးတိုင္း ကတိေတြေပးေနရဆဲပါ။ ဒါလက္ေတြ႔ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို က်ေနာ္ေျပာေန တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ခိုး၀င္လာတဲ့ ဘဂၤါလီ မ်ား ျဖစ္ တယ္ လို႔ေျပာခဲ့ေပမဲ့ ဘာလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ျပန္ေခၚပါလို႔မေျပာဘဲ တတိယႏိုင္ငံပို ႔ေပးပါလို႔ ေတာင္း ဆိုရတာလဲ စဥ္းစားစရာပါ။ ဒီထက္ ပိုေတြးၾကည့္ရင္ ဦးသိန္းစိန္ေျပာလိုက္ တဲ့စကားဟာ လူမ်ိဳးစု တစ္စု ကို ေနရပ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေအာင္ အဓမၼျပဳလုပ္တဲ့ ethnic cleansing ကိုလမ္းေၾကာင္း အစ ေဖၚေပး လိုက္သလို ျဖစ္ေန ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုႏွစ္ စုၾကား တဘက္ကိုေသြး ဆူေအာင္၊ လုပ္ရဲ ကိုင္ရဲရွိ လာေအာင္ ရဲေဆးတင္ေပး လိုက္သလိုျဖစ္ျပီး၊က်န္တဘက္ကို ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္လက္မဲ့နဲ႔  ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ ျပန္ခ် မယ္ ဆိုတဲ့ အေျခအေနေရာက္ေအာင္ ေျပာလိုက္သလိုျဖစ္ေန ပါတယ္။

က်ေနာ္ေရး သြားတာေတြ ဖတ္ျပီးတခ်ိဳ႕က ေတြးမိေကာင္းေတြးမိပါလိမ့္မယ္။ ရခိုင္ျပည္ နယ္က ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြ လည္း တကၠသိုလ္တက္ခြင့္ ရတဲ့သူေတြ၊ သြားလာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရတဲ့သူေတြ၊ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ မဲေပးခြင့္ ရတဲ့သူေတြ အမ်ားၾကီးရွိတာပဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံမဲ့အျဖစ္ သတ္မွတ္ရ တာလဲလို႔ ေတြးၾကလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္ေသခ်ာထပ္ေျပာပါမယ္။ တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေနသူတစ္ဦးကို ဥပေဒ အရ ႏုိင္ငံ သား အျဖစ္ တရား၀င္ အပ္ႏွင္းျခင္းမွ လြဲျပီး မည္မွ်ပင္ အခြင့္အေရးမ်ား ေပးအပ္ ထားပါေစ အဲဒီ အခြင့္အေရးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ရရွိျခင္းႏွင့္ ထပ္တူျပဳ၍မရပါ။ ဒီအခ်က္ကို က်ေနာ္ တို႔ ေသေသ ခ်ာခ်ာ သိထားဖို႔လိုပါတယ္။

အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့ နဲ႔ပက္သက္ျပီး (အပိုင္း-၂) ဆက္လက္ဖတ္ရႈပါရန္ ..

Ref:

• UNHCR – Handbook for Parliamentarians- 2005
• Human Rights Abuses and Discrimination on Rohingyas 
• International Crisis Group – Myanmar: A New Peace Initiative – Nov-2011

ဤေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္သာ ၿဖစ္ပါသည္။