နိုဝင်ဘာ ၁၉၊ ၂၀၁၉
ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်ရှိ အစ္စရေး၏ ကျူးကျော်အိမ်ယာများကို မြင်ရစဉ် -ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေမှာ အစ္စရေးက ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ တရားမဝင်အိမ်ယာတွေဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေနဲ့ မညီညွတ်ဘူးဆိုတဲ့အချက်ကို လက်မခံတော့ဘူးလို့ အမေရိကန်အစိုးရက ကြေငြာလိုက်ပြီး ပါလက်စတိုင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းက ဒီလုပ်ရပ်ကို ကန့်ကွက် ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။
အရှေ့ဂျေရုစလင်အပါအဝင် ပါလက်စတိုင်းပိုင် နောက်ဖက်ကမ်းဒေသမှာ အစ္စရေးဟာ တရားမဝင်အိမ်ယာ အမြောက်အများ ဆောက်လုပ်ထားပြီး ဂျူး ၆ သိန်းလောက် နေထိုင်နေတာပါ။ အစ္စရေးရဲ့ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ကုလရဲ့ ဂျီနီဗာသဘောတူညီချက်နဲ့ လုံး၀ ဆန့်ကျင်နေတာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ဒီတရားမဝင်အိမ်ယာတွေကို အသိအမှတ်မပြုပါဘူး။
၁၉၇၈ ခုနှစ် အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ သဘောထားမှာလည်း ဒီတရားမဝင်အိမ်ယာတွေဟာ ‘နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနဲ့ မညီဘူး’ လို့ သတ်မှတ်ထားတာပါ။
ဒါပေမယ့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွမ်ပီယိုက အဖက်ဖက်ကနေ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့လာ သုံးသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် အနောက်ဖက်ကမ်းဒေသမှာရှိတဲ့ အစ္စရေးရဲ့ လူနေအိမ်ယာတွေဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေနဲ့ မညီဘူးဆိုတဲ့ သဘောထားမျိုး ဆက်လက်ထားရှိသွားတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ မနေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၁၉၇၈ ခုနှစ် သဘောထားကိုလည်း ထရမ့်အစိုးရက လိုက်နာမှာမဟုတ်ဘူးလို့လည်း သူကဆိုပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်အတွင်းမှာရှိတဲ့ အစ္စရေးရဲ့ တရားမဝင်အိမ်ယာတွေဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်ပြီး ဒီလိုလုပ်ရပ်မျိုးကို ဆန့်ကျင်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ဆုံးဖြတ်ချက်အမြောက်အများ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချ
ပါလက်စတိုင်းသမ္မတ မဟ်မူးဒ် အဘတ်စ်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နဘီလ် အဘူ ရူဒီနာက အမေရိကန်ရဲ့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနဲ့ လုံး၀ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ပယ်ချဖို့ အမေရိကန်မှာ အာဏာ မရှိသလို၊ အစ္စရေးရဲ့ တရားမဝင်အိမ်ယာတွေကို တရာဝင်ကြောင်း အာမခံဖို့ အခွင့်လည်းမရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဂျော်ဒန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အေမန် ဆာဖာဒီက အမေရိကန်အနေနဲ့ ဒီလိုရပ်တည်ချက်ပြောင်းလဲမှုကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ရှင်သန်ရေးမှာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ နောက်ဆက်တွဲကိစ္စတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ကုလ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာရုံး OHCHR ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ရူပါ့တ် ကိုလ်ဗီလ်က အစ္စရေးရဲ့ တရားမဝင်အိမ်ယာတွေဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ ကုလရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကိုသာ ဆက်လက်စွဲကိုင်ထားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဥရောပသမဂ္ဂကလည်း မိမိတို့အနေနဲ့ ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေမှာ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ အစ္စရေးရဲ့ တရားမဝင် အိမ်ယာတွေဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနဲ့ဆန့်ကျင်ပြီး ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး ရည်မှန်းချက်ကို ပျက်ဆီးစေမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားအတိုင်း ဆက်ရှိသွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ Human Rights Watch ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ ကန်နသ် ရို့သ်က ပွမ်ပီယိုရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ကြောင့် ဘာပြောင်းလဲမှုမှ ဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘဲ အစ္စရေးရဲ့ တရားမဝင်အိမ်ယာတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ ကြေငြာချက်တွေကို ထရမ့်ကလည်း ဖျောက်ဖျက်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ သမ္မတလောင်းအဖြစ် ရေပန်းစားနေတဲ့ ဘာနီ ဆန်းဒါးစ်ကလည်း ပါလက်စတိုင်းက အစ္စရေးရဲ့အိမ်ယာတွေဟာ တရားမဝင်ဘူးလို့ Twitter စာမျက်နှာမှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးဘက်လိုက်
ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်တွေကို အစ္စရေးက ကျူးကျော် သိမ်းပိုက်ထားပြီး တရားမဝင်အိမ်ယာ ဆောက်လုပ်မှုဟာ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စမှာ အဖုအထစ်တစ်ခု ဖြစ်နေတာပါ။
အမေရိကန်ဟာ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းငြိမ်းချမ်းရေးမှာ ကြားဝင်ဆွေးနွေးသူအဖြစ် ရှိခဲ့ပေမယ့် ထရမ့်အစိုးရ လက်ထက်မှာတော့ အစ္စရေးဘက်လိုက်တဲ့ မူဝါဒတွေကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ထရမ့်ဟာ ဂျေရုစလင်ကို အစ္စရေးမြို့တော်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြောင်း ကြေငြာခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိကန်သံရုံးကို တလ်အဗီးကနေ ဂျေရုစလင်ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်းဟာ အရှေ့ဂျေရုစလင်ကို မြို့တော်ထားပြီး လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု တည်ထောင်ချင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာတော့ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူတွေကို အကူအညီပေးနေတဲ့ ကုလရဲ့ UNRWA အဖွဲ့ကို ရန်ပုံငွေ ဖြတ်တောက်ကြောင်း အမေရိကန်က ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လမှာလည်း ထရမ့်ဟာ ၁၉၈၁ ခုနှစ်မှာ အစ္စရေးက ဆီးရီးယားထံကနေ ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ဂိုလန်ကုန်းမြင့်ဒေသကို အစ္စရေးပိုင်နက်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုက မိုက်ပွမ်ပီယိုရဲ့ မနေ့ကထုတ်ပြန်ချက်ကို ကြိုဆိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ဒါဟာ သမိုင်းဆိုင်ရာ အမှားတစ်ခုကို ပြင်ဆင်လိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Ref: Aljazeera
